Қылмыстың түсінігі

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ҚЫЛМЫСТЫҚ ІС ЖҮРГІЗУДЕГІ АНЫҚТАУДЫҢ ТҮСІНІГІ

Анықтау органдарының түрлері және олардың құзыреті

Қылмыстық іс жүргізудегі анықтау өндірісі және оны ұйымдастырудың құқықтық негіздері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҰҚЫҒЫ БОЙЫНША ҚЫЛМЫС ҰҒЫМЫ

Қылмыстың ұғымы және белгілері

Қылмыстың түрлері

Қылмыстың жиынтығы

ҚЫЛМЫС ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ МІНДЕТТЕРІ

Қылмыс құрамының түсінігі және оның маңызы

Қылмыс және қылмыс құрамының міндеттері

Қылмыс құрамының түрлері

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 2005 жылы Қазақстандықтарға арнаған Жолдауында ғылымды одан әрі дамытуға ерекше мән берді.

Жалпы ғылымы жоқ ел тұл, ғылымы дамымаған елдің болашағы күмәнді, қазір қарап отырсақ, жер жаһандағы ізгі жетістіктердің барлығы дерлік ғылымның адамзатқа тартқан сыйы, тартуы іспеттес. Тәуелсіздік туын желбіреткен он жылдан бері Қазақстан ғылымы да дамып, әлемге әйгілі бола бастады, кез-келген ғылым саласында ілгері дамушылық көрінісі айқын.

Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкес біздің мемлекетіміз демоқратиялық, құқықтық, әлеуметтік, зайырлы мемлекет болып табылады. Еліміздің өркендеуіне, мемлекетіміздің нығаюына құқық нормаларын, құқық саласы ғылымын жетілдірудің маңызы ерекше. Құқық нормалары барлық қоғамдык катынастардың реггеуші тетігі, кез-келген қоғамдық қатынастар жалпыға бірдей, әділ заң нормалары арқылы жүзеге асырылуы қажет.

Заң талаптарын, құқық нормаларын құрметтеу және оны бұлжытпай жүзеге асыру әрбір азаматтың қасиетті борышы.

Құқықтық мемлекеттілікті орнатуда, оның тетіктерін одан әрі жетілдіруде құқық ғылымы салаларының атқаратын міндеті зор болып отыр. Сондай ауқымды міндет заң ғылымының негізгі салаларының бірі - қылмыстық құқық ғылымына да жүктеліп отыр. Қылмыстық құқық ғылымында алда кешенді ғылыми проблемаларды жүзеге асыру, оның ішінде қылмыстық жазаны тағайындау, бас бостаңдығынан айырмайтын шараларды белгілеудің ғылыми негіздері, өлім жазасын қолдануды жою, өмір бойы бас бостандығынан айыру жазасын орындаудың құқықтық - нормалық қырларын жетілдіру сияқты іргелі зерттеулерді жүзеге асыру міндеттері түр.

Қазақстан Республикасы Конституциясында сәйкес біздің мемлекетіміз демократиялық құқықтық, әлеуметтік, зайырлы мемлекет болып табылады. Еліміздің өркендеуіне, мемлекетіміздің нығаюна құқық саласы, құқық қорғау органдарының маңызы ерекше.

Құқықтық мемлекетті орнатуда, оның тетіктерін одан әрі жетілдіруде құқық ғылымы салаларының атқаратын міндеті зор.

Қылмыстылықпен күрес, қылмыскердің тұлғасына ғылыми негізде зерттеу, орын алған қылмысты құбылыстардың себептері мен оған мүмкіндік жасайтын мән - жайларын анықтау, бүгінгі күні заң ғылымдарының келесі міндеттерінің бір болып саналады.

