Конституциялық құқық туралы
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Конституциялық құқық түсінігі, пәні және конституциялық құқықтық қатынас түсінігі, қайнар көздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Конституцияның түсінігі, мәні, функциясы. 1995 ж ҚР Конституциясы: мазмұны, мәні. ҚР конституциялық құрылысы ... ...6
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Конституциялық құқық түсінігі, пәні және конституциялық құқықтық қатынас түсінігі, қайнар көздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Конституцияның түсінігі, мәні, функциясы. 1995 ж ҚР Конституциясы: мазмұны, мәні. ҚР конституциялық құрылысы ... ...6
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
Кіріспе
Конституция, яки Ата Заң – қатардағы көп заңның бірі ғана емес. Қазақ мемлекеттігінің анық айғағы. Құранша қастерлей алмасақ, тәуелсіздігімізді мансұқ етіп, елдігімізді күресінге тастағанмен бірдей.
Бүгінде 16 жыл толып отырған еліміздің Ата заңы халқымыздың дербес ел болуды армандаған, мүддесін заң тілінде айшықтаған жер шарына, адамзат ғаламына Қазақстан деген мемлекет бар екенін паш еткен юридистикалық құжат. Бұл Конституцияның өзгешелігі Қазақстан Республикасының тәуелсіз дамуының мемлекеттік тұғырын, басқару тәсілін, билік тармақтарын бекітіп, “байырғы қазақ жерінде мемлекеттілік құрылғанын” жария етті.
Конституцияның асқан құндылығы бірінші рет адам жеке тұлға, құқықтық қатынас субъектісі, мемлекеттің құралтайшысы есебінде қаралуында. Күлтегіннің, “аспан мен көктің арасын тіреген” еркін түріктерінен кейін қазақ баласы мыңдаған жылдар “ханның қарашысы”, “патшаның боданы” жұмысшы немесе шаруа табының мүшесі, партия, комсомол жауынгері есебінде қарастырылды.
Жеке өз атынан мемлекет тұлғасы, тең дауысты азамат болып сөйлеу осы біздің кейінгі 10-15 жыл бағымызға бұйырыпты, бұл Ата заң бекіткен еркіндік, онда “адам оның өмірі, құқы мен бостандығы мемлекетіміздің ең қымбат қазынасы” деп көрсетілген еді. Еркіндік демекші сөз бостандығы, меншік иегері, сыртқа шығу, қалаған жерге бару т.б. өткенде арман болған құндылықтар осы Конституция жетістігі дегеніміз жөн.
1958 жылға дейін колхоз жерінен кетуге болмайтынын, паспорт берілмейтін құлдық тәртіп болғаны кейінгі жастарға белгісіз. Шет елге ілеуде біреу барып келсе бір жыл жұмақта жүріп келгендей болып жүретін жағдайдыда тез ұмыттық. Бүгін қазақтың қара баласы Оксфорд, Кембридж, Сорбонна университеттерін нағашысының үйіндей шарлап жүр. Қазақ баласының өз қатарынан кем емес, айға ұшады, сыртқа шығады, тең жүреді.
Конституция, яки Ата Заң – қатардағы көп заңның бірі ғана емес. Қазақ мемлекеттігінің анық айғағы. Құранша қастерлей алмасақ, тәуелсіздігімізді мансұқ етіп, елдігімізді күресінге тастағанмен бірдей.
Бүгінде 16 жыл толып отырған еліміздің Ата заңы халқымыздың дербес ел болуды армандаған, мүддесін заң тілінде айшықтаған жер шарына, адамзат ғаламына Қазақстан деген мемлекет бар екенін паш еткен юридистикалық құжат. Бұл Конституцияның өзгешелігі Қазақстан Республикасының тәуелсіз дамуының мемлекеттік тұғырын, басқару тәсілін, билік тармақтарын бекітіп, “байырғы қазақ жерінде мемлекеттілік құрылғанын” жария етті.
