WEB - сайттар түрлері, жобалау кезеңдері. Бағдарламалық жабдықты таңдау
КІРІСПЕ 3
1 WEB . сайттар түрлері, жобалау кезеңдері. Бағдарламалық жабдықты таңдау 5
1.1 РНР бағдарламалау тілі 5
1.2 РНР операторлары мен объектілері 9
1.3 Joomla контенттерін басқару жүйесін қолданып сайт құру 14
1.4 MySQL дерек қоры 16
2 Сайтты құру кезеңдері 19
2.1 Web сайттың дизайнына қойылатын талаптар мен техникалық . сипаттамалар 19
2.2 Сайттың навигациялық сұлбасы 20
2.3 Сайттың деректер базасын құру 22
2.4 РНР тілінде бағдарламалау 23
2.5 Сайттың құрылымы және дизайны 25
Қорытынды 29
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 31
Қосымша А ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
1 WEB . сайттар түрлері, жобалау кезеңдері. Бағдарламалық жабдықты таңдау 5
1.1 РНР бағдарламалау тілі 5
1.2 РНР операторлары мен объектілері 9
1.3 Joomla контенттерін басқару жүйесін қолданып сайт құру 14
1.4 MySQL дерек қоры 16
2 Сайтты құру кезеңдері 19
2.1 Web сайттың дизайнына қойылатын талаптар мен техникалық . сипаттамалар 19
2.2 Сайттың навигациялық сұлбасы 20
2.3 Сайттың деректер базасын құру 22
2.4 РНР тілінде бағдарламалау 23
2.5 Сайттың құрылымы және дизайны 25
Қорытынды 29
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 31
Қосымша А ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
Қазақстанның мемлекеттік басқару органдарының жеке сайттарының болуы қазіргі уақытта негізгі талаптардың бірі. Облыс, аудан және ауыл әкімшіліктерінің жұмысын кең тараған әлеуметтік желілер және ресми сайт арқылы көрсету міндеті қойылған.
XXI ғасыр ақпараттық технологиялар ғасыры. Ақпараттану адам өмірінің бір бөлігіне айналды. Әсіресе адамның интеллектуалды өмір ортасына, білім жинау, тарату мен қолдануға әсері орасан. Еліміздегі білім беру саласы да жаһандық ақпараттанудан қалмай, бірге дамып келеді. Алайда интернет ресурстарына көз жүгіртсек, қазақ тіліндегі сапалы сайттардың өте аз, тіпті жоқтың қасы деп айтуға болады.
Интернет желісінің дамуы мен байланысты, әр мекеме өз сайттын жасау маңызды мәселеге айналып келе жатыр. Интернет жарнама жасауға зерттеу жүргізудің жаңа каналдарын ашуға кең мүмкіншіліктер береді. Әр түрлі программалық жабдықтардың қөптігі, сайтты максималды қолайлы жасау үшін септігін тигізеді.
Веб-сайт (ағылш. Website, web – «тор» және site – «орын») компьютерлік жүйеде ұйым немесе жеке адамның бір адреске біріктірілген (домендік аты немесе IP-адресімен) құжаттар жиынтығы. Үнсіздік режимінде сайт интернет желісімен тарайды деп ойластырылады. Барлық интернеттегі веб-сайттар жиынтығы, әлемдік торды құрайды. Қолданушылар сервердегі сайттарға тікелей қатынас жасау үшін арнайы HTTP протоколы құрастырылды. Басқаша айтқанда веб-сайттар жеке адам немесе ұйымның интернет өкілі деп айтылады. «Интернеттегі жеке веб-парағы» деп айтқанда, басқа сайттар құрамындағы жеке парақ немесе толық веб-сайт деп түсініледі. Интернет желісінде веб-сайттардан басқа веб сияқты, мобильді телефондар үшін WAP-сайттарда қол жетерлік.
Қазіргі уақытта әр түрлі қиындықтағы web- қосымшаларды жасауға көптеген технологиялар бар. Оларға ASP, ASP.NET, PHP, JSP және т.б. жатады. Бүгінгі таңда өзінің қауіпсіздігіне байланысты, ен көп тараған және танымал технологиялардың бірі PHP.
PHP – ашық және тегін технология. PHP (Hypertext Preprocessor- гипермәтін препроцессоры) деректер базаларымен жұмыс істейтің және веб-сервердегі HTML- парақтарын генерациялау арқылы ақпаратты браузер экранына динамикалық шығару үшін құрылған скриптік программалау тілі. Қазіргі уақытта көпшілік хостинг- провайдерлермен қолдау жасалады. Стандартты web - сайт құру құралы (Linux, Apache, MySQL, PHP (Python немесе Perl)) LAMP- қа кіреді.
«Меруерт» сұлулық салонының сайтын жасауға, ең алдымен жүйенің барлық функцияларын жүзеге асыру және бір уақытта көптеген қолданушылармен жұмыс жасауда жоғарғы жылдамдықпен іс- әрекет жасайтын, сонымен қатар мәліметтерді рұқсат етілмеген енуден қорғауға қажет технологияны таңдау керек болғандықтан, PHP технологиясы таңдалды. Курстық жұмыста осы web-технологиялар саласындағы web-сайтты құру қарастырылған.
XXI ғасыр ақпараттық технологиялар ғасыры. Ақпараттану адам өмірінің бір бөлігіне айналды. Әсіресе адамның интеллектуалды өмір ортасына, білім жинау, тарату мен қолдануға әсері орасан. Еліміздегі білім беру саласы да жаһандық ақпараттанудан қалмай, бірге дамып келеді. Алайда интернет ресурстарына көз жүгіртсек, қазақ тіліндегі сапалы сайттардың өте аз, тіпті жоқтың қасы деп айтуға болады.
Интернет желісінің дамуы мен байланысты, әр мекеме өз сайттын жасау маңызды мәселеге айналып келе жатыр. Интернет жарнама жасауға зерттеу жүргізудің жаңа каналдарын ашуға кең мүмкіншіліктер береді. Әр түрлі программалық жабдықтардың қөптігі, сайтты максималды қолайлы жасау үшін септігін тигізеді.
Веб-сайт (ағылш. Website, web – «тор» және site – «орын») компьютерлік жүйеде ұйым немесе жеке адамның бір адреске біріктірілген (домендік аты немесе IP-адресімен) құжаттар жиынтығы. Үнсіздік режимінде сайт интернет желісімен тарайды деп ойластырылады. Барлық интернеттегі веб-сайттар жиынтығы, әлемдік торды құрайды. Қолданушылар сервердегі сайттарға тікелей қатынас жасау үшін арнайы HTTP протоколы құрастырылды. Басқаша айтқанда веб-сайттар жеке адам немесе ұйымның интернет өкілі деп айтылады. «Интернеттегі жеке веб-парағы» деп айтқанда, басқа сайттар құрамындағы жеке парақ немесе толық веб-сайт деп түсініледі. Интернет желісінде веб-сайттардан басқа веб сияқты, мобильді телефондар үшін WAP-сайттарда қол жетерлік.
Қазіргі уақытта әр түрлі қиындықтағы web- қосымшаларды жасауға көптеген технологиялар бар. Оларға ASP, ASP.NET, PHP, JSP және т.б. жатады. Бүгінгі таңда өзінің қауіпсіздігіне байланысты, ен көп тараған және танымал технологиялардың бірі PHP.
PHP – ашық және тегін технология. PHP (Hypertext Preprocessor- гипермәтін препроцессоры) деректер базаларымен жұмыс істейтің және веб-сервердегі HTML- парақтарын генерациялау арқылы ақпаратты браузер экранына динамикалық шығару үшін құрылған скриптік программалау тілі. Қазіргі уақытта көпшілік хостинг- провайдерлермен қолдау жасалады. Стандартты web - сайт құру құралы (Linux, Apache, MySQL, PHP (Python немесе Perl)) LAMP- қа кіреді.
«Меруерт» сұлулық салонының сайтын жасауға, ең алдымен жүйенің барлық функцияларын жүзеге асыру және бір уақытта көптеген қолданушылармен жұмыс жасауда жоғарғы жылдамдықпен іс- әрекет жасайтын, сонымен қатар мәліметтерді рұқсат етілмеген енуден қорғауға қажет технологияны таңдау керек болғандықтан, PHP технологиясы таңдалды. Курстық жұмыста осы web-технологиялар саласындағы web-сайтты құру қарастырылған.
1 Мазуркеевич, А. PHP настольная книга программиста / А. Мазуркеевич, Д. Еловой, – СП.: «ПИТЕР» баспа үйі, 2004. – 396 бет.
2 Келли, Л. Мэрдок JavaScript. Наглядный курс создания динамических Web-страниц / Л. Келли, – СП.: «Диалектика» баспа үйі, 2011. – 288 бет.
3 Ломов, А. HTML, CSS, скрипты: практика создания сайтов / А. Ломов, – СП.: «БХВ-Петербург» баспа үйі, 2007. – 416 бет.