Қылмыстық құқық дегеніміз - құқық саласының негізгі түрлерінің бірі ретінде қылмыстың түсінігі мен белгілерін, қылмыс үшін қылмыстың жауаптылықтың негізгі мен шектерін сондай - ақ қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босатудың шарттарын анықтайтын құқықтық нормалардың жиынтығы. Қылмыстық құқық басқа да құқық салалары сияқты белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттейді.

Қылмыстық құқықтың бірден - бір жалғыз формальды қайнар көзі - Қылмыстық Кодекс болып табылады.

Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодекстің 11 - бабын алатын болсақ, онда «Қылмыстың бірнеше мәрте жасалуы» деп аталады. Қазақстан Кодексінің 11 - бабының бірінші бөлігіне сәйкес - жалғаспалы қылмыс ортақ ниетпен және мақсатпен қамтылып, тұтас алғанда, бірдей қылмыстық әрекеттер қатарынан тұрады

Егер адам бұрын жасаған қылмысы үшін заңмен белгіленген тәртіп бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған болса не адамның бұрын жасаған қылмысы үшін соттылығы жойылған немесе онысы алынған болса немесе мұндай қылмыс үшін қылмыстық жауапқа тартылу мерзімі өтіп кетсе, қылмыс бірнеше рет жасалған деп танылмайды - деп Қылмыстық Кодекстің 11- бабының үшінші бөлімінде анық айтылған, сол сияқты, бұл жағдайды Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Пленумы да бірнеше рет атап көрсеткен.

Берілген «Қылмыстың түсінігі» курстық жұмысы кіріспеден, 2 тараудан, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттерден тұрады.

ҚЫЛМЫСТЫҚ ІС ЖҮРГІЗУДЕГІ АНЫҚТАУДЫҢ ТҮСІНІГІ

Қылмыстық іс жүргізу қызметі іс-жүргізушілік-құқықтық қатынас нысанында жүзеге асырылады. Ал өз кезегінде мұндай қатынасқа түскен субъектілер заңға сәйкес белгілі бір іс-жүргізушілік құқықтар мен міндеттерге иеболады.

Заңмен белгіленген құқықтық мәртебелерге байланысты қылмыстық іс жүргізудің қатысушылары деп-өзінің немесе өздері білдіретін құқықтар мен мүдделерін қорғау мақсатында қылмыстық істі тергеу өндірісіне мемлекеттік органдармен тартылған немесе жіберілген жеке не заңды тұлғаларды айтамыз. Сонымен қатар, олардың қатарына кең іс-жүргізушілік құқықтар мен міндеттерге ие болатын, қылмыстық сот ісін жүргізуге өкілетті лауазымды тұлғалар мен мемлекеттік органда және көмекші қызметтерді атқаратын өзге тұлғалар мен органдар жатады. 1 Осыған байланысты қылмыстық іс жүргізу қатысушыларын жіктеу мәселелесімен көптеген авторлар айналысқан. Қылмыстық іс жүргізу қатысушыларын жіктеудің қандай түрі болмасын, ондағы басты рөлді мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалар атқарады. Оларға қылмыстық істі жүргізу, қылмыстық ізге түсуді бастау, қылмыстық істі бағыттау және оның тағдырын анықтау туралы шешімдерді қабылдау бойынша арнайы өкілеттіктер берілген. Іс жүргізудің қалған қатысушыларының орны өзгеше. Олардың өздері іс бойынша ешқандай шешім қабылдамайды, бірақ іс жүргізуге қатыса отырып, белгілі бір іс-жүргізушілік қызметті жүзеге асырады және сонысымен қылмыстық істің қозғалысына әсерін тигізеді.

