Оқу іс-тәжрибесі есебі



Кіріспе ... ... ... 3

1.Іс.тәжірибенің мазмұны

1.2 Компьютермен жұмыс істеу ережелері мен қауіпсіздік техникасы ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.3 Іс.тәжірибенің күнделіктегі атқарылған жұмыстары ... ... 7

2.Студенттің ОҚУ .ізденіс жұмысы

2.1 ЭЕМ.нің тарихы мен әдістері.
ЭЕМ.дерді жіктеу ... ... ..8
2.2 Алгоритмнің түрлері ... ... ... ... ... ... .13
2.3 Есептер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... 22
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ...24
Бұл берілген тақырыптарда ЭЕМ- нің шығу тарихы, оның дамуы туралы, осы ЭЕМ-нің ішінде жүзеге асырылатын есептерді оңай, тез есептеп шешу үшін алгоритм түрлері туралы қысқа әрі нақты мәліметтер көрсетілген.
Дүние жүзіндегі адамдардың күн санап өркендеуіне байланысты, түрлі информацияны жинастыру, сақтау, өң деу оларды тұтынушыларға тез жеткізіп беру процестері үлкен көлемді әрі маңызды жұмыстардың бірі болып есептелінеді.
Сондықтан, осы айтылғандарды жеңілдету мақсатында 50- жылдардың бас кезінде жарыққа шыққан электронды есептеуіш машиналар өзінің үлкен көмегін тигізіп келе жатқанын толық біле аласыз.
Компьютер- (ағылш. Computer-есептеуіш; лат. Computo- есептеймін),элек-трондық есептеу машинасы- тапсырылған арнайы нұсқаулар жиынтығы- бағдарлама бойынша есептеу амалдарының күрделі тізбегін орындау арқылы электрондық түрде ақпарат қабылдауға, өңдеуге, сақтауға және беруге арналған машина. ЭЕМ тек қана үлкен машиналарға- мейнфреймдер мен суперкомпьютерлерге қатысты қолданылатыны туралы мәліметтер қарастырылған.
Сонымен қатар, берілген есептерде ЭЕМ-нің көмегімен әр түрлі әдістер арқылы түрлендіріп, шешімін табу , яғни ЭЕМ-де есептерді кезеңдер бойынша есептеуді көруге болады:
Кез келген есепті ЭЕМ- де шешу бірнеше кезеңдерден тұрады:
- есептің қойылуын түсіну;
- формалдау деңгейі ( есептің математикалық түрде қойылуы);
- шешу әдісін таңдау (немесе құрастыру);
- алгоритмін жазу (құру);
- программасын құру;
- программаның дұрыстығын тексеру;
- есептеу және нәтижелерді өңдеу сияқты кезеңдерде, есеп шығару барысында жетік мән беруді талап еткенін ескеру керек екенін біле аласыз.
1. Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б., Дәулетқұлов А.Б. Жаңа информациялық технологиялар: информатикадан 30 сабақ.- Алматы: ЖТИ, 2003.- 408 б.
2. Байжұманов М.Қ., Жапсарбаева Л.Қ. Информатика. Жоғары оқу орнының студенттеріне арналған оқу құралы. – Астана: Еуразия ұлттық университеті, 2004.- 224 б.
3. Камардинов О. Информатика.Оқу құралы.- Алматы: «Ғылым»,2004.360б.
4. Масанов Ж.Қ., Мақұлов Қ.Қ., Бижанова А.С., Есбаева А.Ж. Информатика.- Алматы: Бастау, 2002. 1-2 бөлім.
5. Биядилов Н.Б. Информатика негіздері және ЭЕМ. Оқу-әдістемелік құрал.- Алматы: ҚазМЗА,2003.-206 б.
6. Информатика. Учебник под ред. проф. Н.В.Макаровой.- М.: Финансы и статистика, 2004.- 768 с.
7. Информатиа. Практикум по технологии работы на компьютере. Под. ред.проф. Н.В. Макаровой.- М.: Финансы и статистика, 2004.- 486 с.
8. Берлинер Э.М., Глазырин Э.Б. Office XP.- М.: «Бином», 2003.- 526 с.
9. Исаев С.Ә., Мұхамади А.Н., Ахметова О.С. Компьютерлік технология негіздері курсына арналған практикум: Әдістемелік оқу құралы.- Алматы: АлМУ, 2000.- 384 б.
10. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Информатика және компьютерлік техника.- Алматы: Мектеп баспасы, 2002.- 456 б.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГТЯЛАР,
АФТОМАТТАНДЫРУ ЖӘНЕ ЭНЕРГЕТИКА ИНСТИТУТЫ

