Толық циклді жарнама агенттіктеріне спаттама, мінездеме беру, олардың қызметтерін айқындау

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 4

1 Жарнама түсінігі, мәні . . . 7

1. 1 Жарнама рөлі, түрлері, функциялары . . . 16

1. 2 Маркетингтік коммуникациядағы жарнаманың функциясы . . . 18

2 Жарнама агенттігі түсінігі және түрлері . . . 21

2. 1 Жарнама агенттігі қызметкерлерінің классификациясы . . . 23

3 Толық циклді жарнама . . . 24

3. 1 Толық циклді жарнама талаптары . . . 25

3. 2 ҚР жарнама туралы заңы . . . 32

Қорытынды . . . 34

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 35

Кіріспе

Жұмыстың өзектілігі. Тауарды нарыққа жылжыту жүйесіндегі маркетингтің классикалық тұжырымдамасында жарнаманы ең бірінші орынға қояды. Ол болашақ сатып алушылардың санасы мен назарына тауарлар мен қызметтер туралы маңызды фактілер мен мәліметтерді жеткізу үшін көркем көрсетілген нысанда қысқа және нұсқа түрінде ұсынылады.

Жарнаманың мәні оның қоғамдағы алатын қоғамдық, экономикалық, маркетингтік және коммуникациялық роліне байланысты.

Жарнаманың қоғамдық ролі оның адамдардың санасы, көзқарасы, пікірлері мен мінез - құлқының қалыптасуына әсерін тигізуінде. Сәннің (мода), стильдің және дизайнның беталысын (тенденциясын) көрсету арқылы жарнама адамның эстетикалық қажеттілігіне әсер етеді.

Әйгілі маркетолог Филипп Котлер жарнаманы былай анықтайды: Жаранама - нақты тапсырыс берушінің қызмет түрлерін, тауарлары мен мүдделерін жеке емес ұсыну, жылжытудың кез келген ақылы формасы. Жарнама қаржыландыру көздерін көрсету мен ақпаратты таратудың ақылы құралдары арқылы жүзеге асырылатын байланыстың жеке емес формаларын білдіреді. Кейбір мамандар жарнаманы анықтауда өнімді жасау үрдісінде қолданылатын әдістер мен технологияларға үлкен мән береді. Мысалы, О. А. Феофанов психологиялық әдістерді қолдануға басты назар аударады. Жарнама - тауар қызмет немесе саяси қызмет ретінде, және де фирманың оң беделін, ұйымның, қоғамның жеке институты ретінде құру мақсатында, жарнама объектілерінің нарығында белсенді қозғалыс мақсатымен әлеуетті тұтынушыларға психологиялық шаралармен әсер етуге үмтылатын кешен.

Экономикалық әдіс көзқарасынан, жарнама өнімнің артық түрімен нарықтағы бәсекелестік механизмі мен маркетингтің құрамдас бөліктерінің бірі ретінде анықталады.

Қоғамның дамуымен жарнамалық формалар күрделі сапалық өзгерістерге ұшырап, жарнама үлкен әлеуметтік-мәдени феномен ретінде белгіленді. Ол елеулі әлеуметтік мәнге ие болып, экономикалық ақпараттан өзге мәдени, моральдық, әлеуметтік және діни көріністерді білдіреді.

Курстық жұмыстың міндеті. Толық циклді жарнама агенттіктеріне спаттама, мінездеме беру, олардың қызметтерін айқындау.

Курстық жұмыстың практикалық маңызы. Халықаралық жарнама ассоциациясының көптеген елде жүргізген зерттеулері бойынша қазіргі қоғам экономикасы дамуындағы жарнаманың маңыздылығын Батыс Еуропа респонденттерінің 75%-ы, Азия Тынық мұхит аймағының 76%-ы, Балтық жағалауы мемлекеттерінің 71%-ы атап өтті. Осы аталған мемлекеттер респонденттерінің 70%-ға жуығы жарнаманың тауарлар мен қызметтер сапасын жақсартуға әсері бар екенін көрсетті.