Қылмыстық іс жүргізу заңына сәйкес қылмыстық ізге түсу органдарына прокурор (мемлекеттік айыптаушы), тергеуші, анықтау органы және анықтаушы жатады (ҚР ҚІЖК 7-бап, 14-тармақ) . Біздің диссертациялық зерттеу пәніне анықтау органы мен анықтау органы бастығының іс-жүргізушілік-құқықтық қызметтері мәселелері кіреді. Сондықтан да, біз іс жүргізу заңдылығын жетілдіру мақсатында осы екі субъектінің төңірегінде жиналған, әлі шешілмеген сұрақтарды қарастырамыз. Соның ішінде, әсіресе, “Анықтау органдары дегеніміз не, олар немен айналысады. Оның құқықтық мәртебесі және Анықтау органының бастығы деп кімді айтамыз, Оның құқықтық мәртебесі қандай деген мәселелерді қозғаймыз. Анықтау органы мен анықтау органы бастығының құқықтық мәртебелерін реттей отырып, заң шығарушы бұл іс жүргізудің қатысушыларына нақты және толық анықтамалар бермеді. ҚР ҚІЖК 65-бабының 1-бөлігінде анықтау органының құзыреті берілген, ал 2 және 3 бөліктерінде анықтау органыболып табылатын органдар мен лауазымды тұлғалар аталған, алайда анықтау органы категориясын толық түсіндіретін анықтама берілмеген. Бір жағдайда оларға мемлекеттік органдар жатады:

1. Ішкі істер органдары;

2. ұлттық қауіпсіздік органдары;

3. әділет органдары - сот шешімдерінің атқарылу тәртібін бұзуға байланысты қылмыстар туралы істер бойынша;

4. қаржы полициясы органдары;

5. кеден органдары- контрабанда және кеден төлемдерін төлеуден жалтару туралы істер бойынша;

6. әскери полиция органдары - ҚР қарулы күштерінде, ҚР басқа да әскерлері мен әскери құрамаларында шақыру немесе келісім-шарт бойынша әскери қызметін атқарып жүрген әскери қызметшілер; әскери жиындарды өткеру кезінде запастағы азаматтар; әскери бөлімдердің, құрамалардың, мекемелердің азаматтық қызметкерлері олардың қызметтік міндеттерін атқаруына байланысты немесе осы бөлімдердің, құрамалардың және мекемелердің орналасқан жерінде жасаған барлық қылмыстары туралы істер бойынша;

7. мемлекеттік өртпен күресу қызметінің басқару органдары мен бөлімшелері - өртке байланысты барлық қылмыстар туралы істер бойынша;

Басқа жағдайларда оларға мемлекеттік органдар мен мекемелердің басшылары жатады:

1. шекара бөлімдерінің командирлері - ҚР мемлекеттік шекарасы туралы заңдарды бұзу туралы істер бойынша, сондай-ақ ҚР континентальдық шелфінде жасалған қылмыстар туралы істер бойынша;

2. әскери полиция органы болмаған жағдайда әскери бөлімдердің, құрамалардың, командирлері, әскери мекемелер мен гарнизондардың бастықтары-ҚР Қарулы Күштерінде басқа да әскерлері мен әскери құрамаларында шақыру немесе келісім-шарт бойынша әскери қызметін атқарып жүрген өздеріне бағынышты әскери қызметшілер, сондай-ақ олар әскери жиындар өткеру кезінде запастағы азаматтар жасаған барлық қылмыстар туралы істер бойынша; әскери бөлімдердің, құрамалардың, мекемелердің азаматтық қызметкерлері олардың өзінің қызметтік міндеттерін атқаруына байланысты немесе осы бөлімдердің, құрамалардың және мекемелердің орналасқан жерінде жасаған қылмыстары туралы істер бойынша;

3. ҚР дипломатиялық өкілдіктердің, консулдық мекемелердің және өкілетті өкілдіктердің басшылары - өздерінің қызметкерлері болған елдерінде жасаған қылмыстар туралы істер бойынша;

Заң анықтау органының барлық қылмыстар туралы істер бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу және кезек күттірмейтін тергеу қимылдарын орындау жөніндегі құқықтар мен міндеттерді сол сияқты алысқа жүзу сапарындағы теңіз кемелерінің капитандарына, геологиялық барлау партияларының, басқа да мемлекеттік ұйымдар мен олардың бөлімшелерінің басшыларына жоғарыда аталған анықтау органдары алыс, көлік қатынасы болмаған кезеңде жүктейді.

