Қырғыстан Республикасы туристік өлкетануы

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Ж о с п а р

Кіріспе . . . 2

I. Қырғыстан Республикасы туристік өлкетануы.

Қырғыстан Республикасы . . . 3
Қырғысстандағы Ыстықкөл жағажай туризімі орталығы . . . 5
Ыстықкөл қорығы . . . 9

Қорытынды . . . 11

Пайдаланылған әдбиеттр . . . 12

Кіріспе

Туризм - демалыспен, бос уақытпен, спортпен, сондай-ақ мәдениетпен және табиғатпен тілдесудің тікелей жлы, жеке және ұжымдық толық жетілудің жолы ретінде жоспарлануы және тәжірбиеге енгізілуі тиісті қызымет түрі.

Қырғызстанның табиғаты, Жібек жолының орталығында орналасуы, бірқатар тарихи қала және мәдени ескерткіштерімен маңызды бір туризм мүмкіншілігіне ие. Әсіресе, табиғат туризімі жағынан өте үлкен потенциалы бар. Қайықта жүзу, тау және су спортын дамыту шарттарыда баршылық . Дүние жүзінде шаңғы, альпенизм, қайықта жүзу, ат серуені, планер, велосипет сиақты бір қатар туристік іс- шаралар жүргізіліп жатқан таңда Қырғызстан сиақты мүмкіншілігі бар шағын елдер өте аз. Осы аталған барлық туризм түрлерінің Қырғызстанның теңдессіз табиғаты, тарихы және мәдени құндылықтарының арасында жүзеге асырылуы республикуаның туризм саласын тартымды сипатқа айналдырары анық. Сонымен қатар, қалаларды қоршап қоршап тұрған таулардың таза ауысуы мен тарихи өрнегі елге келген адамдарды ғажайып сезіьге бөлейді.

Қырғызстанның туризм потенциалын білетін Қырғызстан үкіметі де елде туризмді дамытуға мән беруде. Қырғызстан призиденті болып саиланған Құрмангелді Бердімұхамбетов өз баяандамасында туризм елдің экономикасына маңызды үлес қосатын секторлардың бірі екендігін айта келіп, туризм секторына қатысты саяси еріктілікті меңзеді. Шынында да, елдің салыстырмалы артықшылықтары арасында орын алатын туризм секторында тау ісі, демалыс, мәдениет және денсаулық туризмі басты орын алады. Қазірге дейін бар мүмкіншіліктің бір бөлшегі ғана қолданылып келген Қырғызстанның табиғатының тазалығы, өзіне тән мәдени ерекшеліктерін әлі күнге дейі сақтап келу және халқының қонақжайлылығы елді халықаралық деңгейде үлкен маңызға ие етуде.

Қырғызстанның туризм мүмкіншілігін бағаландыратын болса, клешекте елде туризмнің дамитындығы және республика экономикасында маңызды орынды иеоленетіндігі туралы пікірлер қоғамдық басқарушылар тарапынан да, туризм индустриасын басқару тарапынан да аитылып жұрген мәселе. Болашақта Қырғызстан туризм орталығына айналуына үлкен мүмкіншілігі бар.

I. Қырғыстан Республикасы туристік өлкетануы.

1. 1. Қырғыстан Республикасы.

Қырғызстан Республикасы - Орталық Азианың сотүстік шығыс бөлігінде орналасқан мемлекет. Онда туризімді дамытуға үлкен мүмкіншіліктері бар. Мәселен онда таушаңғы туризімін, қаиықпен жүзу туризімін, тау туризімін, спорттық сауықтыру туризімін, жағажай туризімін, мәдени танымдық туризімін дамытуға болады. Қырғызстан Республикасының негізгі заңы - 1993 жылы 5 мамырда қабылданған конституциасына 1994 жылы 22 қазанда өткен бұкілхалықтық референдумен өған өзгертулер мен толықтырулар енгізілді. Мемлекет басшысы- призидент. Жоғарғы заң шығарушы органы - Жоғарғы кеңес, ол екі палатадан - Заң шығырушы жиналыстан және Халық өкілдері жиналысынан тұрады.