ИНФОРМАТИКА КАФЕДРАСЫ
Студенттің іс-тәжрибе бойынша
ЕСЕБІ
Оқу іс-тәжрибесі
___________________________________ ___________________________________ ______
________________________
Іс-тәжрибесінің түрі

Мамандыңғы бойынша:050602-Информатика

Жеке тапсырманың
тақырыбы:ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨ
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨ
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ

ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨ
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨ
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨ
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ

Есептің қорғау
Орындаған:Тобы.____________________ ___________________________________ ______
___________________________________ _____________________

бағасы___________________________________ __________________________

(аты-
жөні,қолы,күні)

_________________________________ _________________________________ ______
___________________________________ _____2008 ж

Комиссия
Жетекшісі:ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨӨӨӨӨ
ӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨӨ ӨӨ

(қолы,аты-жөні)
(қолы,аты-жөні)

ШЫМКЕНТ 2008жыл

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .3

1.Іс-тәжірибенің мазмұны

1.2 Компьютермен жұмыс істеу ережелері мен қауіпсіздік
техникасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..4
1.3 Іс-тәжірибенің күнделіктегі атқарылған жұмыстары ... ... 7

2.Студенттің ОҚУ –ізденіс жұмысы

2.1 ЭЕМ-нің тарихы мен әдістері.
ЭЕМ-дерді жіктеу
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
2.2 Алгоритмнің
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
2.3
Есептер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..22
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...24

Кіріспе

Бұл берілген тақырыптарда ЭЕМ- нің шығу тарихы, оның дамуы
туралы, осы ЭЕМ-нің ішінде жүзеге асырылатын есептерді оңай, тез
есептеп шешу үшін алгоритм түрлері туралы қысқа әрі нақты
мәліметтер көрсетілген.
Дүние жүзіндегі адамдардың күн санап өркендеуіне байланысты,
түрлі информацияны жинастыру, сақтау, өң деу оларды тұтынушыларға тез
жеткізіп беру процестері үлкен көлемді әрі маңызды жұмыстардың бірі
болып есептелінеді.
Сондықтан, осы айтылғандарды жеңілдету мақсатында 50- жылдардың
бас кезінде жарыққа шыққан электронды есептеуіш машиналар өзінің
үлкен көмегін тигізіп келе жатқанын толық біле аласыз.
Компьютер- (ағылш. Computer-есептеуіш; лат. Computo- есептеймін),элек-
трондық есептеу машинасы- тапсырылған арнайы нұсқаулар жиынтығы-
бағдарлама бойынша есептеу амалдарының күрделі тізбегін орындау
арқылы электрондық түрде ақпарат қабылдауға, өңдеуге, сақтауға және
беруге арналған машина. ЭЕМ тек қана үлкен машиналарға- мейнфреймдер
мен суперкомпьютерлерге қатысты қолданылатыны туралы мәліметтер
қарастырылған.
Сонымен қатар, берілген есептерде ЭЕМ-нің көмегімен әр түрлі
әдістер арқылы түрлендіріп, шешімін табу , яғни ЭЕМ-де есептерді
кезеңдер бойынша есептеуді көруге болады:
Кез келген есепті ЭЕМ- де шешу бірнеше кезеңдерден тұрады:
- есептің қойылуын түсіну;
- формалдау деңгейі ( есептің математикалық түрде қойылуы);
- шешу әдісін таңдау (немесе құрастыру);
- алгоритмін жазу (құру);
- программасын құру;
- программаның дұрыстығын тексеру;
- есептеу және нәтижелерді өңдеу сияқты кезеңдерде, есеп шығару
барысында жетік мән беруді талап еткенін ескеру керек екенін
біле аласыз.
Алгоритмнің сызықтық, тармақтық, циклдік түрлеріменде жақыннан
танысып, олардың блок- схемасын қалай қағаз бетіне түсіруге
болатынын қарастырады.