Конституцияның асқан құндылығы бірінші рет адам жеке тұлға, құқықтық қатынас субъектісі, мемлекеттің құралтайшысы есебінде қаралуында. Күлтегіннің, “аспан мен көктің арасын тіреген” еркін түріктерінен кейін қазақ баласы мыңдаған жылдар “ханның қарашысы”, “патшаның боданы” жұмысшы немесе шаруа табының мүшесі, партия, комсомол жауынгері есебінде қарастырылды.
Жеке өз атынан мемлекет тұлғасы, тең дауысты азамат болып сөйлеу осы біздің кейінгі 10-15 жыл бағымызға бұйырыпты, бұл Ата заң бекіткен еркіндік, онда “адам оның өмірі, құқы мен бостандығы мемлекетіміздің ең қымбат қазынасы” деп көрсетілген еді. Еркіндік демекші сөз бостандығы, меншік иегері, сыртқа шығу, қалаған жерге бару т.б. өткенде арман болған құндылықтар осы Конституция жетістігі дегеніміз жөн.
1958 жылға дейін колхоз жерінен кетуге болмайтынын, паспорт берілмейтін құлдық тәртіп болғаны кейінгі жастарға белгісіз. Шет елге ілеуде біреу барып келсе бір жыл жұмақта жүріп келгендей болып жүретін жағдайдыда тез ұмыттық. Бүгін қазақтың қара баласы Оксфорд, Кембридж, Сорбонна университеттерін нағашысының үйіндей шарлап жүр. Қазақ баласының өз қатарынан кем емес, айға ұшады, сыртқа шығады, тең жүреді.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. 1995 ж. ҚР Конституциясы.
2. Ашитов Б.З. ҚР құқық негіздері. Алматы: 2003ж.
3. Баянов Е. ҚР-ның мемлекеті мен құқығының негіздері. Алматы: 2003ж.
4. Баққұлов С.Д. Құқық негіздері. Алматы: 2004ж.
1. 1995 ж. ҚР Конституциясы.
2. Ашитов Б.З. ҚР құқық негіздері. Алматы: 2003ж.
3. Баянов Е. ҚР-ның мемлекеті мен құқығының негіздері. Алматы: 2003ж.
4. Баққұлов С.Д. Құқық негіздері. Алматы: 2004ж.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Конституциялық құқық түсінігі, пәні және конституциялық құқықтық қатынас
түсінігі, қайнар көздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Конституцияның түсінігі, мәні, функциясы. 1995 ж ҚР Конституциясы:
мазмұны, мәні. ҚР конституциялық құрылысы ... ...6
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .10
Кіріспе
Конституция, яки Ата Заң – қатардағы көп заңның бірі ғана емес.
Қазақ мемлекеттігінің анық айғағы. Құранша қастерлей алмасақ,
тәуелсіздігімізді мансұқ етіп, елдігімізді күресінге тастағанмен бірдей.
Бүгінде 16 жыл толып отырған еліміздің Ата заңы халқымыздың дербес
ел болуды армандаған, мүддесін заң тілінде айшықтаған жер шарына, адамзат
ғаламына Қазақстан деген мемлекет бар екенін паш еткен юридистикалық құжат.
Бұл Конституцияның өзгешелігі Қазақстан Республикасының тәуелсіз дамуының
мемлекеттік тұғырын, басқару тәсілін, билік тармақтарын бекітіп, “байырғы
қазақ жерінде мемлекеттілік құрылғанын” жария етті.
Конституцияның асқан құндылығы бірінші рет адам жеке тұлға,
құқықтық қатынас субъектісі, мемлекеттің құралтайшысы есебінде қаралуында.
Күлтегіннің, “аспан мен көктің арасын тіреген” еркін түріктерінен кейін
қазақ баласы мыңдаған жылдар “ханның қарашысы”, “патшаның боданы” жұмысшы
немесе шаруа табының мүшесі, партия, комсомол жауынгері есебінде
қарастырылды.
