Adobe Dreamweaver бағдарламасында "Дәріхана" сайтын құру

Кіріспе
1. Жобаның нұсқалы және техникалық өңделуі
1.1 Ақпараттық қамтамасыздандыруды таңдау
1.2. Қолданылатын тәсілдердің және функциялардың сипаттамасы
2. Жобаны өңдеу
2.1. Жобаның жазылуы мен спецификациясы
2.2. WEB қосымшаны тестілеу
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қосымша А

Әлемде адамзат баласы әрқашанда өзі сияқтылармен араласу тәсілдерін іздестіреді. Соңғы кездерде интернет желісінің күрт дамып кетуі қашықтық ұғымын жоққа шығарып, жер бетінің кез-келген нүктесін бір-бірімен бейнелі түрде байланыстыруда. Қазіргі уақытта аса ауқымды желі жиі қолданыс табуда. Білім беру жүйесіндегі жоғарғы оқу орындары мен арнайы орта білім беру орындары интернет желісіне қосылған. Интернет желісіне қосыла отырып білім беру ошақтары үлкен ақпарат көздеріне қол жеткізуде. WWW, яғни дүние жүзілік өрмек ақпарат іздеп бүкіл дүние жүзіне электрондық саяхат жасайтын гипермәтіндік жүйе болып табылады. Қазіргі кездегі әртүрлі ақпарат алуға болатын ең кең тараған жүйе ретінде WWW есептелінеді. Қазіргі таңда біз қазақ тілінде өзіміздің ақпарат көздерін жетілдіруге мақсат қойдық. Осы кездерде қазақша сайтар және ақпараттық жүйелер, порталдар пайда болды. Жоғарғы оқу орындарында қазіргі кезде интернетте программалау пәні пайда болды. Бұл пәнің мақсатты білім алушыларды Web беттерін құруға және автоматандыруға, жалпы интернеттегі өнімдер туралы ақпарат беру болып табылды. Біздің түлектік жұмыста осы пәннің электрондық оқыту құралын жасау болып табылады. Курстық жұмыста жалпы HTML тегтер көмегімен қарапайым WEB бетін құру және РНР тілі көмегімен автоматандыру әдістері қарастырылды.Осы бағытта да компьютер өте үлкен қарқынмен дамуда. Берiлген тор құжатттардың өзара бiр-бiрiмен байланысы ретiнде қарастырылады. Өзіміз білетіндей Internet желісі түрлі сайттардан тұрады. Сайттарды пайдалана білумен қатар оны құра білуде қажет. Ол әрине көптеген жұмыстарды қажет етеді, ең бастысы ол не мақсатта құрылып жатыр? Әрбiр WEB-сайт тексттен, суреттерден, видео үнтаспаларынан тұруы мүмкiн. Мұндай сайттар ғаламшардың кез-келген нүктесiндегi компьютерде болуы мүмкiн. WEB-тiң негiзгi қызметi- қажеттi ақпаратты шапшаң түрде кірiп көру, жинастыру және де оны экранға шығаруды ұйымдастыру. Гипермәтiндi сiлтеме-келесi беттермен байланысты қамтамассыз етедi. Сiлтеменi тышқанмен шертiп келесi WEB-сайтқа өтуге болады. WEB-сайтты келесi бағдарламалар арқылы көруге болады: Microsort Internet Explorer [Майкрософт Интернет эксплорер], Netscape Navigator [Нетскейп навигатор], Mozilla[Мозилла], Opera[Опера]. Бұл бағдарламалардың артықшылығы сайтты сiлтемелер немесе адрестер арқылы бейнелеп көрсетiп бередi және де дискiге сақтай алатын мүмкiншiлiгi бар.
HTML-тілі құжаттардың құрылымын суреттеу үшін берілетін командалық қарапайым тегтерден тұрады. Жұмысы - құжат тақырыптарын белгілеу, гипермәтінге белгілер орнату. Ал PHP тілі сол HTML-тілі жасай алмайтын мүмкіндіктерді жасай алады, яғни сайт бетіне процедуралық бағдарламалау жолын ұсына алады. Алғашында PHP тілі онша танымал болмағанымен, қазір оның құдыреті кез келген сайт құру тілдерінен асып түседі. PHP тілі жылдам дамып отыр. Оның алғашқы нұсқалары 1994 жылдары жарық көрді.

