Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие берудің әдістемесін жасау

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 76 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе 4

1. Халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие берудің теориялық негіздері

Қазақ халық музыкасының мектепалды даярлық тобы балаларынапатриоттық тәрбие берудегі мүмкіндіктері 8
Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларынапатриоттық тәрбие берудің бүгінгі жағдайы 31

2. Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие беру әдістемесі

2. 1 Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие беруді эксперименттік тұрғыда меңгеру
тәжірибесі 44

2. 2 Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие беру тиімділігінің педагогикалық шарттары 59

Қорытынды 73

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 74

КІРІСПЕ

Зерттеудің көкейкестілігі. Жеткіншектердің патриоттық тәрбиесі педагогикадағы аса бір күрделі де көпжақты проблема. Ол интернационалдық тәрбиенің, ұлттық сана-сезім мен құндылық бағдарды, арман-тілекті қалыптастырудағы ерекше проблемалармен диалектикалық бірлікте болады.

Тарихи дамудың объективті ерекшеліктері әртүрлі кезеңдердегі педагогикалық процесте өзгеріске түсе отырып патриоттық тәрбиенің мазмұнын, оның оқу-тәрбие процесіндегі рөлі мен орнын анықтады, міндеттерін нақтылады.

Оқушыларды Отан туралы біліммен қаруландыру, патриоттық сезімін, азаматтық, адамгершілік-құқығын тәрбиелеу, мектеп ұжымдарында, сабақтарда және сабақтан тыс мерзімде мінез-құлық дағдысын саяси мәдениетін қалыптастыру мәселелерін өздерінің еңбектерінде Г. А. Уманов, К. К. Құнантаева, Қ. К. Жанпеисова, Е. З. Батталханов, Ж. Мақатова, С. Б. Омарова, В. В. Трифонов, Л. К. Керімов.

Музыка өнері арқылы оқушыларға оқу-тәрбие процесінде адамгершілік-эстетикалық, патриоттық тәрбие беру процесін ұйымдастыру мәселесіне де біраз назар аударылып жүр (Л. И. Алимова, С. Ұзақбаева, Р. Төлеубекова, Ш. Құлманова, Е. Қозыбаев, М. Оразалиева.

Дегенмен, психологиялық-педагогикалық әдебиеттерге және озық педагогикалық тәжірибеге жасаған талдау, қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие беру проблемасы бүгінгі таңға дейін тәрбие теориясында да практикасында да өз деңгейінде зерттелмегендігін, нақтырақ айтқанда қазақ халық музыкасының оқушылардың патриотизмін қалыптастырудағы мүмкіндіктері анықталмағанын, бірегей жүйесінің жасалмағанын, тиімді әдіс-тәсілдерінің, амал-жолдарының айқындалмағанын, ғылыми-әдістемелік нұсқаулардың жасалмаған көрсетеді. Демек, балалардың патриотизмін қалыптастыруға деген қоғамның сұранысы мен мектепте, балалар бақшасындағы патриоттық тәрбиенің жағдайы арасында; қазақ халық музыкасының патриоттық тәрбиедегі жоғары мүмкіндіктері мен оларды мектепте жеткіліксіз пайдалану арасында; оларды мектеп практикасында кең көлемде пайдалану қажеттігі мен арнайы жасалған ғылыми-әдістемелік нұсқаулардың жоқтығы арасында қарама-қайшылық анық байқалады. Осы міндеттердің тиімді педагогикалық жолдарын іздестіру біздің зерттеу проблемамызды айқындауға және тақырыпты «Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие беру» деп таңдауымызға негіз болды.

Зерттеу объектісі: оқушылардың патриоттық тәрбиесі.

Зерттеу пәні: қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие беру процесі.

Зерттеудің мақсаты: қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие берудің әдістемесін жасау.

Зерттеудің болжамы: патриоттық мазмұндағы қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие берудің тиімділігі артады, егерде: патриоттық мазмұндағы қазақ халық музыкасы окушыларға сабақтан тыс іс-әрекеттерде жүйелі бірізділікте меңгертілсе; музыкалық материалдар нақты өлшемдер арқылы арнайы сұрыптаудан өткізілсе; оқушыларға қазақ халық музыкасын белсенді шығармашылықпен қабылдату және эмоционалдық әсермен орындату қамтамасыздандырылса. Өйткені бұның бәрі, біріншіден, оқушылардың патриоттық мазмұндағы қазақ халық музыкасына аялы көзқарасы мен қызығушылығын арттырады, екіншіден, оларды эмоционалдық салада жетілдіріп, бейнелі ойлауға дағдыландырады, ұлттық сана-сезімін, адами қасиеттерін қалыптастырады.