Жеке өз атынан мемлекет тұлғасы, тең дауысты азамат болып сөйлеу осы
біздің кейінгі 10-15 жыл бағымызға бұйырыпты, бұл Ата заң бекіткен
еркіндік, онда “адам оның өмірі, құқы мен бостандығы мемлекетіміздің ең
қымбат қазынасы” деп көрсетілген еді. Еркіндік демекші сөз бостандығы,
меншік иегері, сыртқа шығу, қалаған жерге бару т.б. өткенде арман болған
құндылықтар осы Конституция жетістігі дегеніміз жөн.
1958 жылға дейін колхоз жерінен кетуге болмайтынын, паспорт
берілмейтін құлдық тәртіп болғаны кейінгі жастарға белгісіз. Шет елге
ілеуде біреу барып келсе бір жыл жұмақта жүріп келгендей болып жүретін
жағдайдыда тез ұмыттық. Бүгін қазақтың қара баласы Оксфорд, Кембридж,
Сорбонна университеттерін нағашысының үйіндей шарлап жүр. Қазақ баласының
өз қатарынан кем емес, айға ұшады, сыртқа шығады, тең жүреді.
1.Конституциялық құқық түсінігі, пәні және конституциялық құқықтық
қатынас түсінігі, қайнар көздері
Конституциялық құқық – құқықтық реттеудің жеке пәні болып табылатын,
біркелкі қоғамдық қатынастарды реттейтін және ішкі бірлігімен сипатталатын
құқық нормалар жиынтығын көрсететін ҚР құқық жүйесінің саласы.
Конституциялық құқықтың пәнін құрайтын қоғамдық қатынастар
мемлекеттік билікті жүзеге асырумен тікелей байланысты және мемлекеттік
құрлыс, оның ұйымдарымен қатынасы, сондай-ақ адам мен мемлекет арасындағы
қатынастар болып табылады. Сондықтан конституциялық құқықтың құқықтық
реттеу пәні болып мемлекет пен қоғам өмірінің саяси, экономикалық,
әлеуметтік және мәдени сферасындағы тек негізгі қоғамдық қатынастар болады.
Конституциялық құқықтық қатынастар келесі әдістермен реттелінеді:
міндеттеу әдісі; тыйым салу әдісі; рұқсат ету әдісі; тану әдісі.
Конституциялық құқық – бұл ҚР конституциялық құрлыс негізін, адам
мен азаматтың, мемлекеттік құрлыстың, мемлекеттік билік органдарының
жүйесін, жергілікті мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару негізін
реттейтін құқық нормаларының жиынтығын көрсететін ҚР жетекші құқық саласы.
Конституциялық құқықтық қатынастар дегеніміз – мемлекеттік биліктің
функциясымен, ұйымдастырылуымен байланысты конституциялық нормалардың
негізінде тоқтатылатын және өзгертілетін қоғамдық қатынастардың адаммен
және азаматпен, саяси партиялармен, қоғамдық қозғалыстармен өзара қарым-
қатынасын айтамыз.[1]
Конституциялық құқықтық субъектілері – бұл конституциялық – құқықтық
қатынасқа қатысушылар. Субъектілердің шеңбері өте кең : бұл саланың
құқықтық нормалары кімге міндет жүктеп және кімге құқық берсе сол субъект
бола алады. Олардың ішінде мынандай субъектілер: мемлекет, халық, депутат,
мемлекеттік билік органдары, сайлау комиссиялары, азаматтар, азаматтығы жоқ
азаматтар, шет ел азаматтары және тағы басқалары болады.
Конституциялық құқықтық қатынастардың объектілері дегеніміз шынайы
әрекет құбылыстары негізінде құқық қатынастарының субъектілерінің құқықтық
байланысқа түсуі. Конституциялық құқық қатынастарының объектілеріне
жататындар: мемлекеттік территория, материалдық құндылықтар, адамдардың
тәртібі, мемлекеттік органның немесе лауазымды тұлғалардың әрекеті,
азаматтардың жеке мүліктік емес құқықтары жатады.