1. Колосниченко Д.Н. Самоучитель PHP 5- СПб.: Наука и Техника, 2007. –640с., ил.
2. Валейд, Джанет PHP 5 для «чайников»., Пер. с англ. – М.: Издательский дом «Вильямс», 2005.-320с.: ил.
3. Дж. Вайскопф. Microsoft Front Page 2000:учебный курс. «ПИТЕР». Санкт-Петербург, 2000.
4. Л.Омельченко, А .Федоров Самоучитель MicrosoftFrontPage 2000. «ПИТЕР». Санкт-Петербург, 2000.
5. Харрис Э. PHP/MySQLдля начинающих./ Пер. с анг. –М КУДИЦ-ОБРАЗ, 2005-387с.
6. Котеров Д. В., Костарев А. Ф.PHP 5. Издательство: БХВ-Петербург, 2006 г.Мягкая обложка, 1120 стр.
7. Джон Коггзол, PHP . Диалектика, 2006 г.Твердый переплет, 752 стр.
8. А. Кухарчик. PHPв примерах. Новое знание, 2004 г.240 стр.
9. А. Мазуркевич, Д. Еловой, Настольная книга программиста, BHV-Санкт-Петербург, ISBN: 5-94735-055-6. Страниц: 479
10. Converse Tim, Park Joyce, PHP bible. Published by Wiley Publishing, Inc.Pages, Softcover1080 Pages
11. Дмитрий Лещев. Создание сайта . Издательство: Питер, 2003 г.544 стр.: 4000 экз.Формат: 70x100/16
12. Б. АртановИздательство: 100 книг, 2006 г.WEBмастеринг. 336 стр.Формат: 70x100/16
13. Дон Джонс, PHP-NUKE. Издательство: Триумф, 2005 г.Мягкая обложка, 304 стр.ISBN 5-89392-119-4, 0-13-185516-6Тираж: 3000 экз.Формат: 70x100/16
14. Владимир Дронов Издательство: Dreamweaver. БХВ - Санкт-Петербург, 2006 г.Мягкая обложка, 320 стр.ISBN 5-94157-833-4тираж: 4000 экз.Формат: 70x100/16
15. Печников В. Н.. Креатив в сайтостроений .Издательство: Триумф, 2006 г.464 стр.ISBN 5-89392-101-1, 5-89392-143-7Тираж: 3500 экз.Формат: 70x100/16

