Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу органдары жүйесі
1 Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу органдары жүйесі
2 Жергілікті өкілеттік органдар
3 Индустрия және сауда министрлігі
2 Жергілікті өкілеттік органдар
3 Индустрия және сауда министрлігі
Жалпы құзырет органдарына, бірінші кезекте, ҚР Үкіметі жатады. Жеке кәсіпкерлік қызмет туралы Заңның 14-бабына сәйкес ол:
мемлекеттік саясаттың жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамыту
саласындағы негізгі бағыттарды әзірлейді;
жеке кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік жүйесін қалыптастырады;
Үкімет жанындағы жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша
консультациялық-кеңесушілік органдарын құрады және таратады;
сараптама кеңестерінің орталық мемлекеттік және жергілікті
атқару органдары әзірлеген жеке кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын
нормативтік құқықтық актілерді қарауын ұйымдастырады;
мемлекеттік қажеттіліктер үшін кәсіпкерлік субъектілерінен сатып алынатын тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) номенклатурасын және олардың көлемін (пайыздық түрде) бекітеді;
шағын және орташа кәсіпкерліктің дамуын ынталандырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне өнеркәсіптік өндіріс және халыққа қызмет көрсету саласын дамыту үшін жалға немесе
сенімділікпен басқаруға берілген нысандарда өтеусіз беру тәртібін
анықтайды;
мемлекеттік саясаттың жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамыту
саласындағы негізгі бағыттарды әзірлейді;
жеке кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік жүйесін қалыптастырады;
Үкімет жанындағы жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша
консультациялық-кеңесушілік органдарын құрады және таратады;
сараптама кеңестерінің орталық мемлекеттік және жергілікті
атқару органдары әзірлеген жеке кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын
нормативтік құқықтық актілерді қарауын ұйымдастырады;
мемлекеттік қажеттіліктер үшін кәсіпкерлік субъектілерінен сатып алынатын тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) номенклатурасын және олардың көлемін (пайыздық түрде) бекітеді;
шағын және орташа кәсіпкерліктің дамуын ынталандырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне өнеркәсіптік өндіріс және халыққа қызмет көрсету саласын дамыту үшін жалға немесе
сенімділікпен басқаруға берілген нысандарда өтеусіз беру тәртібін
анықтайды;
Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу органдары жүйесі
Жалпы құзырет органдарына, бірінші кезекте, ҚР Үкіметі жатады. Жеке
кәсіпкерлік қызмет туралы Заңның 14-бабына сәйкес ол:
мемлекеттік саясаттың жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамыту
саласындағы негізгі бағыттарды әзірлейді;
жеке кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік жүйесін қалыптастырады;
Үкімет жанындағы жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша
консультациялық-кеңесушілік органдарын құрады және таратады;
сараптама кеңестерінің орталық мемлекеттік және жергілікті
атқару органдары әзірлеген жеке кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын
нормативтік құқықтық актілерді қарауын ұйымдастырады;
мемлекеттік қажеттіліктер үшін кәсіпкерлік субъектілерінен сатып алынатын
тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) номенклатурасын және олардың
көлемін (пайыздық түрде) бекітеді;
шағын және орташа кәсіпкерліктің дамуын ынталандырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне өнеркәсіптік өндіріс және
халыққа қызмет көрсету саласын дамыту үшін жалға немесе
сенімділікпен басқаруға берілген нысандарда өтеусіз беру тәртібін
анықтайды;
бәсекеге қабілетті салаларды құруды және жетілдіруді, жеке
кәсіпкерлік субъектілерін өркендетуді және солар өндіретін өнімнің
сапасын көтеруді ынталандыратын мемлекетік саясатты белгілейді
және жүзеге асырады;
бәсекенің дамуына және инновациядағы инвестицияларды,
материалдық активтерді, сонымен қатар мерзімді инвестицияларды
ынталандыруға себепші болатын нормативтік құқықтық
актілерді әзірлейді;
әкономиканың жекелеген секторларлнда кластерлер құруды
ынталандырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің дамуы үшін тосқауылдарды
жою мақсатында әкономика салаларының жұмыс істеуіне талдау
жасайды;
инвестицияларды көбейту және ҚР әкономикасына инновацияларды енгізуді
жеделдету мақсатында ұлттық даму институттарын
құрады;
жекелеген салаларда жеке кәсіпкерлік субъектілері арасында
бәсекені дамыту үшін жағдайлар туғыза отырып, сол салаларды
тарифтік және тарифтік емес әдістермен уақытша қорғауды жүзеге
асырады;
ұлттық әкспортқа шығарушыларға қатысты басқа елдің
белгілеген тосқауылдарын жою шараларын қабылдайды;
жеке кәсіпкерлік субъектілерін келісілген, бірлескен әкспорттық саясат
жүргізуге ынталандырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілеріне ішкі және сыртқы нарықтардың жай-күйі
туралы әкономикалық ақпарат беріп отыруды ұйымдастырады;
сапа менеджменті жүйелерін енгізуді ынталандыру жолымен
ұлттық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін көтеру үшін жағдайлар
туғызады;
ұлттық әкспортқа шығарушылардың басқа елдердің аумақтарындағы мүдделеріне
лобби жасау жолымен сыртқы сұраныс үшін
жағдайлар туғызады;
жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметкерлерін қолдап отырады, жеке
кәсіпкерлік субъектілері мен жұмыс берушілер бірлестіктерімен өзара
әрекеттеседі;
бәсекеге қабілетті салалар құру мақсатымен жеке салаларды
қолдау бағдарламаларын бекітеді;
ғылыми-зерттеу ұйымдарын құрады, саланың қиындықтарын
және кластерлерін шешу үшін іргелі және қолданбалы ғылыми
зерттеулерді қаржыландырады;
республика әкономикасы үшін білікті мамандар даярлау
бойынша мемлекеттік бағдарламалар әзірлейді;
халықтың әлеуметтік қорғалмаған топтарын жеке кәсіпкерлікке тарту бойынша
шаралар әзірлейді.
Жалпы құзырет органдары қатарына сонымен бірге ҚР жергілікті өкілеттік
және атқару органдары жатады. Жергілікті өкілеттік органдар:
жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамытудың аймақтық
бағдарламаларын бекітеді;
жергілікті атқару органдары басшыларының Қазақстанда жеке
кәсіпкерлікті қолдау, және дамыту мәселелері бойынша есеп-
қисаптарын қарайды.