Конституциялық – құқықтық нормаларға басқа құқық саласы нормаларының
барлық белгілері тән. Олар сондай-ақ қоғамдық қатынастарды тәртіпке салу
құралы болып табылады және мемлекетпен қабылданып реттеушілік және
қорғаушылық функцияларды атқарады. Реттеуші нормаларға, құқықтық қатынас
мүшелеріне субъективтік құқық беру және оларға заңдық міндеттеме жүктеу
жолымен тәртіптің белгілі бір нұсқасын белгілейтін конституциялық-құқықтық
нормалар жатады. Құқық қорғаушы нормаларға субъектілер тәртібін, олар
тәртіпті бұзған жағдайда, мемлекеттік мәжбүрлеу шараларын белгілеу жолымен
анықтайтын конституциялық-құқықтық нормалар жатады.
Конституциялық - құқықтық нормалар - бұл мемлекеттің мәжбүрлеу
күшімен қамтамасыз етілетін және нақты құқықтар мен міндеттермен жүзеге
асырылатын белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттеу және қорғау мақсатында
мемлектпен бекітілген және санкцияланған жалпыға міндетті тәртіб ережелері.
Конституциялық – құқықтық институттар дегеніміз қоғамдық қатынастың
бір жақты және өзара байланысын реттейтін және біршама өзіндік топтар
құрайтын конституциялық құқық нормаларының жиынтығы.
Мысалы, азаматтық институты, президенттік институты, сайлау құқығының
институты және тағы басқалар. Құқықтық нормалардың институты реттелетін
сфераның барлық жақтарын қамтиды. Оларда өздеріне тән түсініктер,
терминдер, жағдайлар болады. Мысалы, азаматтық институтының мазмұны
азамат, азаматтық, азаматтықтан шығу, азаматтардың құқығы, еркіндігі
мен міндеттері сияқты тусініктерде көрсетіледі. Құқықтық институттың
құрамына кіретін нормалар ортақ құқықтық принциптер мен идеялармен
біріктіріледі. Яғни, азаматық институты азаматардың бірлігі мен теңдігі
принципіне негізделінеді.[2]
Қазақстан Республикасының 1995 жылы 30 тамызда қабылданған
Конституциясы конституциялық құқықтың негізгі қайнар көзі болып
табылады. Конституцияның басқа нормативтік құқықтық актілерден мынадай
ерекшеліктері бар:
1. Қоғамдық қатынастардың негізін қалайды. Себебі ҚР Конституциясы
мемлекет пен қоғам өмірінің барлық сферасын қамтиды: саяси, экономикалық,
әлеуметтік, мәдени. Басқа нормативтік құқықтық актілер қоғамдық өмірдің
жеке жақтарын ғана қамтиды.
2. Құқықтың негізгі бастау болып табылады. ҚР Конституциясында бүкіл
конституциялық заңның негізі болып табылатын құқықтық нормалар бекітілген.
Яғни, Конституциялық құқық нормалары барлық нормативтік құқықтық актілердің
қалыптасуы мен даму базасы.
3. Ең жоғарғы заңдылық күші бар. ҚР қабылдаған заңдар мен басқа да
нормативтік құқықтық актілер Конституциядан шығуы керек және оған қайшы
келмеуі керек. Егер олар Конституцияға қайшы келетін болса қолданылмайды.
4. Оның ерекше тәртіппен қабылдануы. Себебі Конституцияны
Республикалық Референдумда халық қабылдайды.
5. Тұрақтылығы.
2.Конституцияның түсінігі, мәні, функциясы. 1995 ж ҚР
Конституциясы: мазмұны, мәні. ҚР конституциялық құрылысы
Заң ғылымында Конституция деп жоғарғы заңдық күшке ие және
қоғамдық құрлыс пен мемлекеттік құрылым, мемлекет пен тұлға арасындағы
өзара байланыс, мемлекеттік орган жүйесінің қызметі мен ұйымдастырылу
негізін бекітетін негізгі заң түсіндіріледі.