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Әлемде адамзат баласы әрқашанда өзі сияқтылармен араласу тәсілдерін іздестіреді. Соңғы кездерде интернет желісінің күрт дамып кетуі қашықтық ұғымын жоққа шығарып, жер бетінің кез-келген нүктесін бір-бірімен бейнелі түрде байланыстыруда. Қазіргі уақытта аса ауқымды желі жиі қолданыс табуда. Білім беру жүйесіндегі жоғарғы оқу орындары мен арнайы орта білім беру орындары интернет желісіне қосылған. Интернет желісіне қосыла отырып білім беру ошақтары үлкен ақпарат көздеріне қол жеткізуде. WWW, яғни дүние жүзілік өрмек ақпарат іздеп бүкіл дүние жүзіне электрондық саяхат жасайтын гипермәтіндік жүйе болып табылады. Қазіргі кездегі әртүрлі ақпарат алуға болатын ең кең тараған жүйе ретінде WWW есептелінеді. Қазіргі таңда біз қазақ тілінде өзіміздің ақпарат көздерін жетілдіруге мақсат қойдық. Осы кездерде қазақша сайтар және ақпараттық жүйелер, порталдар пайда болды. Жоғарғы оқу орындарында қазіргі кезде интернетте программалау пәні пайда болды. Бұл пәнің мақсатты білім алушыларды Web беттерін құруға және автоматандыруға, жалпы интернеттегі өнімдер туралы ақпарат беру болып табылды. Біздің түлектік жұмыста осы пәннің электрондық оқыту құралын жасау болып табылады. Курстық жұмыста жалпы HTML тегтер көмегімен қарапайым WEB бетін құру және РНР тілі көмегімен автоматандыру әдістері қарастырылды.Осы бағытта да компьютер өте үлкен қарқынмен дамуда. Берiлген тор құжатттардың өзара бiр-бiрiмен байланысы ретiнде қарастырылады. Өзіміз білетіндей Internet желісі түрлі сайттардан тұрады. Сайттарды пайдалана білумен қатар оны құра білуде қажет. Ол әрине көптеген жұмыстарды қажет етеді, ең бастысы ол не мақсатта құрылып жатыр? Әрбiр WEB-сайт тексттен, суреттерден, видео үнтаспаларынан тұруы мүмкiн. Мұндай сайттар ғаламшардың кез-келген нүктесiндегi компьютерде болуы мүмкiн. WEB-тiң негiзгi қызметi- қажеттi ақпаратты шапшаң түрде кірiп көру, жинастыру және де оны экранға шығаруды ұйымдастыру. Гипермәтiндi сiлтеме-келесi беттермен байланысты қамтамассыз етедi. Сiлтеменi тышқанмен шертiп келесi WEB-сайтқа өтуге болады. WEB-сайтты келесi бағдарламалар арқылы көруге болады: Microsort Internet Explorer [Майкрософт Интернет эксплорер], Netscape Navigator [Нетскейп навигатор], Mozilla[Мозилла], Opera[Опера]. Бұл бағдарламалардың артықшылығы сайтты сiлтемелер немесе адрестер арқылы бейнелеп көрсетiп бередi және де дискiге сақтай алатын мүмкiншiлiгi бар.
HTML-тілі құжаттардың құрылымын суреттеу үшін берілетін командалық қарапайым тегтерден тұрады. Жұмысы - құжат тақырыптарын белгілеу, гипермәтінге белгілер орнату. Ал PHP тілі сол HTML-тілі жасай алмайтын мүмкіндіктерді жасай алады, яғни сайт бетіне процедуралық бағдарламалау жолын ұсына алады. Алғашында PHP тілі онша танымал болмағанымен, қазір оның құдыреті кез келген сайт құру тілдерінен асып түседі. PHP тілі жылдам дамып отыр. Оның алғашқы нұсқалары 1994 жылдары жарық көрді.
Курстық жоба мақсаты: Аталмыш бағдарламалардың мүмкіндіктерін жан - жақты қарастырып және қарастырылған мүмкіндіктерді пайдалана отырып тәжірбиелік жұмыстар ұйымдастыру.
Курстық жоба міндеті: Adobe Dreamweaver бағдарламасында "Дәріхана" сайтын құру. ХХI ғасыр адамзат дамуының жаңа сатысы ақпаратты қоғамға өтуі және Web - сайтты адамның ақпарат алу саласында пайдалануы;
Зерттеу әдістері: PHP тілінің процедуралары мен функциялары, HTML программалау тілі, SQL тілі.
WEB қосымшаның қолдану облысы: WEB қосымша жоғарғы оқу орнының сайтына сай болуы керек. Қосымша Windows-ң ОЖ-де жұмыс істеуі керек.

