Кереғар ағымдардан сақтаныңыз!

1. Орталық Азияның моджахедтері
2. Шығыс Түркістан ислам партиясы
3. Өзбекстанның Ислам қозғалысы
4. Күрд халықтық конгресі
5. «АУМ Синрике» ұйымы
6. «Әлеуметтік реформалар қоғамы» ұйымы
7. «Лашкар.и Тайба» ұйымы
8. «Аль Каида» ұйымы
9. «Асбат . аль. Ансар» ұйымы
10. «Талибан» қозғалысы
11. «Хизб.ут.Тахрир» діни .саяси партиясы
12. «Мұсылман бауырлар» ұйымы
13. «Боз гурд» ұйымы
14. «Шығыс Түркістан азат ету ұйымы»
15. «Алля . аят» ұйымы

1. Орталық Азияның моджахедтері
Орталық Азия моджахедтерінің ұйымы алғаш 2001 жылдың соңы мен 2002 жылдың басында құрылған. Осыған дейін ұйым мүшелері Өзбекстан ислам қозғалысында болғанмен, оның жетекшісі Т.Юлдашевпен орын алған келіспеушіліктен кейін аталмыш қозғалыстың құрамынан шығып, «Аль Каида» ұйымына кіреді. Ұйым мүшелері өздерінің басшыларынан бастап Усама Бен Ладеннің жеке өзіне адалдықтары жөнінде ант береді.
Моджахедтердің басшысы Өзбекстан азаматы Н.Жалолов («Усмон») болды. Кейбір деректерге қарағанда ол қазіргі таңда Пәкстанның Пешавар қаласында жасырынып жүр.
Ұйымның негізгі мақсаты:
- террористік актілер жасау арқылы Өзбекстан Республикасындағы конституциялық құрылысты өзгерту;
- АҚШ, Ұлыбритания, Израиль елдерінің өкілдіктеріне террористік актілер жасау; т.б.

2. Шығыс Түркістанның ислам партиясы
Шығыс Түркістанның ислам партиясы (ары қарай ШТИП) дербес ұйым ретінде алғаш 1998 жылы Қытайдағы сепаратистер көсемдерінің бірі Айса Мақсұмның жетекшілігімен құрылған.
«ШТИП» 1990 жылдардың соңына қарай «Талибан» және «Әл Каида» қозғалыстарымен тығыз байланыс орнатудың арқасында арнайы лагерьлер құрып, Қытай билігімен күрес жүргізу үшін Ауғанстан және Пәкстан елдерінің аумақтарында өздерінің жан-жақты дайындықтан өткен 700-ге тарта адамын орналастырады. Ал өз кезегінде ресми Исламабад бұларға кедергі жасамайды. Пәкстанның аумағында ұйғыр радикалды күштерінің орналасуының нәтижесінде 1999 жылы елдің жаңа басшылығы билікті қолға алғаннан кейін бұл ұйымның Талибанмен қатынастары ары қарай дами түседі. Ауғанстанда орналасқан содырлар өздеріне деген талибандардың жылы қарым-қатынасына ие болды. Есесіне бұлар Ахмад шах Масудтың басқаруындағы «Солтүстік Альянс» коалициялық күшіне қарсы қатысатын болып келіседі.