4 https://kk.wikipedia.org/wiki/PHP-бағдарламалау_тілі
5 Конверс, Т. PHP 5 и MySQL. Библия пользователя / Т. Конверс, Д. Парк, К. Морган, – СП.: Издательский дом «Вильямс» баспа үйі, 2006. – 1217 бет.
6 Едомский, Ю.Е. Техника Web-дизайна для студента / Ю.Е. Едомский, – СП.: «БХВ-Петербург» баспа үйі, 2005. – 392 бет.
7 Смит, К. Web-дизайн: Photoshop & Dreamweaver / К. Смит, К. Уотерс, - М.: «КУДИЦ-ОБРАЗ» баспа үйі, 2004. – 264 бет.
8 Котеров, Д. PHP в подлинке / Д. Котеров, А. Костарев, - СП.: «ПИТЕР» баспа үйі, 2005. - 388 бет.
9 Дронов, В. PHP и MySQL / В. Дронов, - СП.: «ПИТЕР» баспа үйі, 2005. - 356 бет.
10 Омельченко, Л. Самоучитель Microsoft Front Page 2003 / Л. Омельченко, А. Федоров, - СП.: «ПИТЕР» баспа үйі, 2005. – 339 бет.
2 Келли, Л. Мэрдок JavaScript. Наглядный курс создания динамических Web-страниц / Л. Келли, – СП.: «Диалектика» баспа үйі, 2011. – 288 бет.
3 Ломов, А. HTML, CSS, скрипты: практика создания сайтов / А. Ломов, – СП.: «БХВ-Петербург» баспа үйі, 2007. – 416 бет.
4 https://kk.wikipedia.org/wiki/PHP-бағдарламалау_тілі
5 Конверс, Т. PHP 5 и MySQL. Библия пользователя / Т. Конверс, Д. Парк, К. Морган, – СП.: Издательский дом «Вильямс» баспа үйі, 2006. – 1217 бет.
6 Едомский, Ю.Е. Техника Web-дизайна для студента / Ю.Е. Едомский, – СП.: «БХВ-Петербург» баспа үйі, 2005. – 392 бет.
7 Смит, К. Web-дизайн: Photoshop & Dreamweaver / К. Смит, К. Уотерс, - М.: «КУДИЦ-ОБРАЗ» баспа үйі, 2004. – 264 бет.
8 Котеров, Д. PHP в подлинке / Д. Котеров, А. Костарев, - СП.: «ПИТЕР» баспа үйі, 2005. - 388 бет.
9 Дронов, В. PHP и MySQL / В. Дронов, - СП.: «ПИТЕР» баспа үйі, 2005. - 356 бет.
10 Омельченко, Л. Самоучитель Microsoft Front Page 2003 / Л. Омельченко, А. Федоров, - СП.: «ПИТЕР» баспа үйі, 2005. – 339 бет.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1 WEB - сайттар түрлері, жобалау кезеңдері. Бағдарламалық жабдықты таңдау 5
1.1 РНР бағдарламалау тілі 5
1.2 РНР операторлары мен объектілері 9
1.3 Joomla контенттерін басқару жүйесін қолданып сайт құру 14
1.4 MySQL дерек қоры 16
2 Сайтты құру кезеңдері 19
2.1 Web сайттың дизайнына қойылатын талаптар мен техникалық - сипаттамалар 19
2.2 Сайттың навигациялық сұлбасы 20
2.3 Сайттың деректер базасын құру 22
2.4 РНР тілінде бағдарламалау 23
2.5 Сайттың құрылымы және дизайны 25
Қорытынды 29
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 31
Қосымша А ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
КІРІСПЕ
Қазақстанның мемлекеттік басқару органдарының жеке сайттарының болуы қазіргі уақытта негізгі талаптардың бірі. Облыс, аудан және ауыл әкімшіліктерінің жұмысын кең тараған әлеуметтік желілер және ресми сайт арқылы көрсету міндеті қойылған.
XXI ғасыр ақпараттық технологиялар ғасыры. Ақпараттану адам өмірінің бір бөлігіне айналды. Әсіресе адамның интеллектуалды өмір ортасына, білім жинау, тарату мен қолдануға әсері орасан. Еліміздегі білім беру саласы да жаһандық ақпараттанудан қалмай, бірге дамып келеді. Алайда интернет ресурстарына көз жүгіртсек, қазақ тіліндегі сапалы сайттардың өте аз, тіпті жоқтың қасы деп айтуға болады.
Интернет желісінің дамуы мен байланысты, әр мекеме өз сайттын жасау маңызды мәселеге айналып келе жатыр. Интернет жарнама жасауға зерттеу жүргізудің жаңа каналдарын ашуға кең мүмкіншіліктер береді. Әр түрлі программалық жабдықтардың қөптігі, сайтты максималды қолайлы жасау үшін септігін тигізеді.
Веб-сайт (ағылш. Website, web - тор және site - орын) компьютерлік жүйеде ұйым немесе жеке адамның бір адреске біріктірілген (домендік аты немесе IP-адресімен) құжаттар жиынтығы. Үнсіздік режимінде сайт интернет желісімен тарайды деп ойластырылады. Барлық интернеттегі веб-сайттар жиынтығы, әлемдік торды құрайды. Қолданушылар сервердегі сайттарға тікелей қатынас жасау үшін арнайы HTTP протоколы құрастырылды. Басқаша айтқанда веб-сайттар жеке адам немесе ұйымның интернет өкілі деп айтылады. Интернеттегі жеке веб-парағы деп айтқанда, басқа сайттар құрамындағы жеке парақ немесе толық веб-сайт деп түсініледі. Интернет желісінде веб-сайттардан басқа веб сияқты, мобильді телефондар үшін WAP-сайттарда қол жетерлік.
Қазіргі уақытта әр түрлі қиындықтағы web- қосымшаларды жасауға көптеген технологиялар бар. Оларға ASP, ASP.NET, PHP, JSP және т.б. жатады. Бүгінгі таңда өзінің қауіпсіздігіне байланысты, ен көп тараған және танымал технологиялардың бірі PHP.
PHP - ашық және тегін технология. PHP (Hypertext Preprocessor- гипермәтін препроцессоры) деректер базаларымен жұмыс істейтің және веб-сервердегі HTML- парақтарын генерациялау арқылы ақпаратты браузер экранына динамикалық шығару үшін құрылған скриптік программалау тілі. Қазіргі уақытта көпшілік хостинг- провайдерлермен қолдау жасалады. Стандартты web - сайт құру құралы (Linux, Apache, MySQL, PHP (Python немесе Perl)) LAMP- қа кіреді.
Меруерт сұлулық салонының сайтын жасауға, ең алдымен жүйенің барлық функцияларын жүзеге асыру және бір уақытта көптеген қолданушылармен жұмыс жасауда жоғарғы жылдамдықпен іс- әрекет жасайтын, сонымен қатар мәліметтерді рұқсат етілмеген енуден қорғауға қажет технологияны таңдау керек болғандықтан, PHP технологиясы таңдалды. Курстық жұмыста осы web-технологиялар саласындағы web-сайтты құру қарастырылған.
Курстық жұмысытың мақсаты - Меруерт сұлулық салонының динамикалық сайтын жобалау.
Осы мақсатты іске асыру негізінде келесі міндеттер қойылды:
* Web-сайт ұғымы және оған қатысты терминдік талдау жасау;
* Web-сайттың жобалау кезеңдерін айқындау;
* Техникалық тапсырма құрастыру және тақырыптық аймақты зерттеу;
* Сайттың жалпы құрылымдық сұлбасын құру;
* Сайт дизайнын жасау, графикалық редакторлар көмегімен графикалық элементтерін құру;
* Web-сайттың компонентін құру және сайтты безендіру;
* My SQL - де деректер базасын құру және өңдеу;
* Сайт парақтарын жобалу және тестілеу;
Курстық жұмыс 2 бөлімнен тұрады:
1 - бөлімде, қазіргі WEB - сайттар түрлері, жобалау кезеңдері. WEB - сайттар мағынасы, мақсаты мен міндеттері. PHP-да операторлары мен объектілері. WEB - сайт құрудағы программалық жабдықтарды сипаттау, таңдау сайттарды құру.
2-бөлім: Меруерт сұлулық салонының сайтын жобалау. Сайттың жобалану кезеңдері бойынша әр қадамы сипатталынады. Меруерт сұлулық салонының қойған талаптарының іске асырылуының нақты әрекеттері, сайтты жылжыту тәсілдерінің үдерісі ашылып жазылынды. Бұл бөлім курстық жұмыстың негізі болып табылады. Себебі, сайтты құру құралдарының нысандары ашылып, интернет желісіндегі іздеу жүйелері, каталогтар мен тақырыптық қорлардан сайттың көрінуі мен индекстелуінің жүзеге асуы көрсетіледі.
1 WEB - САЙТТАР ТҮРЛЕРІ, ЖОБАЛАУ КЕЗЕҢДЕРІ. БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАБДЫҚТЫ ТАҢДАУ
1.1 РНР бағдарламалау тілі
РНР-бұл Web - серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web- беттерінің динамикалық генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Сіз бетті РНР және HTML-дің көмегімен ашасыз. Сайтты пайдаланушы бетті ашқанда, сервер html-код қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз.