Зерттеудің міндеттері:

1. Мектепалды даярлық топ балаларының патриоттық тәрбиесінің мәні мен мазмұнын ашып корсету.

Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды тобы балаларынапатриоттық тәрбие беру әдістемесін жасау.

Жетекші идея: қазақ халық музыкасы - ұлттық патриотизмді, ұлттық сана-сезімді қалыптастырудың жетекші құралы.

Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздерін тұлға және оның дамуындағы әрекеттің рөлі туралы білімнің мәнін ашып көрсететін философиялық, психологиялық, педагогикалық, тұжырымдамалар, қазақ халық педагогикасы материалдарын, соның ішінде халық музыкасын мектепалды даярлық тобы балаларының патриоттық тәрбиесінің құралы ретінде пайдалану проблемасын зерттеуге деген тұлғалық-әрекеттік тәсіл құрайды

Зерттеу әдістері: зерттеу проблемасы бойынша оқу-тәрбие процесі құжаттарына талдау жасау; бақылау, әңгімелесу, сауалнамалар жүргізу; озық тәжірибелерді зерделеу, ашық тәрбие сағатын өткізу, және өмірде пайдалану.

Зерттеудің теориялық мәні және ғылыми жаңалығы:

3. Қазақ халық музыкасы негізінде үйірме жұмысының бағдарламасы үшін патриоттық мазмұндағы шығармалар сұрыпталды;

4. Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриотизмінің қалыптасуы моделі жасалды және оны жүзеге асырудың педагогикалық шарттары анықталды;

5. Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларының патриотизмін қалыптастырудың мазмұны және әдістемесі жасалды.

Зерттеудің практикалық маңызы. Зерттеудің негізгі қағидалары, қазақ халық музыкасы бойынша сұрыпталған патриоттық мазмұндағы шығармалар, үйірме жұмысының бағдарламасы, сыныптан тыс патриоттық тәрбие жұмыстары бойынша мектеп практикасына ендірілді. Ұсынылған әдістемелік нұсқаулар балабақша тәрбиешілер мен топ жетекшілеріне мектепалды даярлық топ балаларына қазақ халық музыкасы арқылы патриоттық тәрбие беруде көмек болады. Зерттеу материалдарын сонымен бірге, тәрбиешілер даярлайтын арнайы орта және жоғары оқу орны практикасында, нақтырақ айтқанда музыка тәрбиесі әдістемесі пәнінде, тәрбие жұмыстары бойынша ұйымдастырылған арнайы курстарда пайдалануға болады.

Қорғауда ұсынылатын негізгі қағидалар:

Қазақ халық жалпы тәрбие жүйесіндемектепалды даярлық тобы балаларын музыкалық-эстетикалық тұрғыда дамытуда негіз болумен ғана шектелмейді, ол патриотизмді қалыптастырудың ұтымды факторы болып табылады, өйткені ол музыкалық бейнелер арқылы оқушыларды өз Отанының мүддесі үшін, үлгі боларлықтай жоғары деңгейде қызмет етуге баулиды, туған жерін, елін, мәдениетін, салт-дәстүрлерін сүйе білуге, оларды келешек ұрпаққа жеткізе білуге үйретеді.
Патриоттық мазмұндағы шығармаларды сұрыптау қазақ халықмузыкасы жіктемесінің(тұрмыс-салт, тарихи, лирикалық, эпикалық, әлеуметтік-наразылық) және анықталған өлшемдердің негізінде(баланың жасына қарай шығарманың түсінікті болуы; көркемдік құндылығы (өмірмен байланысы, музыкадағы бейнелердің тартымдылығы, музыкалық көріністің әсерлілігі) ; музыкадағы бейнелердің патриоттық мазмұнда болуы; қызығушылығын арттыру және саналы түсінігін белсендендіру; музыкалық әрекеттердің түрлеріне қарай элементтердің бар болуы) жүзеге асырылады. Қазақ халық музыкасы арқылымектепалды даярлық тобы қалыптасуы моделіэмоционалдық-мотивациялық, мазмұндық, іс-әрекеттік компоненттері бірлігінде байқалады және нақтыкөрсеткіштер, өлшемдер мен деңгейлер арқылы сипатталады.