Жергілікті атқару органдарының құзыретіне мыналар кіреді:
жеке кәсіпкерлікті қолдаудың және дамытудың мемлекеттік
жүзеге асыру;
жске кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдайлар туғызу;
аймақтарда мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыруды
және орындауды қамтамасыз ету және жауапкершілік көтеру;
жеке кәсіпкерлікті қолдаудың аймақтық бағдарламаларын
әзірлеу және іс жүзіне асыру;
аймақта жеке кәсіпкерлік және инновацияльқ қызметті қолдау
инфрақұрылымын құруды және дамытуды қамтамасыз ету;
жергілікті атқару органдарының жеке кәсіпкерлік субъектілері
бірлестіктерімен және нарық инфрақұрылымы нысандарымен өзара
қарым-қатынастарын дамытудың стратегиясын белгілеу;
сараптау кеңестерінің қызметін ұйымдастыру,
жеке кәсіпкерлік субъектілері үшін мамандар және қызметкерлер даярлауды,
қайта даярлауды және біліктіліктерін көтеруді
ұйымдастыру.
Аталған саладағы арнайы құзырет органдары болып қолданыстағы заңдарға
сәйкес: ҚР Индустрия және сауда министрлігі, оның құрамына кіретін
комитеттер (Өнеркәсіп және ғылыми-техникалық даму комитеті, Құрылыс және
тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері жөніндегі комитет, Бәсекелестікті
қорғау жөніндегі комитет, Техникалық реттеу және метрология жөніндегі
комитет), сонымен қатар оның аумақтық бөлімшелері саналады.
ҚР Индустрия және сауда министрлігі - бұл мемлекеттік саясатты әзірлеу
және индустриялық салада нормативтік құқықтық реттеу бойынша, оның ішінде
елдщ қорғаныс-өнеркәсіптік, ғылыми-техникалық және инновациялық дамуы,
сонымен қатар сауда қызметін, кәсіпкерлікті дамыту және бәсекелестікті,
құрылыс, сәулет, қала құрылысы және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты
қорғау саласында, өлшемдер бірлігін техникалық реттеу жәке қамтамасыз ету,
әкономиканың шикізаттық емес секторында жеке инвестицияларды ынталандыру
үшін қолайлы жағдайлар туғызу бойынша қызметтер атқаратын орталық атқару
органы.
Индустрия және сауда министрлігі:
жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамытудың мемлекеттік
саясатын жүргізуді жүзеге асырады;
жеке кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасын әзірлейді және іс
жүзіне асырады;
жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамытудың мемлекеттік
шараларын ұйымдастырады және орындалуын үйлестіреді;
жеке кәсіпкерлік субъектілерін қаржыландыру және кредит
беру жөніндегі шараларды жетілдіру туралы ұсыныстарды әзірлейді;
кәсіпкерлік ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке
кәсіпкерліктің даму инфрақұрылымына талдау жүргізеді;
жеке кәсіпкерлік қызмет салаларында зерттеулер жүргізуді
ұйымдастырады;
жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамытуды қамтамасыз ететін
нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және ҚР Үкіметіне ұсынады;
республика аймақтарында шағын кәсіпкерлік инфрақұрылымының қалыптасуына
және дамуына себепші болады;
шағын кәсіпкерлік саласында мамандарды даярлау, қайта
даярлау және біліктіліктерін көтеру жүйесін құру бойынша ұсыныстар
әзірлейді;
10) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғауға
бағытталған ҚР заңдарының сақталуына бақылауды жүзеге асырады;
11) жеке кәсіпкерлікті дамыту бойынша орталық мемлекеттік және жергілікті
атқару органдарының ведомстоаралық үйлесімділігін іске асырады;
12) орталық мемлекеттік және жергілікті атқару органдары жанындағы
сараптау кеңестерінің қызметін үйлестіреді;
13) шағын кәсіпкерліктің инновациялық, инвестициялық және индустриялық
дамудың мемлекеттік бағдарламаларын жүзеге асыруға қатысуы үшін жағдайлар
туғызады;
жеке кәсіпкерлікті қолдау, қорғау мәселелерінде инвесторлар,
шетелдік ұйымдар - грант берушілер үшін жағдайлар туғызады;
жеке кәсіпкерлік субъектілері үшін әдістемелік көмек
ұйымдастырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің тауарлардың (жұмыстардың,
қызметтердің) халықаралық нарықтарына шығуына жағдайлар
туғызады;
жеке кәсіпкерлікті дамыту саласында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге
асырады;
жеке кәсіпкерлікті дамыту және қолдау бойынша мемлекеттік
саясатты насихаттайды;
19) мемлекеттік органдар және олардың лауазымды тұлғалары тарапынан жол
берілген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін реттейтін ҚР заңдарының
бұзылуы туралы ҚР Президентін және Үкіметін хабардар етеді.
Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу әдістері мен бағыттары
Экономикалық қатынастарды мемлекеттік реттеу әдістері тікелей және
жанама деп бөлінеді.
Мемлекеттік реттеудің тікелей әдістері, негізінен, кәсіпкерлік қызмет
субъектілерінің мінез-құлқына ықпал етудің әкімшілік құралдарын
пайдалануға байланысты. Мемлекеттік реттеудің ондай әдістеріне кәсіпкерлік
қызмет субъектілерін мемлекеттік тіркеу, кәсіпкерлік қызметтің жекелеген
түрлерін лицензиялау және т.б. жатқызуға болады.
Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті, қабылдайтын актілері және
мемлекеттік қызметшілерді жұмысқа қабылдау жағдайы.
Жергілікті атқарушы органдардьщ өздеріне мемлекет жүктеген міндеттерді
жүзеге асыру үшін оларға кең көлемде құзырет берілген. Атап айтқанда,
жергілікті әкімият атқарушы биліктің жалпы мемлекеттік саясатын жүргізуде,
оның қарауында төмендегідей конституциялық баскарушылық өкілеттіктер бар:
аумақты дамытудың жоспарларын, әкономикалық және
әлеуметтік бағдарламаларын, жергілікті бюджетті әзірлеу және
олардың орындалуын қамтамасыз ету;
коммуналдық меншікті басқару;
жергілікті атқарушы огандардың басшыларын қызметке
тағайындау және қызметінен босату, жергілікті атқарушы
органдардың жұмысын ұйымдастыруға байланысты өзге де
мәселелерді шешу;
жергілікті мемлекеттік басқару мүддесіне сай Республика
заңдарымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асыру.
Сипаттамалық тұрғыда тиісті құқықтық түсіндірме берілгенде "Қазақстан
Рсспубликасындағы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Қазақстан
Республикасының Заңында жергілікті әкімдердің, өзге де облыстық және
аудандық, қалалық әкімшілік органдарының өкілеттігі неғұрлым егжей-
тегжейлі регламенттелген десек те, заңгер көзімен көз жүгірте қарасақ
аталған заңда жергілікті әкімдердің өкілеттігі баянды етілетінін, алайда
олардың өкілеттігін жүзеге асыру саласы жекелеген баптарда нақты талданып,
мазмұны ашылып көрсетілмейтіндігін атап өткен жөн.