3. Өзбекстанның Ислам қозғалысы
Өзбекстанның ислам қозғалысы (ӨЙҚ) ұйымы алғаш 1997 жылы құрылған. Ұйымының басшысы («Амир-аль-муминун») Т.Юлдашев. Қозғалыстың рухани көсемі 1952 жылы туылған Мұхаммад Садық Мұхаммад Юсуф болды. Ол Триполи қаласындағы (Ливия) бүкіләлемдік ислам университетінің проректоры, Орталық Азия мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, бас муфтиі болып қызмет атқарды.
Қозғалыстың дала командирлерінің бірі әрі басшысы 1969 жылы туылған Ходжиев Жұмабай Ахмаджанұлы (Жұма Намангани деген атпен белгілі) болды. Ол Өзбекстан Республикасы, Наманган облысының тұрғыны, ұлты өзбек. Кейінірек Ауғанстандағы антитеррорлық іс-әрекет кезінде қаза болады.
Алғашқы кезде қозғалыс өкілдігі Пәкстанның Пешавар қаласына орналасты, кейін Кабул және Кундуз қалаларына көшіріледі. Ұйым қатарында 2001 жылдары шамамен екі мыңға жуық сарбаз болған. Қозғалыстың мақсаттары:
- Өзбекстандағы қоғамдық қатынастарды барынша исламдандыру;
- қоғамдық-саяси ахуалды тұрақсыздандыру;
- Өзбекстанға жиһад жариялау – «кәпірлер» режимі мен қоғамына қарсы соғысу;
- қазіргі режимді жою және саяси билікті алу; т.б.

4. Күрд халықтық конгресі
Күрд халықтық конгресі ұйымының көшбасшысы - Абдулла Оджалан. Ол 1978 жылы құрылған Күрдістан жұмысшы партиясының жетекшісі болды. Түркиялық сот органдарының қаулысымен өмірлікке бас бостандығынан айырылған, қазіргі кезде Түркия абақтыларының бірінде жазасын өтеп жатқан А.Оджалан кедей шаруа отбасында дүниеге келген. Түркияның Санлиурф провинциясында тұрған. 1974 жылы белгісіз себептермен Анкара университетіндегі оқуын тастап кетеді. Кейіннен Түркиядағы күрді сепаратистерінің біріне айналады. 1980 жылы Түркияда орын алған төңкеріске дейін-ақ ол, саяси көзқарастарына байланысты Сирияға бой тасалауға мәжбүр болады. Маркстік-лениндік көзқарастарды берік ұстанатын А.Оджалан Күрдістан жұмысшы партиясының идеологиясын тарату бойынша қарулы күрес жүргізудің нағыз жақтаушысы болды.
Ұйымның мақсаты мен міндеттері:
- күрді азаттық қозғалысына халықаралық дәрежеде сипат беру және «күрд проблемасына» әлемдік қауымдастықтың назарын аудару;
- барлық күрд қоғамдық ұйымдарын өз партиясының аясына біріктіру;
- Түркияға қарсы террористік акцияларды жүзеге асыру; т.б.
Күрдістан жұмысшы партиясы соңғы 25 жылдың көлемінде жақсы қаруланған және жоғары дәрежеде қаржыланған әскер құрады. 1984 жылы ұйым Түркия шекарасында күрділердің этникалық автономиясын құру бойынша қарулы күреске дайын тұрды. Олар 1990 жылдары өз қатарларын 15000-нан аса сарбазбен толықтырады.

5. «АУМ Синрике» ұйымы
Ұйым мүшелері өздерін будда қауымдастығы деп атайды. Ұйымның басшысы және негізін қалаушы – Секо Асахара (шын есімі – Тидзуо Мацумото). 1986 жылы ұйым өзіне діни реңк береді. Осы жылы Асахара Гималайда «соңғы құтқарылуға» қол жеткізіп, оның ұйымы 1987 жылғы шілде айынан бастап, «АУМ Синрике» («АУМ шындығы жөніндегі жол») атауын иеленеді. «АУМ» дегеніміз буддалық және индуистік мантрлардың бірі.
Барлық адамзатты «құтқару» идеясын ұстанушы бұл ұйымның қызметі 3 принципке негізделген:
1) адамдарды аурудан арылту;
2) бақытқа осы өмірде қол жеткізу;
3) бостандыққа және жақсылыққа қол жеткізу.
Эксперттер «АУМ Синрикені» белгілі жанжалшыл халықаралық діни ұйымға, тоталитарлық сектаға жатқызады.
Бұлар өз қатарларын толықтыру үшін шығыстық жекпе-жек өнері мен йоганы да пайдаланады. 1994 жылы шілде айында аталмыш ұйым уландыру заттарын қолданып, террористік акт жасау арқылы 7 адамның ажалына себепкер болады. Ал 1995 жылы 20 наурызда Токио қаласындағы метрополитенде террористік акт ұйымдастырып, нәтижесінде 5,5 мың адам зардап шегіп, 11 адам қаза табады.
Түрлі қылмыстық істердің ұйымдастырылуы, оның ішінде адам өлтіру мен ұрлау фактілері бойынша 1996 жылы ұйымның 400-ден аса мүшелері тұтқындалып, оларға әртүрлі жазалар белгіленген.

