Қылмыстық құқық Ерекше бөлімінің жалпы ұғымы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 105 бет
Таңдаулыға:

ЕМТИХАН ТАПСЫРМАЛАРЫ

Ерекше бөлімнен емтихан сұраќтары

Ќылмыстыќ ќұќыќ Ерекше бөлімніњ ұѓымы, оныњ мањызы және жүйелері
Ќылмыстыњ ќұрамы - ќылмысты саралаудыњ зањдылыќ негізі
Ќылмысты саралау және ќылмыстыќ ќұќыќтыњ жалпы бөлімініњ нормалары
Жеке адамдарѓа ќарсы ќылмыстардыњ ұѓымы және түрлері
Өмірге және денсаулыќќа ќауіп төндіретін ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы
Денсаулыќќа ќарсы ќылмыстар
Адамныњ жеке бас бостандыѓына ќарсы ќылмыстар
Адамныњ ар-намысына және ќадір-ќасиетіне ќарсы ќылмыстар
Адамның жыныстыќ тазалыѓына және жыныстыќ бостандыѓына ќарсы ќылмыстар
Отбасына және кәмелетке толмаѓандарѓа ќарсы ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы
Саяси ќұќыќтар мен бостандыќтарѓа ќарсы ќылмыстар
Жеке ќұќыќтар мен бостандыќтарѓа ќарсы ќылмыстар
Бейбітшілікке ќарсы ќылмыстар
Соѓыс ќылмыстары
Адамзатќа ќарсы ќылмыстар
ЌР сыртќы ќауіпсіздігіне ќарсы ќылмыстар
Мемлекет ќұпиясын саќтауѓа ќол сұѓатын ќылмыстар
Меншікке ќарсы ќылмыстардыњ ұѓымы және түрлері
Экономикалыќ ќызмет саласындаѓы ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы және түрлері
Коммерциялыќ және өзге де ұйымдардыњ ќызмет мүдделеріне ќарсы ќылмыстардыњ ұѓымы және түрлері
Ќоѓамдыќ ќауіпсіздікке ќарсы ќылмыстар
Ќоѓамдыќ тәртіпке ќарсы ќылмыстар
Халыќтыњ денсаулыѓына ќарсы ќылмыстар
Адамгершілікке ќарсы ќылмыстар
Экологиялыќ ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы және оныњ түрлері
Көліктегі ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы
Мемлекеттік ќызмет мүдделеріне ќарсы ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы
Басќару тәртібіне ќарсы ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы
Сот төрелігіне және жазалардыњ орындалу тәртібіне ќарсы ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы және түрлері
Әскери ќылмыстардыњ жалпы сипаттамасы және олардыњ түрлері
Адам өлтіру ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы, ауырлататын мән-жайдаѓы адам өлтіру
Жања туѓан сәбиді анасыныњ өлтіруі ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Абайсызда кісі өлтіру ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Денсаулыќќа ќасаќана ауыр зиян келтіру ќылмысыныњ түсінігі, ќұрамы
Азаптау ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Соз ауруын жұќтыру ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Адамдарды ұрлау ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Зањсыз аборт жасау ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Зорлау ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Жала жабу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Адамды саудаға салу ќылмысыныњ түсінігі, ќұрамы
Кәмелетке толмаѓан адамды ќылмыстыќ іске тарту ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Ќамќоршы мен ќорѓаншы ќұќыќтарын теріс пайдалану ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Азаматтардыњ тењ ќұќыќтылыѓын бұзу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Ењбекті ќорѓау ережелерін бұзу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Хат жазысу, телефонмен сөйлесу, почта, телеграф хабарлары немесе өзге хабарлар ќұпиясын зањсыз бұзу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Дәрігерлік ќұпияны жария ету ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Экоцид ќылмысыныњ түсінігі және ќұрамы
Жалдамалылыќ ќылмысыныњ түсініг және ќылмыс ќұрамы
Мемлекеттік опасыздыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Мемлекеттік ќұпияны жария ету ќылмысыныњ түсінігі, ќұрамы
Ұрлыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Алаяќтыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Ќорќытып алу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Ќараќшылыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Бөтенніњ мүлкін абайсызда жою немесе бүлдіру ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Зањсыз жолмен алынѓан аќша ќаражатын немесе өзге де мүлікті зањдастыру ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Зањды кәсіпкерлік ќызметіне кедергі жасау ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Зањсыз кәсіпкерлік ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Жалѓан кәсіпкерлік ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Жекеше нотариустардыњ және аудиторлардыњ өкілеттіліктерін теріс пайдалану ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Терроризм ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Бандитизм ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Ұйымдасќан ќылмыстыќ топ немесе ќылмыстыќ (ќылмыстыќ ұйым) ќұру және оны басќару ќылмыстыќ ќауымдастыќќа ќатысу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Бұзаќылыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Есірткілік заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды зањсыз дайындау, сатып алу, саќтау, тасымалдау, жөнелту немесе сату ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Жезөкшелікпен айналысуѓа тарту ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Жезөкшелікпен айналысуѓа арналѓан притондарды ұйымдастыру немесе ұстау және жењгетайлыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Өлгендердіњ мәйіттерін жәнге олао жерленген жерлерді ќоралау ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Зањсыз ањшылыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Аѓаштар мен бұталарды зањсыз кесу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Көлік ќұралдарын жүргізуші адамдардыњ жол ќозѓалысы және көлік ќұралдарын пайдалану ережелерін бұзу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Жол көлік оќиѓасы болѓан жерден кетіп ќалу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Ќызмет өкілеттілігін теріс пайдалун ќылмысыныњ түсінігі, ќұрамы
Пара алу ќылмысыныњ түсінігі
Пара беру ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Параќорлыќќа делдел болу ќылмысыныњ түсінігі
Салаќтыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Зањсыз сыйаќы алу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Депутаттыњ ар-намысы мен қадір-қасиетіне қол сұғу және оның қызметіне кедергі жасау қылмысының түсінігі және қылмыс құрамы.
Бас бостандыѓынан айыру орнынан тұтќындаудан немесе ќамаудан ќашу ќылмысыныњ түсінігі
Сот төрелігін немесе алдын ала тергеуді жүзеге асырушы адамдардыњ өміріне сол сұѓу ќылмысыныњ түсінігі
Ќылмыс туралы хабарламау ќылмысыныњ түсініг және ќылмыс ќұрамы
Ќашќындыќ ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Әскери ќұпияны жария ету немесе әскери ќұпиясы бар ќұжаттарды жоѓалту ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Көрнеу зањсыз ұстау, ќамауѓа алу немесе ќамауда ұстау ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Жалѓан ќұжаттарды, мөр тањбаларды, мөрлерді, мөрќаѓаздарды, мемлекеттік наградаларды ќолдан жасау, дайындау немесе өткізу ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Әскери ќызметтен жалтару ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Тонаушылық ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы
Көрнеу кінәсіз адамдарды ќылмыстыќ жауаптылыќќа тарту ќылмысыныњ түсінігі және ќылмыс ќұрамы

