Жерге меншік құқығы, жер пайдалану құқығы

Жоспар
Кіріспе

1. Мемлекет басқару субъектісі.
2. Шарттың түрлері.
3. Жерке меншік құқығы, жер пайдалану құқығы.

Жерге меншік құқығын және жер пайдалану құқығын қорғау және зиандарды өтеу ҚР Жер кодексінің 20-тарауында жер туралы заннаманың орындалуын қамтамасыз ету тәсілі ретінде қарастырылған.
Алайда, жер туралы заңнаманың міндеттерінің қатарында тек жеке меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын қорғау ғана емес, сонымен қатар жеке және заңды тұлғалардың жерге қатысты басқа да құқықтарын қорғау көзделген. Тараудың аты меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын қорғауды көздейді, ал 164-бап мемлекеттік меншікті қорғауды қарастырмаған, бұл ҚР Конституциясының нормаларына қайшы келеді. Себебі, ҚР Конституциясының 6-бабының 1-тармағында мемлекеттік және жеке меншік танылып, бірдей қорғалатындығы аталған.
Сонымен катар, ҚР Жер кодексінің аталған -бабы меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын азаматтық заңдардың нормаларымен қорғалатындығын көздейді, бұл да ҚР Азаматтық кодексінің 1-бабының нормаларына кайшы келеді.
ҚР Азаматтық кодексі табиғи ресурстарды, соның ішінде жер ресурстарын пайдалану мәселелерін реттемейді, оларды құқықтың жекелеген салаларының — жер және экологиялық құқықтардың құқықтық реттеу пәні деп санайды. Егер аталған қатынастар жоғарыда аталған құқық салаларымен реттелмеген жағдайда ғана, олар азаматтық заңдардың нормаларымен реттелуі мүмкін. Бұл жердің ерекше касиетімен байланысты, себебі бұл табиғи ресурсты адам колынан жасалған заттармен теңестіруге болмайды. Жер пайдалану кезінде тозады деген түсінік дұрыс емес, керісінше егер оны ұлымды пайдаланса жердің жағдай жақсара түседі.
Сонымен қатар, жер туралы заңнаманың нормалары мемлекеттік және жеке меншіктегі жерлердің әрі жеке және занды тұлғалардың жер пайдалану құқығындағы жер учаскелерінің құқықтық жағдайын қарастырады, объектілер мен субъектілерді, меншік иелерінің өз құқықтарын жүзеге асырудың көлемі мен шектерін, оларды қорғаудың кепілдіктерін және басқа да мәселелерді анықтайды.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Билет №19
1. Мемлекет басқару субъектісі.
2. Шарттың түрлері.
3. Жерке меншік құқығы, жер пайдалану құқығы.

1) Мемлекет басқару субъектісі.
2.1Мемлекет қоғамдық үрдістерді басқару субъектісі ретінде Басқарушылық тәжірибеде басқарушылық қызметті жүзеге асыру негізгі 2 бағытта дамыды: 1) Мемлекеттік басқару; 2) Қоғамдық басқару. Олар өте тығыз байланысады, бірін-бірі толықтырады және бірегей басқарушылық қалыпқа келтіруді құрайды, әлеуметтік жүйені толығы мен жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
Мемлекеттік басқарудың маңыздылығы әлеуметтік рөлі мен қоғамдағы мемлекеттің орнынан бастау алады. Тек қана қоғамдық өмірдің қайта құруда экономикалық, саяси және әлеуметтік реформалар, әлеуметтік процестердің кешенін жалпы реттеуде, мемлекеттің алатын орны зор. Мемлекет экономика салаларымен, әлеуметтік қабаттар және жалпы қоғам масштабында әкімшілік-саяси құрылыс арқылы басқаруды қамтамасыз етеді. Азаматтардың қоғамдық бірігуінде басқару, осы ұйымның масштабымен шектеледі. Мемлекет (оның мекемелері орнында) көптеген және күрделі қоғамдағы қызметтерді атқарады, соған байланысты әлеуметтік жүйені басқару оның жүрегі болып саналады.
Үкіметтің қамқорлығымен өндірілетін ұлттық өнімнің көлемін, мемлекеттік инвестициялардың меншікті салмағы мен абсолюттік өлшемдерін, білім мен ғылыми зерттеулерді, халықтың, жоқ-жітік топтарына әлеуметтік көмек пен денсаулық сақтауды және сол сияқты дұрыстығын анықтау мүмкін. Дегенмен, қоршаған ортаны қорғау, жұмысшылардың еңбегі мен денсаулығын қорғау, тұтынушылардың мүдделерін қорғау, экономиканың белгілі салаларында баға белгілеу үшін бақылау мен бос жұмыс орындарына бірден кіргізуді қамтамасыз ету бойынша мемлекет шараларының пайдалы коэффициент әсерін өлшеу мен нақты анықтау күмәнді. Бір жағынан, мемлекет құқықтық нормалардың және ресми (заңды) зорлық-зомбылық пайдаланудың көмегімен елге қажетті тәртіп белгілейді және қуаттайды. Екінші жағынан, ол өзі қоғамға бағынады, қоғамға қызмет көрсетеді, қоғаммен сайланады. Басқаша айтқанда, кез келген қоғамда қоғам мен мемлекет арасында пайда болатын өзара іс-қимыл болады, оның сапасы мен деңгейі басқару саласындағы саясаттың тиімділігімен анықталады. Қоғам мемлекетке тәуелді, онсыз екеуі де өзінің тиімді қалыптасуына, ал экономика азды-көпті тұрақты пайдасына кепілдік бере алмайды.