Компьютермен жұмыс істеу ережелері мен қауіпсіздік техникасы

Бірінші барған күні жетекшім мені мекемедегі техника
қауіпсіздіктерімен таныстырды. Онда компьютерді қалай қосып-өшіру
керектігін көрсетті. Және де электр сымдарына абай болу керек екенін айтып
отырды. Компьютерді жұмыс істеп болғаннан кейін міндетті түрде сөндіріп қою
қажеттігін, компьютердің алдына міндетті түрде кактус гүлін қойып қою
көзге қауіпсіз екенін ескертті. Бөлмеден шығарда бөлменің терезелерін
жауып, бөлмедегі электр жарығын сөндіріп кету керектігін айтты. Егер бұл
міндеттерді орындамаған жағдайда кенеттен төтенше жағдай болуы мүмкін
екендігін ескертті. Мен өзіме тиесілі жұмыстарды техника қауіпсіздігін
сақтай отырып жұмыс істедім.

Компьютерлік кабинеттері жоғары кернеулі ток көзімен жұмыс істейтін
компьютер құрылғыларымен т.б. техникалармен жабдықталған.
Компьютер кабинеттеріндежұмыс істейтіс бұрын осы техниканы қолдана білу
және техника қауіпсіздігі ережелерінен сынақ тапсыру талап етіледі. Осы
мақсатта келесі талаптар қатаң есте сақтау керек:
1. Компьютер кабинетіне сырт киіммен кіруге рұқсат етілмейді;
2. Компьютер кабинетінде жұмыс тек оқытушының рұқсатмен бастау;
3. Оқытушының рұқсатынсыз компьютер құрылғыларын жылжытуға, өшіруге,
байланыстыру желілерін, монитор экранын қолмен ұстауға тыйым
салынады;
4. Клавиатурамен жұмыс істегенде оны ұқыпты пайдалану керек;
5. Компьютер кабинетінде ылғал киіммен, су қолмен отырып жұмыс істеуге
қатаң түрде тыйым салынады;
6. Өрт шыққан жағдайда әрбір оқушы өртсөндіргіш құралдарын пайдаланып,
оны өшіруге атсалысуы тиіс;
7. Сабақтың соңында оқытушының басқаруымен құрылғыларды ретімен
сөндіріп, жұмыс орнын ретке келтіру керек;
8. Кабинеттен тек оқушының рұқсатымен ғана шығу керек.
Монитор мен пернетақтаның биіктігі бойынша дұрыс орналастырудың маңызы
зор. Монитор ыңғайсыз тұрған жағдайда арқа және мойын бұлшықеттеріне салмақ
түсуі салдарынан бас ауыруы мүмкін. Қарапайым бір қағида бар: монитордың
жоғарғы шеті көзбен бір деңгейде болуы, ал осы деңгей мен бейне беттің
орталығы арасындағы бұрыш 15 градусты құрауы тиіс.
1. Арқаңызды тік ұстаңыз. Ежелгі кеңес: құныспай тік отырыңыз деген
сөз осы жерде орынды!
2. Иықтарыңызды бос ұстаңыз, шынтақтарыңыз тік бұрыш жасап бүгілген
болсын. Басыңыз сәл алдыға еңкейтіп тік ұстаңыз.
3. Орындығыңыздың отырғышы жұмсақ болуы, тізелеріңіз тік бұрыш жасап
бүгілі, табандарыңыз жерге толықтай тіреліп тұруы тиіс.