Қазақ халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы тиімді қалыптастыру мынадайшарттарды :мектепалды тобы балаларына қазақ халықмузыкасын меңгертуде жүйелі түрде мақсаттылықпен педагогикалық ықпалжасау; патриоттық мазмұндағы қазақ халық музыкасымен танысу процесіндеоқушылардың идеялық-адамгершілік білімі мен музыкалық-эстетикалықдамуы бірлігін ескеру; қазақ халық музыкасын қабылдау барысында алғанәсерлі сезімін дамыту; мектепалды тобы балаларына сыныптан тыстәрбие жұмысына қажетті патриоттық бағыттағы қазақ халық музыкасынсұрыптау; оқушылардың бейнелі ойлау қабілетін қалыптастыруда белсенді-шығармашылықты қабылдау мен эмоционалдық-бағыттық саланың .
Ғылыми тұрғыда негізделген және тәжірибелі-эксперимент жүзіндетексерістен өткен қазақ халық музыкасы арқылы патриоттық тәрбие берудегісыныптан тыс жұмыстардың мазмұны мен формаларыидеялық тәрбиепроцесін жетілдіруге ықпал етеді және оқушылардың патриоттықтәрбиелілік деңгейін көтеруді қамтамасыздандырады.

Зерттеу нәтижелерінің дәлелділігі мен негізділігі талапқа сай әдіснамалық және теориялық қағидалармен, зерттеу пәніне сәйкес әдіс-тәсілдерді қолданумен, эксперимент бағдарламасының мақсатқа сәйкестілігімен, бастапқы және соңғы көрсеткіштер нәтижелерін қорытындылаумен, жалпы білім беретін мектептің мектепалды даярлық тарында олардың тиімділігін тексерумен қамтамасыздандырылады.

Диплом жұмысының құрылымы. кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды мен пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Халық музыкасы арқылы мектепалды даярлық тобы балаларына патриоттық тәрбие берудің теориялық негіздері

1. 1 Қазақ халық музыкасының мектепалды даярлық тобы балаларына
патриоттық тәрбие берудегі мүмкіндіктері

Қазіргі жаңа қоғам жағдайында адамгершілік бастамасының рөлі күннен-күнге артуда, әрбір адамның моральдық, адамгершілік бейнесіне, мінез-құлқына қойылатын талап та өсуде .

Мектеп ең алдымен, жан-жақты дамыған саналы азаматты дайындауды өзіне мақсат ете отырып, жас ұрпақтын ғылыми көзқарасы мен адамгершілігін қалыптастыру міндеттерін қояды. Жас ұрпаққа тәрбие берудің негізгі жолдары көптеген ғалымдардың еңбектерінде сараланады. Олар жастарға берілетін білім мен тәрбие жұмыстарының бәрі моральдық тәрбие беруді көздеуі керек деген пікірді ұстанады. Мораль туралы ілім, жеткіншектердің тәрбие теориясының әдіснамалық негізі болып табылады. Мемлекет ісіне деген берілгендік, Отанға, басқа мемлекеттерге деген сүйіспеншілік, қоғам игілігі үшін адал еңбек ету, мектепте жеткіншектердің адамгершілік тұрғыда қалыптасу процесінің негізгі бір саласы - патриоттық тәрбиенің жүзеге асырылуының басты бағытын айқындауға ықпал етеді [1] .

Мораль бүкіл тәрбие процесінің негізі болып табылады және оның барлық құрамды бөліктерін қамтиды. Ол, ең алдымен, халықтың сана-сезімінде және істерінде көрініс алады. Адамдарды белсенді еңбек пен қоғамдық іс-әрекеттерге талаптандыратын адамгершілік сезімдерінің ішіндегі аса бір әсерлі де тереңі патриотизм сезімі болып табылады. Ол идеялық сеніммен байланыста бола отырып қазақстан халқының еңбекке деген көзқарасынан, саналы тәртібінен, еңбектегі және жауынгерлік ерліктерінен, өмірі мен іс-әрекеттерінің басқа да саласынан көрініс алады. Бұл, өз кезегінде, бүгінгі таңда жеткіншектерде патриотизм сезімін тәрбиелеуде жалпы білім беретін мектептің алдында тұрған жетекші міндетті айқындайды, қоғамдық идеяларды оқушылардың жеке басының сеніміне айналдыруға, жаңа қоғамдық құрылыс мүддесіне сай әрбір тұлғаның тіршілік әрекетін одан әрі қамтамасыз етуге итермелейді.