Курстық жұмыстың теориялық маңызы. Қазіргі кезде сатып алушылардың тауар таңдау еркіндігі жарнама, БАҚ, Интернет желісі көмегі арқылы жақсы ақпараттануының арқасында күшейе түсті. Нарықты зерттеушілер сатып алу туралы шешім қабылдау кезіндегі тұтынушылардың мінез-құллқына әсер ететін көптеген факторларды зерттейді: тұтынушылардың географиялық орналасуы, табысы, мәдениеті, білім деңгейін және т. б. факторлар ерекшеліктері. Халықтың саны мен орналасу тығыздығы фирма өнімін өткізудің мүмкіндіктерін сипаттайды.

1 Жарнама тарихы, түсінігі, мәні

Біздің жарнама дегенде білеріміз - бір топтың немесе бір фирма өнімінің жақсы жағын насихаттап, мақтайды деген үстірт түсінік. Алайда жарнама құрылымының сипаттамасына тереңірек зер салып, үңіле түссек, бұл құрылымның бастауында оның қалыптасу тарихы мен өзіндік кезеңдері бар екенін аңғарамыз. Ал, сонымен жарнама дегеніміз не?

Қазіргі жарнама «әкесі» аталған Альберт Ласкер оған мынандай түсініктеме береді. «Жарнама - бұл баспа түріндегі сауда». Осындай анықтама радио мен телевидение пайда болмай тұрып берілді. Бұл кездерде жарнаманың ауқымы мен сапасы бүгінгімен жер мен көктей айырмашылығы бар еді. Жарнама жайлы әртүрлі анықтамалар бар. Ол тауарлардың, қызмет көрсетудің тұтынушылық қасиеті туралы ақпарат беру және оған деген сұранысты көбейту мақсатында таратылатын хабарлама; белгілі бір адамдар, ұйымдар, әдебиет пен өнер шығармалары туралы хабар таратып, оларды әйгілеу.

Жарнамаға әйгілі маркетолог Филип Коттлер былай анықтама береді: «Жарнама - нақты қаржыландырудың қайнар көзі көрсетілген, ақпаратты таратудың ақылы құралдары көмегімен жүзеге асатын коммуникацияның өзіндік нысаны». Ал Американдық маркетинг ассоциациясының берген анықтамасы бойынша: «Жарнама - бұл тапсырыс берушінің нақтылы төлемімен тауарларды және қызмет көрсетудің кез-келген формасы және ол тиімді әдіс-тәсілдерді қолдана отырып тұтынушыларға қызмет көрсететін және маркетингтің құрамдас бөлігі болып табылады», - деп тұжырымдайды. 1996 жылы шыққан «Сауда туралы жарнама» кітабының авторлары В. Беклешев және С. Вороновтың жарнамаға берген анықтамасы АҚШ-тағы «Эдвертайзинг Эйдж» журналында өткізілген конкурс барысында мақұлдауын алғаны белгілі. Бұл жерде жарнамаға жалпы сипаттама бере келе, «Жарнама - ол жарнама беруші қарамағынан шығатын бұқараның мақұлдауын, дауыстарын алуы, тұтынушылар мен тұтынушылар санын көбейту және табысты көбейту мақсатында алдын-ала ақысы төленген тауар, қызмет, қоғамдық қозғалыс немесе тұлға туралы баспа, қолмен жазылған, ауызша немесе бейнелік хабарлама», - деп нақтылы тұжырымға келген.

Ұраншылар институты мемлекеттік билік орнатудағы ежелгілерінің бірі болып саналғандықтан, мұндай қызмет барлық ежелгі мемлекеттерде тіркелген. Еуропа территориясында ұраншылар хабарландырулары б. з. б. ХІҮғ. жатқан Крит-Микендік мәдениетінің орталықтарында қазба жұмыстары кезінде табылды. Ұраншылар ежелгі ірі қалаларда адамдардың көп шоғырланған жерлерде күнделікті ақпарат беру үшін қызмет еткен. Негізінен бұл ақпарат мемлекеттік бұйрық түрінде саяси мәнде болған, бірақ көп жағдайда ұраншылар тұрғылықты халыққа жалпылай маңызды ақпаратты беріп отырды. Әйгілі қолбасшыларды ұрандау, елшілердің келуі туралы алдын-ала айту, нан тарату немесе жақында цирктің көрсетілуі туралы хабарды тарату түрлері ертеде жиі кездесіп отырған. Мәдениеттанушылардың пікірінше, ежелгі және ортағасыр заманында қоғамдық-рухани өмір салты ауызша формада көрініс тауып, жалғасып отырған. Мұны жарнамалық мәтіндердің ауызша нұсқалары дәлелдейді. Саудагерлердің айқайлары жарнаманың ерекше жанрын қалыптастырды, бұл жарнамалар:

тауар мен қызмет көрсетуді ұсыну түрінде;
жаяу қолөнершілердің делдалдарының шақырулары;
жарнама құралдары кешені (ауызша - сөз түрінде, әртүрлі бейнелік элементтер, мимика мен ым (жест) түрінде ұсынылып отырған.

Сол кездің өзінде жарнаманы өткізетін ыңғайлы уақыт пен орын таңдауды ұйымдастыру аса маңызды болған. Ал бейнелік жарнаманың бастаулары адамзаттың ою-өрнек, сурет пен мүсіндерді игеруімен тығыз байланысты. Ежелгі Грекияда көркемөнер мен қолөнершілердің жасаған бұйымдарын фирмалық таңбамен белгілеу дәстүрі қалыптасқан. Осылайша қазір жарнаманың әдіс-тәсілдері болып табылатын таңбалық құралдар меңгерілуі ежелден бастау алған. Мәдениет дамуының бастапқы кезеңдерінде-ақ жарнама жазбаша мәтін түрінде шыға бастады. Әрине, бұл жазудың пайда болуымен сипатталады. Антика кезеңіндегі жазбаша жарнама өмірдің барлық салаларын қамтыды. «Фаустин табыстарына монша өзінің барлық қызметтерін ұсынады» - деп Рим азаматтарының сүйікті антикалық моншалары жарнамаланған. Осындай сипатқа ие болған жарнама антикалық қалаларда адамдардың көбірек шоғырланған аудандарында арнайы бөлінген орындарда жүзеге асып отырды. Жарнамалық мәтіндер бүгінгі заманның өнер табысы емес, олардың бастаулары ежелгі замандардан көрінеді, яғни, антикалық заманда жарнамалық қызмет қалыптаса бастады деп тарихи жәдігерлерге көз жүгірте отырып нақты айта аламыз. Демек, афиша, плакат, сауда маркасы, жарнамалық акция сияқты құбылыстардың бастапқы түрлері антика заманында қалыптасты деуге толық негіз бар.

Жарнама материалдары көптеген мақсатта қолданылады. Жарнама тек бірмақсатты ғана көздейтін сияқты болып көрінуі мүмкін, бірақ шын мәніндеолай емес. Жарнаманың негізгі мақсаттары мыналардан құралады:

- сатып алушының көңілін аудару;

- сатып алушыға тауар (қызмет) сатып алудың пайдасын көрсету;

- сатып алушыға тауарды қосымша зерттеу мүмкіндігін ұсыну;

- тұтынушыда тауар немесе қызмет туралы білімнің белгілі бір деңгейін қалыптастыру;

- өндіруші фирманың немесе сатып алушының жақсы бейнесін (имидж) жасау, сонымен қатар тұтынушылардың және іскер серіктестердің сауда немесе өндіріс маркасын жасау;

- осы тауар мен қызметке қажеттілік қалыптастыру;

- фирмада жағымды қатынас қалыптастыру;

- сатып алушыға бәсекелес фирмадан емес осы фирманың жарнамаланған тауарын сатып алуын ояту;

- тауар, қызмет сатылымы белсендігін арттыру;

- тауар айналымын жеделдетуге әсер ету;

- бір тұтынушыны тауарды үнемі сатып алушы ету немесе осы фирманың тұрақты клиенті ету;

- басқа фирмаларға сенімді серіктес бейнесін қалыптастыру;

- тұтынушыға фирма туралы және оның тауары туралы ескеру.