РНР дің тарихы 1995 жылы Расмус Лердорф (Rasmys Lerdorf) Perl тіліндегі қарапайым қосымшаны ойлап табуымен басталады. Ол қосымша вебсайтта пайдаланушылардың оның резюмесін сараптайды. Содан бұл қосымшамен бірнеше адам пайдаланғанда оны алғысы келетіндердің саны өсе түсті. Ледорф өзінің жаңалығын Personal Home Page Tools версия 1 деп аталады және оны еркін таратуға жібереді. Осы кезеңнен бастап РНР-дің танымалдылығы арта түсті.
РНР Windows NT және Unix-тің көптеген версияларын да жұмыс жасайды. Ол Аpache - дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сіздің құжат бетіңіздегі әртүрлі операциялардан басқасын РНР көмегімен НТТР - тақырыптарды қалыптастырып HTTP орната аласыз. Сонымен қатар аутентификацияны басқарып пайдаланушыны басқа бетке бағыттай аласыз.
РНР операторлары сіздің бетіңізге Web-беттерді қойып береді, сондықтан арнайы ортада жүзеге асырудың қажеттілігі туындамайды. Сіз РНР-кодының блогын ?php тегінен бастап, оны ? тегімен аяқтайсыз. Бұл тегтердің арасындағылардың барлығы РНР код ретінде интерпритацияланады. РНР тілінің синтаксисі Си және Рerl синтаксисіне ұқсас келеді,сіз ауспалыларды оларды пайдаланудан бұрын жарияламауыңыз керек. Массивтермен Хэмтер оңай жүзеге асырылады. Дегенмен РНР Apache құрылған жағдайда бәрінен жылдам жұмыс жасайды. РНР Web - сайтында оны Microsoft ІІS және Netscape Enterprise Server орналастырудың реті бар[1].
Лердорфаның РНР құрал-сайманының жетiстiгi РНР-дың кеңейтулерiн өңдеуге әкеп соқтырды. Кеңейтулердің бірі HTML формада енгiзiлген мәлiметтердi символдық айнымалыларға түрлендiрдi, осыдан оларды басқа жүйелерге шығаруға мүмкiндiк берген. Қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн Лердорф өңдеулерді жасауды ендiгәрi Perl ден С-ге өтуге шештi. Сол кездегі РHP-дың құрал-сайманының кеңейтуi 2.0-шi РНР пайда болуына, немесе (Personal Home Page Form Interpretator) PHPFI-i келтiрдi. Онымен қоса РНР ХМL мен жұмыс жасауда бағалы кеңейтулермен, берілгендердің әртүрлі қайнар көзіне байыды.
РНР ХМL мен жұмыс жасауға арналған барлық негізгі кітапханалар күрделі өңдеуге ұшырады. Мынадай танымал кеңейтілулер SAX, DOM, және XSLT қазір libxml2-нің құрал-сайманын пайдаланады. Сонымен қатар тағыда жаңа екі кеңейтулер қосылды - SimpleXML және SOAP.
SompleXML XML - берілгендермен жұмысты айтарлықтай оңайлатады.
Бұдан алдын РНР-да ХМL мен жұмыс бұншалықты қарапайым болмаған еді[2].
SOAP - тың кеңеюі РНРда ХМL - хабарламаның көмегімен басқа қосымшалар мен ақпарат ауысатын сценарий құруға мүмкіндік береді. Мысалы НТТР. РНР қосымшалы қазіргі таңдағы танымал веб-сервистер мен интеграциялауға мүмкіндік туындайды.
SQLite - тің кеңейтілуі мәліметтерді кәдімгі файлдарда сақтайтын қоcымшаны құрастыруға мүмкіндік береді. Ол SQL интерфейсін пайдалануға мүмкіндік тудырады. SQLite - нің маңызды ыңғайлылығы - пайдаланылу қарапайымдылығы. SQLite процедуралық пен қатар мәлiметтермен жұмыс жаcау үшін мықты объектілік - жобалаушылық мүмкіндіктері бар. SQLite-нің басқа ерекшеліктері - жоғары жылдамдық, басқарудағы күрделі механизмдердің жоқ болуы және оңай тізгіштік. Көптеген эксперттер РНР - дің бұл кеңейуінің үлкен танымалдылыққа ие болатындығын жоспарлап отыр. РНР-дің басқа кеңейтілуі өзіне төмендегілерді қосады: Tidy - HTML-құжаттарды сараптау және түзету үшін.
Perl - Perl сценарийлерді пайдалану.
SPL - кластармен интерфейстердің стандартты жиынтығын анықтайтын ZE2 - нің кеңеюі.
РDО - PHP-нің мәліметтеріне әмбебап интерфейс ұсынады.
PІMP - GD модульінің орнына келген, графикамен жұмыс жасауға арналған жаңа кітапхана[3].
РHP-дың мiнездемесi. Cіздер түсiнiп отырғандай, РНР тілін бағдарламалауда ең басты фактор болып іскерлік танытады. РHP бағдарламасы бағдарламашыға есептердiң тез және тиiмдi шешетін құралын беруi керек. РНР жаттығу сипаты бес маңызды мiнездемелермен шартталған(1-сурет).
Сурет 1. РНР-дің негізгі мінездемелері
Дәстүрлілігі. РНР тiлі әртүрлi облыста жұмыс iстейтiн бағдарламашы үшін таныс болып көрiнедi. Көптеген тiл конструкциялары Си, Perl-ден пайдаланылған, алқайда РНР коды C және PASCAL типті бағдарламаларында кездеседі. Бұлбастапқы күштерді РНР зерттеуде елеулi төмендетедi.
РНР механизмі экрандалған тiзбектен кейiн код жасай алады және ол өзіне қос экрандалған тізбек іздегенге дейін жүре береді. Егер код дұрыс синтаксисті болса, ол бағдарламашы айтқандай бағдарлама орындалады.
Тиімділігі. Тиiмдiлiк бағдарлама жасауда маңызды фактор болып табылады, олардың бірі WWW. РНР 4.0-шi версиясында ресурстарды бөлу ресурсы іске асырылды және объективтi-бағдарланған программалауды қолдау жақсартылды, сонымен бiрге сеансты басқару құралы қамтамасыз етілді.
Қауіпсізділігі. РНР-ды өңдеушiлердiң қарамағында болады және администратордың қауіпсізділігінің ыңғайлы және тиімді құралдары болады және ол екі категорияға бөлінеді: жүйелiк деңгей және қосымшалық деңгейiнiң құралдары.
РНР әдетте HTML бағдараламасымен қатар қолдануға ұсынылады, ол осы жетiстiкпен JavaScript, WML-ге, XML және тағыда басқа тiлдермен интеграцияланады. Дегенмен, бұдан басқа, РНР жақсы жiктелген қосымшалары бойынша оңай кеңейе алады[4].
РНР тілінің артықшылықтары
Бүгінгі таңда PHP -- әлемдегі ең танымал бағдарламалау тілдердің бірі және миллиондаған веб-құрастырушылар осы тілді өздерінің негізгі құралы ретінде таңдады. Соңғы статистикалық мәліметтер бойынша бұл тіл 22 миллионнан аса веб-сайттарда және бүкіл жер шарындағы веб-серверлердің үштен бір бөлігінде қолданылады. PHP-дің мұндай танымалдылығының себебін түсіну қиын емес. Ол масштабты, қол жетерлік және басқа бағдарламалармен оңай әрекеттеседі. Ол анық және қарапайым синтаксисты пайдаланады және оны тез оқып үйренуге болатын және бағдарламаларды тез құрастыруға көмектесетін өзінің түсінікті кодымен қуантады. Коммерциялық құралдардың алдында олардың артықшылығы бар, себебі ол тегін және көптеген платформалар мен архитектураларда, оның ішінде UNIX, Microsoft Windows и Mac OS-та қолданылады және ашық лицензия пайдаланады. 2009 жылдың тамызында Evans Data Corporations жасаған зерттеуде ондаған тілдердің ішінде пайдаланушылар PHP тіліне риза болды. Жекелеп қарастырғанда, PHP тілі келесі көрсеткіштер бойынша бірінші орында - кросс платформалы үйлесімділік, қол жетімділік, бағдарламалық құралдардың сапасы және өнімділік, ал қарапайымдылық пен кодтың ыңғайлылығы, кеңейгіштік, қолдану қарапайымдылығы мен қауіпсіздік бойынша екінші орында. Организациялар мен тәуелсіз құрастырушылар үшін бұл фактілердің барлығы келесіні білдіреді - PHP-ді қолдану уақыт пен ақшаны үнемдейді[5].
РНР-де бағдарламаны жасау ақшаның шығынын азайтады, себебі бұл тілді лицензиялық аударым жасамай-ақ және қымбат құрал-саймандар мен бағдарламалық қамтамасыздандыруларға ақша салмай-ақ әр түрлі мақсатпен пайдалануға болады. Дайын сенімді және тексерілген басқару мен кеңейгіштік элементтерінің қол жетімділігі және осы элементтерді пайдалана отырып құрастырушылар тілге жаңа функцияларды енгізе алуына байланысты РНР-ді пайдалану сапасына әсер етпей бағдарламаны іске асыру уақытын азайтады.