14. ЛЕКЦИЯ ТЕЗИСТЕРІ

1лекция. Тақырыбы: Ќылмыстыќ ќұќыќ Ерекше бөлімініњ жалпы ұѓымы және жүйесі

Жоспары:

1 Ќылмыстыќ ќұќыќтыњ Ерекше бөлімініњ түсінігі және мањызы

2 Ќылмыстыќ ќұќыќ Ерекше бөлімініњ жүйесі

3 Ќылмыстарды жіктеудіњ мањызы

Лекция мәтіні (қысқаша) : 1. 1. Қылмыстық құқықтың Ерекше бөлiмiнiң түсiнiгi және мәнi

Қылмыспен күресудiң бiрден-бiр құралы қылмыстық заң болып табылады? Қылмыстық құқық нормаларының көмегiмен адам мен азаматтың құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерi меншiк ұйымдарының құқықтары мен заңды мүдделерi қоғамдық тәртiп пен қоғамдық қауiпсiздiк қоршаған орта Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысы мен аумақтық тұтастығы қоғам мен мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерi қылмыстық қол сұғушылықтан және бейбiтшiлiк пен адамзат қауiпсiздiгiн қорғау мiндеттерi жүзеге асырылады? Ал кең көлемде алғанда қылмыстық құқықтың басты мақсаты - қылмыстардың алдын алу және қылмыспен күресу болып табылады? Бұл мiндеттердi жүзеге асыру үшiн осы кодексте қылмыстық жауаптылық негiздерi белгiленедi жеке адам қоғам немесе мемлекет үшiн қауiптi қандай әрекеттер қылмыс болып табылатыны айқындалады оларды жасағаны үшiн жазалар мен өзге де қылмыстық-құқықтың ықпал ету шаралары белгiленедi. Қылмыстық құқықтың Жалпы және Ерекше бөлiмi бiр-бiрiмен тығыз байланыста және олар Қазақстан Республикасының бiрiңғай саласын құрайды.