Заң шығарушының мұндай ыңғайы Л. В. Павлухинның пікірінше бірқатар себептермен түсіндіріледі. Біріншіден, анықтау органдарының бұндай топтарға бөлінуі, ондағы анықтауды жүргізетін лауазымды тұлғалардың санынабайланысты. Жоғарыда айтылған екінші топтағы анықтау органдарына қарағанда, бірінші топтағы анықтау органдарында (әсіресе ішкі істер органдарымен салыстырып қарағанда( лауазымды тұлғалардың саны басым болып келеді. Бұны ол екі топтың да анықтау органдарымен жүргізілетін қылмыстық істердің мөлшерімен де түсіндіреді. Екіншіден, мемлекеттік органдар басым көпшілік қылмыстық істер бойынша анықтауды жүргізетіндіктен, олардың негізгі функциясы болып анықтауды жүргізу функциясы табылады. Ал екінші топтағы анықтау органдарының негізгі функциясы, мысалы әскери бөлімдерде әскери тәртіп пен құқық тәртібін сақтауболғандықтан, әдетте, бұл мекемелермен анықтау жүргізілетін қылмыстық істер аз немесе мүлдем болмауы мүмкін ( мысалы, теңіз кемелерінде) . Сондықтан да, анықтау өндірісі соңғы аталған органдарда эпизодикалық сипатқа ие болып, тұрақты функция ретінде бола алмайды. 2

Ал ҚР ҚІЖК-ның 66-бабымен анықтау органының бастығы реттелген, бұл нормаға сәйкес анықтау органы бастығы болып өз құзыретінің шегінде Бас басқарманың (Департаменттің), басқарманың, бөлімінің, бөлімшенің және анықтау органының өзге де бөлімшелерінің бастықтары табылады. Біздің ойымызша, анықтау органының бастығы түсінігіне берілген бұл анықтама нақты және толық емес, оның себебі, ол тек 65-бапта көрсетілген орган деп аталатындарға ғана қатысты, ал қалған анықтау органдарының түрлеріне қолдануға жатпайды ( шекара бөлімдерінің командирлері, әскери бөлімдердің, құрамалардың командирлері, дипломатиялық өкілдердің, консулдық мекемелердің және өкілетті өкілдердің басшылары, т. с. ) сонымен қатар, бұл анықтама анықтау органы бастығына тән барлық белгілерді ашып көрсетпейді. Бұл екі категория түсініктеріне баға бере отырып, біз олардың бір-біріне өте жақын және ұқсас ұғымдар екенін тұжырымдаймыз. Бұндай қортынды жасауға көптеген іс-жүргізуші ғалымдардың осы екі түсінікке берген көзқарастары, пікірлері себеп болды. В. Н. Шпилев, А. П. Рыжаков пен А. И. Сергеев, В. М. Савицкий мен Ф. А. Томасевич, А. А. Чувилев, Р. Х. Якупов, Л. В. Павлухин, т. с. с. Ендіжоғарыда айтылған анықтау органы мен анықтау органының бастығы түсініктеріне жан-жақты, толық және нақты дефинициялар беру мақсатында бұл субъектілердің құқықтық мәртебелерін ескере отырып, осы ғалымдардың көзқарастарын қарастырайық.