Бұл бірден түсінікті болмағанымен, мұндай мақтаулы қолданудың карапайымдылығы РНР тілінің артықшылығымен қатар кемшілігі де болып отыр. Артықшылығы - C++ немесе Java тілдеріне қарағанда РНР тілінде бағдарламаларды салыстырмалы түрде оңай оқуға және түсінуге болады.Осындай факт жаңа үйреніп жүрген құрастырушыларды азаптанып оқып үйренуден босатып, эксперимент жасау мен тілді тез меңгеруге итермелейді.
Кемшілігі - "қаталдығы" болмағандықтан, құрастырушыларға жалған қауіпсіздік сезімін тудырады және оларды қажетті сапа стандарты, қауіпсіздік және кодты қайта пайдалану мүмкіндігін түсінбей, бәріне қол жетімді бағдарлама жасауға итермелейді. Осыны ескере отырып, соңғы жылдары РНР қатарында "барлығын жасауға болады" стиліндегі бағдарламалаудан стандартталған фреймворктарды пайдалануда бағытталған әдіске көшу үшін қызу және жемісті жұмыс жүргізілді. Бұл әдіс тек қана РНР-бағдарламаны жазған кездегі алғашқы дайындықты жеңілдетпейді, сонымен қатар анық, ретті және қауіпсіз код жазуға мүмкіндік береді.
PHP - серверде орындалатын программалау тілі. JavaScript тіліне қарағанда PHP тілі қолданушының программалық жабдықтамасынан тәуел - сіз, сондықтан ол әрқашан орындалады. Программа немесе скрипт деп аталатын нұсқаулар тізбегі PHP тілінің интерпретаторы арқылы орындалады. Программа кодының HTML-кодқа енгізілу мүмкіндігі бар. PHP тілі Интернетте қолданылатын басқа тілдерден, мысалы Perl, осы мүмкіндік арқылы ерекшеленеді. PHP-коды серверде ол Web-браузерге берілмей жатып өңделеді. Нәтижесінде Web-браузер қарапайым HTML-код немесе басқа бір шешім қабылдайтын деңгейде болады[6].
1.2 РНР операторлары мен объектілер
PHP.Цикл операторлары.
Цикл дегеніміз бір немесе бірнеше нұсқаулардың бірнеше рет қайталанып келуіне мүмкіндік беретін программа кодының бөлігі.Әр қайталану итерация деп аталады.
Әр цикл екі бөліктен тұрады.Бірінші бөлік циклдың қай кезде тоқталатынын көрсетеді, ал екінші бөлік пішінді жақшаларда орналасқан бір немесе бірнеше нұсқаулардан құралған программа кодынан тұрады.
Циклдың кодтан тұратын бөлігі оның шартты өрнегінің мәні true болса шексіз орындала береді.Сондықтан циклдың коды шартты өрнек мәні false болатындай жағдай тудырып, қайталануды тоқтатады да, программаның орындалу барысы циклдан кейінгі басқа бөліктерге ауысады.
while циклы операторы.
Бұл цикл ең қарапайым болып саналады.Оның синтасисі:
Төменде көрсетілген мысалда while циклының денесі он рет қайталанады:
?php
$i = 1;
while ($i = 10) {
echo "Итерация нөмірі: $i
\n";
$i++;
}
?
Бұл мысалда алдымен цикл басталарда $i айнымалысына қандайда бір мән береміз, мысалы 1 берейік.Бұлай алдымен айнымалы - есептеуішке мән беруді инициализация деп атайды. Цикл денесі әр орындалған сайын $i++ инкрементінің арқасында $i айнымалысының мәні бірге өсіп отырады.Ал $i=10 шартты өрнек әр цикл басталарда тексеріліп тұрады. Цикл 10 рет орындалған соң $i=10 шартты өрнек мәні false мәніне ие болады, себебі 10 саны 10 нан үлкен бола алмайды.Осы себепті цикл орындалуы тоқтайды.
do while цикл операторы.
Бұл оператордың алдыңғы while операторынан ең басты өзгешелігі - шартты өрнек циклдың басында емес соңында тексеріледі.Оның жазылу синтаксисі төмендегідей:
Бұл циклдың while циклынан тағы жоғарыда айтылғаннан басқа екі өзгешелігі бар:
Біріншіден, ол циклдің басы do мен басталып, соңы while мен бітеді.Демек, цикл кем дегенде бір рет орындалады.
Екіншіден, do циклы нүктелі үтірмен аяқталады.
Енді жоғарыдағы мысалды do циклында жазып көрейік:
?php
$i = 1;
do{
echo "Итерация нөмірі: $i
\n";
$i++;
} while ($i = 10);
?
for цикл операторы.
Бұл цикл синтаксисі төмендегі суретте көрсетілгендей:
Бұл цикл for деген арнайы сөзден басталады, одан кейін ішіне нүктелі үтірмен ажыратылған 3 өрнек салынған дөңгелек жақша келеді соңында нұсқаумен аяқталады.Ол 3 өрнектің орындалу тәртібі мынадай:
1. Алдымен орындалатын бірінші инициализациялайтын өрнек циклдың басында тек бір-ақ рет орындалады.
2. Екінші өрнек бұл шартты өрнек, бұл өрнек циклдың әр жүрісі-итерация басталған сайын мәні есептеледі.
Егер бірінші есептелгенде мәні false болса, цикл сол сәтте тоқтап орындалмай бітеді.
Ал егер өрнек мәні true болса, онда цикл денесіндегі нұсқау орындалады,ал false болса цикл тоқтайды.
3. Үшінші өрнек инкремент арқылы әр итерация сайын есептеуіш бірге артып отырады.
Мысал:
?php
for ($j = 1; $j = 10; $j++) {
echo "Бұл есептеуіш мәні: $j ";
}
?
Бірінің ішіне бірі салынған циклдар.
Шартты операторлар сияқты циклдар да бірінің ішіне бірі салынған болып келуі мүмкін.Мысалы:
?php
for ($i = 0; $i 5; $i++) {
echo "Сыртқы цикл.
";
for ($j = 0; $j 10; $j++) {
echo "Ішкі цикл.
";
}
}
?
Цикл операторы foreach.
Бұл оператор тек массивтер және обьектілермен ғана жұмыс жасайды.Синтаксисі екі түрлі болып келеді.
Оның бірінші түрі:
?php
foreach ($array as $value) {
нұсқаулар
}
?
Бұл цикл әрбір жүрісінде $array (массивтің аты) массивінің әр элементін оқып, массивтің барлық элементтері біткенше , сол әр элементтің мәнін $value айнымалысына теңестіріліп отырады.Мысал:
?php
$my_array = array(1, 2, 3, 4, 5);
foreach ($my_array as $value) {
echo $value, " ";
}
?
foreach синтаксисінің екінші түрі:
?php
foreach ($array as $key = $value) {
нұсқаулар
}
?
Бұл кезде циклдің әр жүрісінде массивтің әр элементінің мәні $value айнымалысына теңестірілуімен қатар ол элементтің кілтінің мәні $key айнымалысына қоса теңестіріледі.Mысал:
?php
$my_array= array(1, 2, 3, 4, 5);
foreach ($my_array as $key = $value) {
echo "[$key] = ", $value, "
";
}
?
PHP.САЛЫСТЫРУ ОПЕРАТОРЛАРЫ.
Салыстыру операторлары екі операндтың мәндерінің өзара тең не болмаса бірі екіншісінен үлкен не кіші және т.т. екендіктерін анықтау үшін оларды салыстырады. Салыстырудың нәтижесінде true немесе false деген логикалық мәндер қайтарылады.
Төмендегі кестеде сол салыстыру операторларының тізімі беріліп тұр:
Мысал
Оператордың атауы
Нәтижесі
$х == $y
Тең
TRUE егер $х пен $y тең болса.
$х === $y
Сәйкес
TRUE егер $х пен $y тең және екеуінің типтері бірдей болса.
$х != $y
Тең емес
TRUEегер $х пен $y тең емес болса.
$iх $y
Тең емес
TRUEегер $х пен $y тең болмаса.
$х !== $y
Сәйкес емес
TRUE егер $х пен $y тең емес немесе олардың типтері әртүрлі.
$х $y
Кіші
TRUE егер $х $y-тен кем болса.
$х $y
Үлкен
TRUE егер $х $y-тен артық болса.
$х = $y
Кіші немесе тең
TRUE егер $х $y-тен кем немесе тең болса.
$х = $y
Үлкен немесе тең
TRUE егер $х $y-тен артық немесе тең болса
PHP объектілері
Жаңа өрнек арқылы жаңа нысан жасау үшін, мынадай айнмалы жасайды:
?php
class foo
{
function do_foo()
{
echo "Doing foo.";
}
}
$bar = new foo;
$bar-do_foo();
?