Қылмыстық құқықтың Ерекше бөлiмi-қылмыс болып табылатын қауiптi iс-әрекеттердiң белгiлерi мен шеңберiн және оларды жасағаны үшiн тағайындалатын жазалардың түрлерi мен шектерiн айқындайтын белгiленген қылмыстық заң нормаларының жиынтығынан тұрады? Демек Жалпы бөлiм қылмыстық құқық институты мен қағидаларының жалпы ережелерiн бекiтсе Ерекше бөлiм нақты қылмыс түрлерiн қарастырып жасалынған қылмысқа қолданылатын жазаны көрсетедi?

Жалпы және Ерекше бөлiмiнiң бiрлiгi олардың алға қойған мақсатында себебi олар мемлекеттi қоғамды адамның жеке басын қылмыстық қиянат жасаушылардан қорғайды? Сонымен қатар қылмыстық құқықтың Ерекше бөлiмiнiң нормалары Жалпы бөлiмнiң нормаларын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Ерекше бөлiмдегi нақты нормаларды қолданғанда Жалпы бөлiмнiң ережелерi мен институттары басшылыққа алынады. Сол сияқты жаза тағайындау барысында жазаның түрi мен мөлшерiн белгiлеу үшiн де сот қылмыстық кодекстiң Жалпы бөлiмiнiң осы жағдайларға арналған тиiстi нормаларына жүгiнедi?

Қылмыстық құқық ғылымының Ерекше бөлiмiнiң негiзгi мiндеттерi- Қылмыстық заңдарының тұрақтылығын қамтамасыз ету, күшi бар заңдарға жүйелi түрде талдау жасап, тиңмдңлңгңн арттыру болып табылады. Бұл мiндеттердi жүзеге асыру үшiн дамыған өркениеттi елдердiң қылмыстық заңдарының ғылыми жетiстiктерiнiң пайдалы жақтарын олардың қылмыстық құқықтық iлiмдерiн терең талдап Қазақстан Республикасы қылмыстық заңдарымен салыстырмалы тұрғыда қарастырылып кешендiк зерттеулер жүргiзп тұру қажет. Қылмыстық iс бойынша сот әдiлдiгiн жүзеге асыру үшiн қылмыстық құқық пәнiнiң Ерекше бөлiмiнiң мәнi зор. Қылмыстық кодекстiң 3-бабында Қылмыс жасау яғни осы кодексте көзделген қылмыс құрамының барлық белгiлерi бар әрекет қылмыстық жауаптылықтың бiрден-бiр негiзi болып табылатын делiнген. Қылмыстық кодекстiң Ерекше бөлiмi мейiлiнше толық нақты қылмыстардың түрлерi мен негiзгi белгiлерiн қамтиды. Сондықтан сот және тергеу органдарының қызметкерлерi тұлғаның iстеген қылмыстық iс-әрекетiнде Қылмыстық кодекстiң қызметкерлерi тұлғаның iстеген қылмыстық iс-әрекетiнде Қылмыстық кодекстiң Ерекше бөлiмiнде көрсетiлген баптың қылмыс толық белгiлерiн анықтау мiндеттi. Қылмыстық құқық теориясында қылмыс құрамының элементтерiне сипаттама беру мына төмендегiнше жүзеге асадлы. Қылмыс обьектiсi және оның обьективтiк жағы қылмыстың субьективтiк жағы оның субьектiсi?

Қылмыс құрамының обьектiсiне талдау жасау барысында топтық және тiкелей обьектiсiн анықтау керек. Егер қосымша обьект болса, ол да анықталуға тиiс. Қажеттi жағдайда қылмыстың затын да анықтау қажет.

Қылмыс құрамының обьективтiк жағына талдау барысында оның мағынасы мен анықтау керек. Айталық егер қылмыс құрамы материалды болса оның обьективтiк жағының қажеттi үш белгiсiн де ашып түсiндiру қажет. Егер заңда көрсетiлген қылмыс құрамы ôормальды тұрғы жағының мiндеттi белгiсi заңда көрсетiлген iс-әрекет қана болып табылады. Бұл жерде қоғамға қауiптi iс-әрекеттен түскен зардап пен оның арасындағы себептiк байланыс мiндеттi емес. Қылмыс құрамының түрлерiн анықтау оның обьективтiк жағының мiндеттi белгiлерiн анықтау ғана болып табылмайды, сонымен қатар қылмыстың аяқталу сәтiн де анықтайды. Себебi формальды қылмыс құрамы аяқтавлған болып заңда көрсетiлген қылмыстық iс-әрекеттi жасаған уақыттан бастап қорлау, яғни басқа адамның ар-намысы мен қадiр-қасиетiн әдепсiз түрде кемсiткен ауқыттан ал материалды қылмыс құрамы ҚК-тiң Ерекше бөлiмiнде көрсетiлген зардаптың түскен кезiнен бастап аяқталған болып саналады.