1. Жобаның нұсқалы және техникалық өңделуі
1.1 Ақпараттық қамтамасыздандыруды таңдау
PHP (Hypertext Preprocessor) - атақты, кеңнен таралған, көп функционалды бағдарламалау тілі болып, сайттар жасау үшін қолданылады. Сондықтан болса керек бұл тілдің алғашқы аты Personal Home Page (Жеке Негізгі Бет) деп аталған. PHP тілі синтаксисі көбінесе C, Java және Perl тілдері синтаксисінен алынған. Бұл тіл бағдарламалау үйренушілерге қарпайым оңай тіл болып келеді. PHP-дің басқа тілдерден артықшылығы WEB-жасаушылар үшін беттерді тез уақыт ішінде динамикалық түрде дайындау және өз құрамына HTML құжаттарды PHP командалар арқылы енгізу мүмкіншіліктерін береді. PHP тілін алғаш рет 1995 жылы Расмус Лердорф жасап, өз резюмесіне кіріп-шығушылар статистикасын енгізу мақсатында Perl скриптер жиынтығын ұсынады. WEB енді дамып жатқан кезде бұл мәселені шешетін мамандар жоқ болып, көптеген сұраққа толы хабарламалар келе бастайды. Расмус оларға өз Personal Homepages Tools (PHP) - (Жеке үй беттеріне арналған жабдық) деп аталатын жабдығын тарата бастайды. Тез арада функционалдылықты талап еткендіктен Расмус өзінің жабдығының кеңейтілген версиясын жасап бастайды. Сөйтіп Лердорф Расмус бастапқы коды PHPFI-ді жалпыға көрсетіп, қателерін түзетіп, толықтырулар жасау үшін қояды.[1-5]
PHPFI (Personal Home Page Forms Interpreter - Жеке Бас бет Форма Интерпретаторы) бүгінгі күндегі PHP тілінің негізін алған. Жалпы синтаксисі Perl тілі синтаксисіне өте ұқсаған.
1997 жылы қараша айында ресми түрде PHPFI 2.0 версиясы шығады. Бұл уақытқа дейін PHP өз қолданушылар санын бірнеше мыңға жеткізді, яғни жалпы дүние жүзі Интернет домендерінің 1% ғана есептелетін 50 000 шамасында домен пайдаланған.
Локальды серверлерді пайдаланудың себебі көп - РНР - ды үйрену үшін өзіңіздің хостингіңізде WEB қосымшаларыy тестілеу қымбатқа түседі. Бұл жағдайда локалды машинада Apache+PHP байланысының орнатылуы қажет болады.
Ең алдымен Apache және РНР дің архивін шығарып алу керек. Apache серверін http:www.apache.orgdyncloser.eg i ресми сайтындағы келтірілген беттен алуға болады.
РНР 5-ті http:www.php.hetdownloads.php сайтынан табуға болады. Сайтта РНР екі формада мүмкін болады. Алғашқы кодта (Complete Source Code) және компилицияланған нұсқада (Windows Binsries). PHP екі нұсқада таралатын компиляцияланған версиялар түрінде бар: орнату түрінде (php-5.0.0-installer exe) және zip архив түрінде (php-5.0.0-Win 32. zip). Орнатушы орнатуда ыңғайлы, бірақ оның РНР версиясы шектеулі. Оның үстіне автоматты инсталляторды пайдалану Арасһе серверінің конфигурациялаушы файлын құру қажеттілігінен арылтпайды. Сондықтан да zip - архивті жүктеу ұсынылады. РНР сайтында бола тұрып РНР - ге құжаттаманы алуға да болады. Windows-ты пайдаланушылар үшін сhm-формат әлдеқайда ыңғайлы. [6-8]
Арасhе WEB-серверінің орнатушысын жіберу керек. Нәтижесінде лицензиялық келісімі бар терезе пайда болады. Одан кейін Арасhе екінші версиясының жаңа кіріспесі туралы ақпараты бар келесі терезеге өтуге мүмкіндік туады. Суретте көрсетілген келесі терезе сервер туралы ақпарат ендіруге мүмкіндік береді: сервердің домендік аты, сервердің аты, басқарушының электрондық почтасының аты. Егер орнату локальды машинада жүретін болса, домендік атау мен сервер атауына өріске localhost ендіру керек болады. Терезенің төменгі бөлігінде сервер сұранысты қабылдайтын порт нөмерін таңдау керек болады. (80 немесе 8080). Ол 1- суретте көрсетілген. Localhost - бұл ІР - мекен жайымен байланысты локалды машинада серверді пайдалануға арналған атау.
Бұдан кейін орнату тәслі ұсынылады. Стандартты (Typical) немесе таңдаушы (Custom). Бұл тәсіл сервер компонентін қолмен таңдауға мүмкіндік береді. Келесі терезе сервер орнатудың каталогын таңдауға мүмкіндік береді. Үнсіз келісім бойынша C\:Program Files\Apache\Group орнатылып тұрса да, басқа каталогты таңдаған жөн. Мысалы С\:www. Бұдан кейін орнату шебері орнату процесіне дайын екендігін хабарлайды.