Іс жүзінде жарнама бір ғана мақсатты көздемейді, тәртіп бойынша бір жарнамалық өнеркәсіпте жарнамалар байланысып жатады. Жарнаманың мәні төмендегілермен байланысады:

- тұтынушылар үшін тауар мен қызметтің жаңа жарнамасы;

- тауар және қызмет жарнамасы клиентке таныс, демеуші жарнама ретінде;

- белгілі бір тұлғаның жарнамасы (мысалы, банк президенті) ;

- бәсекелестіктен алшақтату;

- жарнамашының іскерлігін әшкерелеу [2, 4, 13, 19, 21] .

1. 1 Жарнама рөлі, міндеттері, функциялары

Жарнаманың рөлі тауарға сұранысты көтеру болғандықтан, компания осы мақсатқа қол жеткізу үшін қанша ақша қажет болса, дәл осы мөлшерде жарнамалық бюджет бөлгісі келеді. Бюджетті анықтау барысында әр түрлі факторлар ескеріледі. Мәселен, тауардың өміршеңдік кезеңі (ТӨК) жаңа өнімді жарнамалаудың мақсаты санасында бір рет орнықкан соң көпшілік қолды тауарлар нарығы тәрізді бәсекенің жоғары деңгейіндегі нарықтардағы сатылымдардан проценттік қатынаста аз бюджеттер мен есептерін тежелетін белгілі сауда таңбаларының жарнамаларына қарағанда, үлкен бюджетті талап ететіні белгілі, жарнама неғұрлым белсенді болуы тиіс.

Компания пайдаланатын жарнамалық бюджеттерді есептеудің бірнеше әр түрлі әдістері бар. Ал «қолма-қол ақшадан» бөлу әдісі, компанияның өз пікірінше, ол өзі жұмсай алатын қаражатты бөлу деп болжамдайды. Бұндай тәсіл қалың қызметін жопарлауды қиындатады, өйткені бұл жылжытудың өткізу көлеміне ықпал-әсерін есепке алмайды.

Маркалық бюджетті есептеудің танымал әдісі мынадай сату сомасының проценттерінен немесе бөлшек сауда бағасынан есептеу болып табылады. Мэселен, автомобиль компаниялары процентті автомобильдің жоспарланатын бағасынан есептейді, ал мұнай компаниялары бензиннің әрбір галлоцынан центтің үлесін есепке алып отырады. Бұл тәсілдің артықшылығы - компанияның өзіне қандай мүмкіндік беретініне байланысты сома өзгеріп түрады, бірақ оның есесіне әр түрлі тауарлардың және өткізу аумақтарының әр түрлі қажеттіліктері ескерілмейді. Ең оңтайлысы ретінде мақсаттары мен міндеттеріне сүйене отырып, есептеу әдісін атауға болады. Мұнда бюджет жүзегі асырылуы қажет нақты мақсаттар мен міндеттерден калыптасады.

Жарнаманың мақсаттары тап осы кезде ұйымның не нәрсеге ұмтылатынымен сәйкес келуі тиіс. Мәселен, фирма алдында бастапқы сұраныс жасау міндеті тұрған кезде ақпараттық жарнама қажет. Сендіру аркылы жасалатын жарнама сол тауарлардың бәсекелестер алдындағы артықшылығына ықылас танытуға, көз жеткізуге бағытталған. Еске салу жарнамасы кемелдену кезінде көкейкесті болады және белгілі болып үлгерген өнім / қызмет көрсету жөнінде ескертуді мақсат тұтады, ал иландыратын жарнама сатып алушылар жасаған тандаудың дұрыс екендігіне сендіруді көздейді.

Тауарды нарыққа жылжыту жүйесіндегі маркетингтің классикалық тұжырымдамасында жарнаманы ең бірінші орынға қояды. Ол болашақ сатып алушылардың санасы мен назарына тауарлар мен қызметтер туралы маңызды фактілер мен мәліметтерді жеткізу үшін көркем көрсетілген нысанда қысқа және нұсқа түрінде ұсынылады.

Жарнаманың мәні оның қоғамдағы алатын қоғамдық, экономикалық, маркетингтік және коммуникациялық рөліне байланысты.