Қылмыс құрамының субьективтiк жағын талдау барысындап жасалынған қылмысқа тән кiнәнiң нысандары мен түрлерiн сонымен қатар кiнәнiң интеллектуалдық және еркiне қарай сәттерiн анықтауды қосады. ҚК-те көрсетiлген қасақаналық пен абайсыздықтың түсiнiгi материалды қылмыс құрамына тән. Бiрақ қылмыстық заңдак формальды тұрғыдка жасалынатын қылмыс құрамдары кездесетiн болғандықтан кiнәлінің жасаған iс-әрекетiнен түскен зардапқа байланысты кiнәнiң қатысы болмайды.

Қылмыс құрамының субьектiсiне сипаттама бергенде бiрiншiден-ҚК-тiң 15-бабына сәйкес қылмыс жасаған тұлғаның жасын анықтау керек. Сонымен қатар қылмыстық заң қылмыс жасаған тұлғаның есiнiң дұрыстығы мен денiнiң саулығын және егерде қылмыс құрамдары арнайы субьектiнi қарастыратын болса, онда қажеттi белгiлерiн анықтауды қажет етедi.

Нақты қылмыс Нақты қылмыс құрамына талдау жасап болған соң, оның дәрежеленген белгiлерiне де көңiл аудару керек. Дәрежеленген белгiлер ҚК-тiң Ерекше бөлiмiнiң 2, 3 немесе 4-шi бөлiктерiнде көрсетiледi. Қажеттi жағдайларға ұқсас қылмыс құрамының бiр-бiрiнен ажырататын белгiлердi анықтау керек. Қылмыстық құқық құрамын бiр-бiрiнен ажырататын белгiлердi анықтау керек. Сондықтан да тәжiрибеде жiберiлген қателiктер қорытындыланып, келешекте қателiктер жiбермеу үшiн Қазақстан Жоғарғы Соты Пленумында қаралып тиiстi қаулылар қабылданып отырады. Сондай-ақ қылмыс құрамының дәрежеленген белгiлерiне түсiнiктеме берiп, оны тәжiрибеде қалай қолдану керектiгi туралы түсiнiктеме берiп оны тәжiрибе қалай қолдану керектiгi туралы түсiнiктеме берiп отырады.

1. 2. Қылмыстық құқықтың Ерекше бөлiмiнiң жүйесi

Қылмыстық кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң нормалары белгiлi бiр тәртiппен бүтiндей бiр жүйенi құрап орналасқан.

Қылмыстық құқықтың жүйесi деп - жекеленген қылмыстардың жауаптылығын анықтайтын, тектiк обьектiсiнiң белгiлерi бойынша топтастырылған нормалар жиынтығын айтамыз.

Бiрiншiден, ҚК Ерекше бөлiм жүйесiнде аталған қылмыстардың орын ауыстыруы. 1959 жылғы Қылмыстық кодекстiң Ерекше бөлiмi мемлекеттiк қылмыстармен ашылатын Қылмыстық құқықтың демократиялық негiздерiнiң дамытылуы қылмыстық заңмен қорғалатын құндылықтардың басқаша сатылануы қажет еттi - адам, қоғам, мемлекет.

Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң Ерекше бөлiмiнiң жүйесi жеке адамға қарсы қылмыстардан- 1 тарау, отбасына және кәмелетке жасы толмағандарға қарсы қылмыстардан 2-тарау адамның және азаматтың Конституциялық құқықтары мен бостандықтары қарсы қылмыстардан 4-тараудан басталып, сол арқылы мемлекеттiң ең қымбат қазынасы-адам, оның өмiрi, құқығы мен бостандығының деген конституциялық қағиданы баянды еткен.