Ал, жергілікті әкімшіліктің өзге де органдарына келгенде заңның
арнаулы баптарына мән бере үңілсек, олардың қызметінің өздері заң жүзінде
құзыретті болатын негізгі бес саланы айғақтайды. Оларға мына салаларды
жатқызамыз:
жоспарлау, бюджет, шаруашылық қызмет, көлік пен байланыс саласындағы
өкілеттік;
2) жерді пайдалану, табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды
пайдалану саласындағы өкілеттік;
3) құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, тұрмыстық қызмет
көрсету, сауда, қоғамдық тамақтандыру саласындағы өкілеттік;
4) халыққа әлеуметтік-мәдени қызмет көрсету саласындағы өкілеттік;
5) заңдылықты, құқық тәртібін, азаматтардың құқықтарын, бостандықтары
мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету саласындағы өкілеттіктер
жатады.
Жоғарыда келтірілген қызмет салаларында облыстық, аудандық, қалалық
әкімияттардың өте кең өкілеттіктері бар. Мәселен, жоспарлау, бюджет,
шаруашылық қызмет, көлік пен байланыс саласында: облыстыауданды, қаланы
дамыту жоспарлары мен бағдарламаларының жобаларын әзірлейді; әкімшілік-
аумақтық бөліністердің меншігіндегі кәсіпорындарды, мекемелер мен
ұйымдарды құрады, қайта ұйымдастырады және таратады; еңбек ресурстарын
есепке алуды қамтамасыз етіп, олардың бөлінуін реттейді; халыкқа
кәсіпорындар мен ұйымдар көрсететін байланыс қызметінің сапасын бақылауды
жүзеге асырады, оларға шарт негізінде почта, телефон байланысы
мен өзге де байланысты және басқаларын қолға алуға көмек көрсетеді.
Жер пайдалану, табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды
пайдалану саласында: қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды
пайдалануға мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады; табиғатты қорғау,
экологиялық сараптама, қорғау объектілерін салу мен қайта құру жөнінде
бағдарламалар әзірлеуді ұйымдастырады; экологиялық сараптаманың теріс
қорытындысы бар құрылыс объектілерін салу мен қайта құруға тыйым салу және
ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұйымдастыруға ұсынысты қорытындылар
дайындайды.
Құрылыс, тұрғын үй коммуналдық шаруашылық, тұрмыстық қызмет көрсету,
сауда, қоғамдық тамақтандыру саласында: сәулет өнері және қала құрылысы
құзыретіндегі орталық мемлекеттік органмен міндетті түрде келісе отырып,
аумақта құрылыс салуды жүзеге асырады; әлеуметтік-мәдени және өнеркәсіп
объектілерін салу жөнінде тапсырысшы болуға құқылы; жоспарлардың
мемлекеттік сараптамасына, жеке және заңды тұлғалардың жобалау мен құрылыс
салу қызметіне мемлекеттік лицензия беруге жәрдемдеседі, республиканың
заңдарына сәйкес жүзеге асырылатын құрылыс өнімінің сапасына сәулет-
құрылыс бақылауын жүргізуді қамтамасыз етеді; елді мекендер мен
аумақтардың әлеуметтік, инженерлік және көліктік инфрақұрылымын
қалыптастыруды қамтамасыз етеді; тұрғын үй қоры мен осы инфрақұрылымның
әртүрлі нысандарға жататын басқа да объектілерді ұйымдастыру, пайдалану
және ұстау ісіне жәрдемдеседі және қатысады.
Халыққа әлеуметтік-мәдени қызмет көрсету саласыңда: білім беру ісін,
балаларға мектепке дейін және мектептен тыс тәрбие беру жұмысын жүргізеді,
облыстық, аудандық, қалалық білім беру мекемелерінің материалдық-
техникалық базасын нығайтуға қамқорлық жасайды; тарих және мәдениет
ескерткіштерін қорғауды жүзеге асырып, пайдалануды ұйымдастырады;
денсаулық сақтау мекемелеріне басшылық етіп, олардың материалдық-
техникалық базасын нығайту мен халықтың денсаулығын сақгау жөнінде шаралар
қолданады.
Заңдылықты қамтамасыз ету, кұқық тәртібін, азаматтардың құқықтарын,
бостандықтары мен мүдделерін қорғау саласында. Қазақстан Республикасы
Конституциясының, республика Президентінің Жарлықтары мен Үкімет
қаулыларының, жоғары тұрған басқа да мемлекеттік органдары актілерінің
орындалуын ұйымдастырады, жергілікті аумақта орналасқан кәсіпорындардың,
мекемелердің, ұйымдар мен азаматтардың занды құқықтарын қорғайды, олардың
орындалуына бақылау жасауды жүзеге асырады, құқық тәртібін, меншіктің
барлық нысандарын, азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және заңмен
қорғалатын мүдделерін қорғауды қамтамасыз етеді; зандарды түсіндіруді және
халыққа заң көмегін көрсетуді ұйымдастырады; азаматтардың жиналыстарын,
митингілер, шерулер, тосқауылдар және демонстрациялар өткізу тәртібін
қамтамасыз ету жөнінде заңда көзделген шараларды қолданады; сот,
прокуратура, полиция, адвокатура, нотариат және басқа да құқық қорғау
органдары жұмысын жақсарту жөнінде шаралар қолданады.
Республикамыздағы төменгі әкімшілік-аумақтық бөлім мәртебесіне, ол
аумақты мемлекеттік атқару билігі бойынша басқарудың ерекшелігіне аудандық
(облыстық маңызы бар қалалық) әкімияттың жалпы құзыретін жіктей отырып,
көз жеткізуге болады:
Кдзақстан Республикасының Үкімегі бекітетін жергілікті
мемлекеттік басқарудың үлгі қүрылымдары негізінде
калыптастырылған өкімшілік-аумақтықбөліаісгің баскару схсмасыІІ
тиісті мәслихаттардың бекітуіне енгізеді;
ведомстворалық сипаттағы мәселелер бойынша
консультациялық-кеңесші органдардың дербес қүрамын мәслихатка
бекітуге үсынады;
өл қүзыреті шегінде жалпыға бірдей есксри міндетгілік жоие
әскери қызмет, азаматтық қорғаныс, сондай-ақ жұмылдару
дайындығы және жұмылдыру мәселелері жөніндсгі зандардың
орындалуын үйымдастырып, оған басшылықжасайды;
кәсіпорындарды, кен орындарын жөне мемлекетгік меишіктің
басқа да объектілерін жекешелепдіру, жалға беру, сату моселелері
бойынша Қазақстан Республикасының уәкілсгті мемлекеттік
оргаиымен тең дережеде келісім шарттарға қол қоюга, соидай-ақ
олардың орындалуын бақылауға қатысады;
облыс (республикалық маңызы бар кала, астана) әкімі
Казакртан Решубликасыныңзаіщарына сәйкес өзгеде окілетгіктерді
жүзеге асырады. Облыс (республикалық маңызы бар қала, астана)
әкімі өзінің жекелеген өкілеттігін жергілікті жерде жүзеге асыруды
төменгі түрган әкімдерге беруге қүқылы. Сонымен қатар облыс
(республикрық маңызы бар қала, астана) әкімі ез қүзыретіидегі
мәселелері бойынша және облыстық (республикалық маңызы бар
қалалық, астаналык) өкімият қүзыретіне жатқызылған мәселелер
бойынша Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметі
алдында жауап береді.
