Республика банктерінің құрылыс саласын қаржылаедыруы

Жоспар
Кіріспе

1 Құрылыс саласы
2 Банктердің халыққа ипотекалық кредит беруі
3 Банк қызметіне коммиссиялық алымдар

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Республиканың банктері құрылыс саласын белсенді түрде қаржыландыруда.
Құрылыс саласы жедел қарқынымен дамуда. 2005 жылдың қаңтар – желтоқсан
аралығында құрылыс саласына жылжымайтын мүлік операциялары саласына
инвесторларды қоса есептегенде, 516, 2 млрд. теңге инвестицияланған, оның
ішінде 2006 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша 74, 4% Қазақстан
банктерінің несиелеріне тиесілі. Қарастырылып отырған кезеңде тек қана
тұрған үй құрылысына әртүрлі кездерден инвестиция құйылған және олардың
сомасы 241, 0 млрд. теңгені құрады, және 5 млн. Шаршы метр тұрғын үй
пайдалануға берілді. Бұл көрсеткіш 2004 жылғы сәйкес көрсеткіші 1,8 есеге
асып түседі
Тұрғын үйдің жалпы ауданы 1 шаршы метр құрылыстың орташа құны 2005
жылдың қаңтар – қазанында 35,5 мың теңгені құраған (2004 жылдың қаңтар –
қазанында – 26,2 мың теңге), соның ішінде тұрғындар өздері салғаны – 14,7
мың теңге.
Құрылыс дамуының жоғары қарқыны, сондай – ақ жылжымайтын мүлікке
бағаның өсу қарқынының сақталуы аталған саланың жоғары табыстылығын
дәлелдейді және қаржылық тартылымдылығының өсуін ынталандырады. Осылайша
құрылыс индустриясын несиелендіруге қарыз портфелінің 12,8%-ы тура келді.
Немесе 384,0 млрд. теңге, 01. 01. 2005 жылмен өсуін салыстырғанда 81,4%
болып отыр (кесте -)
ҚР ЕДБ – нің экономика салалары бойынша ұсынылған қарыздар көлемі,
млрд. теңге.
Сала атауы 2003 ж. 2004 ж. 2003 2005 ж. 01.01.05 жылға
жылға%-бен 01.01.05 жылдың
өсуі өсімі,% бен
Сауда 292,0 422,5 44,7 682,1 61,5
Өнеркәсіп 289,0 340,3 17,5 480,7 41,3
Ауыл 9,4 15,4 65,0 16,4 6,7
шаруашылығы
Құрылыс 95,0 211,7 122,8 384,0 81,4
Көлік 28,6 52,2 82,6 114,7 119,6
Байланыс 8,0 28,0 251,7 23,2 - 17,3
Өзгелері 349,3 696,0 99,6 1307,5 87,6
Жалпы 1072,0 1767,0 64,8 300,8 70,3

Банк несиелері түрлерінің кеңейуі, сондай – ақ құрылыс саласының
қалыпты дамуы ипотекалық несиелеу көлемінің ұлғаюын ынталандырады.
Сондай – ақ құрылыс пен тұрғын үй ал уға несиелер негізінен жылжымайтын
мүлікті кепілге қоя отырып берілетіндіктен, несиелеудің бұл саласында
сыйақы мөлшерлемесі заңды тұлғалар несиесінің орташа мөлшерлемесінен төмен
және экономиканың басқа салаларын несиелеудің орташасы ретінде 11,9%-ға
12,1% қарсыны құрайды.
Осы сала бойынша банктердің қарыз портфелі сапасының 2005 жылдың 1
ақпанымен салыстырғанда белгілі деңгейде төмендеуі байқалады. Стандартты
несиелердің үлесі 42,5%-дан 41,4%-ға дейін төмендеді, күмәнді несиелердің
көлемінің 55%-дан 55,8%-ға өсуі байқалды, соның ішінде 46,0%-ы-бұл 1
категориялы күмәнді несиелер. Сенімсіз несиелердің үлесі 2,4%-дан 2,8%-ға
өсті [ ]
Жылжымайтын мүлікті кепілге қойып, банктердегі ипотекалық несиелеу
көлемінің өсуі, сондай – ақ құрылыс саласындағы несиелердің өсуі екінші
деңгейлі банктердің тұрғын үй құрылысының өсуіне алып келетіндігін
дәлелдейді.
Мамандар ипотекалық несиелеу көлемінің өсу динамикасын байқауда: 2003
жылы 100 млн. АҚШ доллары, 2004 жылы – 350 млн. АҚШ доллары, 2005 жылы – 1
млрд. АҚШ доллары болған. Ал бұдан Қазақстан Республикасының ипотекалық
нарығы 3 есеге өсуде екенін байқауға болады. Сыйақы мөлшерлемелері де
төмендеуде 2001 жылы тұрғын үйлер сатып алуға несиелер жылдық 21 – 22% бен,
2005 жылы – 12 – 14%-бен берілген.
Бүгінгі күні де бұл көресткіш 12 – 13% шамасында тұр. Несиелеудің
мерзімі де 2000 жылмен салыстырғанда 3 – 7 жылдан 20 жылға дейін ұзартылды.
Бүгінгі күні бұл мерзімді 30 жылға дейін өсіру көзделуде. 2004 жылы
жылжымайтын мүлікпен жүргізілетін операциялардың 35%-ы Астана қаласында
ипотека арқылы рәсімделген. 2005 жылы Алматыда барлық келісімшарттар
ипотека көмегімен жүзеге асқан, ал Қазақстан бойынша орта есеппен 30 пайыз
шамасында болды.
Республика бойынша 2005 жылы жеке және заңды тұлғалардың ипотекалық
несиелеуі елдің ЖҰӨ-нің 11,8%-ын немесе 757,7 млрд. теңгені құрайды. [ ]