Жоғарғы атқарушы орган - Министерлер кабинеті, оны пример- министір басқарады. Астанасы -Бішкек қаласы(624 мың адам) . Жер аумағы -199 900 км2, халқы -4500 мың адам (1996 жылғы қаңтар бойынша) . Оның 2. 655 мыңы - қырғыздар, 765 мыңы -орыстар, 620- мыңы - өзбектер, 80 мыңы- украиндер, 58 мыңы- татарлар, 40 мыңы - қазақтар, қалған бөлігі шамамен 75 этностық топ құрайды. Ресми тілі - қырғыз және орыс тілдері. Әкімшілік территориялық бөлінісі . 6 обылыс, 21 қала, 42 аудан, 29 қала типтес кент бар. Валютасы - қырғыз сомы.

Табиғи құрлымы. Қырғызстан Республикасы Тянь- Шань мен Памир- Алтай тау жүйелеріне орналасқан ел. Жер аумағының 3\4-ін биік тау жоталары ; сотүстік жағында - Күнгей алатауы мен Қырғыз жотасы, батысында - Талас Алатауы, Шатқал жотасы, Шығысында - Теріскей Алатауы мен Көкщалтау жотасы, оңтүстік блігінде - Түркістан және Алай сырты жоталарының беткейлері алып жатыр. Ең биік жері - Жеңіс шыңы (7439 м . ) . Талас, Алай аңғарлары және ферғана аңғарының солтүстік, оңтүстік, шығыс шеттері Қырғызстан территориасына кіреді.

Геологиалық құрлымы . Геологиалық құрлымы жағынан Қырғызстан территориасынадағы жерлер Тянь- Шань қатпарлы аймағына жатады . Палеоген - неогенен кейін интенсивті тектоникалық қозғалыстардың нәтежесінде өлкенің қазіргі биік таулы жер бедері қалыптаса бастаған .

Климаттық құрлымы. Климаты - континенттік, қаңтар айының орташа темперетурасы аңғарлар мен тау бөліктерінде - 1, 5-8 градус, биіктігі орташа тау бөлігінде - 8-20 градус, биік тау белднуінде - 27, 7 градус. Ауаның суықтығы кейде (Ақсай аңғарында) -53, 6 градус. Жазы аңзық, аптап ; Шілденнің орта темперетурасы : аңғарларда 20-27 градус, биіктігі орташа тау бөлігінде 15-17 градус, биік тауда 5 градус, ауаның ыстығы кейде

Қырғызстан Республикасы экономикалық картасы.

(Шу аңғарында ) 43 градусқа жетті. Жылдық жауын шашын ең аз мөлшері (100 мил метр ) . Ыстықкөл қазан шұңқырының батыс жағына, ең көбі (900-1000 мили метр) , Ферғана жотасының оңтүстік батыс беткейіне түседі.

Өзендері . Ең ірі өзен - Нарын, ол Қарадариа өзенімен қосылып, Сырдарианы құрайды. Нарынның басты салалары - Атбашы, Алабұқа, Кекетерен. Қырғызстанның сотүстігінде - Шу, сотүстік батысында - Талас, қиыр оңтүстігінде Қызылсу өзендері ағады.

Қазба байлықтары. Қырғызстан Республикасының жер қойнауында паидалы қазбалар мол. Солтүстік Тянь- Шаньда - полеметал, , өнеркәсіптік маңызы бар сирек кздесетін метал түрлері, сирек кздесетін шашыранды алтын, күкірт колчеданы, ал Орта Тянь- Шаньда - темір рудасы, Оңтүстік Тянь- Шаньда - сынап, сурьма қалайы, Ферғана аңғарында мұнай мен газ өндіріледі. Сондай-ақ Қырғызстан Республикасында қоңыр және тас көмір қорлары, термалдық, миниралдық су көздері бар.

Қырғысстандағы Ыстықкөл жағажай туризімі орталығы.