Екiншiден 1959 жылғы Қаз. ССР ҚК мемлекеттiк қылмыстар туралы тарауда екi бөлiмдi-ерекше қауiптi мемлекеттiк қылмыстар туралы және де өзге дне мемлекеттiк қылмыстар барлығы 36 тқылмыс құрамы. Туралы бөлiмдердi бiрiктiрген болатын. Қылмыстардың екiншi тобы iс жүзiнде мемлекеттiң мүдделерiне емес, iр түрлi салалардағы мемлекеттiк басқару негiздерiне қарсы бағытталады. Осыған байланысты өзге де мемлекеттiк қылмыстар жаңа Қылмыстық кодексте құылмыстық-құқықтық қорғаудың белгiлi бiр обьектiсiне бағытталуына байланысты ҚК Ерекше бөлiмiнiң басқа да тарауларына әдiл түрде бөлiп жiберген. Мәселен бандитизм 237-бап пен жаппай тәртiпсiздiктер 241-бап қоғамдық қауiпсiздiк пен қоғамдық тәртiпке қарсы тарауына Қазақстан Республикасының күзетiлген Мемлекеттiк шекарасына әдейi заңсыз өту үшiн жауапкершiлiктi көздейтiн қылмыстық-құқықтық норма 330-бап басқару тәртiбiне қарсы қылмыскер тарауында, ал ұшудың халықаралық ережелерiн бұзу туралы норма 306-бап көлiктегi қылмыстар тарауында берiлген жiне т. б.

Үшiншiден, қазақстан Республикасының 1997-жылғы жаңа ҚК қылмыстарға жаңа ұғым енгiзiлдi. Мемлекеттiң Конституциялық құрылысы мен қауiпсiздiгiнiң негiздерiне қарсы қылмыстар. Барлығы он қылмыс құрамы олардың бесеуi бұрын ерекше қауiптi мемлекеттiк қылмыстарға жатқызылған едi, ал екi қылмыс құрамына. Осы дәрежедегi қылмыстар құрамының күрт қысқаруына, сiрә, негiзiнен, бұрын өзге мемлекеттiк қылмыстарға жатқызылған бiрқатар қылмыс құрамының ҚК-тiң басқа тарауларына тауыстырылуы себепп болды.

Төртiншiден, мемлекеттiң конституциялық құрылысы мен қауiпсiздiгiнiң негiздерiне қарсы қылмыстар үшiн жауапкершiлiк туралы тұжырым бұрынғы ҚК-тiң тиiстi құрамдары секiлдi .

Бесiншiден, мемлекетiк қылмыстарға күрес жөнiндегi қылмыстық заңды реформалау кезеңi қарекеттердi iске жатқызу және жатқызбау үдерiстерiмен ұштасып отырды. Ал зйянкестiк және отанға опасыздық жасаудың екi түрi-шетелге қашу мен шетелден қайтып оралудан бас тарту үшiн жауапкершiлiк енгiзiлдi. Ал зиянкестiк және отанға опасыздық жасаудың екi түрi -шетелге қашу мен шетелденг қайтып оралудан бас тарту үшiн жауапкершiлiк алынып тасталынады.

Бұл өзгерiстер осы айтылған қылмыстардың қоғамдық қауiптiлiгiнiң кемуiмен ешбiр байланысты емес екенiне, ол жоғарыда атап көрсетiлгендей, жаңа ҚК мiндеттерi iшiнде, қоғам мен мемлекеттiң ең басты құндылығы ретiнде, адам мен азаматтың мүдделерiн және олардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау басты мiндет екенiнен туындағанына назар аударғымыз келедi.

Қазақстан Республикасы Қылмыстық заңының адамзат құндылықтарының мұратына қайта оралуы - қылмыстық - құқықтық қорғау обьектiлерi жөнiнде әбден қалыптасып қалған иерархияның айтарлықтай өзгергендiгiн көрсетедi. Қылмыстық -құқықтық қорғаудың табан тiрер негiзi ретiнде ең алдымен жеке бастың мүддесi қарастырылады және осы мүдденiң сенiмдi әрi тиiмдi қорғалуы қоғамдық жiне мемлекеттiк мүдделерiнiң тиiмдi қорғалуына зор әсер етедi. Сонымен қылмыстық құқықтың Ерекше бөлiмiнiң жүйесi мынадай тәртiппен орналасқан.

1-тарау. Адамның жеке басына қарсы қылмыстар.

2-тарау. Отбасына және кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстар.

3-тарау. Адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстары.

4-тарау. Бейбiтшiлiк пен азамат қауiпсiздiгiне қарсы қылмыстар.

5-тарау. Мемлекеттiң конституциялық құрылысына және қауiпсiздiгiне қарсы қылмыстар.