Жергілікті атқарушы органдар әкімияты жоғарыда сараланып көрсетілген завды
кұзыретгерін жүзеге асыру еішістгігі шеңберінде Казақстан Республикасының
Конституциясы, реснублика заңдары, Қазақстан Республикасының Президеиті
мен Үкіметініц актілері,
өз қүзыреті шегінде жер қатынастарын реттеуді жүзеге
асырады, жерлерді аймақтарға бөлу жөніндегі жұмыстарды
үйымдастырады;
- аудандық (облыстық маңызы бар қалалық) маңызы бар
жолдарды салуды, пайдалануды жөне күтіп ұстауды ұйымдастырады;
- мемлекеттік коммуналдық түрғын үй қорының тұрғын үй
салуын және оның бөлуін ұйьщдастырады;
- мемлекетгік түрғын үй қорының сақгалуын ұйывдастырады;
- тұрғын үй қорына түгендеу жүргізеді;
- мемлекетгік кэжеттіліктері үшін жер учаскалерін алып қоюды,
оның ішінде сатып алу арқылы алып қоюды жүзеге асырады;
- республиканың сейсмикалық қауіті аймақгарьщца орналасқан
түрғын үй-жайлардың сейсмикалық беріктігін орнықтыруға
баштгалған іс-шараларды өткізеді;
- авариялықжәне ескі үй-жайларды бұзуды ұйымдастырады;
- тұрғын ұй кемегін іске асырады;
- Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес
азаматтардьщ жекелеген санаттарьш түрғын үймен камтамасыз етеді;
- аудан (облыстық маңызы бар қала) аумаіывдаш экологаялык,
тарихи, мәдени жөне ғылыми құндылығы бар табиғат объектілерін
және өзге де объектілерді табиғатгың, тарих пен мәдениеттің
қорғалатын ескерткіштері деп жариялау туралы ұсыныс енгізеді;
- халықгы жүмыспен кэмтуга жәрдемдесу жене кедейлікгі азайту
бағдарламаларын іске асыруға қатысады;
- халықгы өлеуметгік қорғау, ана мен баланы қоргау мөселелерін
шешеді, халықтың әлеуметтік жағынан дәрменсіз топтарына атаулы
көмек көрсетеді, оларга қайырымдылық көмек көрсетуді үйлестіреді;
қоғамдық орындарды абаттандыру және сыртқы безевдіру
мәселелерін шешеді;
ведомствоаралық сипаттағы мәселелер бойынша
консультациялық-кеңесші органдарды кұрады;
тиісті аумақта ветеринариялық іс-шаралар жүргізуді, мал
шаруашылышнда пайдаланылатын арнаулы көмбелер (квмінділер)
салуды жене устауды ұйымдастырады, сондай-ақ ауру малдарды
санитарлықсоюды ұйымдастыруды жүзеге асырады;
азаматтардьщ тегін орта білім алу қүкзығыньщ іске асырылуын
жузеге асырады;
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
тәртіппен мемлекеттік мекемелерді жөие мемлекеттік
көсіпорывдарды кұрады, облыстықаткаоулгы ппгйт, к„~~-
бюджеттен қаржыландырылатыи атқарушы оргаіідардыц штат санының лимитін
белгілейді;
салық төлеушіні тіркеу есебіне алу орны бойынша салық
органының аудандық (облыстық мацызы бар қалалық) бюджетке
толық көлемде келіп түсетін салықтарды толеу женііідсгі салық
мівдеттемелерін орындау мерзімдеріп езгерту туралы шешімдерімен
келіседі;
Қазақстан Республикасының заіщарында белгіленген
жағдайлар мен тәртіпте лицензиялауды жүзсге асырады;
аудандық (облыстық маі І;ызы бар қалалык) әкімият Кязақстан
Республикасыньщ заңцарында өзіне жүктелгеп өзге дс өкілстгікгерді
жүзеге асырады. Аудандық (облыстық маңызы бар қалалық) әкімият
өзіне жүктелген міндсттерді іске асыруда аудандық (облыстық
маңызы бар қалалық) меслихат адцында жауаи берсді. Аудапдық
(облыстық мацызы бар қалалық), рсспубликалық маңызы бар
қаладағы (астаагІДағы) әкімдіктерге жүктелген окілеггіктерді калалық
әкімдіктер жүзеге асырады.41
Облыстық (республикалық маңызы бар қалалықжәне република астанасыиың) жөне
аудандық (облыстық маңызы бар қалалардьщ) әкімиятгар Казақстан
Рсспубликасының біріугас аткэрушы оргаидар жүйесіне кіре отырып, тиісті
әкімшілік қүзырстіиіц: ұйымдық-шаруашылық; басқарушылық; реттеушілік;
үйлестірутілік; консультативтік (кеңес берушілік) бағыггарылда жүмыс
жасайтыньш танытады.