4. Арақашықтықты сақтаңыз. Көз бен монитор экраны арасындағы қашықтық
70 см-ден аз болмауы тиіс. Басқаша айтсақ, сіз қолыңызды алдыға
созып, бейне бетке әрең жетуіңіз тиіс.
Тінтуірмен жұмыс істеу үшін келесі амалдарды орындау керке. Білек түзу
болуы тиіс. Ешқашан да үстелге үстелге жатқан білегіңізді сүйенбеңіз. Білек
буындарын бүкпеңіз: ол табиғи қалпында болуы тиіс.
Тінтуірді күш салып қыспаңыз. Бұл бұлшықеттеріңіздің қажетсіз
ширығыуына әкеп соғады. Тінтуірмен жұмыс істегенде, қолыңызды түгел
созбаңыз. Тінтуірді еркін қозғалту үшін жеткілікті бос орын болуы тиіс.
Көзді тынықтыруға арналған жаттығулар кешені. Халықаралық стандарт
бойынша, монитор алдында жұмыс істеген кезде ересек адамдар әр 1 сағат, ал
балалар жарты сағат сайын үзіліс жасап отыруы тиіс.
1. Монитордан теріс қараңыз да, көзіңізді жұмып, ашпай тұрып, 10 рет
жылдам көзіңізді қысыңыз. Көзіңізді недәуір үлкен жиілікпен және
амплитудамен ашуға тырысып, 10 рет жақсылап көзіңізді
жыпылықтатыңыз. Ең соңында, қатты таңғалғандай, 10 рет көзіңізді
кең ашып, қабағыңызды түйіңіз.
2. Саусақтарыңызға жылу тарайтындай етіп, алақаныңызды күшпен
ысқылаңыз. Саусақ ұштарымен көздерініңізді жанында шекеңізді
дөңгелете уқалаңыз. Бұлай еткенде, оң қолыңыздың саусақтары сағат
тілі бағытымен, ал сол қолыңыздың саусақтары оған қарсы қозғалуы
тиіс. Жартылай жабық қабақтарыныңызды еркін ұстаңыз. Бұл
жаттығулар кешені көзге қызмет ететін бұлшықеттер мен
тамырларға әсер етеді.
3. Тағы бір тиімді жаттығулар кешені мынадай. Терезеге қараңыз.
Арқаңыз бен мойыныңызды бос ұстап, көз көрер қашықтықтағы ең бір
алыс нүктеге қараңыз. Терең тыныс алып, назарыңызды мұрыныңыздың
ұшына аударыңыз. Тыныс алып, тағы да алыс нүктеге көз қадаңыз.
Тағы да тыныс алып, қайтадан қабағыңыздың арасына қараңыз.
4. Көздеріңізді еркін ұстап, жартылай жауып, көздеріңізді жаймен
айналдырыңыз. Алдымен бір жаққа, содан соң басқа жаққа қарай бес-
бестен толық айналым жасаңыз. Осы жаттығуды 30 секунд бойы
жасаңыз.
5. Көздеріңізді жабыңыз, 30 секунд бойы оларды саусақ ұштарымен
уқалаңыз.
6. Басыңызды оңға, солға, жоғары, төмен айналдырыңыз. Бірнеше
айналым жасаңыз.
7. Әдемі суретке немесе терезе сыртындағы көрініске байыппен назар
аударыңыз. Көздерініңізді 10-20 секундқа жабыңыз. Ойша суреттің
ішіне кіріңіз. Басында рама шеңберіне салынған көріністерді
көзіңізге елестетіп, содан соң раманы ысырып тастап, сол жаққа
серуенге аттаныңыз. Осы бір жақта өзіңіздің жаныңызға жайлы мекен
тауып алып, сол жерге жайғасыңыз. Денеңізді еркін ұстап, қалай
жақсы тыныққаныңызды сезініңіз.
Компьютермен жұмыс істеуді тиімді ұйымдасбтыру үшін келесі амалдар
орындалады:
1. Компьютер алдында күніне 5 сағаттан артық жұмыс істеуге болмайды.
Ең дұрысы – осы уақытты түске дейін және түстен кейін деп екіге
бөліп алу. Балалар үшін бұл режимнің талаптары қаталдау: 1-сынып-10
минут, 2-7-сыныптар – 15-20 минут. 8-9 – сыныптар – 25 минут, 10-11
– сыныптар - әрбір 30 минут сайын 5 минуттық үзіліс жасап 50 минут
қана.
2. Әр сағат сайын көзге арналған жаттығулар жасап, әрекет түрін
өзгертіп отырыңыз, орныңыздан тұрып, шай, су ішіп келуге болады.
Егер тұруға болмайтында шұғыл жұмыс істеп отырсаңыз, тым болмаса,
басыңызды айналдырып, құйрық бұлшықтеттеріңізді жиырып, босатып,
балтыр бұлшықеттерімен аяқтың басын көтерініңіз.
3. Үзіліс жасаған кезде бөльмені желдетіп алыңыз.

Іс тәжірибесінің күнделікті атқарылған жұмыстары.

08. күні практикада қандай жұмыстар жасау керек екенін түсініп,
оларды қалай жүзеге асыру туралы көптеген мәліметтер алдым.
Сол арқылы практикалық жұмыстарды, яғни берілген тапсырманы рет-
ретімен орындауға кірістім.