Банктердің халыққа ипотекалық кредит беруі
2001 2002 2003 2004 2005
Барлық кредиттер соның 2624 7632 29509 99366 220204
шінде
Ұлттық валютада: 1095 1517 6728 11439 45181
Қысқа мерзімде 35 39 347 305 105
Ұзақ мерзімді 1059 1479 6381 11135 45076
Шетел валютасында: 1530 6114 22782 87927 175323
Қысқа мерзімді 121 142 91 290 198
Ұзақ мерзімді 1409 5972 22691 87637 175125

Екінші деңгейлі банктер халыққа ипотекалық несиені ұлттық және шетел
валютасында ұсынатыны белгілі 2005 жылғы көрсеткіш алдыңғы жыдармен
салыстырғанда әлдеқайда жоғарылауда. Яғни ұлттық валютада алынған
ипотекалық несие 2004 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда 3,9%-ға өссе, ал
шетел валютасындағы несие-1,9%-ға өскен. Бұл дегеніміз халықтың ұлттық
валюта бағамының қалыптылығы сенімділігі.
Берілген ипотекалық несиелер жалпы берілген несиелер көлемінде 13%-ды
құраған. Берілген несиелердің негізгі көлемі Қазақстан Халық Жинақтаушы
Банкіне, тиесілі. БТА – Ипотека қатысуымен 13369 млн. Теңге берілген.
Ипотекалық несиелерді 5500 адам алған, бір қарызгердің несиесінің орташа
шамасы 1430 мың теңге (18,0 мың АҚШ доллары) [ ].
Аймақтар бойынша ипотекалық несие белсенді түрде Алматы (41,3%), Астана
(15,3%), Қарағанды (5,3%), Шығыс Қазақстан (5,9%), Оңтүстік Қазақстан
(5,3%) және Ақтөбе (6,7%) облыстарында берілген. Бұл тұрғын үй құрылысы
белсенді жүретін жерлер болып табылады.
Келесі кестеде заемалардың жалпы көлеміндегі және ЖІӨ-дегі жылжымайтын
мүлікпен кепілдендірілген ипотекалық несиелеудің үлесі көруге болады. Мұнда
ипотекалық несиелеудің үлес салмағы жыл өтіп орта түскендігі байқалады.
Жылжымайтын мүлікті кепілге қоятын ипотекалық несиелер 01.01. 06 жылы
алдыңғы жыл көрсеткішімен салыстырғанда 1,8 есеге өссе, жеке тұлғаларға
тұрғын үй сатып алуына берілген заемдар 01.01.06 жылы алдыңғы жылмен
салыстырғанда 2 есеге өскен.

Заемдардың және ЖІӨ-нің жалпы көлеміндегі кесте – несие үлесі
Көрсеткіш Өлшем бірлігі01.01.04 ж.01.01.05 ж. 01.01.06 ж.
Жылжымайтын мүлікті млрд. тенге 229,0 441,4 809,6
кепілге қоятын
ипотекалық несиелер
Жеке тұлғаларға тұрғын млрд. тенге 37,7 136,5 275,3
үй сатып алуға заемалар
Заемалардың жалпы % 21,4 25,0 26,0
көлеміндегі ипотекалық
несиелеудің үлесі
ЖІӨ млрд. тенге 4409,0 5870,0 7300,0
ЖІӨ-дегі жылжымайтын % 5,2 7,5 11,1
мүлікті кепілге қоятын
ипотекалық несиелеудің
үлесі