Нағыз азамат - патриот өзінің Отан алдындағы борышын сезінеді. Әртүрлі мәдени-материалдық құндылықтарды жасауда оның қоғам үшін, өзінің жеке басы үшін маңызын жақсы түсінеді. Ол нағыз патриотизмнің халыққа қызмет етуде көрініс алатынын біледі. Өткен ұрпақтың тәжірибесін танып білуге, құнды дегеннің бәрін сақтауға, сонымен қатар қоғамды қайта құруда өз үлесін қосуға, озық тәжірибесін келешек ұрпаққа жеткізуге талпынады [2] .

Бугінгі таңда жастарды патриотыққа тәрбиелеудің мазмұны көптеген ғалымдардың зерттеу пәні болып табылады. Олар «патриотизм» ұғымының пайда болуы мен дамуын, адамның патриоттық санасын және патриотизмге тәрбиелеудің формалары мен әдістерін қарастырады. Жалпы білім беретін мектепте патриотизмге тәрбиелеу әртүрлі құралдар арқылы, соның ішінде музыка өнері арқылы жүзеге асырылады, сондықтан да ол «күрделі қоғамдық қатынастарды түсінуді жеңілдетеді, моральдық қатынастарды қабылдауға негіз болады» [3] .

«Музыка - алып ұлы күш. Ол адамды сүюге және жек көруге, жазалауға және кешіруге мәжбүр етеді», - деп, пайымдаған .

Музыка өнерінің функциясы көпжақты. Бұл функциялардың бәрі өзара тығыз байланысты, «музыка тіпті тек таза қолданбалы немесе көңіл көтерушілік рөль атқарған жағдайда да, ол тыңдаушыларын тәрбиелейді, яғни олардың рухани дүниесін қалыптастырады және өзгертеді», - деп атап көрсетеді А. Н. Сохор. Айтылып өткендей, патриотизм - адам тұлғасының, оның рухани дүниесі мен тіршілік әрекетінің барлық жақтарымен байланыстағы маңызды, түпкілікті қасиеттерінің бірі. Патриотизмде тұлғаның дүниетанымдық жетілуі, адамгершілік сенімділігі, құндылық бағыт-бағдары, оның өмірлік көзқарасы, тәжірибелік мінез-құлқы көрсетіледі. Сондай-ақ, өнер адамға жан-жақты әсер ете алатын қасиеті болғандықтан, ол оған барлық осы аспектілерді, патриоттық сана, сезім және әрекетті қалыптастыруға қабілетті [4] .

Музыка патриотизм идеясын ерекше айқындылықпен, жарқындылықпен білдіруге қабілетті. Адамның сезіміне әсер ететін нәрсенің бәрі: туған табиғат көрінісі, халық әндері мен үйлері, тарихи және қазіргі заман көріністері музыкалық шығармаларда өзінің көрінісін табады, «музыкада жоғары әсемділікпен жанданады, сезімнің бастауына жылылық төгіледі».

Музыка өнерінің табиғаты әсер беретін, музыка арқылы патриоттық тәрбие берудің өзіндік ерекшеліктерін атап өту қажет. Музыка қоғамдық сананың бір түрі бола тұра, шынайы өмірді көрсете отырып, адамның ішкі жан-дүниесіне эмоционалдық тұрғыда әсер етуде мүмкіндігі бар.

Музыка ең алдымен, тыңдаушылардың эмоционалдық сезім өрісіне ықпалын тигізеді. Адамгершілік жағынан жетілдірілген тұлғанын эстетикалық негізін қалауда ерекше роль атқарады.

Музыканың адамның сезімдік дүниесіне терең эмоционалдық ықпалынан басқа, рухани көзқарастарының, сенімінің қалыптасуына әсер ететіндей идеялық-көркемдік мазмұны бар. Бұл жағдай музыканың тәрбиелік ролін анықтауда біз үшін өте маңызды, себебі мектеп балаларының тек патриоттық сезімін ғана емес, сондай-ақ, патриоттық санасын тәрбиелеу қажет. Музыка адамның қоршаған ортаға деген түрлі сезімдерін білдіре алады.

