Каспиий теңізінің экологиялық мәселесі

Жоспар

Жоспар:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім
1. Каспиий теңізінің экологиялық мәселесі
2. Каспий теңізін қорғау шаралары

III. Қорытынды

IV. Қолданылған әдебиеттер

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Каспий теңізі (ескі тарихи атаулары: Каспи, Гиркан, Хвалын, Хазар,
т.б.) – Еуразия құрлығының орталығында, мұхиттардан алыста, оқшау жатқан
тұйық су алабы. Дүние жүзіндегі ең ірі тұйық су айдыны, үлкендігіне қарап
теңіз деп атайды.
Каспий теңізі — жер шарындағы бірден-бір тұйық су айдыны. Оның көлемі —
376 мың км2. Каспий теңізі солтүстіктен оңтүстікке дейін 1030 км, батыстан
шығысқа дейін 196—435 км аралықты қамтиды. Солтүстік-шығыс бөлігінің
климаты континенталды, ал оңтүстік-батысы субтропикалық климатты құрайды.
Каспийдің солтүстік жағалауы таяз, көбіне қайраңдардан тұрады.
Каспий теңізі — Еуропа және Азия континенттерінің түйіскен жерінде
орналасқан. Каспий қайраңы өте ерекше табиғат туындысы өрі өсімдіктер мен
жануарлардың қолайлы ортасы. Мұнда "Қызыл кітапқа" енген өсімдіктер мен
жануарлар көптеп кездеседі. Тұйық су айдыны болғандықтан мұндағы
организмдердің басымы эндемиктер. Теңіздің құнды байлықтарының бірі —
бекіре тұқымдас балықтар. Олардың 5 түрі тіршілік етеді. Бекіре
тұқымдастардың дүниежүзілік қорының 70%-ы осы теңіздің үлесіне тиетінін
мақтанышпен айтуға болады. Каспий ойпаты өзінің табиғат ескерткіштерімен,
фаунасы және флорасының көпгүрлігімен ерекшеленеді. Мұнда өсімдіктердің
945, балдырлардың 64, фитопланктондардың 414, зоопланктондардың 100-ден
астам түрі тіршілік етеді.
Каспий теңізі кәсіптік балықтарға да бай. Теңізде балықтың 76 түрі
кездеседі. Каспий теңізі жыл құстарының да сүйікті мекені. Теңіз
жағалауларында құстардың 3—3,5 млн-ны қыстап қалса, ал жыл құстарының саны
10—12 млн-ға жетеді.

Негізгі бөлім
Каспий теңізінің экологиялық жағдайы соңғы жылдары су дең-гейінің
көтерілуімен байланысты. Каспий теңізінің бірде көтеріліл, бірде тартылуы
жердің табиғи-тарихи эволюциясына байланысты. Тарихи деректер бойынша
1820—1930 жылдар аралығында Каспий теңізінің су деңгейі көтерілген. Оның
себептерін ауа райының құбылысымен және антропогендік факторлармен
түсіндіруге болады. Еділ өзені теңізге құятын барлық судың 80%-ын құрайтьш.
Сондықтан теңіз суының толысуы Еділ өзенімен тығыз байланыста болды. Соңғы
жылдары теңізден Қарабұғазкөл шығанағын бірде бөліп, бірде қосу адам
баласының Каспий экожүйесіне батыл араласуы еді. Осы әрекеттердің бәрі
Каспий теңізінің байырғы қалыптасқан табиғи тепе-теңдігін бұзған адамның
теріс іс-әрекеттері ретінде қабылданды. Теңіз суының ырғақты ауытқуы
табиғаттың зандылығы екенін адам баласы кейін түсінді. Мәселен, 1940—1950
жылдардағы теңіз деңгейінің төмен түсуін антропогендік факторларға
жатқызды. Оның да себебі бар еді. Өйткені осы жылдары теңізге құятын су
мөлшері Еділден 12%-ға, Жайықтан 24%-ға, ал Теректен 60%-ға төмендеген. Осы
факторларды ескеріп, теңіз суы деңгейінің азаюын тежеу мақсатымен 1980
жылдары Қарабұғазкөлді теңізден бөлу үшін ұзындығы 100 метр табиғи бөгет
салынды. Бөгет салынған бұғаздың суы небәрі 3-ақ жылдың ішінде кеуіп кетіп,
айналасына теңіз тұзы аралас шаң-тозандар тарады. Әсіресе теңіздің түбінен
тұз өндірушілерге қиындық туды, тұздың сапасы төмендеп кетті. Өйткені
Қарабұғазкөл елімізде тұз өндіретін бірден-бір ірі Қарабұғазсульфат
комбинатымен әлемге әйгілі еді. Теңіз деңгейі өздігінен 1978 жылдан бастап
көтеріле бастады. Ғасырдың аяғында оның деңгейі 3 метрге жуық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.