Жоғарыдағы даграммалардан заемалардың жалпы көлеміндегі және ЖІӨ-дегі
жылжымайтын мүлікті кепілге қоятын ипотекалық несиелеудің үлес салмақтары
көрсетілді.
Облыс деңгейінде қарайтын болсақ, ЕДБ – нің облыс экономикасына салған
несие салымының көлемі 2006 жылдың 1 қаңтарына 76993,0 млн. теңгені құрап,
2005 жылдың 1 қаңтарындағы деректермен салыстырғанда 53,5% артты. Несие
салымының 51,7% (39829,0 млн. теңге) жеке тұлғаларға тиесілі. Ол кезеңде
заңды тұлғаларға берілген несие көлемі 37164,0 млн. теңгені құрады,
Бұл 2005ж. 1 қаңтарындағы дереткермен салыстырғанда 15,8% артық. Жалпы
несие көлемінің 14,9% немесе 11485,8% млн теңгесі жеке тұлғалардың құрылыс
салуына және үй сатып алуына берілген банктердің ипотекалық несиелеумен
айналысатын банктердің үлесі мол. Әрбір банктің ипотекалық несиелеуде
өзіндік сызбалары бар. Бірақ барлығында да сол бір заңдылық алғашқы жарна
төмен болған сайын, сыйақы мөлшерлемесі де жоғары. Бұл мөлшерлердің өсуі
банктердің тәуекелін өтеуге бағытталған деп түсіндіріледі. Алғашқы жарна 15
пайыз шамасында болса, онда сыйақы мөлшерлемесі 13-14 жылдық пайыз
шамасында болады. Несие пайызы несиенің мерзіміне де байланысты: қарыз ұзақ
мерзімге берілсе, пайызы жа жоғары. Яғни мерзім ұзарған сайын пайызы да
өседі деген сөз.
Келесі кесвтеде банктердің қызмет көрсеткеніне байланысты алатын
коммиссиялық алымдары көрсетіледі. Ондағы тарифтер орташа шамаға келтірген.
Әрбір банктің өзінің коммиссиялық алымдар тізімдесі және төлемінің шамасы
да бекітілген. Әрбіріне өзіндік ерекшеліктері де болады.
Банк қызметіне коммиссиялық алымдар.
Несиенің ұйымдастырылуы Қарыз сомасынан 0,5%
Несие қарастыру 20 АҚШ доллары
Құжаттар экспертизасы Қарыз сомасынан 0,2%
Қолма-қол ету (яғни қолға қағаз Теңгеге болса, 0,3% долларда болса,
ақшаны ұсынғаны үшін) 0,9%
Өмірді сақтандыру Қарыз сомасынан 0,35%
Мүлікті сақтандыру Қарыз сомасынан 0,25%
Кепілді бағалау 3 – 4 мың теңге.
Жылжымайтын мүлікті тіркеу 11 мың теңге

Кесте банктердің веб-сайттарындағы мәліметтер арқылы авторлармен
қарастырылған.
Енді осыған бір мысал ұсынылады. Келесі кесте ұсынылады.
Мысал:
Сізге тұрған үй алуыңызға 50 мың АҚШ доллары шамасы қажет.
Алғашқы жарна – 20%, яғни 10000 доллар. Алдын ала қанша қарызға
алатыныңды білу керек, өйткені алғашқы жарнаны есептеу керек. Сонымен бұл
мысалда қарыз сомасы. 40000 доллар болды.
Несиені рәсімдеу (немесе несиені ұйымдастыру) – 0,5%-200 доллар
Несеи өтінішін қарастыру – 20 доллар.
Қолма – қол ету – 0,9%-300 доллар.
Өмірді сақтандыру – 0,35%-140 доллар.
Мүлікті сақтандыру – 0,25% 100 доллар.
Кепілді бағалау – 25 доллар.
Жылжымайтын мүлікті рәсімдеу – 80 доллар.
Нотариус қызметі – 15 доллар.
Қорытындыда 940 доллар, яғни қарыздан 2,35%-ды қоса есептегенде []
Келесі кестеде Қазақстан Республикасы бойынша коммерциялық банктердің
ипотекалық несиелеу шарттары беріледі.
Коммерциялық банктердегі ипотекалық несиелердің шартары.

Банктің аты Минималды Жылдық сыйақы Несие Несие сомасы Алдын–ала өтеуге Примечание
алғашқы мөлшерлемесі,% мерзімі манаторий ерекшелігі
жарна,%
Альянс Банк 20 Долларда 10, 3 – 20 50 млн теңгеге6 ай Үш ипотекалық бар
теңгеде 12 жыл дейін топтамасы
АТОР Банк 10 Теңгеде айына Теңгеде Шектеуі жоқ Жоқ Оңды несие тарихи
1,54 ал долларда37 айға бар өз
айына 1,33 дейін ал клиенттеріне
долларда мөлшерлемені
15 жылға 0,5%-ға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.