Қазақстанның жаңа конституциялық заңының қалыптасу тарихы өзінің
бастауын 1990 жылы 24 сәуірдегі Президенттің қызмет орнын белгілеу
туралы Қазақ КСР-ның заңымен Қазақ ССР Конституциясына өзгеріс енгізу
кезеңінен басталады. Бұл заң Конституцияға бұрын талай енгізілген
өзгерістердің қатарына жатпайды. Атанған заң мемлекеттің басқару жүйесіне
айтарлықтай өзгеріс әкелді. Президенттң қызмет орны республикада жүргізіліп
жатқан терең саяси және экономикалық қайта құруларды қамтамасыз ету,
конституциялық құрлысты нығайту мақсатында белгіленеді.
Конституциялық заңдардың қалыптасуының екінші кезеңі 1991 жылы 10
желтоқсанда Қазақ Советтік Социалистік Республикасы атауын өзгерту туралы
Қазақстан Республикасының Заңын қабылдаумен басталады.
ҚР Конституциялық заңының қалыптасуының үшінші кезеңі 1993 жылы
қаңтарда Жоғарғы Кеңеспен жаңа Конституцияны қабылдаумен басталады. Бұл
құқықтық акт Қазақстанның мемлекеттік және құқықтық құрлысын жаңаша
анықтады. Конституция мемлекеттік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Конституциялық құқық түсінігі, пәні және конституциялық құқықтық қатынас
түсінігі, қайнар көздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2. Конституцияның түсінігі, мәні, функциясы. 1995 ж ҚР Конституциясы:
мазмұны, мәні. ҚР конституциялық құрылысы ... ...6
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .10
Кіріспе
Конституция, яки Ата Заң – қатардағы көп заңның бірі ғана емес.
Қазақ мемлекеттігінің анық айғағы. Құранша қастерлей алмасақ,
тәуелсіздігімізді мансұқ етіп, елдігімізді күресінге тастағанмен бірдей.
Бүгінде 16 жыл толып отырған еліміздің Ата заңы халқымыздың дербес
ел болуды армандаған, мүддесін заң тілінде айшықтаған жер шарына, адамзат
ғаламына Қазақстан деген мемлекет бар екенін паш еткен юридистикалық құжат.
Бұл Конституцияның өзгешелігі Қазақстан Республикасының тәуелсіз дамуының
мемлекеттік тұғырын, басқару тәсілін, билік тармақтарын бекітіп, “байырғы
қазақ жерінде мемлекеттілік құрылғанын” жария етті.
Конституцияның асқан құндылығы бірінші рет адам жеке тұлға,
құқықтық қатынас субъектісі, мемлекеттің құралтайшысы есебінде қаралуында.
Күлтегіннің, “аспан мен көктің арасын тіреген” еркін түріктерінен кейін
қазақ баласы мыңдаған жылдар “ханның қарашысы”, “патшаның боданы” жұмысшы
немесе шаруа табының мүшесі, партия, комсомол жауынгері есебінде
қарастырылды.
Жеке өз атынан мемлекет тұлғасы, тең дауысты азамат болып сөйлеу осы
біздің кейінгі 10-15 жыл бағымызға бұйырыпты, бұл Ата заң бекіткен
еркіндік, онда “адам оның өмірі, құқы мен бостандығы мемлекетіміздің ең
қымбат қазынасы” деп көрсетілген еді. Еркіндік демекші сөз бостандығы,
меншік иегері, сыртқа шығу, қалаған жерге бару т.б. өткенде арман болған
құндылықтар осы Конституция жетістігі дегеніміз жөн.
1958 жылға дейін колхоз жерінен кетуге болмайтынын, паспорт
берілмейтін құлдық тәртіп болғаны кейінгі жастарға белгісіз. Шет елге
ілеуде біреу барып келсе бір жыл жұмақта жүріп келгендей болып жүретін
жағдайдыда тез ұмыттық. Бүгін қазақтың қара баласы Оксфорд, Кембридж,
Сорбонна университеттерін нағашысының үйіндей шарлап жүр. Қазақ баласының
өз қатарынан кем емес, айға ұшады, сыртқа шығады, тең жүреді.