Жарнаманың қоғамдық рөлі оның адамдардың санасы, көзқарасы, пікірлері мен мінез-құлқының қалыптасуында әсерін тигізуінде. Сәннің, стильдің және дизайнның тенденциясын көрсету арқылы жарнама адамның эстетикалық кажеттілігіне әсер етеді.

Жарнама сұраныс пен ұсыныс жасауға, бәсекенің пайда болуына, инвестиция үйіруге, өткізу нарығының кеңеюі мен сайып келгенде, жалпы экономиканың және оның әр түрлі саласының дамуына әсерін тигізеді. Бұл жарнаманың экономикалық ролін ерекшелейді.

Жарнама тек өнім туралы ақпарат беріп қана қоймай, оның тұтынушы санасында әлдебір бейне ретінде қалыптасуына әсер етеді. Осыдан жарнаманың коммуникациялық рөлін байқауға болады.

Жарнама тауар сұранысының, өткізу көлемінің және фирма пайдасының өсуіне әсер етеді. Бөл оның маркетингтік рөлін көрсетеді.

Жарнаманың түрлері

Жарнаманың міндеттері

Жарнаманың түрлері: Ақпаратты

Жарнаманың міндеттері: Нарыққа жаңа тауар немесе қолдағы тауарды пайдаланудың жаңа бағыттары жөнінде хабарлау, бағаның өзгергенін хабарлау, тауардың іске қосылу принциптері көрсетілетін қызметтерді баяндау, тауар жөнінде қате түсініктерді дұрыстау немесе тұтынушылардың қорқуынан арылту, фирманың бейнесін қалыптастыру

Жарнаманың түрлері: Сендірме

Жарнаманың міндеттері: Маркаға деген тартымды талғам қалыптастыру өз маркаңызға ауысуды мадақтау, тұтынушы делдалды қабыл алуға көндіру

Жарнаманың түрлері:

Ескертпе

Жарнаманың міндеттері:

Тұтынушыға кешікпей тауарға қажеттік туатынын ескерту, тауарды қай жерде сатып алу керектігінеске салу, тауарды тұтынушының есінде сақтау, тауар туралы мағлұматты жоғарғы деңгейде ұстау

Кесте 1. Жарнаманың түрлері мен міндеттері.

Бастапқыда жарнаманың даму ортылығы Ұлыбритания болды, кейіннен әлемдегі жарнама шығындарының жартысынан көбі АҚШ-қа ауысты.

Халықаралық жарнама ассоциациясының көптеген елде жүргізген зерттеулері бойынша қазіргі қоғам экономикасы дамуындағы жарнаманың маңыздылығын Батыс Еуропа респонденттерінің 75%-ы, Азия Тынық мұхит аймағының 76%-ы, Балтық жағалауы мемлекеттерінің 71%-ы атап өтті. Осы аталған мемлекеттер респонденттерінің 70%-ға жуығы жарнаманың тауарлар мен қызметтер сапасын жақсартуға әсері бар екенін айтты.

Сонымен қатар жарнама экономика, мәдениет және өнердің бір бөлігі болып табылады.

Журналистика, киноматография, графика, көркем сурет тәсілдерін және түс, көлем мен кеңістікті қолдануда композициялық шешімдерді пайдалана отырып, жарнаманың әр түрлі өзіндік идеялары мен жанрларын жасайды. Жоғары кәсіптік деңгейде орындалған жарнама туындылары адамдардың жақсы талғамын қалыптастырады, рухани және сезім әлеміне әсерін тигізеді, адамның нанымы мен құндылықтарының бағытына ықпал етеді. Жарнамалық үндеудің ең үздігі қолданбалы өнердің туындылары болып табылады. Пішіні, идеясы, көркемдігі, сәтті сценарийі, стилі тұрғысынан үйлесімді жарнама адамға ерекше псиологиялық және эмоциялық әсер етеді.

Жарнама - көптеген білім шеңберлерін қамтитын қоғамның күрделі әлеуметтік-экономикалық құбылысы. Оны жасау үшін креаторлар, суретшілер, дизайнерлер редакторлар, мәтін жазушылар, психологтар, операторлар және т. б. жұмыс істейді.

