Қылмыстық іс бойынша өндірісті жокка шығаратын мән-жайлар

Анықтау, тергеу органдары, прокурор және сот қылмыстық ізге түсуді боддырмайтын мән-жайлар аныкталған кезден бастап кылмыстық іс жүргізу кодексінің 37-бабына сәйкес қылмыстық. іс қозғаудан бас тартуы, ал қозғалған істі тоқтатуы тиіс. Қылмыстық істі қозғауға болмайтын ал қозғалған істің токта-тылуы тиіс жағдайлар:
1) қылмыс оқиғасының болмауы. Қылмыс оқиғасының болмауы деп қылмыс ретінде карастырылып отырған жинақталған немесе ұсынылған материалдарда қоғамға кауіпті іс-әрекеттің (әрекетсіздіктің) болмауы түсініледі;
2) әрекетте қылмыс кұрамының болмауы. Бұл жағдай мынадай кезде орын алады. Айталық белгілі окиға (іс-әрекет немесе әрекетсіздік) шынында да орын алған бірак кандайда болмасын кылмыс құрамын жасайтын белгі жоқ. Мысалы, адамның іс-әрекетіндегі әкімшілік немесе жағымсыз әрекет көрініп ақ түр. Немесе ол формальді түрде қылмыс құрамының белгілеріне ие, алайда маңыздылығының томенділіге сәйкес қоғамға қауіптілігін білдірмейді, сондықтан қылмыс деп танылмайды және де басқа да бірқатар негіздемелері бар;
3) егер ол жасаған әрекеті үшін жаза қолдануды жойса, ол рақымшылық ету актісінің салдары. Қазақстан Республикасы Парламенті жариялаған рақымшылық актісі қылмыстық істі козғаудан бас тартуға немесе тоқтатуға негіз болып табылады, егер онда Қылмыстық кодексінің күдікті не айыпты қылмыстық іске тартылған баптар көрсетілген болса;
4) мерзімінің ескеруіне байланысты. Қазақстан Республи¬касы Қылмыстық кодексінің 69-бабында көзделгендей қылмыстық іс қозғауға жатпайтын ал қозғалғандары қысқартуға кететін жағдайларда мерзімінің ескіруіне байланысты тәртіп бойынша айыпты адам қылмыстық жауаптылықтан босатылады;
5) жәбірленушінің шағымының болмауы. Жәбірленуші кылмыстық іс бойынша ауыр емес шығынға ұшырап, қылмысты адам туралы шағым бермесе, яғни жәбірленушінін жеке іс бо¬йынша шағымы болмаған жағдайларда жүзеге асырылады. Бұл орайда атап өтуіміз керек, прокурор шағымы болмаса да өз мүддесін, құқығын қорғауға дәрменсіз немесе өз қүкығын қорғау жөнінде өзге де қабілетсіз адамға тәуелді адамдарға қатысты қылмыстық іс қозғауға құқылы (КР ҚІЖК 32-бап 2-бөлігі);
6) жеке айыптаушынын — Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 33-бабының 1-бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген қылмыстыр туралы істен бас тартуы. Жеке іс бойынша сот арыз қабыддаған сәттен бастап бұл арызды берген адам Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 390-бабының 5-бөлігіне сәйкес жеке айыптаушы болып табы¬лады. Қылмыстық іс жеке айыптаушының сотталушыны кінәлаудан бас тарту жағдайы сот шешімі бойынша тоқтатылады;
7) өзі туралы белгілі бір айыптау бойынша соттың занды күшіне енген үкімі не қылмыстық ізге түсу мүмкін еместігін белгілейтін соттың күшін жоймаған қаулысы бар адамға қатысты. Қазақстан Республикасы Конституциясының 3-бабына сәйкес ешкім де қайталап қылмыстық жазаға тартыла алмайды.Бұл жағдайда сот үкімінің біреуі белгіленген тәртіп бойынша алынып тасталуы кажет.