17.06.08 күні берілген тапсырманың ішіндегі тақырыптарды
кітаптардан іздестірдім. Кітаптарда жоқ мәліметтерді Интернеттен
іздеп, тақырыптарды толық үлгіде жеткізіп беруге әрекет жасадым.
Сонымен қатар, бұл іс-әрекетті атқару кезінде, көптеген жаңа
мәліметтермен жақыннан таныстым.

18.06.08 күні тақырыптарды компьютер арқылы теріп жаздым. Теріп
жазу кезінде көптеген қиыншылықтарға еш мойынсынбай, төзімділікпен
жаза білдім. Өзіме тиісті тақырыптарды жетік меңгере алдым.

19.06.08 күні берілген есептерді шығардым. Есептерді қалай шығару
жолдарын қарастыра отырып, алгоритмін, блок-схемасын, бағдарламасын
түрлі тәсілдермен құрып, компьютер көмегімен қағаз бетіне түсірдім.
Осы есептерді шығару барысында өзіме керекті көптеген мәліметтерді
алдым. Қателескен жерлерімді өзім қайта түзетуге барынша тырыстым.

20.06.08 күні практикада көрсетілген басқа да, қалған бөліктерін
толық орындадым. Сонымен бұл жұмыстардың қай жерінде қатеге жол
қойыппын, соны мұқият көзден кешірдім. Қажет емес дегендерін алып
тастадым.

21.06.08 күні берілген тапсырманы толық аяқтадым. Мен бұл
практикалық жұмысты орындау барысында, білімімді одан әрі қарай
толықтыруға мүмкіндік алдым. Практикалық жұмысты атқару кезінде,
кездескен қиыншылықтарға төзе білдім.

ЭЕМ тарихы және әдістері. ЭЕМ-дерді жіктеу.