Ал, елімізде аудандық, аудапдық маңызы бар қалалық, кенттік, ауылдық
(селолық) округгік әкімдіктер түзілмейтін болғаидықтан, олар тиісті
атқарушы органдардың бір болігі болып сапалады. Әрі аудан, аудандықмщызы
бар қала, кент, ауылдық (селолық) округ әкімінің кұзыреттері т^өмендегіше
сараланады:
тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс аумағыіща тиісті аудандық
(қалалык) әкімңяттың лауазымды адамы болып табылады және
мемлекеттік орг^ндармен, үйымдармен және азаматтармеи өзара
қарым-қатынастарда оның атынан сенімхатсыз окілдік етеді;
азамаітардың өтініштерін, арыздарын, шагымдарын карайды,
азамаггардың қүқықтары мен бостандықгарын қорғау женінде
шаралар қолданады;
тиісті аумақ шегінде салық және бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдерді жинауға жәрдемдеседі;
тиісті өкімшілік-аумақтық бөліністі ұстауға арналған
шығыстарды қамтитын өкім аппараты сметасын әзірлеп, тиісті
мәслихаттың бекітуі үшін жоғары түрған әкімияттың қарауына
енгізеді;
азаматтар мен занды тұлғалардың Казақстан Республикасы
Конституциясының, заңдарыиың, Қазақстан Республикасының
Президенті мен Үкіметі актілерінің, орталық және жергілікті
мемлекетгік органдар нормативтік қ^Іқгықактілершің нормаларын
орьшдауына жәрдемдеседі;
өз құзыреті шегінде жер қатынастарын реттеуді жүзеге
асырады;
тұрғын үй қорының қүрылысы мен жөнделуін, жолдарды
пайдалану мен күтіп ұстауды үйымдастырады;
шаруа (фермер) қожалықтарын үйымдастыруға, кәсіпкерлік
қызметті дамытуға жөрдемдеседі;
өз қүзыреті шегінде жалпыға бірдей әскери міндеттілік және
әскери қызмет, азаматтық қорғаныс, сондай-ақ жұмылдыру
дайывдығы мен жұмылдыру туралы мәселелер бойынша зандардың
орындалуын үйымдастырады және қамтамасыз етеді;
заңдарда белгіленген тәртіпте нотариаттық іс-әрекеттер
жасауды, азаматтықхал актілерін тіркеуді үйымдастырады;
жергілікті тарихи және мәдени мұраны сақгау жөніндегі
жұмысты үйымдастырады;
жоғары тұрған органдарға халықтың өлеуметтік жағынан
дәрменсіз топтарына қайырымдылық көмек
көрсету ... жалғасы
Жалпы құзырет органдарына, бірінші кезекте, ҚР Үкіметі жатады. Жеке
кәсіпкерлік қызмет туралы Заңның 14-бабына сәйкес ол:
мемлекеттік саясаттың жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамыту
саласындағы негізгі бағыттарды әзірлейді;
жеке кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік жүйесін қалыптастырады;
Үкімет жанындағы жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша
консультациялық-кеңесушілік органдарын құрады және таратады;
сараптама кеңестерінің орталық мемлекеттік және жергілікті
атқару органдары әзірлеген жеке кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын
нормативтік құқықтық актілерді қарауын ұйымдастырады;
мемлекеттік қажеттіліктер үшін кәсіпкерлік субъектілерінен сатып алынатын
тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) номенклатурасын және олардың
көлемін (пайыздық түрде) бекітеді;
шағын және орташа кәсіпкерліктің дамуын ынталандырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне өнеркәсіптік өндіріс және
халыққа қызмет көрсету саласын дамыту үшін жалға немесе
сенімділікпен басқаруға берілген нысандарда өтеусіз беру тәртібін
анықтайды;
бәсекеге қабілетті салаларды құруды және жетілдіруді, жеке
кәсіпкерлік субъектілерін өркендетуді және солар өндіретін өнімнің
сапасын көтеруді ынталандыратын мемлекетік саясатты белгілейді
және жүзеге асырады;
бәсекенің дамуына және инновациядағы инвестицияларды,
материалдық активтерді, сонымен қатар мерзімді инвестицияларды
ынталандыруға себепші болатын нормативтік құқықтық
актілерді әзірлейді;
әкономиканың жекелеген секторларлнда кластерлер құруды
ынталандырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің дамуы үшін тосқауылдарды
жою мақсатында әкономика салаларының жұмыс істеуіне талдау
жасайды;
инвестицияларды көбейту және ҚР әкономикасына инновацияларды енгізуді
жеделдету мақсатында ұлттық даму институттарын
құрады;
жекелеген салаларда жеке кәсіпкерлік субъектілері арасында
бәсекені дамыту үшін жағдайлар туғыза отырып, сол салаларды
тарифтік және тарифтік емес әдістермен уақытша қорғауды жүзеге
асырады;
ұлттық әкспортқа шығарушыларға қатысты басқа елдің
белгілеген тосқауылдарын жою шараларын қабылдайды;
жеке кәсіпкерлік субъектілерін келісілген, бірлескен әкспорттық саясат
жүргізуге ынталандырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілеріне ішкі және сыртқы нарықтардың жай-күйі
туралы әкономикалық ақпарат беріп отыруды ұйымдастырады;
сапа менеджменті жүйелерін енгізуді ынталандыру жолымен
ұлттық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін көтеру үшін жағдайлар
туғызады;
ұлттық әкспортқа шығарушылардың басқа елдердің аумақтарындағы мүдделеріне
лобби жасау жолымен сыртқы сұраныс үшін
жағдайлар туғызады;
жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметкерлерін қолдап отырады, жеке
кәсіпкерлік субъектілері мен жұмыс берушілер бірлестіктерімен өзара
әрекеттеседі;
бәсекеге қабілетті салалар құру мақсатымен жеке салаларды
қолдау бағдарламаларын бекітеді;
ғылыми-зерттеу ұйымдарын құрады, саланың қиындықтарын
және кластерлерін шешу үшін іргелі және қолданбалы ғылыми
зерттеулерді қаржыландырады;
республика әкономикасы үшін білікті мамандар даярлау
бойынша мемлекеттік бағдарламалар әзірлейді;
халықтың әлеуметтік қорғалмаған топтарын жеке кәсіпкерлікке тарту бойынша
шаралар әзірлейді.
Жалпы құзырет органдары қатарына сонымен бірге ҚР жергілікті өкілеттік
және атқару органдары жатады. Жергілікті өкілеттік органдар:
жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамытудың аймақтық
бағдарламаларын бекітеді;
жергілікті атқару органдары басшыларының Қазақстанда жеке
кәсіпкерлікті қолдау, және дамыту мәселелері бойынша есеп-
қисаптарын қарайды.
Жергілікті атқару органдарының құзыретіне мыналар кіреді:
жеке кәсіпкерлікті қолдаудың және дамытудың мемлекеттік
жүзеге асыру;
жске кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдайлар туғызу;
аймақтарда мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыруды
және орындауды қамтамасыз ету және жауапкершілік көтеру;
жеке кәсіпкерлікті қолдаудың аймақтық бағдарламаларын
әзірлеу және іс жүзіне асыру;
аймақта жеке кәсіпкерлік және инновацияльқ қызметті қолдау
инфрақұрылымын құруды және дамытуды қамтамасыз ету;
жергілікті атқару органдарының жеке кәсіпкерлік субъектілері
бірлестіктерімен және нарық инфрақұрылымы нысандарымен өзара
қарым-қатынастарын дамытудың стратегиясын белгілеу;
сараптау кеңестерінің қызметін ұйымдастыру,
жеке кәсіпкерлік субъектілері үшін мамандар және қызметкерлер даярлауды,
қайта даярлауды және біліктіліктерін көтеруді
ұйымдастыру.
Аталған саладағы арнайы құзырет органдары болып қолданыстағы заңдарға
сәйкес: ҚР Индустрия және сауда министрлігі, оның құрамына кіретін
комитеттер (Өнеркәсіп және ғылыми-техникалық даму комитеті, Құрылыс және
тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері жөніндегі комитет, Бәсекелестікті
қорғау жөніндегі комитет, Техникалық реттеу және метрология жөніндегі
комитет), сонымен қатар оның аумақтық бөлімшелері саналады.