Музыкадағы тақырыптылық әуеннің реңкінен, мәнерінен, көрінеді. Музыканың мәнерлі құралдарының ерекше жүйесінде, мазмұны жалпылама музыкалық бейнелерді құрайтын, әртүрлі оқиға, құбылыстар белгілі бір

сезімді білдіру арқылы көрсетіледі.

Музыка өнерінің Бұл ерекшелігі біріншіден эстетикалық тәрбиенің мазмұнын анықтайды. Патриоттық тәрбиенің ерекшелігі де, нақты заттық, патриоттық мазмұнды мақсаттылықпен қабылдауы болып, табылады. Сонымен қатар оларда, олардың өзара әрекеттестігін анықтайтьш көп ортақтық бар. Бұл мәселені эстетикалық тұрғыда қабылдау, әдемілікті сезініп, бірге түйсіне білу болып табылады [5] .

Эстетикалық саланың өзекті мәселесі сұлулықты сезіп, бірге түйсіну болып табылады, және осыны жете түсінуге эмоционалдық жағдай көмектеседі. Екінші жағдайда ең бастысы патриоттық мазмұнды жете түсіну болып қабылданған сезімдік - образды бекітуге эмоционалдық жай-күй көмектеседі.

Бірақ екі жақтың тәрбиелік ықпалына да сезім мен ойдың өзара әрекеттестігі себепші болады және осы процесті бағалай білетін танымның ерекше түрі пайда болады. Музыка өнері арқылы эстетикалық және патриоттық тәрбие берудің бірлігі де, айырмашылығы да, осында болып табылады,

Психологтар сезімді адамның біреуге немесе бір затқа қарым-қатынасы (көзқарасы) ретінде анықтайды. С. Л. Рубинштейн: «адам сезімдерінің жиынтығы - ол негізінен адамның дүниеге және басқа адамдарға қарым -қатынасының жиынтығы», - деп дәлелдейді [ 6] .

Қоршаған ортаның әсер-ықпалынан пайда болатын, нақтылы әсерленушілік, қайғы-қасірет, эмоцияның қорытындысы нәтижесінде адамның сезімі қалыптасады. Эмоция ситуативтік сипатта болады, яғни олар тұлғаның болып жатқан немесе болатын жағдайларға әсерленушілік қарым-қатынасын білдіреді. Сезім - тұлғаның тұрақты қасиеті; болмыстық заттар мен құбылыстарға адамның эмоционалдық қарым-қатынасының құрамы ретінде көрінеді. Ол қалыптасып келе жатқан тұлға бойында әртүрлі жағдайларға байланысты пайда болған қуаныш, реніш, қайғы-қасірет және т. б. көрінеді. Әрқашан сүйіспеншілік немесе жек көрушілік, ашулану немесе ұнату сияқты белгілі бір объектіге бағытталады. Адамдардың әрекеттері мен бір-бірімен өзара қарым-қатынастары, мәдениет құралдары, адамгершілік ережелері - міне осының бәрі эмоционалдық қолдау туғызады.

Ол көптеген жылдар бойы музыка-педагогикалық жұмыстарында жаңа педагогикалық концепция жасауға тырысты, «музыкадан бастау алатын, және музыкаға сүйенетін, музыканы өнер ретінде, музыкамен мектеп пәні ретінде, табиғи және оргникалық байланыста болуын қарастырды».

Ғылыми әдебиеттерге жасаған талдау музыканың жеткіншектерге патриоттық тәрбие берудегі ықпалының зор екендігін көрсетеді.

Музыкасыз жер бетінде бірде-бір халық өмір сүре алмайды. Музыка адам өміріне өте ерте бала кезден енеді, өмір бойы бірге жүреді. Адам сезімі, оның ойы, арманы және іс-әрекеті музыка арқылы беріледі. Музыкада бүкіл адамзат өмірі, айнадағыдай бейнеленеді.

Музыка өнері дүниеге көзқарасты қалыптастырудың ықпалды құралы ретінде, жастардың адамгершілік қасиеттерін, моральдық интеллектуалдық ортасын, оқушылардың тұлғалық сезімдерін байытады. Өз елінің патриоттық мазмұндағы музыкалық шығармаларын үйрену жеткіншектерге патриоттық тәрбие берудің құрамдас бір бөлігіне айналды. Оны қазақ халық музыкасының мүмкіндіктері де дәлелдейді.