Жарнама дегеніміз қаржыландыру көзі анық көрсетілген, БАҚ арқылы жүзеге асатын, жеке көрсетілмейтін, тауар мен қызметті жылжыту нысаны.

Жарнама аудиторияға екі тәсілмен беріледі:

- жарнама беруші жарнаманы өзін дайындап, содан кейін оны басып, БАҚ-қа ұсынады;

- жарнама беруші жарнама мақсатын атап көрсетіп, жарнама агенттіктеріне және агенттеріне тапсырыс береді.

«Gallup Media Asia» деректері бойынша, 2009 жылы қазақстандық жарнама бюджетінің жалпы көлемі ЖҰӨ-нің 0, 33%-ын құрады. Бұл көрсеткіштерді батыс елдерінің деңгейімен салыстырсақ, АҚШ-та жарнама шығыны ЖҰӨ-ның 3, 1-3, 2%-ын, Францияда - 1, 6%-ын, ал Ресейде - 0, 89% құрады.

Әлемнің ең ірі жарнама берушілерінің тізімінде «Procter & Gamble» компаниясы бірінші орында. Оның жарнама шығындары 2009 жылы 4, 7 млрд. доллар немесе компанияның сату көлемінің 14, 3%-на жуық болды.

Жергілікті өндірушілердің көбі ақшалай қаражаттың жетіспеушілігіне байланысты жарнама агенттіктеріне жүгінбей-ақ, жұмысты өздері істегенді қалайды. Мысалы, «Фуд Мастер», «Рахат» компаниялары тікелей БАҚ-тың жарнама бөлімдерімен тікелей өзара әрекет жасап, жарнамаларын орналастырады. Ал «PRG Botllers», «Қант орталығы», «Бахус» сияқты компаниялар жарнама агенттіктерімен тікелей байланысып, жарнамаға тапсырыс береді. Олар «Ogilvy», «Mc Cann-Erikson», «Styx/Leo Burnett», «D’Arcy», «Initative», «Panda» ірі ағылшын саксондық-американдық концерндерінің желілі агенттіктерімен жұмыс істеуді қалайды. Қазақстан нарығында да жергілікті жарнама агенттіктері дамуда, олардың ішіндегі «Proba», «Pro-Metia Counsel», «Das-Marketing» сияқты жетекші агенттіктер клиенттерге барлық ақпараттық-жарнамалық іс-әрекеттер бойынша қызмет етеді.

Жарнама берушілер - бұлар өндірушілер, бөлшек-көтерме саудагерлер, мемлекеттік емес ұйымдар және т. б. Қазақстан нарығында негізгі жарнама берушілер - шетелдік компаниялар. Мәселен, «Procter & Gamble» компаниясының 2007 жылғы жарнамалық бюджеті 3, 8 млн. доллар, «Unilever»-дікі - 2, 8 млн. доллар, «LG Electronics», «Coca-Cola» компанияларынікі - 1, 9 млн. доллар болды. Отандық жарнама берушілер бюджет бойынша шетелдік компаниялармен бәсекеге түсе алмайды. Осыған қарамастан «Қант орталығы», «Terra Incognito» деп аталған брендін жасап шығарған жарнама компаниясына кеткен шығындары бойынша Қазақстанда екінші орынды иеленді.

Жарнама агенттіктері - жарнама қызметін ұсынатын делдалдар. Олардың көбі бұқаралық ақпарат құралдарын таңдау, жарнама орнын немесе уақытын сатып алу, жарнама науқанын шығармашылық өндеу және жарнаманы жасау сияқты қызметтерді ұсынады. Жарнама беруші оны шығаруға байланысты кейбір қызмет түрлерін өзі жасай алады. Жарнама агенттіктерін таңдаған кезде жарнама бағасын, олардың шығармашылық мүмкіндіктерін, қызметінің сапасын талдау керек.

Көрсетілетін қызмет көлеміне байланысты жарнама агенттіктері әмбебап және мамандандырылған болып бөлінеді.