2) Шарттың түрлері.
* Шарт дегеніміз -- екі немесе одан көп адамның азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісімі.
Шарт еркіндігі -- шарт жасаудың басты әрі айнымайтын қағидасы. Шарт еркіндігінің кағидасы:
* шартты жасау еркіндігі;
* шартты жасауға итермелеуге жол бермеу еркіндігі;
* жасалатын шарттың түрін таңдау еркіндігі;
* тараптар өз қалауы бойынша шартқа әр түрлі жағдайларды енгізе алатындығын;
* тараптар заңда көзделген және көзделмеген шарттарды да жасаса алатындығын білдіреді.
Шарттар, негізінен, екі жақты жасалады, бірақ көп жақты шарттар да кездеседі, мұнда екі жақтан көп тараптар қатысады және келісілген еріктеріне байланысты құқықтық салдар туындайды. Шарттың мазмұны заңда көрсетілген реттерден басқа тараптардың ортақ келісімі бойынша анықталады. Тараптардың еріктері белгілі бір нысанда жүзеге асырылуы тиіс. Шарт екі нысанда: ауызша және жазбаша болуы мүмкін
Реалды шарт бойынша шартты жасасудың негізі -- мүлікті немесе затты беру. Яғни, зат берілген уақыттан бастап шарт жасалынды есептеледі. (Мысалы, несие шарты.)
* Жеткізіп беру шарты -- бұл консенсуалды мәміле, құқықтық міндеттердің пайда болу сөті тараптардың келісімімен анықталады. Бұл жерде бір келісімге келу жеткілікті, мәселен, мүдделі тараптар келіскен мерзімде шарт бұзылса, екінші тарап одан шарттың дұрыс орындалуын, шығындардың орнын толтыруды, айыппұлды үстемелеуді жене т.б. талап етуге қуқылы.
Несие шарты -- бұл реалды шарт, құқықтар мен міндеттер несие алушының ақша қаражатын алғаннан бастап пайда болады.
Шарттарды ақылы және ақысыз деп екіге бөліп қаруға болады. Ақылы шарттың өзінің атынан көрініп тұрғандай, шарт бойынша өзінің міндетін атқарған жақ тиісті ақысын алуы қажет. Белгілі бір қызмет көрсеткен адам сол көрсеткен қызметінің ақысын алады. Ал егер бір тарап екінші тарапқа одан ақы алмай немесе бірдеңе бермей затты ұсынуды міндетіне алған болса, онда мұндай шарт ақысыз иіарт болып есептеледі. Оған біреуге бір нәрсені сыйға беруді, т.б. жатқызуға болады. Шарттарды сонымен қатар, бір жақты міндеттеуші және өзара келісілген деп жіктеуге болады. Шарттардың басым көпшілігі өзара келісілген, яғни құқықтар мен міндеттер екі жақта да бірдей.
* Мәселен, сатып алу -- сату шарты бойынша сатушы сатылған тауарды беруге міндетті және оның ақысын талап етуге құқылы, екінші тарап -- сатып алушы тауарды талап етуге құқылы және оны қабылдап ақысын төлеуге міндетті. Көріп отырғанымыздай екі тарапта да қуқықтар мен міндеттер бар, яғни сатушы мен сатып алушының арасындағы шарт өзара келісімді. Сыйға беру шарты керісінше, бір жақты міндеттеуші шарт. Сыйға алушының ешқандай міндеті жоқ, тек қуқықтарға ие және сыйды қабылдау немесе қабылдамауды өзі шешеді.
3) Жерке меншік құқығы, жер пайдалану құқығы.
Жерге меншік құқығын және жер пайдалану құқығын қорғау және зиандарды өтеу ҚР Жер кодексінің 20-тарауында жер туралы заннаманың орындалуын қамтамасыз ету тәсілі ретінде қарастырылған.
Алайда, жер туралы заңнаманың міндеттерінің қатарында тек жеке меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын қорғау ғана емес, сонымен қатар жеке және заңды тұлғалардың жерге қатысты басқа да құқықтарын қорғау көзделген. Тараудың аты меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын қорғауды көздейді, ал 164-бап мемлекеттік меншікті қорғауды қарастырмаған, бұл ҚР Конституциясының нормаларына қайшы келеді. Себебі, ҚР Конституциясының 6-бабының 1-тармағында мемлекеттік және жеке меншік танылып, бірдей қорғалатындығы аталған.