ҚР Индустрия және сауда министрлігі - бұл мемлекеттік саясатты әзірлеу
және индустриялық салада нормативтік құқықтық реттеу бойынша, оның ішінде
елдщ қорғаныс-өнеркәсіптік, ғылыми-техникалық және инновациялық дамуы,
сонымен қатар сауда қызметін, кәсіпкерлікті дамыту және бәсекелестікті,
құрылыс, сәулет, қала құрылысы және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты
қорғау саласында, өлшемдер бірлігін техникалық реттеу жәке қамтамасыз ету,
әкономиканың шикізаттық емес секторында жеке инвестицияларды ынталандыру
үшін қолайлы жағдайлар туғызу бойынша қызметтер атқаратын орталық атқару
органы.
Индустрия және сауда министрлігі:
жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамытудың мемлекеттік
саясатын жүргізуді жүзеге асырады;
жеке кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасын әзірлейді және іс
жүзіне асырады;
жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамытудың мемлекеттік
шараларын ұйымдастырады және орындалуын үйлестіреді;
жеке кәсіпкерлік субъектілерін қаржыландыру және кредит
беру жөніндегі шараларды жетілдіру туралы ұсыныстарды әзірлейді;
кәсіпкерлік ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке
кәсіпкерліктің даму инфрақұрылымына талдау жүргізеді;
жеке кәсіпкерлік қызмет салаларында зерттеулер жүргізуді
ұйымдастырады;
жеке кәсіпкерлікті қолдау және дамытуды қамтамасыз ететін
нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және ҚР Үкіметіне ұсынады;
республика аймақтарында шағын кәсіпкерлік инфрақұрылымының қалыптасуына
және дамуына себепші болады;
шағын кәсіпкерлік саласында мамандарды даярлау, қайта
даярлау және біліктіліктерін көтеру жүйесін құру бойынша ұсыныстар
әзірлейді;
10) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғауға
бағытталған ҚР заңдарының сақталуына бақылауды жүзеге асырады;
11) жеке кәсіпкерлікті дамыту бойынша орталық мемлекеттік және жергілікті
атқару органдарының ведомстоаралық үйлесімділігін іске асырады;
12) орталық мемлекеттік және жергілікті атқару органдары жанындағы
сараптау кеңестерінің қызметін үйлестіреді;
13) шағын кәсіпкерліктің инновациялық, инвестициялық және индустриялық
дамудың мемлекеттік бағдарламаларын жүзеге асыруға қатысуы үшін жағдайлар
туғызады;
жеке кәсіпкерлікті қолдау, қорғау мәселелерінде инвесторлар,
шетелдік ұйымдар - грант берушілер үшін жағдайлар туғызады;
жеке кәсіпкерлік субъектілері үшін әдістемелік көмек
ұйымдастырады;
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің тауарлардың (жұмыстардың,
қызметтердің) халықаралық нарықтарына шығуына жағдайлар
туғызады;
жеке кәсіпкерлікті дамыту саласында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге
асырады;
жеке кәсіпкерлікті дамыту және қолдау бойынша мемлекеттік
саясатты насихаттайды;
19) мемлекеттік органдар және олардың лауазымды тұлғалары тарапынан жол
берілген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін реттейтін ҚР заңдарының
бұзылуы туралы ҚР Президентін және Үкіметін хабардар етеді.
Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу әдістері мен бағыттары
Экономикалық қатынастарды мемлекеттік реттеу әдістері тікелей және
жанама деп бөлінеді.
Мемлекеттік реттеудің тікелей әдістері, негізінен, кәсіпкерлік қызмет
субъектілерінің мінез-құлқына ықпал етудің әкімшілік құралдарын
пайдалануға байланысты. Мемлекеттік реттеудің ондай әдістеріне кәсіпкерлік
қызмет субъектілерін мемлекеттік тіркеу, кәсіпкерлік қызметтің жекелеген
түрлерін лицензиялау және т.б. жатқызуға болады.
Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті, қабылдайтын актілері және
мемлекеттік қызметшілерді жұмысқа қабылдау жағдайы.
Жергілікті атқарушы органдардьщ өздеріне мемлекет жүктеген міндеттерді
жүзеге асыру үшін оларға кең көлемде құзырет берілген. Атап айтқанда,
жергілікті әкімият атқарушы биліктің жалпы мемлекеттік саясатын жүргізуде,
оның қарауында төмендегідей конституциялық баскарушылық өкілеттіктер бар:
аумақты дамытудың жоспарларын, әкономикалық және
әлеуметтік бағдарламаларын, жергілікті бюджетті әзірлеу және
олардың орындалуын қамтамасыз ету;
коммуналдық меншікті басқару;
жергілікті атқарушы огандардың басшыларын қызметке
тағайындау және қызметінен босату, жергілікті атқарушы
органдардың жұмысын ұйымдастыруға байланысты өзге де
мәселелерді шешу;
жергілікті мемлекеттік басқару мүддесіне сай Республика
заңдарымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асыру.
Сипаттамалық тұрғыда тиісті құқықтық түсіндірме берілгенде "Қазақстан
Рсспубликасындағы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Қазақстан
Республикасының Заңында жергілікті әкімдердің, өзге де облыстық және
аудандық, қалалық әкімшілік органдарының өкілеттігі неғұрлым егжей-
тегжейлі регламенттелген десек те, заңгер көзімен көз жүгірте қарасақ
аталған заңда жергілікті әкімдердің өкілеттігі баянды етілетінін, алайда
олардың өкілеттігін жүзеге асыру саласы жекелеген баптарда нақты талданып,
мазмұны ашылып көрсетілмейтіндігін атап өткен жөн.
Ал, жергілікті әкімшіліктің өзге де органдарына келгенде заңның
арнаулы баптарына мән бере үңілсек, олардың қызметінің өздері заң жүзінде
құзыретті болатын негізгі бес саланы айғақтайды. Оларға мына салаларды
жатқызамыз:
жоспарлау, бюджет, шаруашылық қызмет, көлік пен байланыс саласындағы
өкілеттік;
2) жерді пайдалану, табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды
пайдалану саласындағы өкілеттік;
3) құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, тұрмыстық қызмет
көрсету, сауда, қоғамдық тамақтандыру саласындағы өкілеттік;
4) халыққа әлеуметтік-мәдени қызмет көрсету саласындағы өкілеттік;
5) заңдылықты, құқық тәртібін, азаматтардың құқықтарын, бостандықтары
мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету саласындағы өкілеттіктер
жатады.