Сурет 1. РНР - ді орнату терезесі
Сосын Install түймесін басқан соң сервер файлдарын көшіру жүзеге асырылады.
Теру кезіндегі сәтті инсталляциядан кейін браузер терезесіне http: localhost немесе http:127.0.0.1- на сервер бетіне жүктелуі керек.
Енді Apache серверін басқаруды үйрену керек. Атап көрсеткенде серверді жіберуді, тоқтатуды, және жүктеуді үйрену керек. Бұл операцияларды орнатудың көптеген тәсілдері бар: ApacheMonitor көмегімен, Windows сервистерін басқару консолін пайдаланып, пуск мәзірінің пункттерін пайдалану.

Сурет 2. Службы тережесі
Windows қызметтері жүйенің стартында фондық қосымшаларды шығаруды жүзеге асырады. Бұл үшін свойства терезесіне өту керек. Сервистің контекстік мәзірінен свойства пунктін таңдап, пайда болған терезеде "Тип запуска" тізімінен "Авто" пунктін таңдау керек.
Енді С: www Apach 2conf. Бумасында орналасқан Apache - http. conf. WEB-серверінің конфигурациялық файлын орнатуға кірісу керек. Бұл істе бір ньюансты есте сақтаған жөн: бұл файлда жүзеге асырылған өзгерістер күшіне серверді қайта жүктегенне кейін ғана енеді.
Apache сервері ISO-кодтауына орналастырылған. Яғни сервер бұл кодтауға жазылғанның бәрін сіздің файлыңыз деп санайтын болады. Кодтауды кодтауға өзгерту үшін Windowsта http.conf ашып, мына қатарды табу керек.
AddDefaultCharset ISO-8859-1
Оны мынаған өзгерту керек.
AddDefaultCharset - WINDOWS - 1251
Бұдан кейін бізге кеңейтілген файлдардың орналасқан бумасын құру керек болады. Оларды мына мекенжаймен табуға болады. http:localhostindex.html. Бұл үшін бәріне дайын болатын буманы таңдау керек. Бұл буманың аты келесідей болған жөн: C:wwwscripts. [9-13]
Apache сервері құрылды- енді РНР ді құруғе кірісуге болады. Бұл үшін С:РНР жобасын құрылсын.. PHP орнату бумасы ретінде бөлек бума құрылады. Ол үшін, мысалы: Internet бумасын құрып алып, Пуск - выполнить командаларын орындап, subst E: C:\Internet командасын беріледі. Сонда бізде тағы да виртуалды Е дискісі пайда болады. Енді сол дискте usr бумасын құрып, содан кейін usr бумасының ішіне php бумасын құру керек. Орнату файлы ретінде екі файл болады, біреуі .ехе, екіншісі .zip файл. Алдымен ехе файлды жүктегенде пайда болған сұраныс терезелерінен Next батырмасын басып кете беріп Standart типі орнатылады. Орнату жолына e:\usr\php жолын көрсетіп оны сонда орнатамыз. Одан кейін SMTP серверін және электронды пошта адрестерін енгізу терезесіне сәйкес мәліметтре енгізіледі. Содан кейін PHP жұмыс істейтін серверді таңдау қажет болады. Ол сервер ретінде Apache серверін таңдалынады. PHP-ді Apache-ке келтіруүшін E:usrapacheconf бумасынан Apache-ті келтіру httpd.conf файлын кез-келген мәтіндік редактормен ашу керек. Содан кейін
# АddType applicationx-httdp-php .php қатарын тауып комментарий белгісін # алып тасталынады. Осы қатардан кейін,
ScriptAlias _php "PHP жолы"
Action application x-httpd-php "_phpphp.exe" қатарлары жазылады.
Бұдан кейін келтіру файлын сақтап, файл жабылады.
Apachе-те виртуалды хосттарбір компьютерде бірнеше немесе жүздеген виртуалды серверлер болуы мүмкін.
PHP скрипттері жұмыс істейтіндігін тексеру үшін алдымен e:usrpublic_htmlhostvirtual бумасына test.php файлын құрып ішіне келесі кодты жазылады:
? phpinfo(); ?
Енді браузерге http:127.0.0.1test.php жолы жазылғанда экранда төмендегі 3-суретте көрсетілгендей PHP туралы түрлі ақпарат пайда болса, онда PHP жұмыс істеп тұр деген сөз.
Барлық бағдарламалау тілдеріндегі сияқты PHP-де де өз синтаксисі бар. Оның синтаксисі С және Perl тілдеріне өте ұқсас. PHP-де әр скрипт ? рhp ден басталып ? жазуымен аяқталуы керек. Коментарийлер болса С тіліндегідей * басталып *-мен аяқталады.