Нысан объектіге айналатын болса,онда ол өзгермейді. Мән объектінің түріне, кіріктірілген stdClass жаңа данасын түрлендіріледі. Мән NULL болса, жаңа мысал бос болады. Массивтер нысанды қайталауға қол жетімді емес сандық пернелерді қоспағанда, жиым кілттері және олардың тиісті мәндеріне сәйкес атындағы кен орындарын(атаулары), түрлендіріледі.
?php
$obj = (object) array('1' = 'foo');
var_dump(isset($obj-{'1'})); outputs 'bool(false)'
var_dump(key($obj)); outputs 'int(1)'
?
Кез келген басқа да мәні айырбастау кезінде, ол тиісті скаляр түрінің атауын бірге қорапта орналастырылады.
?php
$obj = (object) 'ciao';
echo $obj-scalar; выведет 'ciao'
?
Нысанды жасау
Сыныптан бастап - сыныпта анықталған графигіне сәйкес құрылған және құрылымдалған деректер - сондықтан нысандарын жасау үшін үлгі, нысан болып табылады. Сондай-ақ, нысан класы бойынша анықталған түріне данасы деп аталады. Сыныптың жаңа данасын жасау үшін, біз жаңа оператор қажет. Ол төмендегідей сыныпты атымен бірге пайдаланылады:
?php
Ключевое слово new сообщает интерпретатору PHP о необходимости
создать новый экземпляр класса first
$obj1 = new first();
$obj2 = new first();
?
Жаңа оператор нысан құрылды, оның негізінде сыныптың атын анықтайды кейін. жаңа оператор класстың данасын жасайды және жаңадан құрылған нысанға сілтеме қайтарады. Бұл анықтамалық тиісті түріне сақталады. Осы кодекстің нәтижесінде алғашқы екі нысан түрін жасайды. Олар функционалды (бос яғни) бірдей болғанымен $ obj1 және $ obj2 - осы класс пайдаланып салынған түрі бірдей екі түрлі нысандары болып табылады.
1.3 Joomla контенттерді басқару жүйесін қолданып сайт құру
Joomla! (джу́мла деп оқылады) -- PHP және JavaScript тілдерінде жазылған ал мәліметтер қоры сақтағышы ретінде MySQL(1.5 және MySQL версияларынан бастап) қолданатын мазмұнды басқару жүйесі (CMS). GNU GPL лицензиясымен таратылатын тәуелсіз бағдарламалық қамтама. Joomla! репозиторий дерекқоры MySQL немесе басқа салалық стандартты реляциялық деректер ретінде қолданылады. PHP және JavaScript жазылған жүйесін (CMS), деректер базасын - (Joomla Сөйленген), GNU GPL астында таратылатын еркін бағдарламалық қамтамасыз ету болып табылады. Мазмұнды басқару жүйесі
Негізгі ерекшеліктері
Joomla! 1.6 - серверлік саласындағы материалды өңдеу
Joomla! 1.6 - серверлік саласындағы материалды өңдеу
Функционалдық қосымша кеңейту (компоненттері, модульдер және қосылатын модульдер) өсті болады. Пайдаланушылар мен әкімшілерінің көп деңгейлі түпнұсқалығын растау үшін қауіпсіздік модуль (фирмалық алгоритмі түпнұсқалық растамасын пайдалану ) бар.
Joomla!-ның тұрақты жаңартулардың релизі және қоғамдық қате трекер (қателерді қадағалау жүйесіне) бар. Joomla ескі нұсқаларынан ауыстыру Трекерлер, сондай-ақ бар, трекер сұраулар пайдаланушылар Joomla кейіннен келесі жаңарту Joomla түзету тиiстi жағдайларда, оның жасаушылары қарастырылады
Joomla! атауы фонетикалық Jumla сөзіне сәйкес келеді, бұл сөз ксуахили тілінен аударғанда барлығы бірге немесе ортақ тұтас дегенді білдіреді, бұл жасаушылар мен қауымдастық ыңғайын жүйелі дамуын айқындайды.Joomla! мазмұнды басқару жүйесі кең танымал CMS Mambo тармағы болып табылады. Тәуелсіз жасаушылар тобы Mambo жобасынан экономикалық саясат себебімен бөлініп кетті. 2005 жылы 16 қыркүйекте жарыққа алғашқы Joomla! жаңа версиясы шықты, ол іс жүзінде Mambo 4.5.2.3 тек атауы өзгертілген және табылған қателерді түзетулер мен өзгертулерден тұрды. 2008 жылдың жазына қарай Joomla! әрбір күнгі жүктеулер саны бойынша WordPress-тен кейін басқа ұқсас жүйелерді озып екінші орында болды. CMS Joomla! Веб-сайтты құруға арналған көптеген түрлі құралдардан тұрады. Жүйенің маңызды ерекшелігі болып бастапқы орнату кезінде минималды құралдар жиыны болып табылады, ол кейін қажеттілікке байланысты ары қарай орнатылады. Бұл басқару панельді керек емес элементтермен толтырылуын азайтады, сонымен бірге серверге жүктемені азайтады және хостингетегі орынды үнемдейді.
Joomla! интерфейсті фронттық және әкімшілік бөлігін кез келеген тілде көрсетілуін қамтамасыз етеді. Кеңейтілулер каталогы көптеген тілдік пакеттер құрайды, ол басқару штаттық құралдармен орнатылады. Орыс, украин, белорус және кейбір ТМД елдері тілдері қол жетімді.Функционалдылығын қосымша кеңейтілулер (компоненттер, модульдер және плагиндар) көмегімен үлкейтуге болады. Шаблондар жүйесі сайттың сыртқы түрін өзгертуге немесе өзге ерекше түрлерді жасауға мүмкіндік береді. Қалауын бойынша, модуль мазмұнын материал мазмұнына енгізуге болады. Мысалы, мақаладағы еркін жерге енгізілген (фигуралық жақшамен бірге){loadposition mod_fpslideshow} өрнегі модуль құрамын ... жалғасы
КІРІСПЕ 3
1 WEB - сайттар түрлері, жобалау кезеңдері. Бағдарламалық жабдықты таңдау 5
1.1 РНР бағдарламалау тілі 5
1.2 РНР операторлары мен объектілері 9
1.3 Joomla контенттерін басқару жүйесін қолданып сайт құру 14
1.4 MySQL дерек қоры 16
2 Сайтты құру кезеңдері 19
2.1 Web сайттың дизайнына қойылатын талаптар мен техникалық - сипаттамалар 19
2.2 Сайттың навигациялық сұлбасы 20
2.3 Сайттың деректер базасын құру 22
2.4 РНР тілінде бағдарламалау 23
2.5 Сайттың құрылымы және дизайны 25
Қорытынды 29
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 31
Қосымша А ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
КІРІСПЕ
Қазақстанның мемлекеттік басқару органдарының жеке сайттарының болуы қазіргі уақытта негізгі талаптардың бірі. Облыс, аудан және ауыл әкімшіліктерінің жұмысын кең тараған әлеуметтік желілер және ресми сайт арқылы көрсету міндеті қойылған.
XXI ғасыр ақпараттық технологиялар ғасыры. Ақпараттану адам өмірінің бір бөлігіне айналды. Әсіресе адамның интеллектуалды өмір ортасына, білім жинау, тарату мен қолдануға әсері орасан. Еліміздегі білім беру саласы да жаһандық ақпараттанудан қалмай, бірге дамып келеді. Алайда интернет ресурстарына көз жүгіртсек, қазақ тіліндегі сапалы сайттардың өте аз, тіпті жоқтың қасы деп айтуға болады.
Интернет желісінің дамуы мен байланысты, әр мекеме өз сайттын жасау маңызды мәселеге айналып келе жатыр. Интернет жарнама жасауға зерттеу жүргізудің жаңа каналдарын ашуға кең мүмкіншіліктер береді. Әр түрлі программалық жабдықтардың қөптігі, сайтты максималды қолайлы жасау үшін септігін тигізеді.
Веб-сайт (ағылш. Website, web - тор және site - орын) компьютерлік жүйеде ұйым немесе жеке адамның бір адреске біріктірілген (домендік аты немесе IP-адресімен) құжаттар жиынтығы. Үнсіздік режимінде сайт интернет желісімен тарайды деп ойластырылады. Барлық интернеттегі веб-сайттар жиынтығы, әлемдік торды құрайды. Қолданушылар сервердегі сайттарға тікелей қатынас жасау үшін арнайы HTTP протоколы құрастырылды. Басқаша айтқанда веб-сайттар жеке адам немесе ұйымның интернет өкілі деп айтылады. Интернеттегі жеке веб-парағы деп айтқанда, басқа сайттар құрамындағы жеке парақ немесе толық веб-сайт деп түсініледі. Интернет желісінде веб-сайттардан басқа веб сияқты, мобильді телефондар үшін WAP-сайттарда қол жетерлік.
Қазіргі уақытта әр түрлі қиындықтағы web- қосымшаларды жасауға көптеген технологиялар бар. Оларға ASP, ASP.NET, PHP, JSP және т.б. жатады. Бүгінгі таңда өзінің қауіпсіздігіне байланысты, ен көп тараған және танымал технологиялардың бірі PHP.
