Қазақстан Республикасының сыртқы сауда айналымдары

Жоспар
Кіріспе

1 Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі дамуы
2 Халықаралық сауда орталығы ауқымында компьютерлік торды қолдану

Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі дамуы өзара бағыныштылық және өзара араласу процесінің күшейген кезеңінде жүріп жатыр. Қазақстан Республикасының геосаяси орны, жалпы шекарасы, басқа аймақтармен байланыс жасайтын көлік қатынасы, сондай-ақ бай табиғи ресурс қуаты өндірістік өнеркәсіпті кооперациялауға, біріккен кәсіпорындар ұйымдастыруға, агроөнеркәсіптік кешендердің қызметінің дамуына алғы шарттар жасайды. Айта кететін жәйт, жаңа жағдайда бұрынғы одақ мемлекеттерінің арақатынасындағы стиль де өзгерді, Қазақстан ТМД елдері мен сауда-экономикалық байланыстарында дүниежүзінде белгіленген сауда-құқықтық негіздеріне, сауда және тариф жөніндегі бас ассоциация ұйымының принциптеріне сүйенеді. Саудадағы әр түрлі лицензия түрінде квота, баж салығы, т.б. кедергілерден құтылуға алғашқы қадамдар жасауда.
Қазіргі кезде жалпы экономикалық бірігудің әр түрлі жолдары бар екені белгілі болды: ТМД елдерімен екі жақты келісімдер негізінде, көпжақты келісімдерді терендету, аймақтық интеграциялық бағдарламаларды іске қосу (Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан). Сыртқы сауданы либерализациялау және оның еркін іс-әрекетіне жағдай жасау сыртқы сауда айналымының дамуына ықпал етеді. Шетел мемлекеттерімен сыртқы сауда саясатын іске қосу құралдарына мемлекетаралық комиссиялар жатады, олар екі жақты байланыстардың дамуы мен ұйымдастыру жұмыстарын, сондай-ақ ынтымақтастық көлемінде туындаған кезек күттірмейтін мәселелерді шешеді.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ СЫРТҚЫ САУДА АЙНАЛЫМЫ

Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі дамуы өзара бағыныштылық және өзара араласу процесінің күшейген кезеңінде жүріп жатыр. Қазақстан Республикасының геосаяси орны, жалпы шекарасы, басқа аймақтармен байланыс жасайтын көлік қатынасы, сондай-ақ бай табиғи ресурс қуаты өндірістік өнеркәсіпті кооперациялауға, біріккен кәсіпорындар ұйымдастыруға, агроөнеркәсіптік кешендердің қызметінің дамуына алғы шарттар жасайды. Айта кететін жәйт, жаңа жағдайда бұрынғы одақ мемлекеттерінің арақатынасындағы стиль де өзгерді, Қазақстан ТМД елдері мен сауда-экономикалық байланыстарында дүниежүзінде белгіленген сауда-құқықтық негіздеріне, сауда және тариф жөніндегі бас ассоциация ұйымының принциптеріне сүйенеді. Саудадағы әр түрлі лицензия түрінде квота, баж салығы, т.б. кедергілерден құтылуға алғашқы қадамдар жасауда.
Қазіргі кезде жалпы экономикалық бірігудің әр түрлі жолдары бар екені белгілі болды: ТМД елдерімен екі жақты келісімдер негізінде, көпжақты келісімдерді терендету, аймақтық интеграциялық бағдарламаларды іске қосу (Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан). Сыртқы сауданы либерализациялау және оның еркін іс-әрекетіне жағдай жасау сыртқы сауда айналымының дамуына ықпал етеді. Шетел мемлекеттерімен сыртқы сауда саясатын іске қосу құралдарына мемлекетаралық комиссиялар жатады, олар екі жақты байланыстардың дамуы мен ұйымдастыру жұмыстарын, сондай-ақ ынтымақтастық көлемінде туындаған кезек күттірмейтін мәселелерді шешеді.
Қазіргі кезде Қазақстан және Өзбекстан тұрақты халық-аралық сауда-экономикалық байланыста. Аймақтық эксперттердің ойы бойынша республикаға беретін пайдасы мыналар:
а) отандық өнімдерді экспорттауға әдеттегі тосқауылды алу жағдайы әлемдік экономика мен сауда-экономикалық байланыстарды терендетеді, капиталдың ағылу жолдарын халықаралық мамандануға қарай бұрады;
ө) халықаралық саудадағы тендік, дүниежүзілік сауда ұйымына кіретін барлық мемлекеттер сияқты сауда қағидалары мен жеңілдіктерге ие болады;
б) сыртқы сауданы дамытуда ұзақ жылдарға болжам жасау
арқылы сауда стратегиясын ойластыру мүмкіндігінің болуы сондай-ақ отандық кәсіпкерлердің әлемдік нарыққа шығуына жол ашу,
в) республикалардың дүниежүзілік сауда ұйымына мүше; болуынан бастап осы ұйымға мүше елдер тарапынан мейлінше қолайлы жағдай туғызуы;
г) халықаралық сауда қағидалары мен тараған принциптердің негізінде әр түрлі келіспеушіліктерді реттеу;
ғ) халықаралық сауда ауқымында болып жатқан хабарлар базасын қолдану мүмкіншілігі.
Халықаралық сауда орталығы ауқымында компьютерлік торды қолданумен, өнімнің кодын кіргізу арқылы, осы өнімді экспортқа және импортқа шығарушылар туралы анықтаманын, сондай-ақ тұтынушылар мен импортерлер жөнінде хабарлар бере алады. Қазіргі жағдайда дүниежүзілік сауда ұйымына кірмей халықаралық еңбек бөлінісінің пайдасын толық қолдану мүмкін емес және шаруашылық субъектеріне әлемдік нарыққа кіруде шетелдік бәсекелесуге тең жағдай жасау мүмкіншілігі жок. Одан басқа, ДСҰ-ға мүше болып кірудің басқа да елдермен сауда-экономикалық келісім құруды женілдетеді. Ал, бұл-келісімдердің әрқайсысына көптеген қаржы керек болар еді.
Халықаралық сауда жүйесіндегі қауымдастық процесінде сауда саясатының негізгі мақсаттарының аспекттері төмендегідей:
Орта Азия мемлекеттерінің халқының гүлденуіне жету, мақсатында өзара пайда және тең құқықты сақтау және аштықтықты қамтамасыз ету;
сауда тәртібінің мейлінше бейтаралтығына қол жеткізу;
• республикалардың халықаралық сауда ұйымына толық құқықты мүше болуына жетуі.
Осы жетістіктерге жетуде республикалар алдына сауда саясатын ұстауда мынадай міндеттер жүктейді:
• сыртқы және ішкі сауданы одан әрі либерализациялау (босату);
халықаралық нарықтың жан-жақты дамыған аймақтық сауда жүйесіне кіргізудегі белсенділігін арттыру;
экспорттық салалардың даму жолында экономиканың кұрылымын қайта құруды мүлде жетілдіру;
сауданы реттеуде қолданылып жүрген халықаралық құқық нормаларын ары қарай жетілдіру;
сыртқы және ішкі сауданы дамытуда шетел инвестициясын және несиесін кіргізу;
сауда инфрақұрылымының негізгі элементтерін қалыптастыру,
экспорттық қадағалауды күшейту.
Халықаралық саудадағы мемлекеттің рөлі сауда барысындағы тиімді және ашық үш жағдайға байланысты:
ұлттық экономиканың дамуы және оны басқару;
күнделікті ресми қадағалауды жүргізу;
өнім мен қызмет көрсетуде ірі кәсіпорындарды басқару.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы ХЭҚ-та өзінің бағыттарын кеңейтуде. Оған себеп болушы бірнеше факторлар ықпал етті. Негізгі экономикалық макрокөрсеткіштер (1997 жылдың 1 қантары) төмендегі 1-кестеде көрсетілген.
кесте
КӨРСЕТКІШТЕР

1. Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ)
. ЖІӨ, адам басына шаққанда (млн.$)
. Экспорт, млн.$ (ТМД елдерінен)
4. Импорт, млн.$ (ТМД елдерінен)
. Импорт ЖІӨ-ге % есебінде
. Экспорт ЖІӨ-ге % есебінде
. Сауда сальдосы, млн.$
. Төлем балансына дефицит
. Инфляция
. Жұмыссыздық деңгейі %
. Орташа жалақы (АҚШ $-ы)
1,1
1275
(3472)
(2964)
-20,2
,6

-1,8

,3
,8

Бірақ та сыртқы байланыстар ішіндегі дамыған сыртқы сауда. Оның сандық көрсеткіштері 1 және 2 суреттерде көрсетілген.
Қазақстанның басқа елдерге экспорттың үлес салмағы 2-кестеде көрсетілген.
-кесте

1994
1995
1996
Барлығы (млн.$)
Оның ішінде ТМД
%-тік қатысы
Дамушы елдер

Дамыған елдер
3230,7
1905,2
,97
,5
,67

,36
4974,4
2801,3
,31
,4
,09
,7
,6
6230,4
3671,6
,93
,4
,68
,4
,39

Таблицадан көріп отырғанымыздай ТМД елдерінің үлес мөлшері көпшілік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.