Сурет 3. РНР туралы ақпарат беретін терезе
WEBқосымшаларын жасау үшін Apache серверін және PHP-ді оңашалап қондыру міндетті емес. Альтернативті вариант ретінде DENWER-ді қолдануға болады. DENWER дегеніміз - Apache локалдық серверінің, PHP-дің және PHP myAdmin утилиталарының жиынтығының бір .exe кеңейтілуіндегі файл болып табылады. DENWER-ді www.denwer.ru сайтынын жүктеп алуға болады.[14-15]
Сонымен қатар сайттын беттерін редактілеу үшін редактор қажет. Редактор ретінде кез-келген текстік редакторды пайдалануға болады. Бірақ оптималды шешім ретінде Adobe Dreamweaver редакторы қарастырылады. Adobe Dreamweaver қазіргі замаңға сайPHP-дің ең озық технологияларын пайдалануға мүмкіндік береді. Редактордың көрінісі 4-суретте көрсетілген.

Сурет 4. Adobe Dreamweaver-дің бас терезесі

1.2. Қолданылатын тәсілдердің және функциялардың сипаттамасы

Жоба күрделі болғандықтан, оны орындау барысында көптеген тәсілдер және функциялар қолданылады. Жоба PHP программалау тілінің икемділігін анық көрсетеді. Қолданылатын негізгі функциялардың сипаттамалары астыда көрсетілген.
1. Қарапайым аримфметикалық операциялар;
Басқа бағдарламалау тілдеріндегі сияқты кез-келген арифметикалық операциялар орындауға болады.
2. Қарапайым логиткалық және шаррты операторлар
Салыстыру қарапайым түрде ұйымдастырылады: "егер-онда-болмаса". Бұл үшін PHP-де келесі конструкция қолданылады:
if ( ) { } else { }
Бұл оператордың түрлі синтаксисі бар, бірақ жоғарыда келтірілген синтаксис ең тиімді әрі дұрыс болып есептеледі.
3. Циклдер
Бағдарламалаудағы циклдер дегеніміз - бір операцияның бірнеше рет қайталануы. PHP-де циклдерді ұйымдастыру үшін келесі операторлар қолданылады: while, do...while, for және foreach. Циклге мысал ретінде бірнеше файлдарды көшіру қызметін көрсетуге болады. Оның алгоритмі төмендегідей болады:
:: файлдар санын беру
:: көшірілген файлдар есептегішінің мәнін нөлге қою
:: файлды көшіру
:: есептігіштің мәнін берілген файлдар санына теңдігін тексеру
:: егер тең болмаса, онда көшірілген файлдар есептегішінің мәнін арттыру және цикл басына
:: қайта келу
:: егер тең болса, онда циклды аяқтау
Циклдық әр қайталануы итерация деп аталады.
Енді PHP-де do...while операторының құрылысы қарастырылады. Бұл да цикл болып саналады, оның while операторынан ерекшелігі "дейін" емес "кейін", яғни цикл жұмысы оператордан кейін аяқталады. do...while циклі үшін тек бірақ синтаксис бар:
Енді for циклына мысал келтірейік, оның синтаксисі:
for (expr1; expr2; expr3) (операторлар тізбегі)
(expr1) - өрнегі шартсыз болып есептелінеді және циклдың басында орындалады. Әр итерацияның басында (expr2) өрнегі орындалады. Егер ол ақиқат болса, онда цикл жалғасады да ішкі операторлар орындалады. Егер ол жалған болса, онда цикл аяқталады да әр итерацияның соңында (expr3) өрнегі орындалады. Бұл өрнектердің әрқайсысы бос болуы мүмкін. Егер (expr2) өрнегі бос болса, онда цикл шексіз орындалады. Шексіз орындалуды break операторы арқылы тоқтатуға болады.
4. Массивтер
Массив дегеніміз - сандар немесе белгілерқатары және олардың басқа айнымалылар секілді өз аты мен мәндері болады. Бірақ одан да басқа олардың индекстері болады. PHP-де массив былайша өрнектеледі: $массив_аты[индекс].
Бұл мысалдың нәтижеснде $a массиві құрылып, оның 0,1 және 2 ұяшықтарына 1, 12244 және example мәндері тағайындалады. Енді echo $a[2] командасын берсек онда экранға example сөзі шығады.
Біз қарастырған массив бірөлшемді, одан басқа көп өлшемді массивтерде бар. Мысалы: $деканат[кафедра информатика] [кафедра автоматика];
Массив ұяшықтарымен кез-келген операциялар жасауға болады: арифметикалық, логикалық амалдар қолдану, салыстыру операциялары, арттыру, азайту және т.б.
PHP-дің басқа бағдарламалау тілдерінен ерекшелігі мұнда бүтіндей файлды массив ретінде алуға болады және бұл мүмкіншілік көптеген қызықты амалдар қолдануға жол ашады. Оның форматы:
?php
$a = file("файл_аты");
?
Бұл команданың нәтижесінде $a массивінде файл мазмұны болады.
Әр массивтің ағымдық элементі анықтайтын ішкі көрсеткіштері болады. Массивпен жұмыс басының кезінде ішкі массив көрсеткіші бірінші элементте орналасады. end(), next(), prev(), және reset() функциялары массивтің ішкі көрсеткішінің орнын ауыстырады.
end() функциясы массив ішкі көрсеткішін соңғы элементке орнатады. next() функциясы массив ішкі көрсеткішін бір элемент алға жылжытады. prev() функциясы массив ішкі көрсеткішін бір элемент артқа жылжытады. reset() функциясы массив ішкі көрсеткішін бірінші элементке орнатады. current() функциясы массив ішкі көрсеткіші тұрған массив элементін шығарады. sort() функциясы массивті өсу реті бойынша сұрыптайды. rsort() функциясы массивті кему реті бойынша сұрыптайды. Мұнан басқа PHP-де массивтермен жұмыс істеу үшін көптеген арнайы функция түрлері бар.