6-тарау. Меншiкке қарсы қылмыстар.

7-тарау. Экономикалық қызмет саласындағы қылмыстар.

8-тарау. Коммерциялық және өзге ұйымдардағы қызмет мүдделерiне қарсы қылмыстар.

9-тарау. Қоғамдық қауiпсiздiкке және қоғамдық тәртiпке қарсы қылмыстар.

10-тарау. Халықтың денсаулығына және адамгершiлiкке қарсы қылмыстар.

11-тарау. Экологиялық қылмыстар.

12-тарау. Көлiктегi қылмыстар.

13-тарау. Мемлекеттiк қызмет пен мемлекеттік басқару мүдделеріне қарсы сыбайлас жемқорлық және өзге де қылмыстар.

14-тарау. Басқару тәртiбiне қарсы қылмыстар.

15-тарау. Сот төрелiгiне және жазалардың орындалу тәртiбiне қарсы қылмыстар.

16-тарау. Әскери қылмыстар.

Қылмыстарды осылай топтастырып тарауларға бөлуiн заң шығарушы тектiк обьектiнiң негiзiнде жасаған.

Қылмыстық құқық курсының жүйесi Қылмыстық кодекстiң жүйесiмен түгелдей сәйкес келедә, тек қана Қылмыстық құқық пәнiнң Ерекше бөлiмiнде жазылған “Қылмыстық құқықтың Ерекше бөлiмiнң түсiнiгi, жүйесi, пәнi” деген тараудан басқасы.

1. 3. Қылмысты дәрежелеу және оның маңызы

Қылмысты дәрежелеу деп - қылмыс жасаған адамның әрекетiн немесе әрекетсiздiгiн Қылмыстық кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң, кейбiр жағдайға, жалпы бөлiмiнiң нормалары бойынша толық және кең көлемде нақты қылмыс құрамының белгiлерiн анықтау болып табылады.

Жасалынған қылмыстың шынайы жағдайларын дәл және толығымен анықтау-бұл қылмысты дұрыс дәрежелеудiң негiзгi талабы.

Қылмыстық әрекеттi дұрыс дәрежелеу қылмыстық құқық қағидаларын, сонымен қатар заңдылықты жүзеге асыруды қамтамасыз етедi, ал қылмысты дұрыс дәрежелемеу - әдiлдiк қағидасын бұзуды, демек кiнәлiнiң жауаптылығы дұрыс көзделмейдi. әдiлдiк, жазаның мақсаты тек қылмысты дұрыс дәрежеленгенде де ғана нәтижеге жетедi.

Қылмысты дұрыс дәрежелеу -қылмыс жасаған адамның құқықтарының сақталуына кепiлдiк бередi.

Қылмысты дұрыс дәрежелемеу дегенiмiз- бұл қоғамаға қауiптi iс-әрекеттi қамтитын қылмыстық заңды толық қолдану және қылмысқа дұрыс қылмыстық құқылық баға беру.

Егер қылмыстық кодекстiң Ерекше бөлiмiнң қайсы тарауын болмасын зерттегенде оның iшiндек бiр-бiрiне барлық белгiлерi сай келетiн қоғамға қауiптi деп таныған екi қылмыстық әрекеттi таппайсыз. Сондықтан қылмысты дұрыс дәрежелеу үшiн әрбiр жеке қылмыстың белгiлерiн бiлу айрықша қажет болып табылады. Мұны бiлу қылмысты бiр-бiрiнен ажыратуға, оларды бiр-бiрiмен алмастыруға, сөйтiп қылмысты дәрежелегенде қате жiбермеуге мүмкiншiлiк бередi.

Қылмыстың жеке құрамын зерттегенде, әрбiр қылмыстың неге қарсы бағытталғанын, оның мүдденi бұзатындығы, кiмге немесе неге зиян келтiру мүмкiндiгi барлығын анқтау қажет. Сонымен қатар қылмыс құрамының барлық элементтерi бойынша шынайы жағдайларды қылмыстық-құқықтық нормаларымен салыстыру керек.

Жалпы ереже бойынша дәрежелеу процесi, ең алдымен, қылмыстың субьектiсi мен обьективтiк жағын анықтаумен басталып, субьектiсi мен субьективтiк жағын анықтаумен аяқталады. Барлық жағдйлар қылмыстық заңда қарастырылған қандай да болмасын қылмыс құрамының элементтерi мен белгiлерi сәйкес келгенде ғана қылмыстық iс-әрекет дұрыс дәрежеленген деп танылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.