PHP - ашық және тегін технология. PHP (Hypertext Preprocessor- гипермәтін препроцессоры) деректер базаларымен жұмыс істейтің және веб-сервердегі HTML- парақтарын генерациялау арқылы ақпаратты браузер экранына динамикалық шығару үшін құрылған скриптік программалау тілі. Қазіргі уақытта көпшілік хостинг- провайдерлермен қолдау жасалады. Стандартты web - сайт құру құралы (Linux, Apache, MySQL, PHP (Python немесе Perl)) LAMP- қа кіреді.
Меруерт сұлулық салонының сайтын жасауға, ең алдымен жүйенің барлық функцияларын жүзеге асыру және бір уақытта көптеген қолданушылармен жұмыс жасауда жоғарғы жылдамдықпен іс- әрекет жасайтын, сонымен қатар мәліметтерді рұқсат етілмеген енуден қорғауға қажет технологияны таңдау керек болғандықтан, PHP технологиясы таңдалды. Курстық жұмыста осы web-технологиялар саласындағы web-сайтты құру қарастырылған.
Курстық жұмысытың мақсаты - Меруерт сұлулық салонының динамикалық сайтын жобалау.
Осы мақсатты іске асыру негізінде келесі міндеттер қойылды:
* Web-сайт ұғымы және оған қатысты терминдік талдау жасау;
* Web-сайттың жобалау кезеңдерін айқындау;
* Техникалық тапсырма құрастыру және тақырыптық аймақты зерттеу;
* Сайттың жалпы құрылымдық сұлбасын құру;
* Сайт дизайнын жасау, графикалық редакторлар көмегімен графикалық элементтерін құру;
* Web-сайттың компонентін құру және сайтты безендіру;
* My SQL - де деректер базасын құру және өңдеу;
* Сайт парақтарын жобалу және тестілеу;
Курстық жұмыс 2 бөлімнен тұрады:
1 - бөлімде, қазіргі WEB - сайттар түрлері, жобалау кезеңдері. WEB - сайттар мағынасы, мақсаты мен міндеттері. PHP-да операторлары мен объектілері. WEB - сайт құрудағы программалық жабдықтарды сипаттау, таңдау сайттарды құру.
2-бөлім: Меруерт сұлулық салонының сайтын жобалау. Сайттың жобалану кезеңдері бойынша әр қадамы сипатталынады. Меруерт сұлулық салонының қойған талаптарының іске асырылуының нақты әрекеттері, сайтты жылжыту тәсілдерінің үдерісі ашылып жазылынды. Бұл бөлім курстық жұмыстың негізі болып табылады. Себебі, сайтты құру құралдарының нысандары ашылып, интернет желісіндегі іздеу жүйелері, каталогтар мен тақырыптық қорлардан сайттың көрінуі мен индекстелуінің жүзеге асуы көрсетіледі.
1 WEB - САЙТТАР ТҮРЛЕРІ, ЖОБАЛАУ КЕЗЕҢДЕРІ. БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАБДЫҚТЫ ТАҢДАУ
1.1 РНР бағдарламалау тілі
РНР-бұл Web - серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web- беттерінің динамикалық генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Сіз бетті РНР және HTML-дің көмегімен ашасыз. Сайтты пайдаланушы бетті ашқанда, сервер html-код қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз.
РНР дің тарихы 1995 жылы Расмус Лердорф (Rasmys Lerdorf) Perl тіліндегі қарапайым қосымшаны ойлап табуымен басталады. Ол қосымша вебсайтта пайдаланушылардың оның резюмесін сараптайды. Содан бұл қосымшамен бірнеше адам пайдаланғанда оны алғысы келетіндердің саны өсе түсті. Ледорф өзінің жаңалығын Personal Home Page Tools версия 1 деп аталады және оны еркін таратуға жібереді. Осы кезеңнен бастап РНР-дің танымалдылығы арта түсті.
РНР Windows NT және Unix-тің көптеген версияларын да жұмыс жасайды. Ол Аpache - дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сіздің құжат бетіңіздегі әртүрлі операциялардан басқасын РНР көмегімен НТТР - тақырыптарды қалыптастырып HTTP орната аласыз. Сонымен қатар аутентификацияны басқарып пайдаланушыны басқа бетке бағыттай аласыз.
РНР операторлары сіздің бетіңізге Web-беттерді қойып береді, сондықтан арнайы ортада жүзеге асырудың қажеттілігі туындамайды. Сіз РНР-кодының блогын ?php тегінен бастап, оны ? тегімен аяқтайсыз. Бұл тегтердің арасындағылардың барлығы РНР код ретінде интерпритацияланады. РНР тілінің синтаксисі Си және Рerl синтаксисіне ұқсас келеді,сіз ауспалыларды оларды пайдаланудан бұрын жарияламауыңыз керек. Массивтермен Хэмтер оңай жүзеге асырылады. Дегенмен РНР Apache құрылған жағдайда бәрінен жылдам жұмыс жасайды. РНР Web - сайтында оны Microsoft ІІS және Netscape Enterprise Server орналастырудың реті бар[1].
Лердорфаның РНР құрал-сайманының жетiстiгi РНР-дың кеңейтулерiн өңдеуге әкеп соқтырды. Кеңейтулердің бірі HTML формада енгiзiлген мәлiметтердi символдық айнымалыларға түрлендiрдi, осыдан оларды басқа жүйелерге шығаруға мүмкiндiк берген. Қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн Лердорф өңдеулерді жасауды ендiгәрi Perl ден С-ге өтуге шештi. Сол кездегі РHP-дың құрал-сайманының кеңейтуi 2.0-шi РНР пайда болуына, немесе (Personal Home Page Form Interpretator) PHPFI-i келтiрдi. Онымен қоса РНР ХМL мен жұмыс жасауда бағалы кеңейтулермен, берілгендердің әртүрлі қайнар көзіне байыды.
РНР ХМL мен жұмыс жасауға арналған барлық негізгі кітапханалар күрделі өңдеуге ұшырады. Мынадай танымал кеңейтілулер SAX, DOM, және XSLT қазір libxml2-нің құрал-сайманын пайдаланады. Сонымен қатар тағыда жаңа екі кеңейтулер қосылды - SimpleXML және SOAP.
SompleXML XML - берілгендермен жұмысты айтарлықтай оңайлатады.
Бұдан алдын РНР-да ХМL мен жұмыс бұншалықты қарапайым болмаған еді[2].
SOAP - тың кеңеюі РНРда ХМL - хабарламаның көмегімен басқа қосымшалар мен ақпарат ауысатын сценарий құруға мүмкіндік береді. Мысалы НТТР. РНР қосымшалы қазіргі таңдағы танымал веб-сервистер мен интеграциялауға мүмкіндік туындайды.
SQLite - тің кеңейтілуі мәліметтерді кәдімгі файлдарда сақтайтын қоcымшаны құрастыруға мүмкіндік береді. Ол SQL интерфейсін пайдалануға мүмкіндік тудырады. SQLite - нің маңызды ыңғайлылығы - пайдаланылу қарапайымдылығы. SQLite процедуралық пен қатар мәлiметтермен жұмыс жаcау үшін мықты объектілік - жобалаушылық мүмкіндіктері бар. SQLite-нің басқа ерекшеліктері - жоғары жылдамдық, басқарудағы күрделі механизмдердің жоқ болуы және оңай тізгіштік. Көптеген эксперттер РНР - дің бұл кеңейуінің үлкен танымалдылыққа ие болатындығын жоспарлап отыр. РНР-дің басқа кеңейтілуі өзіне төмендегілерді қосады: Tidy - HTML-құжаттарды сараптау және түзету үшін.
Perl - Perl сценарийлерді пайдалану.
SPL - кластармен интерфейстердің стандартты жиынтығын анықтайтын ZE2 - нің кеңеюі.
РDО - PHP-нің мәліметтеріне әмбебап интерфейс ұсынады.
PІMP - GD модульінің орнына келген, графикамен жұмыс жасауға арналған жаңа кітапхана[3].
РHP-дың мiнездемесi. Cіздер түсiнiп отырғандай, РНР тілін бағдарламалауда ең басты фактор болып іскерлік танытады. РHP бағдарламасы бағдарламашыға есептердiң тез және тиiмдi шешетін құралын беруi керек. РНР жаттығу сипаты бес маңызды мiнездемелермен шартталған(1-сурет).
Сурет 1. РНР-дің негізгі мінездемелері
Дәстүрлілігі. РНР тiлі әртүрлi облыста жұмыс iстейтiн бағдарламашы үшін таныс болып көрiнедi. Көптеген тiл конструкциялары Си, Perl-ден пайдаланылған, алқайда РНР коды C және PASCAL типті бағдарламаларында кездеседі. Бұлбастапқы күштерді РНР зерттеуде елеулi төмендетедi.
РНР механизмі экрандалған тiзбектен кейiн код жасай алады және ол өзіне қос экрандалған тізбек іздегенге дейін жүре береді. Егер код дұрыс синтаксисті болса, ол бағдарламашы айтқандай бағдарлама орындалады.