Информация- дәл анықтамасы жоқ кең ұғым. Қарапайым түрде айтқанда,
түрлі нысандар, құбылыстар мен процестер және т.б. жөніндегі мағлұматтар
информация делінеді. Информацияны сандық, мәтін, кесте,сурет сияқты түрлі
түрде көрсетіп, жинастыруға болады.
Көп салалы халық шаруашылығының күн санап өркендеуіне байланысты,
түрлі информацияны жинастыру, өңдеу, сақтау және оларды тұтынушыларға тез
жеткізіп беру процестері (информациялық процестер) үлкен көлемді әрі
маңызды жұмыстардың бірі болып отыр.
50-жылдардың бас кездерінен бастап көптеп жарыққа шыға бастаған
электронды есептеуіш машиналарын (ЭЕМ-дерді) осы жұмыстарға пайдалану
оларды орындаудың шапшаңдығын күрт арттыруға мүмкіндік туғызуда.
ЭЕМ-ді компьютер деп, автоматты құрылғының не адамның өңдеуіне бейімделіп
дайындалған сандық, символдық, мәтіндік, т.б. информацияны деректер не
берілгендер деп те атайды.
Деректер (берілгендер)-информацияға тең келе бермейтін ұғым. Олар-
информацияның диалектикалық құрылымды бөлімі, тіркелген түрлі белгілер мен
сигналдар. Мысалы, Морзе әліппесі арқылы қабылдаған телеграмма, физикалық
дененің механикалық қозғалысының формула бойынша жазылуы, құбылыстың
электрлік, магниттік сипаттамалары және т.б. Белгісіз тілде жазылған
кітаптың ішінде жазылғандар да сол сәтте көрінген деректер (информация
емес). Шифр ашылса, кітап мазмұны таныс тілге аударылса, олар жөнінде
информация алынады.
Деректермен жұмыс істеудегі мынандай әрекеттерді атауға болады:
- шешім жеткілікті түрде, толық болуы үшін деректерді жинау;
-қол жеткізуге мүмкін ететіндей етіп, деректерді формалдау (мысалы, ұшып
бара жатқан ғарыш кемесінің траекториясын теңдеулер жүйесі арқылы
модельдеу);
-есепті шешудегі артық деректерді алып тастау үшін оларды сүзгілеу
(фильтрлеу);
-түсінуге жеңіл болу үшін деректерді реттеп, сорттау;
-сақтауға жеңіл болуы және жоғалып, бұзылып кетпеуі үшін деректерді
архивтеу және қорғау.
Жалпы, күрделі информациямен жұмыс істеу үлкен еңбекті қажет ететін
болғандықтан, әдетте ол алдымен арнайы программалау тілі арқылы автоматты
түрде түрлендіріледі.
Мақсатқа жету үшін информацияны ЭЕМ-де арнайы ережелер бойынша
түрлендіру оны өңдеу деп аталады. ЭЕМ арқылы деректерді өңдеу машинаға
түсінікті нұсқалар тізбегі (программа- өңдеу бағдарламасы) арқылы
жүргізіледі.
Түрлі салаларда жиі пайдаланылатын деректер көп болғандықтан; олар әр
түрлі материалдардан тұратын магниттік таспаларға, дискілерге жазылып,
сақталып қойылады. Мұндай материалдар тасмалдаушылар делінеді.
Сақтаулы информацияны іздеп, оны тұтынушыларға жеткізіп беру
информациялық қызмет көрсету (ИҚК) делінеді. Республика мен ТМД
мемлекеттерінде тек ғылыми-техникалық ИҚК-мен айналысатын мыңдаған
кітапханалар бар. Олардың анықтамалық-информациялық қорында 2 млрд.-тан аса
информациялық мәліметтер жинақталып, көп мәліметтер компьютер дискілеріне
жазылып қойылған. Осылардың арасынан қажеттісін іздеп, тауып беру көп
еңбекті қажет етеді,бірақ бұл жұмыстың маңыздылығы сөзсіз.ИҚК-ның
маңыздылығына бір ғана мысал: егер өндіріс басқармасын қажетті
информациямен, түрлі ғылыми-техникалық жаңалықтармен дер кезінде қамтамасыз
етіп отырмаса, ол жаңа техниакны пайдалануды жоспарлауға, өндірісте еңбек
өнімділігін арттыруға үлкен кедергі келтірер еді.ИҚК-де компьютерді
пайдалану түрлері өте көп. Мысалы:
- абоненттің телефон нөмірі сұралған кезде компьютерде жазулы телефондар
анықтамалығын пайдаланып жауап беру;
- үлкен қалалар транспорт билеттерін сатуды ұйымдастыруды (әр рейске
сатылған және бос орындар компьютерге тіркелінетіндіктен, оларды пайдаланып
билет сатуды ұйымдастыру қиын емес.)
- байланыс каналдары бойынша қосылған компьютерлер желісі арқылы түрлі
мәліметтерді, іс қағаздардын, фотосуреттерді бір қаладан екінші қалаға
жіберу;
- медицина сваласындағы компьютерге негізілген сараптаушы жүйенің білім
қорын пайдаланып, адам ауруынның түрін анықтау және емдеу тәсілдерін
белгілеу;
- пайдаланушы құжаттарын компьютердің баспа құрылғысы (принтер) арқылы
қағазға басып шығару, т.б.
Қазіргі кезде информацияны тиімді түрде пайдаланушылар дүние жүзінде
негізгі орын алып келеді. Мұндай қоғам информациялық қоғам делінеді.
ЭЕМ-нің техникалық мүмкіндіктерін пайдаланып информацияны жинақтау,
өңдеу және оны пайдаланушыларға жеткізіп беру тәсілдерін информациялық не
компьютерлік технология деп атайды (texne (техно)- шеберлік, logos (логия)-
ілім).
Жалпы, информацияны ЭЕМ- де өңдеп, нәтижесін талдауы ұйымдастыру үшін
орындалатын әрекеттер:
- информацияны алып, өңдеуге мүмкіндік туғызатын үлгісін дайындау;
- оны өңдеу үшін жинақты түрде нұсқаулар тізбегін (алгоритмін) құру;
- машина түсіне алатын командаларды (командалар жүйесін) пайдаланатын бір
программалау тілінде алгоритмді программаға айналдыру;
- программаны ЭЕМ- де орындап, нәтиже алу,
- нәтижені зерттеу.Егер құрылған үлгіде, алгоритмде не программада қате
кеткен болса, оны дұрыстау;
- керек кезінде пайдалану үшін берілгендер мен дұрысталған программаны
тасымалдаушыларға тиеп, сақтау.
Информатикада жаңа информациялық технологиямен қатар информациялық
жүйелер (ИЖ) ұғымы да кеңінен пайдаланылып келеді.ИЖ- басқару функцияларын
іске асыратын нысан (объект) жөнінде информацияны алуды, беруді және
өңдеуді ұйымдастыратын жүйе ИЖ- ні пайдалану түрлері:
- ұйымдастырылған басқару;
- ғылыми зерттеулер жүргізу;
- автоматты түрде жобалау;
- технологиялық процестерді басқару және т.б.
Ғылыми ИЖ ғылыми жұмыстарды автоматтандыру, статистикалық информацияны
талдау сияқты жұмыстарда пайдаланылады.
Ұйымдастырылған басқару ИЖ- сі өндірістік, өндірістік емес мекемелер
(банктер, сақтандыру компаниялары, биржалар және т.б.) сияқты басқару
аппараттарының жұмыстарын автоматтандыруға арналған, т.с.с.
Күрделі информацияны әмбебап (кәсіби) компьютерде ғана өңдеуге
мүмкіндік бар. Сондықтан информатикаға қатысты мәселелер информацияны өңдеу
тәсілдерін зерттеу мен компьютерде түрлі есептерді шешу ғана емес.
Информацияны өңдеу және ИҚК үшін ЭЕМ- ді кең түрде пайдаланудың жаңа
жолдарын іздестіру, осыған сәйкес компьютердің дамытылған үлгілерін
құрастыру (машина архитектурасын дамыту) және оларды қамтамасыз ететін
программалар дайындау да информатикаға тиісті негізгі жұмыстардың бірі.