Ыстықкөл - Қырғызстан жеріндегі тұйық көл. Солттүстік Тянь-Шаньдағы Күнгей Алатау мен Теріскей Алатау тау жоталарының аралығында, 1608 м биікт (Ыстықкөл қазаншұңқырында) орналасқан. Ауданы 6236 км ² , ұзындығы 178 км, ендірек бөлігі 60 км, орташа теренд. 278 м (ең терең жері 668 м), суының көл. 3738 км ³ . Көлге 50-ден астам шағын өзеы құяды (олардың жылдық ағыны 3 км ³ ) . Ірілері - Жырғалаң, Тұп. Ыстықкөл алабының ауданы 21, 9 мың км ² . Жағалары нашар тілімделген, терең шығанақтар шығыс және оңттүстік-шығыс жағалауында ғана (Түп, Жырғалаң, Покровское) кездеседі.

Климаты жылы, қуаң, қоңыржай. Ауаның темгпеатурасы шілдеде (жағалауында) 16 - 17°С, каңтарда - 2°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 110 - 470 мм. Көл бетінен булану мөлшері 700 мм. Күшті желдер (жылдамдығы 30-40 м/с) әсерінен көлде биіктігі 3 - 4 метрлік толқындар болып тұрады. Деңгейінің ауытқу амплитудасы 10 - 50 см. Суының беткі темпрасы шілде - тамызда 19 - 20°С, қаңтарда 2 - 3°С. Мөлдірлігі 12 м, тұздылығы 5, 8%. Аязды жылдары ғана катады. Балықтың 20-дан астам түрі бар. Көл өңірінде 1958 ж. Ыстықкол қорығы үйымдастырылған. Кеме жүзеді. Басты порттары - Балыкүн және Қарақол. Қарақол к-ның (бүрынғы Пржевальск) маңында көрнекті орыс саяхатшысы Н. М. Пржевальский жерленген, Көлдің солтүстік жағалауында Шолпан ата, оңттүстігінден Тамға курорттары , дема-лыс үйлері және туристік базалар үйьшдастырылған . Ыстықкөл қазаншұңқырының ұзындығы 240 км, ені 90км. Оның шығысында тас көмір кен орны, ал оңтүстік-шығысында термальді минералды су көздері (Жетіөгіз, Аксу) бар, Жер сілкінісі жиі. Көл жағалауы курорттар бар . Қазақстан Ыстықкөлде туризм саласын дамытуға инвестиция салуға дайын - ҚР үкімет басшысы . . . Қазақстан Ыстықкөлде туризм саласын дамытуға инвестиция салуға дайын. Бұл туралы бүгін, 16-сәуірде ТМД елдері үкімет басшыларының Шолпан-Атадағы бас қосуы аяқталғаннан кейін журналистерге арнап өткізілген қысқаша баспасөз мәслихатында ҚР үкімет басшысы Даниал Ахметов мәлімдеді, - деп хабарлайды KZ-today тілшісі. "Ыстықкөл - қазақстандықтардың демалысын өткізуді ұнататын орындардың бірі. Біз бұл жердегі бізге деген ыстық ықыласы үшін Қырғызстанға дән ризамыз", - деді Д. Ахметов. Үкімет басшысының айтуынша, қазір Ыстықкөлдегі төрт шипажайды Қазақстанның меншігіне беру жөнінде келіссөздер жүргізілуде. "Бұл шипажайлар тиісті көлемде қаржыландырылады", - деді ол. Сол үшін "жер пайдалану және меншікке қатысты мәселелер тез арада шешілуі тиіс". Егер осындай қиындықтар шешілсе, "Қазақстан инвестиция салуға дайын. Бізде мұндай мүмкіндік те толық", - деді ҚР үкімет басшысы.

Қырғыз жәрменкелері . . Қырғыз елiнде өткен туризм мерекесi бес күнге созылып, қатарынан үш жәрмеңкенiң жалауы желбiредi. II «BITF 2007 Туризм және саяхат», I «Ұлы Жiбек жолындағы Ош қаласы», IХ «Ыстықкөл 2007» халықаралық қырғыз жәрмеңкелерi «айырқалпақтар айылының» табиғаты керемет мекендерi мен туристiк орталықтарын және ұлттық салт-дәстүрлерiн Қазақстан, Ресей, Өзбекстан, Тәжiкстан, Түркия және өзге де елдерден келген туристiк ұйым қызметкерлерi мен тiлшiлер қауымына таныстырды.

Алдымен ел астанасы - Бiшкек қаласында ұйымдастырылған «BITF 2007 Туризм және саяхат» жәрмеңкесiнiң тұсаукесерiнде сөз алған мемлекеттiк хатшы адахан Мадумаров қонақтарға «Қош келдiңiз» айтып, Қырғызстанның туризм саласында атқарып жатқан шараларынан хабардар еттi. Оның айтуынша, 2006 жылы елге келген демалушылар саны ең жоғарғы көрсеткiшке жетiп отыр. «Елiмiзде екiншi рет өткiзiлiп отырған бұл жәрмеңкенiң негiзгi мақсаты - республика экономикасының басты тiрегi саналатын туризм саласына шетелдiк туристiк ұйымдардың назарын аударту, сонымен бiрге осы салаға инвестиция көздерiн тарту болып отыр. Қазiр бiз Ыстықкөл, Сүлейментау секiлдi қалыптасып үлгерген туристiк ошақтарды дамытумен қатар, тарихи және туризмдi маңызы зор бiрқатар туризм нүктелерiн ашу, көтеру үстiндемiз. Оның қатарында Арыстанбаб, Қызыл үңгiр, Сары Шелек, Шолпан-ата, Қой-Сары, Тамға және Григорьев шатқалдары бар», - дейдi мемлекеттiк хатшы. Жәрмеңкеде бiрнеше елден келген жетпiстен аса туристiк компания өз өнiмдерi мен қызмет көрсету салаларын көпшiлiк назарына ұсынды. Қырғыз республикасы жанындағы мемлекеттiк Туризм агенттiгi ұйымдастырған шара аясында қырғыз ұлттық ойындары мен салт-дәстүрлерi, би, ән - өнер туындылары тамашаланды. Концерттiк бағдарлама аясында әйгiлi «Манас» жырынан үзiндi де орындалды. Кешкiлiк тiлшiлер қауымы қала сыртындағы «Ала Арша» ұлттық саябағында болып, таулы өлкенiң табиғи байлығына көз тiктi. Ұлттық саябақта елуден аса тау шыңы ұшырасатын болса, өсiмдiктiң 800, құстардың 160 және жануарлардың 170 түрi кездеседi. Мекен ауасының тазалығы мен жер-суының көркемдiгi туристердi көп тартады екен. «Қырғыз экономикасын көтеруде ұлттық саябақтар ашу кезек күттiрмес шара. Оның сонымен қатар ел табиғатын сақтауда атқаратын маңызы да зор» дейдi мемлекеттiк Туризм агенттiгi төрағасы Тұрысбек Мамашев. Ол қырғыз үкiметiнiң бұл салаға басты назар аударып отырғанын жеткiздi: «Бүгiнде Қырғызстанның 15 жоғарғы оқу орындарының ұстаздары Түркияда тәжiрибе жинап жатыр. Олар алдағы уақытта туризм кәсiбiне мамандар даярлайтын болады. Қазiргi Түркия Премьер-министрi Реджеп Таип Эрдоған 1997 жылы Қырғызстанға келiп, танысқаннан берi екi ел арасындағы байланыс өте жақсы дамып келедi». Қырғыз жәрмеңкесiнiң тiзбегi Ыстықкөл жағасында жалғасты. Мемлекеттiң маржаны саналатын көлдiң сұлулығы талассыз. Теңiз деңгейiнен 1608 метр биiктiкте орналасқан айдынның қазаншұңқыры Алатаудың күнгей және терiскей шыңдарымен қоршалған. көлдi жалпы алатын жер аумағы 6200 шаршы шақырымды құраса, ұзындығы - 178, енi 60 шақырым, ал тереңдiгi 668 метрдi құрайды. Суының мөлдiрлiгi жөнiнен тек қана Байкал көлiнен кем соғатын Ыстықкөлдiң емдiк қасиетi де өз алдына маңызды рөлге ие. Тоғызыншы мәрте өткiзiлген шараға негiзiнен демалушыларды қабылдайтын пансионат қызметкерлерi қатысып, өз қызмет көрсету мүмкiндiктерiмен таныстырды. Қырғыз республикасы Мемлекеттiк хатшысы және Ыстықкөл облысының губернаторы қатысқан дөңгелек үстелмен жалғасқан жәрмеңке «Рух-Ордо» тарихи-мәдени кешенiн аралаумен тұйықталды. Бұл кешенде орналасқан ескерткiштер легi көп-ақ. Ислам, Християн, будда дiндерiне табынушы туристерге арналған бөлек-бөлек күмбездi сарайшықтар, түркi елi тарихынан сыр тартатын көк бөрi ескерткiшi, осы кешеннiң ашылуына үлкен үлес қосқан бұрынғы Ресей президентi Борис Ельциннiң мүсiнi көз тартады. Ал кешеннiң төрiнде - Қазақстан Президентi - Нұрсұлтан Назарбаевтың бейнесi. Қос қапталын барыс пен арғымақ сұлбасы қоршаса, артында - Өмiр талы. I «Ұлы Жiбек жолындағы Ош қаласы» жәрмеңкесi аясында қаланың басты мәдени ошақтары қақпасын айқара ашты. 3007 жылдық тарихы бар үлкен қалада 500 мыңға жуық халық тұрады екен. Ош 7 ауданнан құралған: Алай, Араван, Қарақұлжа, Қарасу, Ноқат және Үзген. Қаланы кесiп ағатын Ақ Бура өзенi өлкенiң сәнiн кiргiзсе, Оштың ең басты қасиетi - қаланың қақ ортасын ала орналасқан Сүлейментау. Қасиеттi тауда үңгiр түрiнде жасалған тарихи-археологиялық мұражай, Абдулла хан мешiтi туристердiң келетiн тұрақты мекенiне айналған. Аңыз бойынша Сүлеймен пайғамбар осы жерде ұйқыға кеткен екен. Тау бейнесi ұйқыдағы Сүлеймен пайғамбар бейнесiнен хабар бередi. Ал тау етегiнде «Алымбек датканың айылы» этнографиялық орталығы орналасқан. Қырғыз жәрмеңкелерiнiң қорытынды шарасы Алай ауданында өткiзiлдi. «Шиыршық» асуында орналасқан осы аттас жайлауда ұлттық салт-дәстүрлер мен ойындар көрсетiлiмi болып, қонақтарға қымыз, ұлттық тағамдар тартылды. (Қырғыз елiнiң туризмi және мәдени-тарихи кешендерi жайлы толық материалды газетiмiздiң келесi санынан оқи аласыздар) .

2. 2. Ыстықкөл қорығы

Ыстықкөл қорығы - Қырғызстандағы Тянь-Шаньнның Шығыс бөлігінде орналасқан. Ыстықкөлдегі су кұстарының ұя салуы мен қыстауының ерекшеліктерін сақтап калу үшін 1976 жылы құрылған мемлекеттік қорық. Жер көл - 17 мыңға, оның 15 мың гасын Ыстықкөл,

1 мыңдай гасын орманды алқап алып жатыр. Қорық жері мөлшерлеп белгіленген 9 тілімнен тұрады, Ылғалы мол көлге жақын телімде шырғанақ, тал, бөріқарақат (че-рек), қарағаш өседі. Қорық жануарлар дүниесіне де бай, мұнда сүт-қоректілердің 28-дей түрі (ақ қллак, борсық, т. б. ) ; күстардыц 100 шақты түрі (күр, қырғауыл, ақ қүтам, бақалтақ кыран, т. б. ) бар. Ыстықкөлде жылына 30 - 40 мыңдай құс (аққу, қызылбас, сүңгуір, қасқалдақ, т. б. ) қыстап шығады.

Ыстықкөл күтеді. 1976 жылдан Ыстыккөл мен қорық халықытар арасында мәні бар шаруашылыққа пайдаланылатын сулы-батпақты жер болып саналады. Ыстықкөл қаласы 1978 жылы ЮНЕСКО-ның 16-Бас сессиясына да қабылданған "Адам және биосфера" халықаралық ғылыми-зерттеулер бағдарламасына енген. Бүл бағдарлма бойынша ғалымдар су қүстарын қорғау және сулы-батмақты жерлерден алынатын өнімді арттыру мәселелерімен шүғылданады

Қырғызстандағы Ыстық көл жағалауында бұрынғыша демалуға жағдай бар. Қырғызстаннан Оңтүстік Қазақстанның жетекші туристік операторлары осындай тұжырыммен оралды. Қазақстандықтардың қауіпсіз демалуына Үкімет өз тарапынан барлық шараларды жүргізуде. Көрші елге шетел төлқұжаты емес, биыл жеке куәлікпен де баруға болады.
Қырғызстанда бұрынғыша демалуға жағдай бар. Қырғызстаннан Оңтүстік Қазақстанның жетекші туристік операторлары осындай тұжырыммен оралды. Олар Ыстық көл курорт аймағында өткен ақпараттық турға қатысқан болатын. Қазақстандықтардың қауіпсіз демалуына Үкімет өз тарапынан барлық шараларды жүргізуде. Көрші елге бару үшін шетел төлқұжатының болуы шарт емес, биыл демалыс орнына жеке куәлікпен де баруға болады. Ыстық көлде болып қайтқан туристік операторлар курорт аймағы туристерді қабылдауға дайын болса, біз демалысын ұйымдастыруға әзірміз деп отыр.
Cюжет Иссык куль
Ыстық көл жағалауындағы демалыс аймағы -- Қазақстандық туристердің сүйкті демалыс орындарының бірі. Қолайлы ауа райы, тиімді баға, және де бір тәуліктен аз уақыт ішінде Орта Азияның ең жәйлы курортына жету мүмкіндігі- осының бәрі Ыстық көлге деген сұраныстың артуына негіз болып тұр. Бірақ соңғы екі жылда көл аумағындағы жағдай күрделі. Сондықтан Қырғызстанда демалу қаншалықты қауіпсіз екендігін анықтау мақсатында өңіріміздің туристік операторлары Ыстық көл жағалауына барып қайтты. Қырғыз жағы туристерді қабылдауға дайын. Олай болса, демалысты ұйымдастыруға біз де дайынбыз - дейді өңіріміздің туристік компаниялары. СНХ 6. 56 Жалпы . . . 07. 06 барлық жағдай жасайды. титр Эльвира Бекова ОҚО өнеркәсіп пен кәсіпкерлікті қолдау департемнтінің туризм бөлімінің бас маманы. Көрші елге бару үшін шетелге шығуда қажетті төлқұжаттың болуы шарт емес, биыл демалыс орнына жеке куәлікпен де баруға болады. Ыстық көл жағалауында демалу құны- пансионаттар мен отельдердің көрсететін қызмет түріне, оның көлге жақын-алыс орналасуына байланысты, тәулігіне 10 доллар немесе одан жоғары . снх 07. 30 Транспорттық компаниялар . . . 08. 01 хабарласуыңыз керек
титр Эльвира Бекова, Қырғызстанда демалу қауіпті емес деп жазылған жарнамалық буклеттер әрбір туристік фирмаларда ілулі. Туризм бөлімінің мамандары демалысыңыз жәйлі және де қауіпсіз өтсін десеңіз Ыстық көлге тек лицензиясы бар және де өздерін туризм саласында көрсеткен туристік агенттіктерге байланысыңыз деп