Тиімділігі. Тиiмдiлiк бағдарлама жасауда маңызды фактор болып табылады, олардың бірі WWW. РНР 4.0-шi версиясында ресурстарды бөлу ресурсы іске асырылды және объективтi-бағдарланған программалауды қолдау жақсартылды, сонымен бiрге сеансты басқару құралы қамтамасыз етілді.
Қауіпсізділігі. РНР-ды өңдеушiлердiң қарамағында болады және администратордың қауіпсізділігінің ыңғайлы және тиімді құралдары болады және ол екі категорияға бөлінеді: жүйелiк деңгей және қосымшалық деңгейiнiң құралдары.
РНР әдетте HTML бағдараламасымен қатар қолдануға ұсынылады, ол осы жетiстiкпен JavaScript, WML-ге, XML және тағыда басқа тiлдермен интеграцияланады. Дегенмен, бұдан басқа, РНР жақсы жiктелген қосымшалары бойынша оңай кеңейе алады[4].
РНР тілінің артықшылықтары
Бүгінгі таңда PHP -- әлемдегі ең танымал бағдарламалау тілдердің бірі және миллиондаған веб-құрастырушылар осы тілді өздерінің негізгі құралы ретінде таңдады. Соңғы статистикалық мәліметтер бойынша бұл тіл 22 миллионнан аса веб-сайттарда және бүкіл жер шарындағы веб-серверлердің үштен бір бөлігінде қолданылады. PHP-дің мұндай танымалдылығының себебін түсіну қиын емес. Ол масштабты, қол жетерлік және басқа бағдарламалармен оңай әрекеттеседі. Ол анық және қарапайым синтаксисты пайдаланады және оны тез оқып үйренуге болатын және бағдарламаларды тез құрастыруға көмектесетін өзінің түсінікті кодымен қуантады. Коммерциялық құралдардың алдында олардың артықшылығы бар, себебі ол тегін және көптеген платформалар мен архитектураларда, оның ішінде UNIX, Microsoft Windows и Mac OS-та қолданылады және ашық лицензия пайдаланады. 2009 жылдың тамызында Evans Data Corporations жасаған зерттеуде ондаған тілдердің ішінде пайдаланушылар PHP тіліне риза болды. Жекелеп қарастырғанда, PHP тілі келесі көрсеткіштер бойынша бірінші орында - кросс платформалы үйлесімділік, қол жетімділік, бағдарламалық құралдардың сапасы және өнімділік, ал қарапайымдылық пен кодтың ыңғайлылығы, кеңейгіштік, қолдану қарапайымдылығы мен қауіпсіздік бойынша екінші орында. Организациялар мен тәуелсіз құрастырушылар үшін бұл фактілердің барлығы келесіні білдіреді - PHP-ді қолдану уақыт пен ақшаны үнемдейді[5].
РНР-де бағдарламаны жасау ақшаның шығынын азайтады, себебі бұл тілді лицензиялық аударым жасамай-ақ және қымбат құрал-саймандар мен бағдарламалық қамтамасыздандыруларға ақша салмай-ақ әр түрлі мақсатпен пайдалануға болады. Дайын сенімді және тексерілген басқару мен кеңейгіштік элементтерінің қол жетімділігі және осы элементтерді пайдалана отырып құрастырушылар тілге жаңа функцияларды енгізе алуына байланысты РНР-ді пайдалану сапасына әсер етпей бағдарламаны іске асыру уақытын азайтады.
Бұл бірден түсінікті болмағанымен, мұндай мақтаулы қолданудың карапайымдылығы РНР тілінің артықшылығымен қатар кемшілігі де болып отыр. Артықшылығы - C++ немесе Java тілдеріне қарағанда РНР тілінде бағдарламаларды салыстырмалы түрде оңай оқуға және түсінуге болады.Осындай факт жаңа үйреніп жүрген құрастырушыларды азаптанып оқып үйренуден босатып, эксперимент жасау мен тілді тез меңгеруге итермелейді.
Кемшілігі - "қаталдығы" болмағандықтан, құрастырушыларға жалған қауіпсіздік сезімін тудырады және оларды қажетті сапа стандарты, қауіпсіздік және кодты қайта пайдалану мүмкіндігін түсінбей, бәріне қол жетімді бағдарлама жасауға итермелейді. Осыны ескере отырып, соңғы жылдары РНР қатарында "барлығын жасауға болады" стиліндегі бағдарламалаудан стандартталған фреймворктарды пайдалануда бағытталған әдіске көшу үшін қызу және жемісті жұмыс жүргізілді. Бұл әдіс тек қана РНР-бағдарламаны жазған кездегі алғашқы дайындықты жеңілдетпейді, сонымен қатар анық, ретті және қауіпсіз код жазуға мүмкіндік береді.
PHP - серверде орындалатын программалау тілі. JavaScript тіліне қарағанда PHP тілі қолданушының программалық жабдықтамасынан тәуел - сіз, сондықтан ол әрқашан орындалады. Программа немесе скрипт деп аталатын нұсқаулар тізбегі PHP тілінің интерпретаторы арқылы орындалады. Программа кодының HTML-кодқа енгізілу мүмкіндігі бар. PHP тілі Интернетте қолданылатын басқа тілдерден, мысалы Perl, осы мүмкіндік арқылы ерекшеленеді. PHP-коды серверде ол Web-браузерге берілмей жатып өңделеді. Нәтижесінде Web-браузер қарапайым HTML-код немесе басқа бір шешім қабылдайтын деңгейде болады[6].
1.2 РНР операторлары мен объектілер
PHP.Цикл операторлары.
Цикл дегеніміз бір немесе бірнеше нұсқаулардың бірнеше рет қайталанып келуіне мүмкіндік беретін программа кодының бөлігі.Әр қайталану итерация деп аталады.
Әр цикл екі бөліктен тұрады.Бірінші бөлік циклдың қай кезде тоқталатынын көрсетеді, ал екінші бөлік пішінді жақшаларда орналасқан бір немесе бірнеше нұсқаулардан құралған программа кодынан тұрады.
Циклдың кодтан тұратын бөлігі оның шартты өрнегінің мәні true болса шексіз орындала береді.Сондықтан циклдың коды шартты өрнек мәні false болатындай жағдай тудырып, қайталануды тоқтатады да, программаның орындалу барысы циклдан кейінгі басқа бөліктерге ауысады.
while циклы операторы.
Бұл цикл ең қарапайым болып саналады.Оның синтасисі:
Төменде көрсетілген мысалда while циклының денесі он рет қайталанады:
?php
$i = 1;
while ($i = 10) {
echo "Итерация нөмірі: $i
\n";
$i++;
}
?
Бұл мысалда алдымен цикл басталарда $i айнымалысына қандайда бір мән береміз, мысалы 1 берейік.Бұлай алдымен айнымалы - есептеуішке мән беруді инициализация деп атайды. Цикл денесі әр орындалған сайын $i++ инкрементінің арқасында $i айнымалысының мәні бірге өсіп отырады.Ал $i=10 шартты өрнек әр цикл басталарда тексеріліп тұрады. Цикл 10 рет орындалған соң $i=10 шартты өрнек мәні false мәніне ие болады, себебі 10 саны 10 нан үлкен бола алмайды.Осы себепті цикл орындалуы тоқтайды.
do while цикл операторы.
Бұл оператордың алдыңғы while операторынан ең басты өзгешелігі - шартты өрнек циклдың басында емес соңында тексеріледі.Оның жазылу синтаксисі төмендегідей:
Бұл циклдың while циклынан тағы жоғарыда айтылғаннан басқа екі өзгешелігі бар:
Біріншіден, ол циклдің басы do мен басталып, соңы while мен бітеді.Демек, цикл кем дегенде бір рет орындалады.
Екіншіден, do циклы нүктелі үтірмен аяқталады.
Енді жоғарыдағы мысалды do циклында жазып көрейік:
?php
$i = 1;
do{
echo "Итерация нөмірі: $i
\n";
$i++;
} while ($i = 10);
?
for цикл операторы.
Бұл цикл синтаксисі төмендегі суретте көрсетілгендей:
Бұл цикл for деген арнайы сөзден басталады, одан кейін ішіне нүктелі үтірмен ажыратылған 3 өрнек салынған дөңгелек жақша келеді соңында нұсқаумен аяқталады.Ол 3 өрнектің орындалу тәртібі мынадай:
1. Алдымен орындалатын бірінші инициализациялайтын өрнек циклдың басында тек бір-ақ рет орындалады.
2. Екінші өрнек бұл шартты өрнек, бұл өрнек циклдың әр жүрісі-итерация басталған сайын мәні есептеледі.
Егер бірінші есептелгенде мәні false болса, цикл сол сәтте тоқтап орындалмай бітеді.
Ал егер өрнек мәні true болса, онда цикл денесіндегі нұсқау орындалады,ал false болса цикл тоқтайды.
3. Үшінші өрнек инкремент арқылы әр итерация сайын есептеуіш бірге артып отырады.