Есептеуіш техниканың қысқаша даму тарихы

Есептеу техникасының дамуы ерте кезден- ақ басталды. Кейбір мысалдар:
XVII ғасырдың 40- жылдарында Б.Паскаль (1613- 1662) сандарды қоса алатын
механикалық құрылғы ойлап тапты. ХIII ғасырда В. Лейбниц сандарды қоса және
көбейте алатын құрылғы жасап шығарды. XIX ғасырда Ч.Бэббидж (1792- 1871)
механикалық машинаны программа арқылы басқару жүйесімен біріктірді.
XX ғасырдың 30- жылдарының соңында Америкада қосу, азайту элементтері,
электрондық жад, механикалық компанет енгізілген ЭЕМ құрастырылып шықты. 40-
жылдардың соңғы кездерінде қазіргі кезде қолданылып жүрген ЭЕМ- дердің
құрылу принципінің негізінде бірсыпыра машиналар дайындалды. Алғашқы ЭЕМ-
ді құру және оның жұмыс істеуінің теориялық негіздерін 1946- 1947 жылдары
атақты математик, кимбернетик Джон фон Нейман дайындап шықты. Мұнда
өңделетін информация мен өңдкһеу программасын сандық түрде дайындау,
деректер мен программаны машинаның жадында орналастыру тәсілдері де
қарастырылған. Осы кезге дейін дайындалған ЭЕМ- дер төрт буындық түрге
бөлінеді.
50- жылдардың басында жарыққа шыға бастаған негізгі өңдеу құралы-
бірінші буын ЭЕМ- дерінің ішкі құрылымы элементтері жеке бөлшектерден
дайындалған электрондық – логикалық схемаларға негізделген болатын.Бұл
бөлшектердің негізгілері вакуумдық электрондық шамдар еді. Мұндай
компьютерлердің көлемдері үлкен , сенімділігі жоғары емес, тездік
жылдамдықтары бір секунтта 5-6 мың қарапайым операция шамасынан аспайтын
(екі санды көбейту, қосу не символдарды салыстыру сияқты бір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Өнім сапасын органолептикаылқ әдіспен талдау
Қаржы құқығының ұғымы мен түрлері және мемлекеттің қаржылық қызметі
Компания туралы
Жануарлар әлемін қорғау
Инвестициялық бизнес - жоспар
MS Excel электрондық кестесінде формуламен, функциямен жұмыс жасау және диаграммаларды құру
ҚР-ның Бюджет жүйесі
Бірлесіп бақыланатын шаруашылық серіктестердің инвестициясының есебі
Құрылымдық типтер және жолдық процедуралармен функциялар
Ұжымды ұйымдастыру әдістері
Пәндер