Қазақстан Республикасының конституция лық құқығы туралы түсінік және оның мәні

Жоспар
Кіріспе

1 КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ АДАМ ЖӘНЕ АЗАМАТ ЖАҒДАЙЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Конституциялық. Құқық, ең алдымен, қоғам мен мемлекет құрылысының айқындайтын негізгі қағидаттары баянда етеді. Бұл қағидаттарда біздің мемлекетіміздің сапалық сипаттамасы — басқару мен мемлекеттік кұрылым түрі, егемендік, биліктің халыққа қатыстылығы, қоғамның саяси, экономикалық және әлеуметтік саласы қызметінің жалпы негіздері көрініс тапқан.
Конституциялық құқтың мәні сонымен бірге адамның қоғам мен мемлекеттегі жағдайын, оның Қазақстан Республикасы азаматтығына қатыстылығын, негізгі құқықтарын, еркіндігі мен міндеттерін айқындайтын қатынастарды да қамтуында.
Конституциялық құкықтың мәніне мемлекеттік және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының құқықтық мәртебесі, оларды ұйымдастыру мен қызмет қағидаларын айқындайтын қоғамдық қатынастарды реттеу де жатады. Конституциялық реттеу арқылы мемлекетті тиімді басқару қам-тамасыз етіледі және мемлекет пен оның органдарының едәуір маңызды функциялары айқындалады.
Осылайша Қазақстан Республикасының конституциялық құқығының мәні қоғам мен мемлекет құрылысын, жеке адамның кұқықтық мәртебесінің негіздерің және мемлекет пен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының құқықтық жардайын айқындайтын маңызды қоғамдық қатынастарды құрайды.
Констиуциялық құқық тәсілдерін дегеніміз — ол конституциялық құқықтық нормалардың қоғамдың қатынастарға және оған қатысушыларға кұқықтық әсер ету тәсілдері мен кұралдарының жиынтығы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯ ЛЫҚ ҚҰҚЫҒЫ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК ЖӘНЕ
ОНЫҢ МӘНІ
Конституциялық құқық — Қазақстан Республикасының қолданыстағы
құқығының жетекші саласы, еліміздің қоғамдық және мемлекеттік құрылысының
негіздерін, жеке адамның құқтық жағдайын, мемлекеттік және жергішкті өзін-
өзі басқару органдарының құқтық мәртебесін баянды ететін маңызды құқтық
нормалар жиынтығы.
Конституциялық. Құқық, ең алдымен, қоғам мен мемлекет құрылысының
айқындайтын негізгі қағидаттары баянда етеді. Бұл қағидаттарда біздің
мемлекетіміздің сапалық сипаттамасы — басқару мен мемлекеттік кұрылым түрі,
егемендік, биліктің халыққа қатыстылығы, қоғамның саяси, экономикалық және
әлеуметтік саласы қызметінің жалпы негіздері көрініс тапқан.
Конституциялық құқтың мәні сонымен бірге адамның қоғам мен
мемлекеттегі жағдайын, оның Қазақстан Республикасы азаматтығына
қатыстылығын, негізгі құқықтарын, еркіндігі мен міндеттерін айқындайтын
қатынастарды да қамтуында.
Конституциялық құкықтың мәніне мемлекеттік және жергілікті өзін-өзі
басқару органдарының құқықтық мәртебесі, оларды ұйымдастыру мен қызмет
қағидаларын айқындайтын қоғамдық қатынастарды реттеу де жатады.
Конституциялық реттеу арқылы мемлекетті тиімді басқару қам-тамасыз етіледі
және мемлекет пен оның органдарының едәуір маңызды функциялары айқындалады.
Осылайша Қазақстан Республикасының конституциялық құқығының мәні қоғам
мен мемлекет құрылысын, жеке адамның кұқықтық мәртебесінің негіздерің және
мемлекет пен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының құқықтық жардайын
айқындайтын маңызды қоғамдық қатынастарды құрайды.
Констиуциялық құқық тәсілдерін дегеніміз — ол конституциялық құқықтық
нормалардың қоғамдың қатынастарға және оған қатысушыларға кұқықтық әсер ету
тәсілдері мен кұралдарының жиынтығы. Конституциялық құқыққа мына тәсілдер
тән: 1) құқық беру әдісі, яғни конституциялық-құқықтық қатынастарға
қатысушыларға құқықтар беру; 2) рұқсат ету әдісі, яғни субъектіге құқтық
норма шегінде қалауы бойынша әрекет етуге рұқсат ету; 3) міндеттеу әдісі,
яғни құқық субъектісіне міндеттер бекіту; 4) тыйым салу әдісі, яғни құкық
субъектілеріне қандай да бір заңсыз әрекет етуге тыйым салу. Конституциялық
құқық әдісінің маңыздылығы сол, ол арқылы қоғам мен мемлекеттің қалыпты
тірішлігі қамтамасыз етіледі, халық билігіне, жеке адамнын құқықтары мен
бостандығына кепілдік беріледі.
Конституциялық құқықтың нормалар — мемлекет белгілейтіи маңызды
қоғамдық қатынастарды реттейтін жалпыға бірдей міндетті тәртіп ережелері.