Әмбебап жарнама агенттігі ақпарат және жарнама қызметінің барлық аумағындағы қызметін ұсынады. Осындай агентіктерге «Стикс», «Триумф», «Бизнес Магазин» және басқалар жатады.

Мамандандырылған жарнама агенттігі жарнама қызметінің белгілі бір түрін ұсынады. Оларға шығармашылық шеберханалар, жарнама уақытына ие болатын фирмалар жатады.

Шығармашылық шеберханалар жарнаманың ерекше көркем тұжырымдамаларын жасап, ол туралы материалдарды дайындайды, бірақ жарнаманы өткізуде, ұйымдастыруда толық ауқымды қызметтер көрсетпейді. Мәселен, «Герона», «Гридан», «Киік» агенттіктері кең өрісті полиграфиялық қызметтерді, визуалды жарнама жасайтын жаңа технологияларды ұсынады.

Жарнама уақытына ие болушы фирмалар алдын ала үлкен көлемде БАҚ-тан орын сатып алады, содан кейін оны жарнама берушілерге және жарнама агенттіктеріне сатады.

Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің мәліметтері бойынша жарнама қызметінің нарығында 546 жарнама агенттіктері тіркелген, ал оның саны Жапонияда 4000-ға жетеді.

Жарнама агенттіктердің барлық түрлері өздерінің пайдасын БАҚ-дарынан түсетін комиссиялық алым немесе көрсетілген қызметтері үшін үстеме баға қою арқылы тауып отырады.

Жарнама құралдары - жарнама таратушылардың жиынтығы. Алты түрлі бұқаралық ақпарат құралдары бар, оларға: баспасөз, теледидар, жарнама, радио, кино және интернет жатады.

Қазіргі қоғамда жарнама туралы адамдарда әр түрлі пікірлер қалыптасқан. Жарнаманы сынаушылар оны адам санасына зиян келтіретін, тауарға қосымша құндылық дарытып, жалған қажеттіліктерді туғызатын айлалы әрекет деп жағымсыз жақтарын ғана көрсетеді.

Алпысыншы жылдары Америка кинотеатрларында мынадай эксперимент жүргізілді. Кино көрсетілімі кезінде әрбір 24 кадрдан кейін, экранда «Поп-корн жеңіздер», «Coca-Cola ішіңіздер» деген сөздер жарқ етіп шығып тұрды. өте қысқа уақытта көрсетілгеніне қарамастан (бес секунд сайын оның 1/3000 бөлігіндей жылдамдықпен), бұл ақпарат адам түйсігіне жетіп, содан кейін санасына әсер етіп, өз кезегінде тауардың сатып алу көлемінің ұлғаюына әкелді. Бұл эксперимент кейіннен «25-кадр тиімділігі» деп аталды. Нәтижесінде мұндай жарнама түйсікке әсер ететін, визуалды, адам құқықтарын бұзатын жарнама деп танылып, оған тыйым салынды. Бірақ та ғылыми түрде оның адамға тигізетін кері әсерін ешкім дәлелдеген емес.

Жарнаманы жақтаушылар оның бәсекені дамытатынын, сұранысты арттыратынын, тұтынушыларды пайдалы ақпаратпен қамтамасыз ететінін, осылар арқылы жаппай өндірістің қалыптасуына байланысты тауардың өзіндік құнының азаюына ықпалын тигізетінін атап көрсетеді.

Алайда кейбір жекелеген фирмалар жарнама науқанын жүргізгенде, заттың шынайы жағдайын бұрмалап, жалған хабар таратуы мүмкін. Тауар қасиеттерінің жағымды жағын арттырып, сатып алушыны алдау, тауар сапасына қатысты жалған ақпарат беруді теріс ниетті жарнама деп атайды. Мұндай жарнама заң бойынша қудаланады. Қазақстанның «Теріс пиғылды бәсекелестік туралы» Заңы тұтынушыларды теріс ниетті жарнамадан қорғауға бағытталған. Әлемде мұндай әрекет мемлекеттік заңдар және тұтынушылар құқықтарын қорғайтын қоғамдық ұйымдар қозғалыстары сияқты екі бағытта жүргізіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.