Мысал:
?php
for ($j = 1; $j = 10; $j++) {
echo "Бұл есептеуіш мәні: $j ";
}
?
Бірінің ішіне бірі салынған циклдар.
Шартты операторлар сияқты циклдар да бірінің ішіне бірі салынған болып келуі мүмкін.Мысалы:
?php
for ($i = 0; $i 5; $i++) {
echo "Сыртқы цикл.
";
for ($j = 0; $j 10; $j++) {
echo "Ішкі цикл.
";
}
}
?
Цикл операторы foreach.
Бұл оператор тек массивтер және обьектілермен ғана жұмыс жасайды.Синтаксисі екі түрлі болып келеді.
Оның бірінші түрі:
?php
foreach ($array as $value) {
нұсқаулар
}
?
Бұл цикл әрбір жүрісінде $array (массивтің аты) массивінің әр элементін оқып, массивтің барлық элементтері біткенше , сол әр элементтің мәнін $value айнымалысына теңестіріліп отырады.Мысал:
?php
$my_array = array(1, 2, 3, 4, 5);
foreach ($my_array as $value) {
echo $value, " ";
}
?
foreach синтаксисінің екінші түрі:
?php
foreach ($array as $key = $value) {
нұсқаулар
}
?
Бұл кезде циклдің әр жүрісінде массивтің әр элементінің мәні $value айнымалысына теңестірілуімен қатар ол элементтің кілтінің мәні $key айнымалысына қоса теңестіріледі.Mысал:
?php
$my_array= array(1, 2, 3, 4, 5);
foreach ($my_array as $key = $value) {
echo "[$key] = ", $value, "
";
}
?
PHP.САЛЫСТЫРУ ОПЕРАТОРЛАРЫ.
Салыстыру операторлары екі операндтың мәндерінің өзара тең не болмаса бірі екіншісінен үлкен не кіші және т.т. екендіктерін анықтау үшін оларды салыстырады. Салыстырудың нәтижесінде true немесе false деген логикалық мәндер қайтарылады.
Төмендегі кестеде сол салыстыру операторларының тізімі беріліп тұр:
Мысал
Оператордың атауы
Нәтижесі
$х == $y
Тең
TRUE егер $х пен $y тең болса.
$х === $y
Сәйкес
TRUE егер $х пен $y тең және екеуінің типтері бірдей болса.
$х != $y
Тең емес
TRUEегер $х пен $y тең емес болса.
$iх $y
Тең емес
TRUEегер $х пен $y тең болмаса.
$х !== $y
Сәйкес емес
TRUE егер $х пен $y тең емес немесе олардың типтері әртүрлі.
$х $y
Кіші
TRUE егер $х $y-тен кем болса.
$х $y
Үлкен
TRUE егер $х $y-тен артық болса.
$х = $y
Кіші немесе тең
TRUE егер $х $y-тен кем немесе тең болса.
$х = $y
Үлкен немесе тең
TRUE егер $х $y-тен артық немесе тең болса
PHP объектілері
Жаңа өрнек арқылы жаңа нысан жасау үшін, мынадай айнмалы жасайды:
?php
class foo
{
function do_foo()
{
echo "Doing foo.";
}
}
$bar = new foo;
$bar-do_foo();
?
Нысан объектіге айналатын болса,онда ол өзгермейді. Мән объектінің түріне, кіріктірілген stdClass жаңа данасын түрлендіріледі. Мән NULL болса, жаңа мысал бос болады. Массивтер нысанды қайталауға қол жетімді емес сандық пернелерді қоспағанда, жиым кілттері және олардың тиісті мәндеріне сәйкес атындағы кен орындарын(атаулары), түрлендіріледі.
?php
$obj = (object) array('1' = 'foo');
var_dump(isset($obj-{'1'})); outputs 'bool(false)'
var_dump(key($obj)); outputs 'int(1)'
?
Кез келген басқа да мәні айырбастау кезінде, ол тиісті скаляр түрінің атауын бірге қорапта орналастырылады.
?php
$obj = (object) 'ciao';
echo $obj-scalar; выведет 'ciao'
?
Нысанды жасау
Сыныптан бастап - сыныпта анықталған графигіне сәйкес құрылған және құрылымдалған деректер - сондықтан нысандарын жасау үшін үлгі, нысан болып табылады. Сондай-ақ, нысан класы бойынша анықталған түріне данасы деп аталады. Сыныптың жаңа данасын жасау үшін, біз жаңа оператор қажет. Ол төмендегідей сыныпты атымен бірге пайдаланылады:
?php
Ключевое слово new сообщает интерпретатору PHP о необходимости
создать новый экземпляр класса first
$obj1 = new first();
$obj2 = new first();
?
Жаңа оператор нысан құрылды, оның негізінде сыныптың атын анықтайды кейін. жаңа оператор класстың данасын жасайды және жаңадан құрылған нысанға сілтеме қайтарады. Бұл анықтамалық тиісті түріне сақталады. Осы кодекстің нәтижесінде алғашқы екі нысан түрін жасайды. Олар функционалды (бос яғни) бірдей болғанымен $ obj1 және $ obj2 - осы класс пайдаланып салынған түрі бірдей екі түрлі нысандары болып табылады.
1.3 Joomla контенттерді басқару жүйесін қолданып сайт құру
Joomla! (джу́мла деп оқылады) -- PHP және JavaScript тілдерінде жазылған ал мәліметтер қоры сақтағышы ретінде MySQL(1.5 және MySQL версияларынан бастап) қолданатын мазмұнды басқару жүйесі (CMS). GNU GPL лицензиясымен таратылатын тәуелсіз бағдарламалық қамтама. Joomla! репозиторий дерекқоры MySQL немесе басқа салалық стандартты реляциялық деректер ретінде қолданылады. PHP және JavaScript жазылған жүйесін (CMS), деректер базасын - (Joomla Сөйленген), GNU GPL астында таратылатын еркін бағдарламалық қамтамасыз ету болып табылады. Мазмұнды басқару жүйесі
Негізгі ерекшеліктері
Joomla! 1.6 - серверлік саласындағы материалды өңдеу
Joomla! 1.6 - серверлік саласындағы материалды өңдеу
Функционалдық қосымша кеңейту (компоненттері, модульдер және қосылатын модульдер) өсті болады. Пайдаланушылар мен әкімшілерінің көп деңгейлі түпнұсқалығын растау үшін қауіпсіздік модуль (фирмалық алгоритмі түпнұсқалық растамасын пайдалану ) бар.
Joomla!-ның тұрақты жаңартулардың релизі және қоғамдық қате трекер (қателерді қадағалау жүйесіне) бар. Joomla ескі нұсқаларынан ауыстыру Трекерлер, сондай-ақ бар, трекер сұраулар пайдаланушылар Joomla кейіннен келесі жаңарту Joomla түзету тиiстi жағдайларда, оның жасаушылары қарастырылады
Joomla! атауы фонетикалық Jumla сөзіне сәйкес келеді, бұл сөз ксуахили тілінен аударғанда барлығы бірге немесе ортақ тұтас дегенді білдіреді, бұл жасаушылар мен қауымдастық ыңғайын жүйелі дамуын айқындайды.Joomla! мазмұнды басқару жүйесі кең танымал CMS Mambo тармағы болып табылады. Тәуелсіз жасаушылар тобы Mambo жобасынан экономикалық саясат себебімен бөлініп кетті. 2005 жылы 16 қыркүйекте жарыққа алғашқы Joomla! жаңа версиясы шықты, ол іс жүзінде Mambo 4.5.2.3 тек атауы өзгертілген және табылған қателерді түзетулер мен өзгертулерден тұрды. 2008 жылдың жазына қарай Joomla! әрбір күнгі жүктеулер саны бойынша WordPress-тен кейін басқа ұқсас жүйелерді озып екінші орында болды. CMS Joomla! Веб-сайтты құруға арналған көптеген түрлі құралдардан тұрады. Жүйенің маңызды ерекшелігі болып бастапқы орнату кезінде минималды құралдар жиыны болып табылады, ол кейін қажеттілікке байланысты ары қарай орнатылады. Бұл басқару панельді керек емес элементтермен толтырылуын азайтады, сонымен бірге серверге жүктемені азайтады және хостингетегі орынды үнемдейді.
Joomla! интерфейсті фронттық және әкімшілік бөлігін кез келеген тілде көрсетілуін қамтамасыз етеді. Кеңейтілулер каталогы көптеген тілдік пакеттер құрайды, ол басқару штаттық құралдармен орнатылады. Орыс, украин, белорус және кейбір ТМД елдері тілдері қол жетімді.Функционалдылығын қосымша кеңейтілулер (компоненттер, модульдер және плагиндар) көмегімен үлкейтуге болады. Шаблондар жүйесі сайттың сыртқы түрін өзгертуге немесе өзге ерекше түрлерді жасауға мүмкіндік береді. Қалауын бойынша, модуль мазмұнын материал мазмұнына енгізуге болады. Мысалы, мақаладағы еркін жерге енгізілген (фигуралық жақшамен бірге){loadposition mod_fpslideshow} өрнегі модуль құрамын ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz