Молдахмет Кеңбаев

Жоспар
Кіріспе

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. М. Кеңбаевтың өмірі
2. М.Кеңабевтың дипломдық өмірі
3. М.Кеңбаевтың творчествасы
4. М.Кеңбаевтың ұлттық өзіндік ерекшелікті іздестіру үстінде.
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.

1940 жылы «Тамаша бақтың гүлдері» деген атпен Алматыда басылып шыққан коллективтік жинақта басқа балалардың суреттерімен катар жас өспірім Молдахмет Кенбаевтың «Жаңа Қазақстан» атты еңбегі де бар. Электр тогі жүретін желілер, машиналар, түтіні будақтаған завод мұржалары, көп қабатты үйлер, адамдар, жұмысшылар, шой балғасын иығына салып алған кеншілер. Балалық қиялын шарықтатқан осы көріністің бөріп Молдахмет асқақ. Іле Алатауы аясында бейнеленген. М. С. Кенбаев жоғарыда аталган кітаптағы суретін күні бүгінге дейін ұмытпайды.
Молдахмет Сыздықұлы 1925 жылы Қостанай облысындағы шаруа семьясында он төртінші бала болып дүниеге кследі. Молдахмет туганнан оның ата-апасы Алматы маңына көшіп келіп, Әліби Жангелдиннің ақыл-кеңесімен басқа кедейлермен біргс ауыл шаруашылығы коммунасына ұйысады. Көп өтпей ауыр науқастан әкесі қайтыс болады да, Молдахмст балалар үйіне алынады. Мұнда жас өспірім суретшінің суреттсрі жұрт көңілін аударады да, баршаның одан соңғы тағдырына араласады.

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. М. Кеңбаевтың өмірі
2. М.Кеңабевтың дипломдық өмірі
3. М.Кеңбаевтың творчествасы
4. М.Кеңбаевтың ұлттық өзіндік ерекшелікті іздестіру үстінде.
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.

1940 жылы Тамаша бақтың гүлдері деген атпен Алматыда басылып шыққан
коллективтік жинақта басқа балалардың суреттерімен катар жас өспірім
Молдахмет Кенбаевтың Жаңа Қазақстан атты еңбегі де бар. Электр тогі
жүретін желілер, машиналар, түтіні будақтаған завод мұржалары, көп қабатты
үйлер, адамдар, жұмысшылар, шой балғасын иығына салып алған кеншілер.
Балалық қиялын шарықтатқан осы көріністің бөріп Молдахмет асқақ. Іле
Алатауы аясында бейнеленген. М. С. Кенбаев жоғарыда аталган кітаптағы
суретін күні бүгінге дейін ұмытпайды.
Молдахмет Сыздықұлы 1925 жылы Қостанай облысындағы шаруа семьясында
он төртінші бала болып дүниеге кследі. Молдахмет туганнан оның ата-апасы
Алматы маңына көшіп келіп, Әліби Жангелдиннің ақыл-кеңесімен басқа
кедейлермен біргс ауыл шаруашылығы коммунасына ұйысады. Көп өтпей ауыр
науқастан әкесі қайтыс болады да, Молдахмст балалар үйіне алынады.
Мұнда жас өспірім суретшінің суреттсрі жұрт көңілін аударады да,
баршаның одан соңғы тағдырына араласады.
Шашы жайылып кеткен әйел ауыр қасіреттен сілтідей тынып қалған.
Үстіне киген қара қамзол, иығына жайылған қара шаш, қара фон кейімкердің
қасіретті халін айнытпай береді. Картинаның колориттік шешімінде
педагогтардың әсерінсн арыла алмаушылық айқын байқалады. Алайда, біз бұл
шәкірт еңбегі екенін ұмытпауға тиіспіз. Соған қарамастан, Жоқтауда адам
ссзімінін терең жеткізілуі, сюжеттің айқындылығы көрерменді баурап
алады. Молдахметтің дипломдық еңбегі Сүйінші (1948) картинасы
оқытушыларға да, суретшілерге де көрермендерге де ұнады. Кейінірек осы
картина жайында баспасөзде жылы лебіздер білдірілді. Қызғалдақтары көз
жауын алатын көктемгі далада аттарын соқтыра желдіріп, қыз бен жігіт
келеді. Сүйінші женіс хабаршысы. Салт аттылар да, құлпырған қызғалдақтар
да көңіл қуанышы мен салтанатты паш етеді. Дала бейнесі сәтті шыққан.
Кейінірек осы бейне суретшінің творчествосына мықтап еніп, оның
шығармаларының маңызды бөлігіне айналды.
Кескіндеме арқылы табиғаттың ғажайып көркін, ең алдымен, даланың
шалқар кең бесігін, ең бастысы, оның әсемдігін бере алатынын сезінген
кезде,— деп еске түсіреді суретші,- мен далаға ынтызар болдым. Дала менің
қиялымнан шықпай, аңсар арманым болып алды. Жұрт даланы тап өзім сияқты
сүюін тіледім. Қайда жүрсем де, дала менің есімнен ешқашан кеткен емес.
Бұдан кейінгі суретшінің атағын шығарған жұмыстардан біз қазақ даласының
кең байтақ шалқары, ұшы-қиырсыз жазығы, оның үстіндегі түпсіз аспанды
көреміз. 1949 жылы Ұлы Октябрьдің 32 жылдығына арнап өткізілген
республикалық көркем сурет көрмесінде М. С. Кенбаевтың тақырыптық
композициясы— Жер жырту. Осы картинада суретшінің жанрлық рөлі гноларға
бейімділігі байқалады. Тұтас алғанда, шығарма шыншылдығымен, өмірді
поэтиклық тұрғы да керсететіндігімен баурап алады. Қазір осы картина
Қостанай тарихи-өлкетану музейде сақтаулы.
Училищені тамамдағаннан кейін Молдахмет бірқатар қиыншылықтарға
ұшырайды. Басында үйі, жұмыс істейтін шеберханасы болмапты. Ол кезде
Суретшілер одағының жеткілікті өндірістік базасы жоқ болатын, соғыстан
кейінгі жоқшылықтан еліміз күтыла коймаған еді. Осы кез-детзғап сол кездің
езінде белгілі суретші Әбілхан Қастеев қол үшын берді. Ол өнерде өз жолын
жаңа ғана бастаған жас кескіндемешіден еш нәрсені аямады. Ал, кейін Москва
түбіндегі Творчество үйіне бару мүмкіндігі туған кезде Ә. Қастеев өзімен
бірге Молдахмет Кенбаевты тілмаш ретінде ала кетеді. Сенежде өткізген екі
ай советтің көрнекті суретшілері М. Куприянов, П. Крылов, Н. Соколов, П.
Соколов – Скаль , Г. Шегал, Ф. Федоровский, А. Плотновпен кездесулер жас
суретшінің бұдан былайғы тағдырында орасан зор роль атқарады. М. Кенбаевтың
творчестволық базада салған суреттері көзге түспей калған жок. Оған білімін
жетілдіруге түсу керек деп ақыл-кеңес берді. 1951 жылы Молдахмет Москвадағы
В. И. Суриков атындағы Мемлекеттік көркем сурет институтына оқуға туседі.
Мұнда ол П. Мальковтың басшылығымен оқиды. Жан-жақты білімдар П. Мальков өз
шәкірттерінің жұмыстарын бақылап, сабақтарына жиі қатысады,
суретшілер, әсіресе өз ұстаздары Д. Н. Карловский және оның ізбасарлары
туралы әңгімелейді. Сабактап соң уақыттың бәрін М. Қенбаев Третьяков
галереясында өткізіп, XIX ғасырдағы орыс кескін-деме өнері шығармаларын
мұқият зерттейді. Студент кезінде салған портреттік еңбектерінде (Өнср
зерттеушісініц портреті, 1950, Пиоенр қыз) этюді, 1951, Бурят әйелі
1956 және басқалар) жас суретші негізінен колориттік. композициялық
проблемаларға ден қояды. Бүл аталған туңындыларға автордың алдына койған
негізгі міндеттері — адам дидары мен фон түстері жымдасып астасуын
іздестіріп табу, жарық көлеңкені ұтымды пайдалану, киім-кешекте, зергерлік
бұйымдарды бсзендіруде әр қилы материалдарды безендіруде мүмкіндігі,
адамның бет әлпеті құрылымының этникалык және жеке адамға тән
ерекшеліктерін таба білу болатып. Алайда модельдердің ішкі дүниесін
жеткізіп бере білу де байқалады. Мәселен, бурят әйелі үстіне киген
экзотикалык киімімен ғана емес, аздап мұңды ойлы жүзімен, жиырылған қасымен
жымкырылған ерніндегі болар-болмас мұң табымен ал Пионер қыз өзіне-өзі
нық сенетін байсалдылығымен тартымды. Өнер зерттсушісі портретінде
креслода еркін жайғасып отырган әйелдің тұлғасынан айбарлылық сезіледі,
оның көз карасы сабырлы да өткір — біздің алдымыздағы бейне күшті, ерік-
жігері мол және аздап тәкаппарлаук кескінделген.
Соңғы курстарда Кенбаев кең тынысты сюжсттік композицияның шебері Ф. П.
Решетниковтың шеберханасында жұмыс істеді. Бүл оның жанрлық картинаға деген
ыкылас-ынтасын арттырады. Студент Кенбаевтың өмірлік шынайы құбылыстарды
беру әдістері, іздену Л. Н. Толстойдың Соғыс және бейбітшілік (1953)
романы тақырыбы бойынша салған тарихи кескіндеме композицияда айқын
көрінеді. Кенеп бетіндсгі көптеген тұлғалардың нанымды да қисынды
орналасуының күрделі міндеттері, сюжеттегі негізгі ойды жеткізе білу,
костюмдер мен реквизистің нанымдылығы Аяқ суыту және Жаралы Андрей
Болконский полотноларында барынша ойдағыдай шешімін тапқан. Сыртқы жасанды
асқақтықтан арылған картиналар бейнеленген оқигалардың нақтылығы
нәтижесінде жанрлық әсер тудырады. Осы еңбектерінде жас суретші
кескіндемеші ретінде тожірибесін байытады алдына қойған жарық ауа ортасын
жасау міндеттсрін шешеді, сәтті колориттік үйлесісімділік табады.
1954 жылы Молдахмет соңғы курста оқып жүрген кезде, партия мен
үкіметтің тың және тыңайған жерлерді игеру туралы қаулысы шығады. Мыңдаған
адамдардың бұрын-соңды болып көрмегсн қаһармандық еңбек ерлігінің тарихы
басталды. Бұған жайбарақат қарауға болмайтын еді, өйткені тың көтеру
жолындағы шайқас сурстшінін туған жерінде — Қазакстанда кең қа-нат жайды.
Ректор В. А. Модоров бастаған иститут әкімшілігі мен комсомол ұйымы жоғарғы
курс студенттерінің жазғы практикасын тың жерде өткізу туралы ұсыныс
жасады. Бұл ұсынысты кызу колдағандардың бірі — Кенбаев болды. Екі
студснттік бригада құрылды. Соның бірі — құрамында Молдахмет Кенбаев бар
бригада Кекшетау облысындағы Рузаев ауданына жүріп кетті. Олар Есіл
жағасында тіккен шатырларда тұрып, тың игерушілсрмен қуаныш псн киыншылықты
бірге бөлісті. Шатырларда, жертөлелерде, күркелсрде, дала қоныстарында "
сурет салдық, сыздық—деп әңгімеледі студент қыздардың бірі, бүгінде РСФСР-
дің еңбек сіңір-ген суретшісі Ирина Воробьена,— ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.