Қазақ емлесі

Жоспар

1. Қазақ емлесінің кей бір мәселелері
2. Емленің жазылуы
3. Емле ережелерің тиянақсыздығы

Сөз өнері туралы сөз еткенде орфография, орфоэпия, пунктуацияның алатын орны ерекше. Бүгінде тіл білімін зерттеушілер қазақ тілінің өмір сүру және қызмет етуін жан-жақты қарастырып келеді. Әдеби тіліміздегі сөздерді қатесіз, сауатты жазуға қандай маңыз берілсе, сөйлеу мәдениетіне де сондай маңыз беріледі. Ана тілінде дұрыс, сауатты жаза білу күрделі мәселелердің бірі болып саналады.
Қазіргі емле ережелері едәуір ілгері дамыған қазақтың әдеби тілін¬дегі жазуымызды әлі де болса же¬тілдіре түсуді талап етіп отыр. Сол тілек тұрғысынан осы күнгі жазу тәжірибемізге көз жүгіртсек, кезінде дұрыс шешімін тап¬пай, сауатсыздыққа себепкер болып жүрген орфографиялық сөз-діктерімізге назар аударсақ, біраз сөздеріміздің әр сөздікте әр түрлі жазылып жүргендіктері байқалады. Мәселен, 2001 жылы жарық көрген «Орфографиялық сөздікте» орфоэпиялық норманы сақтап жазған (қыргүйек, көгөніс, көгет, зауыт, тауар, нөл, рөл, нөмір, шегара, пайыз, пойыз т.б.) біраз сөздердің 2007 жылы шыққан «Орфографиялық сөз¬дікте» аталған сөздердің біразы (қыркүйек, көкөніс, көгет, шекара т.б.) қайтадан бұрынғы сөздіктегі нормамен, яғни бұрын қалай жазылып келген болса солай жазылған. Сол сияқты 2001 жылғы сөздікте: әр қилы, әр тарап, әр тарапты, әр текті, әр түрлі сөздері бөлек жазылса, 2007 жылы сөздікте: әрқилы, әртарап, әртарапты, әртекті, әртүр¬лі болып біріктіріліп берілген.
2007 жылғы «Орфографиялық сөз¬дік¬тен» бұрынғы сөздіктерде «ауыл шаруашылық» сөзі бөлек жазы¬лып келсе, 2007 жылғы сөз¬дікте «ауылшаруашылық» деп бірік¬тіріліп жазылған. 2001 жылғы сөз¬діктегі «артист», «артиске», «артисі», «артистік» сөздері 2007 жыл¬ғы сөздікке мүлдем енбеген. Ал бас¬пасөзде «әртіс» болып жазылып жүргенін көріп жүрміз. Осы «әртіс» сөзі тұрғанда «артист», «актриса», «актер» сөздерінің біздің қазақ тіл біліміне қажеттігі қаншалықты деген сұрақ туындайды. 1988 жылғы орфографиялық сөздікте және 2001-2007 ж.ж. жарық көрген ор¬фо-графиялық сөздіктерде де «таң¬ғалу», «таңғалушылық», «таң¬ға¬жайып» болып көрсетілген.

Пайдаланылған әдебиеттер

1.http://kk.wikipedia.org
2. Тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттік
3. бағдарламасы. "Егемен Қазақстан", 2001 ж. 14 ақпан.
4. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. - А., 1993
5. Балақаеи М., Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тілі. - А., 1997.
6. Қалисв Ғ., Болғанбаев Ә. Қазақ тілі лексикологиясы. - А., 2005.