1.Конституциялық құқық түсінігі, пәні және конституциялық құқықтық
қатынас түсінігі, қайнар көздері
Конституциялық құқық – құқықтық реттеудің жеке пәні болып табылатын,
біркелкі қоғамдық қатынастарды реттейтін және ішкі бірлігімен сипатталатын
құқық нормалар жиынтығын көрсететін ҚР құқық жүйесінің саласы.
Конституциялық құқықтың пәнін құрайтын қоғамдық қатынастар
мемлекеттік билікті жүзеге асырумен тікелей байланысты және мемлекеттік
құрлыс, оның ұйымдарымен қатынасы, сондай-ақ адам мен мемлекет арасындағы
қатынастар болып табылады. Сондықтан конституциялық құқықтың құқықтық
реттеу пәні болып мемлекет пен қоғам өмірінің саяси, экономикалық,
әлеуметтік және мәдени сферасындағы тек негізгі қоғамдық қатынастар болады.
Конституциялық құқықтық қатынастар келесі әдістермен реттелінеді:
міндеттеу әдісі; тыйым салу әдісі; рұқсат ету әдісі; тану әдісі.
Конституциялық құқық – бұл ҚР конституциялық құрлыс негізін, адам
мен азаматтың, мемлекеттік құрлыстың, мемлекеттік билік органдарының
жүйесін, жергілікті мемлекеттік басқару мен өзін-өзі басқару негізін
реттейтін құқық нормаларының жиынтығын көрсететін ҚР жетекші құқық саласы.
Конституциялық құқықтық қатынастар дегеніміз – мемлекеттік биліктің
функциясымен, ұйымдастырылуымен байланысты конституциялық нормалардың
негізінде тоқтатылатын және өзгертілетін қоғамдық қатынастардың адаммен
және азаматпен, саяси партиялармен, қоғамдық қозғалыстармен өзара қарым-
қатынасын айтамыз.[1]
Конституциялық құқықтық субъектілері – бұл конституциялық – құқықтық
қатынасқа қатысушылар. Субъектілердің шеңбері өте кең : бұл саланың
құқықтық нормалары кімге міндет жүктеп және кімге құқық берсе сол субъект
бола алады. Олардың ішінде мынандай субъектілер: мемлекет, халық, депутат,
мемлекеттік билік органдары, сайлау комиссиялары, азаматтар, азаматтығы жоқ
азаматтар, шет ел азаматтары және тағы басқалары болады.
Конституциялық құқықтық қатынастардың объектілері дегеніміз шынайы
әрекет құбылыстары негізінде құқық қатынастарының субъектілерінің құқықтық
байланысқа түсуі. Конституциялық құқық қатынастарының объектілеріне
жататындар: мемлекеттік территория, материалдық құндылықтар, адамдардың
тәртібі, мемлекеттік органның немесе лауазымды тұлғалардың әрекеті,
азаматтардың жеке мүліктік емес құқықтары жатады.
Конституциялық – құқықтық нормаларға басқа құқық саласы нормаларының
барлық белгілері тән. Олар сондай-ақ қоғамдық қатынастарды тәртіпке салу
құралы болып табылады және мемлекетпен қабылданып реттеушілік және
қорғаушылық функцияларды атқарады. Реттеуші нормаларға, құқықтық қатынас
мүшелеріне субъективтік құқық беру және оларға заңдық міндеттеме жүктеу
жолымен тәртіптің белгілі бір нұсқасын белгілейтін конституциялық-құқықтық
нормалар жатады. Құқық қорғаушы нормаларға субъектілер тәртібін, олар
тәртіпті бұзған жағдайда, мемлекеттік мәжбүрлеу шараларын белгілеу жолымен
анықтайтын конституциялық-құқықтық нормалар жатады.
Конституциялық - құқықтық нормалар - бұл мемлекеттің мәжбүрлеу
күшімен қамтамасыз етілетін және нақты құқықтар мен міндеттермен жүзеге
асырылатын белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттеу және қорғау мақсатында
мемлектпен бекітілген және санкцияланған жалпыға міндетті тәртіб ережелері.
Конституциялық – құқықтық институттар дегеніміз қоғамдық қатынастың
бір жақты және өзара байланысын реттейтін және біршама өзіндік топтар
құрайтын конституциялық құқық нормаларының жиынтығы.