Қазақ халық музыкасы жеткіншектерге жан-жақты тәрбие берудің, соның ішінде патриоттық тәрбие берудің тапсырмас құралы болып табылады. Қазақ халық музыкасының ұрпақтан ұрпаққа мирас ретінде жетіп отыруына халық ақындарының әнші-күйшілерінің, жыршыларының ролі ерекше болды. Олар қазақ халық музыкасын үлкен мереке-тойларда дәріптеген, өздерінің әншілік-күйшілік шеберліктерін шыңдаған [6] .

Ол көптеген жылдар бойы музыка-педагогикалық жұмыстарында жаңа педагогикалық концепция жасауға тырысты, «музыкадан бастау алатын, және музыкаға сүйенетін, музыканы өнер ретінде, музыкамен мектеп пәні ретінде, табиғи және оргникалық байланыста болуын қарастырды».

Ғылыми әдебиеттерге жасаған талдау музыканың жеткіншектерге патриоттық тәрбие берудегі ықпалының зор екендігін көрсетеді.

Музыкасыз жер бетінде бірде-бір халық өмір сүре алмайды. Музыка адам өміріне өте ерте бала кезден енеді, өмір бойы бірге жүреді. Адам сезімі, оның ойы, арманы және іс-әрекеті музыка арқылы беріледі. Музыкада бүкіл адамзат өмірі, айнадағыдай бейнеленеді.

Музыка өнері дүниеге көзқарасты қалыптастырудың ықпалды құралы ретінде, жастардың адамгершілік қасиеттерін, моральдық интеллектуалдық ортасын, оқушылардың тұлғалық сезімдерін байытады. Өз елінің патриоттық мазмұндағы музыкалық шығармаларын үйрену жеткіншектерғе патриоттық тәрбие берудің құрамдас бір бөлігіне айналды. Оны қазақ халық музыкасының мүмкіндіктері де дәлелдейді.

Қазақ халық музыкасы жеткіншектерге жан-жақты тәрбие берудің, соның ішінде патриоттық тәрбие берудің тапсырмас құралы болып табылады. Қазақ халық музыкасының ұрпақтан ұрпаққа мирас ретінде жетіп отыруына халық ақындарының әнші-күйшілерінің, жыршыларының ролі ерекше болды. Олар қазақ халық музыкасын үлкен мереке-тойларда дәріптеген, өздерінің әншілік-күйшілік шеберліктерін шыңдаған [7] .

Музыкалық шығармаларды таратуда, өз өнерлерін танытуда, сал серілердің де өзіндік орны болған. Кезінде А. Жұбанов: « . . . салдар мен серілер ол заманғы өнердің өкілдері. Бұл күндегі әртістерше сахнаға киетін киімін чемоданға салып алып келіп, әдейі оларға арналған бөлмеде қайта киінетін жағдай сал мен серіде болған жоқ. Олар ат үстінде де, ауыл сыртында да, базарда да, жөрмеңкелерде де өнерлерін көрсетті. Сондықтан басқа кісіге алабажақ, өсіре қызыл көрінетін олардың киімдері сол сахнаға киетін киімдер. Ал олар өмірде де солай киініп жүреді. Өйткені өмір мен өнердің екеуі бірі мен бірі қосылып, ұласып кеткен» - деп жазған [24] . Оларды халық күні-түні тыңцаудан жалықпаған. Мұндай кездесулер көрерменнің музыкалық - эстетикалық талғамын, адами көзқарасын дамытып, ұлттық патриотизмін қалыптастыруда айтарлықтай роль атқарған. Балалар мен жастардың патриоттық сезімін қалыптастыруда отбасының (ата-аналардың, қарттардың), әртүрлі ұлттық мерекелердің, ойын-сауықтардың, бәйге жарыстардың қосқан үлесі мол.

Музыкалық шығармалар балалар мен жастардың ақыл-ойы мен патриоттық сезіміне әсер етіп, музыкалық-эстетикалық талғамын жетілдірген.

Қазақ халқының экономикалық және қоғамдық құрылысы, сондай-ақ оның тұрмыс-тіршілігі мен эстетикалық көзқарастары ауыз әдебиеті шығармаларында өз бейнесін тапты. Сондықтан, «Қазақстанда жиналған аса бай ауыз әдебиетінің оңдаған томдары құралы оқыған кезінде басыңа: «егер бүкіл осы байлықты қазақ халқының санына бөлетін болсақ, онда сірә, әрбір қазақ әндердің, мақал-мәтелдердің, аңыз-әңгімелердің авторы болып шығар еді, - деген ой келеді» [7] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.