Сонымен катар, ҚР Жер кодексінің аталған -бабы меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын азаматтық заңдардың нормаларымен қорғалатындығын көздейді, бұл да ҚР Азаматтық кодексінің 1-бабының нормаларына кайшы келеді.
ҚР Азаматтық кодексі табиғи ресурстарды, соның ішінде жер ресурстарын пайдалану мәселелерін реттемейді, оларды құқықтың жекелеген салаларының -- жер және экологиялық құқықтардың құқықтық реттеу пәні деп санайды. Егер аталған қатынастар жоғарыда аталған құқық салаларымен реттелмеген жағдайда ғана, олар азаматтық заңдардың нормаларымен реттелуі мүмкін. Бұл жердің ерекше касиетімен байланысты, себебі бұл табиғи ресурсты адам колынан жасалған заттармен теңестіруге болмайды. Жер пайдалану кезінде тозады деген түсінік дұрыс емес, керісінше егер оны ұлымды пайдаланса жердің жағдай жақсара түседі.
Сонымен қатар, жер туралы заңнаманың нормалары мемлекеттік және жеке меншіктегі жерлердің әрі жеке және занды тұлғалардың жер пайдалану құқығындағы жер учаскелерінің құқықтық жағдайын қарастырады, объектілер мен субъектілерді, меншік иелерінің өз құқықтарын жүзеге асырудың көлемі мен шектерін, оларды қорғаудың кепілдіктерін және басқа да мәселелерді анықтайды. Бұлардын барлығы ҚР Жер кодексінің нормаларынан келесі тәртіпте көрініс тапқан:
1) 3, 20. 26-баптар жерге мемлекеттік меншік құқығын әртүрлі аспектіде қарастырады;
2) 12-баптың 22-тармағында меншік құқығының объектілері көзделген;
3) 12-баптың 31-тармағы жерге билік етуді мемлекеттің жердің заңды тағдырын тануының қамтамасыз етілген мүмкіндігі ретінде қарастырады;
4) 20-баптың 1-тармағы Қазақстан Республикасында жерге мемлекеттік меншік пен жеке меншік танылатынын және бірдей қорғалатынын көздейді;
5) 20-баптың 2-тармағына сәйкес, Қазақстан Республикасының аумағындағы жерге мемлекеттік меншік құқығының субъектісі болып Қазақстан Республикасы табылады;
6) 21-баптың 1-тармағына сәйкес, меншік иесінің өзіне тиесілі жер учаскесін иеленуге, пайдалануға және оған билік етуге құқығы бар;
7) 21-баптың 2-тармағына сәйкес, жердің меншік иесі ретіндегі мемлекеттің құқықтарын мемлекеттік басқару органдары жүзеге асырады;
8) 21-баптың 3-тармағына сәйкес, жер учаскесінің меншік иесі ҚР Жер кодексінде және өзге де заң актілерінде көзделген негіздерде, шарттар мен шектерде меншік иесі құқығын жүзеге асыра алады;
9) 27-бапта мемлекеттік меншікті жүзеге асырудың нысандары қарастырылған;
10) 25-бапта жер учаскелеріне жеке меншік құқығын жүзеге асырудың нысандары қарастырылған; 30-бап жер пайдаланушылар қатарынан мемлекеттік жер пайдаланушыларды да көздейді;
11) 50-бапқа сәйкес жер учаскелерді берудің мөлшері заңмен белгіленген тәртіпте анықталады.
12) 8-бапта аймақтарға бөлу -- жер аумағын оның нысаналы мақсаты мен пайдаланылу режимін белгілей отырып айқындау қарастырылған;
13) 2-бапқа сәйкес жерлерді санаттарға жатқызуды, бір санаттан басқа санатқа ауыстыруды мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде жүзеге асырады;
14) жер үшін төленетін төлемді мемлекет орнықтырады (9-бап);
15) жер қатынастарын реттеу Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыретіне және жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органның және оның жергілікті жердегі органдарының және жергілікті өкілді және атқарушы органдардын құзыретіне жатады;
16) жер учаскесі меншік құқығынын, жер пайдалану құқығынын және жерге басқа да құқықтардың объектісі ретінде 20-66-баптарда, сервитут 67-75-баптарда, жер учаскесін кепілге салу 76-80-баптардан шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін берілетін жер учаскелер 101, 170-баптарда, меншік құқығының, жер пайдалану құқығының және жерге қатысты өзге де құқықтардың тоқтатылуы 81 -96-баптарда, жер санаттарының құқықтық режимі 97-138-баптарда қарастырылған;
17) жер учаскелері меншік иелері мен жер пайдаланушылардың құқықтары мен міндеттері 64 және 66-баптардын нормаларымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.