Тәрбие жоспары және қойылатын талаптар

Тарбиелік жұмысты жоспарлау тәрбиелеу процесін табысты ұйымдастырудың қажетті шарты. Жоспар жасай отырып, сынып жетекшісі сынып ұжымының және жекелеген оқушылардың дамуын жобалайды. Ол тарбиелеу Mіндemmepін белгілеп қана қоймай, оқушылардың тәрбиелік деңгейін арттыру жолдары мен турлерін де көрсетеді.
Жоспарсыз сыныптағы тәрбиелік жұмыстың мазмұны, түрлері мен әдістepi кездейсоқ факторлармен анықталып, стихиялық сипатта болады.
Сынып жетекшісінің тәрбиелік жұмыс жоспары - міндетті педагогтік құжат. Оның жасалуы мен орындалуына сынып жетекшісі мектеп әкiмшілігі алдында жауапты. Жоспарды оқу жылы басталар алдында мектеп директоры бекітеді.
Сынып жетекшілерінің тәжірибесінде жиі кездесетін жұмысты жоспарлау кезіндегі неғұрлым көп таралған қателер:
• балаларды терең ғылыми зерттеу мен қалыптасқан психологиялық-педагогикалық жағдайға негізделген нақты белгіленген мақсат пен тәрбиелеудің белгілі бip стратегиялық міндеттердің болмауы;
• дәстурлі жоғарыдан нұскқулар, ұсыныстар, жарлықтар, нақты белгіленген «шаралар» күту, соның салдарынан сынып жетекшісінің босбелбеулікке жол бepyi;
• жоспарлаудың қарадүрсінділігі (кебіне кездейсоқ істер тізімінен тұратын шығарыпсалма жоспарлар);
• балаларды жоспарлауға тарта білмеу;
• балалар ғaнa емес, педагогтің өзін де қызықтырмайтын, қалай болса солай жоспарланған icтep (мысалы, «сөзсайыс еткізу», «балаларды адамгершілікке тәрбиелеу», «Көгілдір отты» өткізу, т. б.).

Сынып жетекшісі тәрбиелік жұмысты жоспарлау алдында не icmeyi керек?
Бipiншіден, балалардың жасын, сынып ұжымының даму деңгейін, тәрбиелеу шарттарын (қалалар мен ауылдар, накты аймақ мүмкіндіктеріне, мектептің ерекшеліктеріне орай), мектептің педагогтар ұжымының мүмкіндігін ескере отырып мақсаттары мен міндеттерін анықтап алу керек.
Екіншіден, балалар мен сынып ұжымын (олардың түсініктері мен ұғымдарын, икемділіктері мен қажеттіліктерін, даму деңгейлерін, байланыстары мен қарым-қатынастарын, т.б.), сондай-ақ өмip тарихтары мен отбасындағы тәрбиелерін, оқу-тәрбиелік процесс барысының жағдайын зepттeyi тиіс. Бұл екі жолмен жүзеге асырылады:
1) психологиялық-педагогикалық зерттеудің әртүрлі әдістемелерін, диагностикалауды, сауалнаманы пайдалану арқылы;
2) бастапқы күндерден бастап сынып жетекшісінің жұмыстарын: «білім күні», жексенбілік жорық, «танысу күні», бipiншi ата-аналар жиналысы, кабинетті керкейту