Анықтау органы болып оның құзыретіне жатқызылған кез-келген іс бойынша анықтауды жүргізуге құқылы басшы табылады. Анықтау органының бастығы анықтауға басшылық етіп, нақты істер бойынша анықтауды жүргізу үшін тұлғаларды тағайындайды. 3

В. Н. Шпилевтің көзқарасы бойынша, анықтау органы-бұл анықтауды жүргізуге өкілеттігі бар мекеме немесе сол мекемені басқарушы лауазымды тұлға. 4 Демек, осы анықтамаға және ҚР ҚІЖК 65-бабының 2-бөлігіне сүйене отырып, анықтау органдары болып мыналар табылады екен: ішкі істер, ұлттық қауіпсіздік, әділет, қаржы полициясы, кеден, әскери полиция органдарының бастықтары, шекара бөлімдерінің командирлері, әскери мекемелер мен гарнизондардың бастықтары, өртпен күресу қызметінің мемлекеттік орган бастығы, ҚР дипломатиялық өкілдіктердің, консулдық мекемелердің және өкілетті өкілдіктердің басшылары.

Осындай В. Н. Шпилев сияқты берген көзқарасты А. П. Рыжаков пен А. И. Сергеев те ұстанады. Олар анықтау органын мемлекеттік мекеме деп, сонымен бірге, анықтау органдарының қатарына белгілі бір қызметтер мен басқармаларды қосқан. Сондай-ақ, олар мекеме дегеніміз - бұл атқарушылық және әкімшілік секілді қызметтердің бірін жүзеге асыратын белгілі бір қызметкерлер тобы деп есептейді. 5 Жоғарыда берілген анықтамалардың ішінен В. Н. Шпилевтің берген анықтамасын мейлінше дұрыс деп санауға болады, оның себебі әрбір анықтау органы деген кезде, ең біріншіден оның мәртебесін және т. б. белгілерін көрсететін оның бастығы болып табылады. Басқаша айтқанда, анықтау органы бастығының мәртебесін белгілейтін сол анықтау органы немесе мекеме, ал ондағы біз айтқан орындаушылар, яғни лауазымды адамдардың мәртебесі олардың өкілеттіктері, құқықтары мен міндеттері негізінде белгіленеді. Алайда, В. Н. Шпилевтің берген анықтамасында А. П. Рыжаков пен А. И. Сергеев айтқан атқарушылық функциясын жүзеге асыратын анықтаушылар көрсетілмеген. Анықтау органы үлкен мекеме болғандықтан, онда басшыдан басқа, атқарушылар, яғни анықтаушылар болуы тиіс. Бұл орайда А. П. Рыжаков пен А. И. Сергеевтың берген анықтамасын да бір жағынан дұрыс деп санауға болады.

Ал осыған байланысты, В. М. Савицкий мен Ф. А. Томасевичбасқашалай анықтама берген. Олардың пікірінше, анықтау органының бастығы белгілі бір мекеменің тек әкімшілік басшысы болып табылады және ол ешқандай да іс-жүргізу қызметтеріне ие бола алмайды. 6 Біз бұл ғалымдардың берген анықтамасымен жартылай келісеміз. Оның себебі, бір жағынан, кез-келген мемлекеттік мекеме бастығы қызметінің негізгі сферасы әкімшілік немесе басқарушылық сипатқа ие. Ал, екінші жағынан, ҚР ҚІЖК 66-бабына көз жүгіртетін болсақ, анықтау органының бастығы процессуалды басшылық ету және тергеу функцияларын жүзеге асырады, олай болса, оның қызметі сонымен бірге, іс-жүргізушілік құқықтық сипатқа да ие. Осы анықтамаға ұқсас, біршама толық пікірді Ю. Н. Белозеров те білдірген болатын. Оның көзқарасы бойынша, полиция қызметіне тән үш бағытты бөліп қарауға болады және олардың әрқайсысының айрықша құқықтық сипаты бар. Олар: әкімшілік қызмет, жедел-іздестіру қызметі, анықтау өндірісі. 7 Алайда, ҚР “Жедел-іздестіру қызметі туралы” Заңының 6-бабына сәйкес анықтау органдарының кейбіреуінің ғана жедел-іздестіру қызметімен айналысуға құқығы бар. Олай болса, Ю. Н. Белозеровтың берген бұл пікірі заңда белгіленген барлық анықтау органдарына қатысты бірдей қолдануға келмейді. Сол себептен де, анықтау органдары түсінігінің дефинициясын берген кезде олардың жедел-іздестіру шараларын жүзеге асыратындығын ерекше белгілеп айтудың керегі жоқ. Өйткені, бұндай жағдайда біз, анықтау органдарына кіретін мемлекеттік органдар мен мекемелердің санын жасанды түрде азайтып алуымыз мүмкін. 8 Ю. Н. Белозеровтың көзқарасын әрі қарай дамытқан -Р. Х. Якупов. Ол, мемлекеттік мекеме басшысы қылмыстық іс жүргізу заңына сәйкес анықтаушының бүкіл процессуалдық өкілеттігіне ие бола тұрып, өзінің басшылық жағдайымен немесе мәртебесімен байланысты басқа да процессуалды құқықтар мен міндеттерге ие болатынын көрсеткен. Осының салдарынан ол қылмыстық іс жүргізудің дербес субъектісі болып, анықтау органының бастығы деп аталынған. 9

Бірқатар ғалымдардың пікірлерін қарастырып, олардың әрқайсысына біздің көзқарасымызды білдірігенен кейін, жоғарыда айтып өткендей бұл категориялардың іс-жүргізушілік-құқықтық мәртебесіне көңіл аударғанды жөн көріп отырмыз. Ең біріншіден, құқықтық мәртебенің не екенін, оның элементтерін еске түсірейік. “Мәртебе” этимология мағынасында - бұл субъектінің “құқықтық жағдайы, қалпы”. 10 Яғни, егер құқықтық мәртебені тұлға мен қоғамның, азамат пен мемлекеттің, индивид пен басқа индивидтің өзара қатынасын көрсететін белгілер жүйесі ретінде кең мағынада қарастырсақ 11, онда адамның қоғамдағы шынайы жағдайын заңи түрде анықтайтын, сипаттайтын, кепілдейтін, бекітетінінің барлығы құқықтық немесе заңды мәртебені құрайды. 12 Құқықтық мәртебенің элементтерін Д. Д. Цабрия аса шеберлікпен сипаттап өтті. Ол, басқару органдарының құқықтық мәртебесін талдай отырып, олардың мемлекеттік органдардың жалпы жүйесінде орнын, түрін, белгілеуін, сипатын анықтайтынның барлығы мәртебенің сипатын құрайтынын айтты. Құқықтық мәртебеге ресми атауы; құрылу тәртібі мен тәсілдері; аумақтық қызметі; қызметтің мақсаттары; міндеттер мен функциялар; нақты билік өкілеттіктерінің көлемі мен сипаты; қызметтің нысандары мен әдістері; органдағы ведомстваға қарасты мәселерді шектеу тәртібі; жауапкершілік; органды қаржыландырудың қайнар көздері; заңды тұлғаның құқықтарының бар-жоқтығы; белгілі бір құрылымға ие болу құқығы және міндеті; мемлекеттік рәміздерді пайдалану құқығы және міндеті. Мәртебе қызметінің мазмұнын сипаттайтын элементтерге, яғни мақсаттарға, міндеттерге, функцияларға, нақты билік өкілеттіктеріне және жауапкершілікке ерекше назар аудару керек. Бұл элементтер құқықтық мәртебенің өзегі болып табылады. ”13 Сонымен қатар, А. П. Кругликов анықтау органдарының құқықтық мәртебесінің элементтері қатарына олардың қылмыстылық пен күресті жүргізетін басқа да мемлекеттік органдармен және азаматтармен процессуалдық қарым-қатынасын жатқызады. 14 Бұл мәселелерді ұғып алғаннан кейін, құқықтық мәртебенің бұл элементтерін ең біріншіден, анықтау органына қатысты қолданайық. Анықтау органының мақсаттарын сөз еткенде, олардың іс жүргізу заңдылығында көзделмегендігін ескерген жөн. Бұл іс жүргізу заңдылығындағы тағы бір кемшілік. Ол заң ғылымында “мақсаттар” және “міндеттер” түсініктерінің теңдестіріл-гендігімен түсіндіріледі. 15 Логика тұрғысынан алып қарағанда қылмыстық іс жүргізудің міндеттері (ҚР ҚІЖК, 8-бап) осы қылмыстық іс жүргізудің жалпы мақсаттарынан тікелей шығу керек және шығады, ал қылмыстық іс жүргізудің мақсаттары өз кезегінде қылмыстық сот ісінің жалпы бағыттарын анықтайды. А. Л. Хан өзінің диссертациялық зерттеуінде қылмыстық іс жүргізудің мақсаттары болып іс бойынша ақиқатқа жету және жазаны жүзеге асыру табылады және соған сәйкес қылмыстық сот ісін жүргізу органдарының алдына ҚР ҚІЖК 8-бабымен міндеттер қойылады деп жазған. Анықтау органының сотқа дейінгі қызметпен айналысатынына байланысты, оның міндеттері жалпы міндеттерден, ( ҚР ҚІЖК, 8-бап) қылмыстық іс жүргізудің кейбір қағидаларынан және дәлелдеуге жататын мән-жайлардан (ҚР ҚІЖК, 117-бап) шығады. Олар төмендегідей:

-қылмыстарды тез және толық ашу, оларды жасаған адамдарды әшкерелеу және әділ қылмыстық жазаға тарту;

- істің мән-жайын объективті, жан-жақты және толық зерттеп, қылмыстық заңды дұрыс қолдану;

- азаматтарды заңсыз айыптау мен соттаудан қорғау, заңсыз айыпталған немесе сотталған жағдайда толық ақтауды қамтамасыз ету;

- дәлелдемелерді табу мен бекіту негізінде оларды қылмыстық іс жүргізуде және сотта қолдану үшін алғышарттар жасау;

- қылмыспен келтірілген зиянның бар-жоқтығын анықтау, бар болған жағдайда, оның мөлшерін анықтау және оны қалпына келтіру бойынша шаралар қабылдау;

- қылмыстың алдын алу мен оны жасауға итермелеген жағдайларды анықтау, оларды жою;

- заңды және дәлелді түрде айыпталушы ретінде жауапқа тарту;

- заңдылық пен құқық тәртібін нығайту;

- құқықты құрметтеу көзқарасын қалыптастыру. 16

Анықтау органдарының функцияларын жалпы 3-ке бөліп қарауға болады: әкімшілік, тергеу және жедел іздестіру. Бірақ, соңғысын барлық анықтау органдары бірдей жүзеге асырмайды. Оның себебін біз жоғарыда толық түсіндіріп кеткен болатынбыз. ҚР ҚІЖК 65-бабында анықтау органдары мемлекеттік мекемелер мен басшылар деп бөлінген, ал мемлекеттік мекемелердің өздері оны басқаратын басшыдан және лауазымды тұлғалардан тұрады. Демек, олар қылмыстарды тергеуге бағытталған іс жүргізу қызметі мен басқа қызметтерді атқарады.

Анықтау органдары іс жүргізу қызметін жүзеге асырған кезде ҚР ҚІЖК 65-бабына сәйкес, келесі құзыреттерге ие болады:

қылмыстың белгілері мен оларды жасаған адамдарды табу, қылмыстардың алдын алу және жолын кесу мақсатында қажетті қылмыстық іс жүргізу және жедел іздестіру шараларын қолдану;

алдын ала тергеу жүргізу міндетті істер бойынша ҚР ҚІЖК 200-бабында көзделген тәртіппен қылмыстық іс жүргізу және жедел - іздестіру әрекеттерін орындау;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.