Жоғарыда келтірілген қызмет салаларында облыстық, аудандық, қалалық
әкімияттардың өте кең өкілеттіктері бар. Мәселен, жоспарлау, бюджет,
шаруашылық қызмет, көлік пен байланыс саласында: облыстыауданды, қаланы
дамыту жоспарлары мен бағдарламаларының жобаларын әзірлейді; әкімшілік-
аумақтық бөліністердің меншігіндегі кәсіпорындарды, мекемелер мен
ұйымдарды құрады, қайта ұйымдастырады және таратады; еңбек ресурстарын
есепке алуды қамтамасыз етіп, олардың бөлінуін реттейді; халыкқа
кәсіпорындар мен ұйымдар көрсететін байланыс қызметінің сапасын бақылауды
жүзеге асырады, оларға шарт негізінде почта, телефон байланысы
мен өзге де байланысты және басқаларын қолға алуға көмек көрсетеді.
Жер пайдалану, табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды
пайдалану саласында: қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды
пайдалануға мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады; табиғатты қорғау,
экологиялық сараптама, қорғау объектілерін салу мен қайта құру жөнінде
бағдарламалар әзірлеуді ұйымдастырады; экологиялық сараптаманың теріс
қорытындысы бар құрылыс объектілерін салу мен қайта құруға тыйым салу және
ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұйымдастыруға ұсынысты қорытындылар
дайындайды.
Құрылыс, тұрғын үй коммуналдық шаруашылық, тұрмыстық қызмет көрсету,
сауда, қоғамдық тамақтандыру саласында: сәулет өнері және қала құрылысы
құзыретіндегі орталық мемлекеттік органмен міндетті түрде келісе отырып,
аумақта құрылыс салуды жүзеге асырады; әлеуметтік-мәдени және өнеркәсіп
объектілерін салу жөнінде тапсырысшы болуға құқылы; жоспарлардың
мемлекеттік сараптамасына, жеке және заңды тұлғалардың жобалау мен құрылыс
салу қызметіне мемлекеттік лицензия беруге жәрдемдеседі, республиканың
заңдарына сәйкес жүзеге асырылатын құрылыс өнімінің сапасына сәулет-
құрылыс бақылауын жүргізуді қамтамасыз етеді; елді мекендер мен
аумақтардың әлеуметтік, инженерлік және көліктік инфрақұрылымын
қалыптастыруды қамтамасыз етеді; тұрғын үй қоры мен осы инфрақұрылымның
әртүрлі нысандарға жататын басқа да объектілерді ұйымдастыру, пайдалану
және ұстау ісіне жәрдемдеседі және қатысады.
Халыққа әлеуметтік-мәдени қызмет көрсету саласыңда: білім беру ісін,
балаларға мектепке дейін және мектептен тыс тәрбие беру жұмысын жүргізеді,
облыстық, аудандық, қалалық білім беру мекемелерінің материалдық-
техникалық базасын нығайтуға қамқорлық жасайды; тарих және мәдениет
ескерткіштерін қорғауды жүзеге асырып, пайдалануды ұйымдастырады;
денсаулық сақтау мекемелеріне басшылық етіп, олардың материалдық-
техникалық базасын нығайту мен халықтың денсаулығын сақгау жөнінде шаралар
қолданады.
Заңдылықты қамтамасыз ету, кұқық тәртібін, азаматтардың құқықтарын,
бостандықтары мен мүдделерін қорғау саласында. Қазақстан Республикасы
Конституциясының, республика Президентінің Жарлықтары мен Үкімет
қаулыларының, жоғары тұрған басқа да мемлекеттік органдары актілерінің
орындалуын ұйымдастырады, жергілікті аумақта орналасқан кәсіпорындардың,
мекемелердің, ұйымдар мен азаматтардың занды құқықтарын қорғайды, олардың
орындалуына бақылау жасауды жүзеге асырады, құқық тәртібін, меншіктің
барлық нысандарын, азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және заңмен
қорғалатын мүдделерін қорғауды қамтамасыз етеді; зандарды түсіндіруді және
халыққа заң көмегін көрсетуді ұйымдастырады; азаматтардың жиналыстарын,
митингілер, шерулер, тосқауылдар және демонстрациялар өткізу тәртібін
қамтамасыз ету жөнінде заңда көзделген шараларды қолданады; сот,
прокуратура, полиция, адвокатура, нотариат және басқа да құқық қорғау
органдары жұмысын жақсарту жөнінде шаралар қолданады.
Республикамыздағы төменгі әкімшілік-аумақтық бөлім мәртебесіне, ол
аумақты мемлекеттік атқару билігі бойынша басқарудың ерекшелігіне аудандық
(облыстық маңызы бар қалалық) әкімияттың жалпы құзыретін жіктей отырып,
көз жеткізуге болады:
Кдзақстан Республикасының Үкімегі бекітетін жергілікті
мемлекеттік басқарудың үлгі қүрылымдары негізінде
калыптастырылған өкімшілік-аумақтықбөліаісгің баскару схсмасыІІ
тиісті мәслихаттардың бекітуіне енгізеді;
ведомстворалық сипаттағы мәселелер бойынша
консультациялық-кеңесші органдардың дербес қүрамын мәслихатка
бекітуге үсынады;
өл қүзыреті шегінде жалпыға бірдей есксри міндетгілік жоие
әскери қызмет, азаматтық қорғаныс, сондай-ақ жұмылдару
дайындығы және жұмылдыру мәселелері жөніндсгі зандардың
орындалуын үйымдастырып, оған басшылықжасайды;
кәсіпорындарды, кен орындарын жөне мемлекетгік меишіктің
басқа да объектілерін жекешелепдіру, жалға беру, сату моселелері
бойынша Қазақстан Республикасының уәкілсгті мемлекеттік
оргаиымен тең дережеде келісім шарттарға қол қоюга, соидай-ақ
олардың орындалуын бақылауға қатысады;
облыс (республикалық маңызы бар кала, астана) әкімі
Казакртан Решубликасыныңзаіщарына сәйкес өзгеде окілетгіктерді
жүзеге асырады. Облыс (республикалық маңызы бар қала, астана)
әкімі өзінің жекелеген өкілеттігін жергілікті жерде жүзеге асыруды
төменгі түрган әкімдерге беруге қүқылы. Сонымен қатар облыс
(республикрық маңызы бар қала, астана) әкімі ез қүзыретіидегі
мәселелері бойынша және облыстық (республикалық маңызы бар
қалалық, астаналык) өкімият қүзыретіне жатқызылған мәселелер
бойынша Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметі
алдында жауап береді.