Құқықтың басқа салаларының нормаларымен салыстырғанда, конституциялық-
құқықтық нормалар:
— реттеуге бағытталған қоғамдық қатынастардың мәнімен байланысты өзінің
мазмұнымен;
— баяндалған деректерінен. Олардың ең маңыздылары Конституцияда —
мемлекеттің Негізгі заңында көрініс тапқанымен;
— құрылымының ерекшеліктерімен ерекшеленеді. Конституциялық-құқықтық
нормаларға тән емес дәстүрлі түрде бөлініп алынатын үш сатылы құрылым:
гипотеза, диспозиция және санкция. Әдетте, конституциялық құқық нормасының
құрылымында гипотеза (норма қандай жағдайларда өз күшіне енетінін
көрсететін норма бөлігі) және диспозиция (құқық субъектілерінің тәртіп
ережелерін қалыптастыратын норма бөлігі) болады. Санкция оның бұзылғаны
үшін ықпал ету шаралары белгіленетін норма бө-лігі ретінде конституциялық-
құқықтың нормалар құрылымында тек жекелеген жағдайларда ғана кездеседі.
Конституциялық-құқықтың нормаларда тиянақталатын нұсқаулардан сипаты
бойышпа құқық беру, міндеттеу және тыйым салу нормаларын бөліп көрсетеді:
— құқық беру нормалары субъектілердің оларда көзделген әрекеттерді жүзеге
асыру құқығын баянды етеді;
— міндеттейтін нормалар құқық субъектілерінің өз іс-әрекетін осы нормалар
талаптарымен үйлестіретін міндеттерін баянды етеді;
—тыйым салатын нормалар ұйғарымдарында белгілі бір әрекеттерге тыйым
салуларды қамтиды.
Қазақстан Республикасы конституциялық құқығының қайнар көзі дегеніміз
— конституциялық-кұқықтық нормаларды қамтитын қолданымдағы нормативтік-
құқықтық актілердің жиынтығы. Осындай актілердід түріне байланысты олар
мынадай түрлерге жіктеледі:
— 1995жылы 30 тамызда Республикалық референдумда қабылдаған Қазақстан
Республикасының Конституциясы. Мемлекеттің барлық нормативтік-құқықтық
актілері осының негізінде және соған сәйкес қабылданатын конституциялық
құқтың басты қайнар көзі. Конституция нормалары Негізгі заң ретінде
еліміздің барлық құқықтың жүйесі үшін негізгісі болып табылады, басқа
құқықтық нормалармен салыстырғанда басымдыққа және жоғары заңдық күшке ие.
Заңдар мен басқа да құқықтың актілер Конституцияға қайшы келмеуге тиіс;
—Конститудияда көзделген мәселелер бойынша қабылданатын конституциялық
заңдар. Атап айтқанда, "Қазақстан Республикасының Президенті туралы",
"Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы" және т.б. заңдар;
— Заңдар — конституциялық құқық нормалары бейнеленетін нормативтік актінің
едәуір қен тараған түрі. Оларға "Қазақстан Республикасының азаматтығы
туралы", "Қазақстан Республикасының еңбек туралы", т.б. зандары жатады;
— Конститутциялық-құқықтық нормалар қамтылған Парламент пен оның
палаталарынын қаулылары;
— Қазақстан Президентінің конституциялық-қүқықтық мәселелерге арналған
Жарлықтары;
— Қазақстан Республикасы Үкіметінің Конституциялық Кеңесінің. Жоғарғы
сотының және Орталық сайлау комиссиясының конституциялық-құқтық нормалары
қамтылған қаулылары;
— Жергілікті өкілетті және атқарушы органдардың, аумақтық сайлау
комиссияларының және т.б. шешімдері.
Бұдан, көріп отырғанымыздай, конституциялық құқықтың қайнар
көздерінің саны өте ауқымды, бірақ олардың жоғарыда көрсетілген түрлері
тұрақты болып табылады.
Қазақстан Республикасының конституциялық-құқықтық жүйесі — олардың
нормаларының арасында болатын байланыстардан туындаған конституциялық құқық
саласынның ішкі құрылысы, олардың дифференциациясы мен белгілі бір
конституциялық-құқықтық институттарға ықпал етуін айқындайды.
Конституциялық-құқықтық институт — бірыңғай қоғамдық қатынастарды
реттейтін біртекті конституциялық-құқықтық нормалар жиынтығы. Осыған
байланысты конституциялық құқық жүйесінде, ең алдымен, конституциялық
құрылыс, жеке адамның құқықтық жағдайы, мемлекет пен өзін-өзі басқару
органдарының құкықтың мәртебесіннің негізгі институттарын бөліп көрсетеді.
Осы негізгі конституциялық-құқықтың институттар күрделілігі едәуір төмен
институттарды қамтиды. Мысалы, жеке адамның кұқықтық жағдайы негіздерінің
институттары: азаматтық құкықтар мен бостандықтар; жеке адамның міндеттері;
құқықтар мен бостандықтар кепілдіктері, т.б. институттарды қамтиды.
Тұтастай алғанда, барлық конституциялық-құқықтық институттар бір-бірімен
органикалық байланыста және Қазақстан Республикасы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.