Мысалы, азаматтық институты, президенттік институты, сайлау құқығының
институты және тағы басқалар. Құқықтық нормалардың институты реттелетін
сфераның барлық жақтарын қамтиды. Оларда өздеріне тән түсініктер,
терминдер, жағдайлар болады. Мысалы, азаматтық институтының мазмұны
азамат, азаматтық, азаматтықтан шығу, азаматтардың құқығы, еркіндігі
мен міндеттері сияқты тусініктерде көрсетіледі. Құқықтық институттың
құрамына кіретін нормалар ортақ құқықтық принциптер мен идеялармен
біріктіріледі. Яғни, азаматық институты азаматардың бірлігі мен теңдігі
принципіне негізделінеді.[2]
Қазақстан Республикасының 1995 жылы 30 тамызда қабылданған
Конституциясы конституциялық құқықтың негізгі қайнар көзі болып
табылады. Конституцияның басқа нормативтік құқықтық актілерден мынадай
ерекшеліктері бар:
1. Қоғамдық қатынастардың негізін қалайды. Себебі ҚР Конституциясы
мемлекет пен қоғам өмірінің барлық сферасын қамтиды: саяси, экономикалық,
әлеуметтік, мәдени. Басқа нормативтік құқықтық актілер қоғамдық өмірдің
жеке жақтарын ғана қамтиды.
2. Құқықтың негізгі бастау болып табылады. ҚР Конституциясында бүкіл
конституциялық заңның негізі болып табылатын құқықтық нормалар бекітілген.
Яғни, Конституциялық құқық нормалары барлық нормативтік құқықтық актілердің
қалыптасуы мен даму базасы.
3. Ең жоғарғы заңдылық күші бар. ҚР қабылдаған заңдар мен басқа да
нормативтік құқықтық актілер Конституциядан шығуы керек және оған қайшы
келмеуі керек. Егер олар Конституцияға қайшы келетін болса қолданылмайды.
4. Оның ерекше тәртіппен қабылдануы. Себебі Конституцияны
Республикалық Референдумда халық қабылдайды.
5. Тұрақтылығы.
2.Конституцияның түсінігі, мәні, функциясы. 1995 ж ҚР
Конституциясы: мазмұны, мәні. ҚР конституциялық құрылысы
Заң ғылымында Конституция деп жоғарғы заңдық күшке ие және
қоғамдық құрлыс пен мемлекеттік құрылым, мемлекет пен тұлға арасындағы
өзара байланыс, мемлекеттік орган жүйесінің қызметі мен ұйымдастырылу
негізін бекітетін негізгі заң түсіндіріледі.
Қазақстанның жаңа конституциялық заңының қалыптасу тарихы өзінің
бастауын 1990 жылы 24 сәуірдегі Президенттің қызмет орнын белгілеу
туралы Қазақ КСР-ның заңымен Қазақ ССР Конституциясына өзгеріс енгізу
кезеңінен басталады. Бұл заң Конституцияға бұрын талай енгізілген
өзгерістердің қатарына жатпайды. Атанған заң мемлекеттің басқару жүйесіне
айтарлықтай өзгеріс әкелді. Президенттң қызмет орны республикада жүргізіліп
жатқан терең саяси және экономикалық қайта құруларды қамтамасыз ету,
конституциялық құрлысты нығайту мақсатында белгіленеді.
Конституциялық заңдардың қалыптасуының екінші кезеңі 1991 жылы 10
желтоқсанда Қазақ Советтік Социалистік Республикасы атауын өзгерту туралы
Қазақстан Республикасының Заңын қабылдаумен басталады.
ҚР Конституциялық заңының қалыптасуының үшінші кезеңі 1993 жылы
қаңтарда Жоғарғы Кеңеспен жаңа Конституцияны қабылдаумен басталады. Бұл
құқықтық акт Қазақстанның мемлекеттік және құқықтық құрлысын жаңаша
анықтады. Конституция мемлекеттік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz