Қылмыстық процеске қатысушылар туралы

Жоспар
Кіріспе

1. Қылмыстық процеске қатысушылар
2. Қылмыстық топқа қатысушылардың құқықтары мен міндеттері

Қылмыстық процесс — күрделі процесс, оған әр түрлі адамдар қатысады. Қылмысқа қатысушыларды үш топқа бөлуге болады.
1. Қылмыстық процеске қатысушы мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар. Оларға сот және мемлекеттік органдар мен қылмыстық қудалау қызметін жүзеге асыратын лауазымды тұлғалар жатады (прокурор, тергеу бөлімінің бастығы, тергеуші, анықтау органы, анықтау органының бастығы, анықтаушы).
2. Өз құқықтары мен мүдделерін немесе өздері білдіретін құқықтар мен мүдделерді қорғап процеске қатысушылар (күдікті, айыпталушы, қорғаушы, жәбірленуші, жеке айыпталушы, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер, кімелеттік жасқа толмаған айыпталушының (күдіктінің) заңды өкілдері, жәбірленушінің, азаматтық талапкер мен жеке айыптаушының өкілдері, азаматтық жауапкердің өкілдері).
3. Қылмыстық процеске қатысушылардың үшінші тобын шартты түрде үш шағын топқа бөлуге болады.
Бірінші топ — дәлелдемелер ұсыну бойынша міндеттерін орындайтын процеске қатысушылар. Оларға: куәгерлер мен сарапшылар жатады; Екінші топ — іс жүргізу әрекеттеріне жәрдемдесу үшін тартылатын процеске қатысушылар. Олар: куәгерлер, аудармашылар, мамандар, сот отырысының хатшылары, кепілшілер, тану жүргізетін статистер және т.б. Үшінші шағын топ — сот шешімдерін орындауға қатысатын мекемелер мен ұйымдар және соған орай үкімді орындау кезінде туындайтын іс жүргізу мәселелерін шешуі қатысатындар. Бұл топты: үкімдер мен қаулыларды нақтылы орындауды жүзеге асыратын әкімшілік өкілдері, сотталушының науқастануы, мүгедектігі немесе ауруханаға орналастыру бойынша комиссияның өкілдері және т.б. құрайды.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қылмыстық процеске қатысушылар

Қылмыстық процесс — күрделі процесс, оған әр түрлі адамдар қатысады.
Қылмысқа қатысушыларды үш топқа бөлуге болады.
1. Қылмыстық процеске қатысушы мемлекеттік органдар мен лауазымды
адамдар. Оларға сот және мемлекеттік органдар мен қылмыстық қудалау
қызметін жүзеге асыратын лауазымды тұлғалар жатады (прокурор, тергеу
бөлімінің бастығы, тергеуші, анықтау органы, анықтау органының бастығы,
анықтаушы).
2. Өз құқықтары мен мүдделерін немесе өздері білдіретін құқықтар мен
мүдделерді қорғап процеске қатысушылар (күдікті, айыпталушы, қорғаушы,
жәбірленуші, жеке айыпталушы, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер,
кімелеттік жасқа толмаған айыпталушының (күдіктінің) заңды өкілдері,
жәбірленушінің, азаматтық талапкер мен жеке айыптаушының өкілдері,
азаматтық жауапкердің өкілдері).
3. Қылмыстық процеске қатысушылардың үшінші тобын шартты түрде үш
шағын топқа бөлуге болады.
Бірінші топ — дәлелдемелер ұсыну бойынша міндеттерін орындайтын
процеске қатысушылар. Оларға: куәгерлер мен сарапшылар жатады; Екінші топ —
іс жүргізу әрекеттеріне жәрдемдесу үшін тартылатын процеске қатысушылар.
Олар: куәгерлер, аудармашылар, мамандар, сот отырысының хатшылары,
кепілшілер, тану жүргізетін статистер және т.б. Үшінші шағын топ — сот
шешімдерін орындауға қатысатын мекемелер мен ұйымдар және соған орай үкімді
орындау кезінде туындайтын іс жүргізу мәселелерін шешуі қатысатындар. Бұл
топты: үкімдер мен қаулыларды нақтылы орындауды жүзеге асыратын әкімшілік
өкілдері, сотталушының науқастануы, мүгедектігі немесе ауруханаға
орналастыру бойынша комиссияның өкілдері және т.б. құрайды.
Анықтау және алдын aлa тергеу — бұл анықтау органдары мен өкілетті
органдардың сотқа дейінгі әрекеттері. Бұл әрекеттің негізі Қазақстан
Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексінде (ҚІЖК) белгіленген. Мұнда
шектерде қылмыс жасаған адалдарды қылмыстық жауапкершілікке тартужәне істің
мән-жайының жиынтығын анықтау, белгілеу және бекіту жөніндегі
өкілеттіктерінің іс жүргізуі анықталған. Қылмыстық процеске қатысушылардың
әрекеті толықтай заңмен реттеледі.

Қылмыстық топқа қатысушылардың құқықтары мен міндеттері
Өзіне қатысты қылмыстық іс қозғалған не ұстау жүзеге асырылған, не
айып тағылғанға дейін жолын кесу шарасы қолданылған адам күдікті болып
танылады. Заңда күдіктіге көптеген құқықтар берілгеп. Оның құқықтары
мынадай:
өзіне не үшін күдік келтірілгенін білуге;
өзіне қарсы күдікке байланысты түсініктеме мен жауап беруге немесе
түсіндірме мен жауап беруден бас тартуға;
дәлелдемелер ұсынуға;
өтініш пен қарсылық білдіруге;
ана тілінде немесе өзі білетін тілде айғақ пен түсініктеме беруге;
ақысыз аудармашының көмегін пайдалануға;
өзінің қатысуымен жүргізілген тергеу әрекеттерінің хаттамаларымен танысуға
және хаттамаларға ескерту беруге;
тергеушінің немеее анықтаушының рұқсатымен оның өтініші немесе қорғаушының
не заңды өкілінің өтініші бойынша жүргізілетін тергеу әрекеттеріне
қатысуға;
соттың, прокурордың, тергеушінің және анықтаушының іс-әрекеттері мен
шешіміне шағым беруге;
оның өтініші бойынша қорғаушының қатысуымен жауап алынушы болуға құқылы.
Басқаша айтқанда, өзіне қатысты ҚІЖК бекітілген тәртіпке айыпталушы
ретінде жауапқа тарту туралы қаулы шыққан адам анықталушы болып
танылады. Айыпталушының жағдайы көп жағдайда күдіктінің жағдайымен сәйкес
келіп жатады. Күдіктіні, айыпталушыны жауап алуға, қылмыстық қудалау
органына қандайда бір материалдарды беруге, сондай-ақ оларға қандай да бір
көмек көрсетуге мәжбүрлемеу керек. Жауап (айғақ) беру — айыпталушының
міндеті емес, құқығы. Ол жауап беруден бас тартқаны үшін жауапқа
тартылмайды. Жауап беруге мәжбүрлеу — бұл тергеушінің немесе тергеу
жүргізетін тұлғаның тарапынан күдіктіні, айыпталушыны, жәбірленушіні, куәні
жауап беруге, не сарапшыны қорытынды беpyгe қорқыту, бопсалау немесе басқа
да заңсыз әрекеттер қолдану арқылы ықпал етуі. Заңда айыпталушыдан күш
көрсету, қорқыту, алдау арқылы, басқа да заңсыз әрекеттермен (негізсіз
ұстау және басқалары) жауап алуға жол берілмейді. Осындай әрекеттері үшін
лауазымды тұлғалар қылмыстық жауапкершілікке тартылады.
Сотталушы — іс бойынша басты сот талқылауы тағайындалатын айыпталушы.
Сотталушының құқықтары айыпталушының құқығымен сәйкес келеді. Сотталған
адам — өзіне қатысты айыптау үкімі шығарылған айыпталушы.
Тергеуші — бұл өз құзіреті шегінде қылмыстық іс бойынша алдын ала
тергеуді жүзеге асыруға уәкілеттік берілген лауазымды тұлға: Ішкі істер
органдарының тергеушісі, ұлттық қауіпсіздік органдарының тергеушісі
және салық полициясы органдарының тергеушісі. Прокурор — өз құзіреті
шегінде жедел іздестіру қызметінің, анықтаудың, тергеудің жене сот
шешімдерінің заңдылығын қадағалауды, сондай-ақ қылмыстық процестің барлық
сатыларында қылмыстық ізге түсуді өз құзіреті шегінде жүзеге асыратын
лауазымды тұлға. Ол сотта мемлекеттік айыптауды қолдайды.
Сот ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.