6. «Әлеуметтік реформалар қоғамы» ұйымы
Ұйым өткен ғасырдың 70 жылдары құрылып, штаб-квартирасы Кувейтте орналасқан. Үкіметтік емес қайырымдылық ұйым статусы бар. «Әлеуметтік реформалар қоғамы» 40 жыл шамасында қайырымдылық акцияларын көп мемлекеттерде жүргізеді: Индонезия, Бангладеш, Үндістан, Пәкстан, Қытай, ТМД елдері және т.б. Олар қаржыларының көбін негізінен өз жақтастарына бөліп отырды. Сонымен бірге өздерінің мүдделестерін жергілікті билік органдарына кіргізу әрекеттерін де жасауға әрекет етті. Ұйымның тарапынан өзге елдерді қоспағанда ТМД мемлекеттерінің әскери-географиялық, әлеуметтік-саяси, экономикалық жағдайларын зерттеп, оларға арнайы экспансиялық жоспарлар құру үшін де қаржы жұмсалып отырды.
Ұйымның қызметі әлемнің 50 мемлекетінде жүргізілді. Ұйымның ТМД-дағы Бас үйлестірушісі иорданиялық Әли Салах Әли Зайтер болды. Ол сондай-ақ, Қазақстанда аумақтық ортаазиялық филиалдың жұмысын да ұйымдастырды.

7. «Лашкар-и Тайба» ұйымы
«Лашкар-и Тайба» (мағынасы «таза әскер») уаһабшылдық бағыттағы пәкстандық әскериленген экстремистік топ болып табылады. Ұйым алғаш Ауғанстанның Кунар провинциясында 1990 жылы құрылады. Ұйымның басты мақсаты – Орталық Азия мемлекеттеріндегі және өзге де елдердегі мұсылмандық аумақтарда өз ықпалдарын кеңейту.
Ұйымның тағы бір басты мақсаттарының бірі – «Үндістандағы барлық мұсылмандарды азат ету» болып табылады.
Ұйымға 2001 жылдың соңына дейін Хафиз Мұхаммед Саид жетекшілік етті. Ол 2001 жылдың соңынан бері «Джамаат уль -Дауа» ұйымының басшысы болып келеді.
«Лашкар-и Тайба» ұйымы әлемдік масштабтағы әрекет жасаушы террористік ұйымдармен байланыс орнатқан, оның ішінде «Аль Каида» ұйымы да бар. Бұдан бөлек, ұйым 2001 жылғы 11 қыркүйектегі АҚШ-тағы оқиғадан кейін «Аль Каида» ұйымына Ауғанстанда бірқатар материалдық көмектер көрсеткен (адам күші, қару-жарақтар ұсыну, т.б.).


8. «Аль Каида» ұйымы
«Аль Каида» ұйымын алғаш 1988 жылы Ауғанстанда Уса́ма бен Ладен ( толық аты-жөні: Усама бен Мұхаммед бен Авад бен Ла́ден) құрған. Ол 1957 жылы саудиялық миллионер Мұхаммед бен Ладеннің отбасында туылған. 1979 жылы Джидда қаласындағы (Сауд Араб елі) король Абдель Азиз атындағы университеттің экономика және менеджмент факультетін бітіреді.
1980 жылы Ауғанстанға келіп, жиһад ретінде Кеңестер Одағына қарсы әскери іс-қимылдарға қатысады. Онда ауған моджахедтеріне қару-жарақ пен оқ-дәрілер тасымалдаумен айналысып, араб елдерінен қаржылай көмектердің берілуін ұйымдастырады.
«Аль Каида» ұйымының ең басты мақсаты – бүкіл әлемде мұсылман мемлекетін құру болып табылады.
Бүгінгі таңда бұл ұйым халықаралық дәрежедегі ірі құрылымға айналды. Әлемдегі бірде бір «ыстық нүкте» бұл ұйымның қатысуынсыз немесе қаржылық қолдауынсыз жүзеге асырылмайды.
«Аль-Каида» ұйымының Суданда жаттығу лагерлері құрылып, ол жерден көптеген ислам сарбаздары көптеген жаттығулар жасады. АҚШ-тың Мемлекеттік департаменті Суданды халықаралық терроризмді қолдаушы елдердің қатарына қосқаннан кейін Усама бен Ладен бұл елден кетуге мәжбүр болды.
Кейбір деректерге қарағанда, ол қазіргі кезде Пәкстан мен Ауғанстан елдерінің шекараларында жасырынып жүр.

9. «Асбат – аль - Ансар» ұйымы
Ұйым 1985 жылы шейх Хишам Шрейдидің бастамашылығымен құрылған. Ұйымның штаб-пәтері палестиналық «Айн әл-Хильва» лагерінде, Ливанның Сайда қаласында орналасқан.
Ұйым заңсыз құрылған. Оның негізгі қызметі – «терроризм саудасы» болып табылады. Яғни, арнайы тапсырыс бойынша акциялар өткізу, өзге де экстремистік ұйымдарды арнайы дайындықтан өткен жауынгерлермен қамтамасыз ету.

10. «Талибан» қозғалысы
«Талибан» қозғалысы Ауғанстанның Қандағар қаласында 1990 жылдардың алғашқы жартысында құрылған. Бұрынғы моджахед Мұхаммед Омар молда алғашында бірқатар радикалды көзқарастағы мұсылман студенттерінен топ құрып, оларды «Аллаһ жолындағы шәкірттер» ретінде Исламды тазартуға, ел аумағында діни билікті орнатуға бастайды. Ал «Талиб» сөзі «оқушы» деген мағынаны білдіреді. Талибандар 1996 жылы Ауғанстанда билікке келіп, олар елде ислам әмірлігі мемлекетінің құрылғандығын жариялайды. Соңынан шариат заңдарын енгізеді. Талибан билігі 1996 жылдың желтоқсан айында Ауғанстанда арнайы декрет қабылдайды: соған сәйкес, әйелдер үйдегі қамауда ұсталып, олардың оқуына тыйым салынады. Ал еркектер сақал өсіруге міндетті болады.
Талибандар Пәкстанмен, Сауд Араб елімен және АҚШ-пен әріптестік қарым-қатынас орнатты.
Талибандардың Ауғанстанды басқару билігі Усама бен Ладенге баспана беруімен және оны 2001 жылғы 11 қыркүйектегі АҚШ-тағы террористік актіден соң Америкаға беруден бас тартуынан кейін көп ұзамай аяқталды.

11. «Хизб-ут-Тахрир аль ислами» діни –саяси партиясы
Ұйым 1953 жылы Палестина жерінде құрылған. Құрушысы Тақиюддин ан-Набахани есімді азамат. Ұйымның қызметтік мақсаты - халифат құру. «Хизб-ут-Тахрир» ұйымының 1983 жылдан бері айына 1 реттен шығатын «Аль ваъи» («Сана сезім») атты журналы әлемнің жүздеген тілдеріне аударылып, жасырын тарқатылып келеді. Бұдан бөлек, жұртшылықты жиһадқа шақыратын үнпарақшалары да астыртын таратылады.
Ұстанымдары: мұсылман емес адам және әйел Шура мәжілісіне мүше бола алады; аурат (көруге, көрсетуге болмайтын ұятты жерлер) жерлері көрініп тұрған адамдардың суреттерін көруге болады; мұсылман ғарышқа шыққан кезде оған намаз оқу парыз емес; солтүстік немесе оңтүстік полюстерде тұратын адамдарға намаз оқымаса да, ораза ұстамаса да болады, т.б.

12. «Мұсылман бауырлар» ұйымы
Ұйым 1928 жылы құрылған. Негізгі идеологиясы-уаһабшылдықты ұстану. Негізгі жұмысы: мұсылман әскерлерін дайындау, әлемдегі қарулы шиеленістерге қатысу, сепаратистік сипаттағы мәселелерге идеологиялық, қаржылық және әскери тұрғыдан көмектер көрсету.
Ұйымның басшысы: Хасан аль-Банна. Ұйымның бөлімшелері Сирияда, Ливанда, Иракта, Иорданияда, Суданда, Палестинада орналасқан.
Ұйымның мақсаты - исламдық қоғам құру. Елдегі құқықтық, моралды-этикалық ережелердің барлығы да мұсылмандыққа негізделуі тиіс. Сонымен бірге, барлық мұсылмандарды Батыс елдеріне қарсы бірігуге шақырады. Жер бетінде халифат орнатуды қолдап, мемлекеттердің қолданыстағы заңдарына Құрандағы ережелердің енгізілуін қарастырады.

13. «Боз гурд» ұйымы
«Боз гурд» - пантюркизмге негізделген әскериленген ұйым. Алғаш 1948 жылы Түркия мемлекетінде құрылған. Негізгі идеялық концепциясы - тұранизм (түрік халықтарының бірыңғай мемлекетін құру) орнату. Басшысы полковник Алпарслан Тюркеш. Қазіргі таңда ұйымның 30 мың мүшесі бар. Және де ұйымның 80-нен астам филиалдары түрік диаспоралары бар Еуропа мемлекеттерінде, Араб және ТМД аумағындағы елдерде, т.б. жұмыстар жүргізеді.

14. Шығыс Түркістанды азат ету ұйымы
Ұйым 1996 жылы Түркия жерінде құрылған. Ұйымның қызметі Қытайда, Қырғызстанда, Өзбекстанда, т.б. өңірлерде террористік актілер ұйымдастыруға бағытталған. Ұйымның негізгі қызметтік бағыттарының бірі – сепаратизмге бой ұру болып отыр. Сонымен бірге, ұйым қызметі қару-жарақтар мен жарылғыш заттарды сатып алуға, сатуға, және халықаралық террористік ұйымдардың лагерьлерінде өз жақтастарын оқытуға, өз қатарларына жаңа мүшелер тартуға, т.б. қызметтерге бағытталған деуге болады.

15. «Алля – аят» ұйымы
Ұйымның негізгі атауларының бірі «Фархад ата» тобы. Орталығы – Шонжы өңірі. Басшысы: Алматы облысы, Ұйғыр ауданының тұрғыны Фархад Мұхаммедұлы Абдуллаев болған. Сектаның іс-әрекеті радикалды болып табылады. Фархадтың соңына ілесушілер бұдан біршама уақыт бұрын Құранды өртеу туралы жәрмеңке өткізген. Ұйым мүшелері Ресейдің Новосибирск қаласындағы типографиялық орталықтан екі айда бір рет «Звезда Вселенной» деген журнал шығарып отырды. Бұл журналдың жұмыс бағыты «Аят – дәрі-дәрмексіз ауырмай өмір сүру» принципіне негізделген мәселелерді талқылау, оны жұртшылық арасында насихаттау болып табылады. Бұлардың түрлі жұмыстар жүргізуінің нәтижесінде пациенттер өздерінің жақын адамдарын ұмытуға бейім тұрған және өздерін кез келген уақытта өртеуге дайын болған. Олардың кейбіреулері тіпті ауыр психикалық жарақатпен ауруханаға да түскен.
Сектаға кіргендердің айтуынша Фархадқа күннен «Өмір формуласы» келген. «Өмір формуласының» маңыздылығы оны қайталаумен, аят шәйін ішумен (сүт және тұз қосылған) және үш минут күнге қараумен айқындалған.

[1] Дін істер агенттігінің ресми сайты
[2] «Ғибратнама» кітабы