2. Жобаны өңдеу
2.1. Жобаның жазылуы мен спецификациясы
"Дәріхана"WEB-қосымшасы екі негізгі бөліктен тұрады: мәліметтер базасы және пайдаланушыларға арналған блок.
Мәліметтер базасы екі кестеден тұрады: lek, news. 5-і суретте кестелер көрсетілген.

Сурет 5. Мәліметтер базасының кестелері
Кесте типін таңдаған кезде көзге негізгі екі тип түседі: InnoDB және MyISAM. Үнсіз келісім бойынша кестелерге InnoDB типі беріледі. Алайда бұл WEB қосымшада мәліметтер базасының іздеу опциясы міндетті түрде болу керек. Іздеу функциясы topicsforstudentsкестесімен жұмыс істейтіндіктен, бұл кестенін типі MyISAM болады. Оның себебі: InnoDB типті кестелердің жолдарына толықмәтіндік индекс қосыла алмайды. Іздеу функциясын жүзеге асыру үшін жоғарыда айтылған индекс міндетті түрде болуы керек.
lekкестесі қарастырылсын. Бұл кесте қолданушыларға арналған бөліктегі көптеген ақпаратты сақтайды. Метатэгтер, байланысқан негізгі сөздер, парақтардағы мәтін осы кестеде. Астыда SQL тіліндегі settings кестесі көрсетілген.
-- phpMyAdmin SQL Dump
-- version 2.6.1
-- http:www.phpmyadmin.net
--
-- Хост: localhost
-- Время создания: Апр 22 2015 г., 20:07
-- Версия сервера: 5.0.45
-- Версия PHP: 5.2.4
--
-- БД: `apteka`
--
-- Структура таблицы `lek`
--
CREATE TABLE `lek` (
`id` int(11) NOT NULL auto_increment,
`title` varchar(255) NOT NULL,
`meta_d` varchar(255) NOT NULL,
`text` text NOT NULL,
`cena` float NOT NULL,
PRIMARY KEY (`id`)
) ENGINE=MyISAM AUTO_INCREMENT=5 DEFAULT CHARSET=cp1251 AUTO_INCREMENT=5 ;
--
-- Дамп данных таблицы `lek`
-
INSERT INTO `lek` VALUES (1, 'Лактогон', 'Лактогон №10 табл. Леовит (Казахстан)', 'Лактогон №10 табл. Леовит (Казахстан)img src="imagestovarilaktogon.jpg" ', 85);
INSERT INTO `lek` VALUES (2, 'Энтеросгель(R)', 'Энтеросгель(R) 225 г', 'Энтеросгель(R) 225 г паста для приема внутрь\r\nСилма ТНК ООО (Россия)img src="imagestovarientoresgel.jpg" ', 2360);
INSERT INTO `lek` VALUES (3, 'Ингалятор OMRON компрессорный', 'Ингалятор OMRON компрессорный', 'Ингалятор OMRON компрессорный CompAIR C28 Omron (Япония) img src="imagestovariingalyator.jpg" ', 13690);
INSERT INTO `lek` VALUES (4, 'Арпефлю', 'Арпефлю', 'Арпефлю 100 мг №10 табл.п.о.\r\nЛекфарм ООО (Беларусь) img src="imagestovariarpeflu.jpg" ', 1445);
Енді news кестесін қарастырылады. Кесте жаңалықтарға арналған . 6-суретте кестенің құрылымы көрсетілген.

Сурет 6. news кестесінің құрылымы
Мәліметтер базасының кестелерінің құрылымы толықтай талқыланды. Енді мәліметтер базасының басқа ньюанстары айқындалады.
Дәріхана WEB-қосымшасының мәліметтер базасынын аты - apteka. База utf8_general_ci кодировкасында жұмыс жасайды. Мәліметтер базасымен жұмыс жасау үшін барлық привелегияларға ие жаңа қолданушы құрылды. Оны 7-суреттен көруге болады.

Сурет 7. Мәліметтер базасына толық рұқсаты бар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.