Жергілікті атқарушы органдар әкімияты жоғарыда сараланып көрсетілген завды
кұзыретгерін жүзеге асыру еішістгігі шеңберінде Казақстан Республикасының
Конституциясы, реснублика заңдары, Қазақстан Республикасының Президеиті
мен Үкіметініц актілері,
өз қүзыреті шегінде жер қатынастарын реттеуді жүзеге
асырады, жерлерді аймақтарға бөлу жөніндегі жұмыстарды
үйымдастырады;
- аудандық (облыстық маңызы бар қалалық) маңызы бар
жолдарды салуды, пайдалануды жөне күтіп ұстауды ұйымдастырады;
- мемлекеттік коммуналдық түрғын үй қорының тұрғын үй
салуын және оның бөлуін ұйьщдастырады;
- мемлекетгік түрғын үй қорының сақгалуын ұйывдастырады;
- тұрғын үй қорына түгендеу жүргізеді;
- мемлекетгік кэжеттіліктері үшін жер учаскалерін алып қоюды,
оның ішінде сатып алу арқылы алып қоюды жүзеге асырады;
- республиканың сейсмикалық қауіті аймақгарьщца орналасқан
түрғын үй-жайлардың сейсмикалық беріктігін орнықтыруға
баштгалған іс-шараларды өткізеді;
- авариялықжәне ескі үй-жайларды бұзуды ұйымдастырады;
- тұрғын ұй кемегін іске асырады;
- Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес
азаматтардьщ жекелеген санаттарьш түрғын үймен камтамасыз етеді;
- аудан (облыстық маңызы бар қала) аумаіывдаш экологаялык,
тарихи, мәдени жөне ғылыми құндылығы бар табиғат объектілерін
және өзге де объектілерді табиғатгың, тарих пен мәдениеттің
қорғалатын ескерткіштері деп жариялау туралы ұсыныс енгізеді;
- халықгы жүмыспен кэмтуга жәрдемдесу жене кедейлікгі азайту
бағдарламаларын іске асыруға қатысады;
- халықгы өлеуметгік қорғау, ана мен баланы қоргау мөселелерін
шешеді, халықтың әлеуметтік жағынан дәрменсіз топтарына атаулы
көмек көрсетеді, оларга қайырымдылық көмек көрсетуді үйлестіреді;
қоғамдық орындарды абаттандыру және сыртқы безевдіру
мәселелерін шешеді;
ведомствоаралық сипаттағы мәселелер бойынша
консультациялық-кеңесші органдарды кұрады;
тиісті аумақта ветеринариялық іс-шаралар жүргізуді, мал
шаруашылышнда пайдаланылатын арнаулы көмбелер (квмінділер)
салуды жене устауды ұйымдастырады, сондай-ақ ауру малдарды
санитарлықсоюды ұйымдастыруды жүзеге асырады;
азаматтардьщ тегін орта білім алу қүкзығыньщ іске асырылуын
жузеге асырады;
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
тәртіппен мемлекеттік мекемелерді жөие мемлекеттік
көсіпорывдарды кұрады, облыстықаткаоулгы ппгйт, к„~~-
бюджеттен қаржыландырылатыи атқарушы оргаіідардыц штат санының лимитін
белгілейді;
салық төлеушіні тіркеу есебіне алу орны бойынша салық
органының аудандық (облыстық мацызы бар қалалық) бюджетке
толық көлемде келіп түсетін салықтарды толеу женііідсгі салық
мівдеттемелерін орындау мерзімдеріп езгерту туралы шешімдерімен
келіседі;
Қазақстан Республикасының заіщарында белгіленген
жағдайлар мен тәртіпте лицензиялауды жүзсге асырады;
аудандық (облыстық маі І;ызы бар қалалык) әкімият Кязақстан
Республикасыньщ заңцарында өзіне жүктелгеп өзге дс өкілстгікгерді
жүзеге асырады. Аудандық (облыстық маңызы бар қалалық) әкімият
өзіне жүктелген міндсттерді іске асыруда аудандық (облыстық
маңызы бар қалалық) меслихат адцында жауаи берсді. Аудапдық
(облыстық мацызы бар қалалық), рсспубликалық маңызы бар
қаладағы (астаагІДағы) әкімдіктерге жүктелген окілеггіктерді калалық
әкімдіктер жүзеге асырады.41
Облыстық (республикалық маңызы бар қалалықжәне република астанасыиың) жөне
аудандық (облыстық маңызы бар қалалардьщ) әкімиятгар Казақстан
Рсспубликасының біріугас аткэрушы оргаидар жүйесіне кіре отырып, тиісті
әкімшілік қүзырстіиіц: ұйымдық-шаруашылық; басқарушылық; реттеушілік;
үйлестірутілік; консультативтік (кеңес берушілік) бағыггарылда жүмыс
жасайтыньш танытады.
Ал, елімізде аудандық, аудапдық маңызы бар қалалық, кенттік, ауылдық
(селолық) округгік әкімдіктер түзілмейтін болғаидықтан, олар тиісті
атқарушы органдардың бір болігі болып сапалады. Әрі аудан, аудандықмщызы
бар қала, кент, ауылдық (селолық) округ әкімінің кұзыреттері т^өмендегіше
сараланады:
тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс аумағыіща тиісті аудандық
(қалалык) әкімңяттың лауазымды адамы болып табылады және
мемлекеттік орг^ндармен, үйымдармен және азаматтармеи өзара
қарым-қатынастарда оның атынан сенімхатсыз окілдік етеді;
азамаітардың өтініштерін, арыздарын, шагымдарын карайды,
азамаггардың қүқықтары мен бостандықгарын қорғау женінде
шаралар қолданады;
тиісті аумақ шегінде салық және бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдерді жинауға жәрдемдеседі;
тиісті өкімшілік-аумақтық бөліністі ұстауға арналған
шығыстарды қамтитын өкім аппараты сметасын әзірлеп, тиісті
мәслихаттың бекітуі үшін жоғары түрған әкімияттың қарауына
енгізеді;
азаматтар мен занды тұлғалардың Казақстан Республикасы
Конституциясының, заңдарыиың, Қазақстан Республикасының
Президенті мен Үкіметі актілерінің, орталық және жергілікті
мемлекетгік органдар нормативтік қ^Іқгықактілершің нормаларын
орьшдауына жәрдемдеседі;
өз құзыреті шегінде жер қатынастарын реттеуді жүзеге
асырады;
тұрғын үй қорының қүрылысы мен жөнделуін, жолдарды
пайдалану мен күтіп ұстауды үйымдастырады;
шаруа (фермер) қожалықтарын үйымдастыруға, кәсіпкерлік
қызметті дамытуға жөрдемдеседі;
өз қүзыреті шегінде жалпыға бірдей әскери міндеттілік және
әскери қызмет, азаматтық қорғаныс, сондай-ақ жұмылдыру
дайывдығы мен жұмылдыру туралы мәселелер бойынша зандардың
орындалуын үйымдастырады және қамтамасыз етеді;
заңдарда белгіленген тәртіпте нотариаттық іс-әрекеттер
жасауды, азаматтықхал актілерін тіркеуді үйымдастырады;
жергілікті тарихи және мәдени мұраны сақгау жөніндегі
жұмысты үйымдастырады;
жоғары тұрған органдарға халықтың өлеуметтік жағынан
дәрменсіз топтарына қайырымдылық көмек
көрсету ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz