Бала жанының бағбаны

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Бала жанының бағбаны: Бала жанының бағбаны

Бала жанының бағбаны:

Бала жанының бағбаны

Сейітжан ОМАРОВ есімі балалар әдебиетінде құрметпен аталынып, көрнекті орынды иемденеді. Соғыс жылдарында қаламы мен қаруын қатар жұмсаған майдангер-журналист, кейінгі қаламдастарының үлкен қамқоршысы ретінде де белгілі. Әдебиетке 30-жылдары келген буынның өкілі болып саналатын ол әдебиет тарихында қазақ балалар және жасөспірімдер әдебиетінің негізін жасаушы және дамытушы, қызықты әңгімеші, шынайы суреткер ретінде қалды. Бүгін Алматыдағы Ғ. Мүсірепов атындағы балалар мен жасөспірімдер театрында балалар әдебиетінің көрнекті көшбасшыларының бірі болған жазушының 100 жылдығына арналған салтанатты шара өтеді. Осы мерейтой қарсаңында біз жазушының қос шәкіртінің ыстық лебізін жазып алған едік.

Қалмұқан ИСАБАЕВ, майдангер-жазушы:
Ұлағатты ұстазым еді
- Түрікменстанда әскери қызметте жүрген шағымда, Қазақстан Жазушылар одағына, Сәбит Мұқанов атына көлемді әңгіме жіберейін. Оны поштаға тапсырысымен-ақ (тиісті қолға тиеді, оқиды да, таңдай қағады, таңданады, «керемет әңгіме келіп түсті» деп, тиісті адамдар бірімен-бірі хабарласып, таласа-тармаса оқиды, содан кейін оны баспасөзде жариялап, қазақ аспанында тосын туған тағы бір жұлдызды жалпақ жұртқа таныстырады деген ойға малданып) Түрікменстанның бір қаласына сыймай, төрт-бес ай жүрейін. Ақыры көптен күткен хатым да келді. Толып жатқан сөздің тобықтай түйіні, әңгіме баспаға ұсынуға жарамапты. Аяғына «Сейітжан Омаров» деп қол қойылған. Ол кісінің аты-жөнімен тұңғыш рет осылай кездестім. 1953 жылы өзімен кездесудің сәті түсті. Германиядан демалысқа келерде «Комендант» атты романымның қолжазбасын көтере келейін. Алдымнан Секеңнің өзі шықты. Ағалығы өңінен де байқалатын жылы жүзді адам екен. Қолжазбамды тапсырып, Алматыда біраз жүрдім. Кетерімде соққанымда, Секең жылы лебізін білдіріп, «Германияда қазақ кітаптары жоқ шығар» деді. «Енді болады» дедім мен, - бір шабадан кітап апара жатырмын». «М. Әуезовтің «Абайы» бар ма?» «Бар. Сәбеңнің «Сырдария» романы да бар» дедім. «Сен солардан әдеби образдардың жасалуын үйрен» деді. Германияға барысымен, алдымен Секең атаған романдарды оқыдым да, образдар жасау жайлы ойлана бастадым. Абайдың әкесі Құнанбайдың бір көзі жоқ екен. «Сырдариядағы» Раушан деген әйелдің бір аяғы жоқ екен. Ал менің романымда мұндай ақауы бар кейіпкерлер жоқ қой. Тегі Секең осыны айтты-ау. Ендеше, осындай кемдігі бар кейіпкерлер жасау керек дегенге келдім. Жасадым. Енді бас кейіпкерімнің бір көзі жоқ, қызы бір аяқсыз болып шықты. Келесі жылы демалысқа келгенде романымды Секеңнің алдына тағы қойдым. Қайтар шағымда Секең күліп қарсы алды. «Образ деген олай жасалмайды» деп, тағы да жарты сағаттай ақыл айтып, аттандырып салды мені. Секеңмен осы кездесуім еске түссе, өзім де күлемін. Адам алғашқы ойын қағазға түсіре бастағанда, ақыл айтар адамы сәтті кездессе, жолы болып, арманына жетеді екен. Мені жазушылық жолына жетектеп әкеп түсірген Сейітжан Омаровты өзімнің сондай ұстазым деп танимын.

Құлбек ЕРГӨБЕК, әдебиет сыншысы:
РУХҚА ТАҒЗЫМ!
Сейітжан Омаров! Ол кісі туралы ойлағанда, менің есіме тұтас қазақ балалар әдебиетінің мәселесі түседі. Сейітжан аға қазақ балалар әдебиетінің бастау-арнасынан бастап, қалыптасу кезеңінің бәріне куәгер болған, өзінің қалам қайратымен атсалысқан жазушы. Ол кісі тек атсалысып қойған жоқ, қазақ балалар әдебиетінің іргелі ұйымдастырушысына айналып өтті. Қазақ балалар әдебиетінің пайда болып, оның арнаға түсіп, жанр-жанрға сараланып, үлкен әдебиетке айналуына аянбай атсалысты. Сейітжан аға сонау елуінші, тіпті қырқыншы жылдардың өзінде «қазақ балалар әдебиеті назардан тыс қалып бара жатыр» деп дабыл қаққан қайраткер. Ол кісінің жазған ертегілері - ауыз әдебиеті мен балалардың маманданған әдебиетінің арасын жалғап жатқан алтын көпір. Ертегілерінің сюжеттік желісі ғана тартымды емес, өріміне құйылған философиялық нәр де мейлінше өміршең болды ғой деп ойлаймын. Жаңа уақыттың философиясымен тыныстағандықтан, ауыз әдебиетін қайта жырлау, қайта баяндап беру деңгейінен әлдеқайда биік, сол себепті мейлінше тың туындыға айналған ертегілері дүниежүзінің бірсыпыра тілдеріне аударылып, көрнекті жазушылар тарапынан жоғары бағасын алды.
Ол кісі, негізінен, повесть жанрында көбірек еңбек етті. Повесть жанры - қиын жанр. Шағын жанрға шалқар ой сыйғызуың керек. Сюжеттік желілерді шым-шытырық таратып жіберіп, соңында жинақтай қою Сейітжан ағаның қаламгерлік машығына тән дүние болатын. Сюжет өру мәселесіне өте шебер еді. Сонымен бірге Сейітжан аға ақын да еді. Бірақ кейін прозаға ойысқан кезде, поэзиямен қоштасқандай болған. Әлі есімде, Сырбай аға Мәуленовтің бірде: Осы Сейітжан ағамыз жақсы ақын еді. Бірақ прозаға ауысып, поэзияны өкпелетіп алды-ау деп ойлаймын» дегені бар. Мен енді Сейітжан ағамен көбірек араласқан, үйінде жиі болатын, ағалық ақылын алып, өзіме ұстаз санайтын адаммын. Сонда бір аңғарғаным, ол кісі қашан өле-өлгенше өлең жазуды қойған жоқ еді. Жасырып жазып отыратын, бірақ көп жариялата бермейтін. Ал өлеңдері қаламгердің өзіне ұқсаған әрі қарапайым, әрі мейлінше сыршыл өлеңдер болып келуші еді.
Сейітжан аға тек қазақ балалар әдебиетінің ғана ұйытқысы емес, Қазақстан Жазушылар одағының жауапты хатшысы ретінде штабын басқарған адам еді.
Мен шәкірті ретінде, тіпті баласындай болдым десем жарасады, ол кісінің үйінде жиі болар едім. Сәуия шешеміздің қолынан талай шай іштік. Сейітжан аға отбасында ерекше мейірімді еді. Үш ұлына да жүректен шыққан, перзентті зарығып көрген адамның жүрекжарды лебізінен, ішкі қуанышынан туған Мерей, Керей, Жанай деген әсем аттар қойған еді. Соған лайық балалары да жақсы азамат болып өсті деп ойлаймын.
Ол кісінің мұрағатында аяқталған, аяқталмаған шығармалары болуға керек. Өкінішке қарай, өмірден өтіп кеткен аға буын қаламгерлеріміздің мұрағатын ашып, шығармашылығымен түбегейлі айналысып, лабораториялық сырларына қанығып, мұраларын жариялау ісі бізде салақсып кетті. Ел болам деген адам өзіне дейінгі мұраға ыждағатты болу керек. Жазушы мұрасы - алдымен халықтың қазынасы.
Мен бүгінде Сейітжан ағалар салып кеткен дәстүрдің аясы тарылмаса екен, салғырттықпен балалар әдебиетіндегі ұлттық дәстүрді, қаламгерлік машықты жасытып алмасақ екен деп қатты алаңдаймын.

Төреғали Тәшенов

Бала жанының бағбаны:

Жас та болса, бас болғандай

(Сыншы Қалжан Нұрмаханов жайында сырласу)

Кезінде өзің қалам тартқан, пікір айтқан белгілі бір дарын мұрасына қайта оралу қауіпті. Қауіпті болатыны - бала шақта балаң таныммен қарап, тамсана талдаған туындылар өскен ой, өскелең уақытқа қарай шарғылық танытуы мүмкін. Әйтпесе, жастықтан үлкен дарын иесінің ішіне еніп, оның айтулы туындыларын талдау дәрежеңе көңіл толмай, шәркезденіп, қоңылтақсуың мүмкін.

Сондықтан өмірден өте жас өтіп кеткен әдебиет сыншысы Қалжан Нұрмаханов әдеби мұрасы жөнінде қайта толғану үстінде екіұдай сезім арпалысында отырғаным рас. Абырой болғанда Қалжекең - Қалжан Нұрмаханов әдеби мұрасы қайта оқығанымда қайта қанаттандырып алып жөнелді. Соған қуандым. Қайта оқуға жараған әдеби сын - уақыт тезінен өткен сындарлы сын.

Ол сені де, қалың оқырманды да қайта толғандыра алады.

Қайталап айтқанға арымайтын сөздер бар. Әдебиет - киелі ұғым, әдебиет пен өнер - қасиет. Оны сыйламау -қасірет. Әдебиет есігін батылсыздана қаққан әрбір жас өзі таңдаған, өзі жалына жармасқалы отырған жанр тарихына бойлауы, бірауық алдыңғы толқын ағалар қаламынан шыққан, қалдырып кеткен дүниелерін имене оқуға міндетті. Отты жас бәлкім ұната қоймас оларды. Бәрі бір оқуға тиісті. Әдебиет менен басталады деген надан ұғым иектеп кетпес үшін де оқуға міндетті.

Жетпісінші жылдардың аяғы. “Лениншіл жас” газетінде қызмет істеймін. Бір күні өмірден жас кеткен марқұм сыншы Қалжан Нұрмахановтың кітаптарын парақтадым. Үйіріп әкетті. Бір түрлі отты, ойлы секілді көрінді. Отты жастың ойлары жас кеудеге құйылды келіп, құйылды келіп. Қызығып кеткенім болар, “Парасат поэзиясы” аталатын эссе жазып, аталмыш газеттің 1979 жылғы 21, 23 шілдедегі сандарында жарияладым. Ұмытылыңқырап бара жатқан марқұм сыншы мұрасы жайында жазылған жас баланың мақаласына газеттің қос санын бірдей қиған сол кездегі бас редактор Сейдахмет Бердіқұловқа жүректе ризашылық мол.

Газет шыққан күні таңертеңгілік бөлімде отыр едім, алдымдағы ақ телефон безілдеп қоя берді. Көтердім. Арғы беттегі әйел дауысы мені сұрады. “Мен”, - дедім. “Айналайын”, - деді де әлгі әйел дауыс жылап қоя берді. “Ағамды тірілткен айналайын”, - деді тағы бірде. Әйел үні үзік-үзік. Сөйлесіп жарымадық. Менің түсінгенім арнайы телефон шалған кісі - Қазына Нұрмаханова. Қалжан Нұрмахановтың туған қарындасы. Ризалығын айтты. Үйіне қонаққа шақырды…

Орайында айта кету керек, “Парасат поэзиясы” әдебиетке жаңа келіп жатқан жас жігітке бірсыпыра абырой әкелді. Ғажап ақын Сырбай Мәуленов бірде үйіне ертіп алып кетті. Дастархан үстінде өзінің Қалжанмен достығын сыр қылып айтты. Кітапханасында өлеңі өртке тиген дауылдай Қасым ақынның ертеректе шыққан “Дауыл” аталатын жинағы сақталыпты. Қалжан марқұм сыйлаған екен. Аюдай алып денелі Сыр-ағам қорбаңдап барып кітапханасынан арнайы алып келіп, “Дауылдың” алғашқы бетіне Қалжан жазған сый-сөзді оқыды…

Сол кезде мұндай жылы сөзді Қуандық Шаңғытбаев, Мұзафар Әлімбаев, Оспанхан Әубәкіров, Бекен Әбдіразақов, Сағат Әшімбаев секілді ағалардан естідім. Мақаламнан кейін Осағаң “Құрымсары Құлбек” атап кетті өле-өлгенше. Ал марқұм Сағат Әшімбаев әдеби жыл қорытындысында жасаған баяндамасында: “Осы ретте жас сыншыларымыздың этикасы мен эстетикасындағы жақсы бір нышанды бөліп айтқым келеді. Болашақта бұл нышан дәстүрге айналып жатса құба-құп болар еді. Ол кейбір жас сыншыларымыздың аға ұрпақ - алдыңғы ұрпаққа деген байсалды көзқарасы, оның ішінде өмірдің қатал заңы өткен шақпен атауға мәжбүр еткендердің толымды творчествосы туралы жылы ілтипатпен жазған мақалалары, атап айтқанда Қ. Ергөбековтің “Лениншіл жас” газетінің /21, 23 июль, 1979/ екі нөмірінде белгілі сыншы Қалжан Нұрмаханов туралы жарияланған “Парасат поэзиясы” деген парасатты мақаласы білімділігімен, адамгершілік рухпен жазылған.

…Аталған мақалаларда “жоғалған пышақтың сабы алтын” едіге салып жөн-жосықсыз құрыққа сырық жалғап сөйлеу жоқ, керісінше нәзік талдау мен өткір толғаудың келісімі бар, ең бастысы әдеп, ізет, ілтипат және әділдігін айтуға ұмтылу бар” (С. Әшімбаев, “Парасатқа құштарлық”, А., 1985, 148-149-беттер) деп бағалады.

Жассынбай жақсы сөздерімен демеген ағаларға алғыс, әрине. Алайда, қазір қайталап оқысам мақалама көңіл қоңылтақсиды. Бақсам замандастары, аға тұтқан інілері, туыстары өмірден ерте кеткен /небәрі отыз бес жыл ғұмыр кешкен/, аз ғұмырда бірсыпыра еңбек жасап, айналасымен сыйласып өткен Қалжекеңді сағынған екен… Құрметтің төркінін енді аңғарған боларсыздар…

Шын сыншы - шынайы ойшыл.

Ол өзі өмір сүрген қоғам биігінде жасайды. Саяси-қоғамдық ойға баға береді. Араласа отырып, саяси ойға қанат бітіреді. Сол арқылы қоғамдық ой қозғаушысына айналады.

Шын сыншы - философ.

Шет елде философ аталатын арнайы мамандық бола бермейді. Философ болу үшін арнайы мамандық иесі болу шарт емес. Философиялық ой биігінде болу шарт. Қалжан философиялық ой-ағымы қан тамырын ұстай білген сыншы еді. Ол әдебиетті көркем өнердің бір түрі деп қарады. Адам өмірін талдамайтын, философиялық ой айтпайтын әдебиетті мойындаған жоқ. Әдебиет көркем өнер түрі ретінде адам баласын ойландыратын, толғандыратын, шешім іздеттіретін болсын деп ойлады. Ал, жалаң философиялық ойға құрылып, кейіпкер табиғаты көркем де шынайы өріс таппайтын шығармасымақты да Қалжан қабылдай алған жоқ.

Шын сыншы - көркем өнердің бар саласы үшін де қабілетті, үлкен эстетикалық тұлға!

Әдебиет сыншысы Қалжан Нұрмаханов қай бір сәттерде өнертанушы да болып көрінеді. Күй табиғатын жетік түсінеді. Түсінеді дейміз-ау, терең түйсінеді. Ол күй өнері жайында да табиғи толғанған сыншы-өнертанушы.

Ол жылдары әдебиет сыншылары одақтық деңгейге көтеріле алған жоқ-ты. Сондай-ақ ділгір сәтте қазақ әдебиетінен Одақтық деңгейде ой толғау Қалжан Нұрмаханов еншісіне тиіпті. Республика ішінде мақала жазса, әдеби процесті бүкілодақтық өреде, өзара салыстырып, өзара сабақтастырып жазды Қалжан. Республика тысында мақала жазса, қазақ әдебиетіндегі құндылықтарды Одақ деңгейіне, одақтық әдеби процеспен ұштастыра жазды Қалжан.

Сөйтіп, бір жағынан қазақ әдеби сынының өрісін кеңейтсе, екінші жағынан қазақ әдебиетін одаққа танытып, өркенін кемелдендірді.

Дулы жастық шақтың бір күні белгілі ақын Бекен Әбдіразақовтың отбасында болып, жары Қазына Нұрмаханова екеуінің сый-құрметін көрдім. Қалжанның қызы Маржанмен таныстым. Қыршын кеткен сыншының аз да болса саз кітапханасы күйеу баласы мен қарындасы кітап сөресінде, архиві, жазу-сызуы қастерленіп сақтаулы, фотосуреттер де қызықты. Өзін көрмеген жанның жансыз бейнесімен тұңғыш кездесіп отырмын.

Үй иелерімен бірсыпыра сырласып, қараңғылық қоюланып, қайтар сәтте:

- Сен мына жазбаларды мұқият қарап шық. Үңіліп оқы! - деп, Бекен Әбдіразақов Қалжекеңнің күллі қойын дәптер, блокноттарын сөмкеме салып берді.

Үйге келіп қарасам марқұмның бала кезден бастап, аяқтамаған романынан үзінді, сын мақалаларының қолжазбасы, күнделіктері, әркім-әркіммен жазысқан хаттары, жеделхаттар… Эпистолярлық мұра, санаулы жылдың күнделігі мені әмсе қызықтырды. Оларды оқыған сайын мен сыншы жанына жіті үңілгендей, тағдырына терең бойлағандай болдым. Қатты қызығып, көп әсерлендім. Бірсыпыра уақыт толғатып “Әуеннен” басталған достық әуен”, “Таным сабақтары” аталатын эссе, мақалалар жазып, “Лениншіл жас” /“Жас алаш”/ газеті, “Жалын” журналында жарияладым. Қалың оқушы қауымның қабылдауы жаман болған жоқ…

Мойындай сөйлеу шарт, Қалжан Нұрмаханов жазбалары уақытында маған қатты әсер етті. Енді есейген көңілмен қарап, мен Қалжандай сыншының қандай қасиеттерін ұнаттым екен? - деп ойланамын. Сұраққа мынадай жауаптар тапқандай боламын.

Бірінші, сын мақалалары мен жеке жазбаларынан Қалжанның романтиктігі аңғарылады. Бұл жас өренге ерекше ықпалды қасиет қой.

Екінші, Қалжан сыншының публицистігі. Сыншылар әдетте қатқылдау қалыптасып, көбіне қанатсыздау қалам тербейді ғой. Ал, Қалжан үні отты, өткір, публицистік үн. Публицистік қасиет оның барша жазбаларына оттылық, уыттылық дарытқан. Сыншының романтикалық бейілі мен публицистік оттылығында от оранған Баубек Бұлқышев пен өзі ұстаз тұтынған Мұқан Иманжанов жан дүниесі мен қалам қимылының қызу әсері жатқандай көрінеді, маған.

Үшіншіден, Қалжан сырласып отырып жазатын сыншы. Қағида-қисындарға көбірек ден қоятын сыншы, ғалым ағайын аз сөзді болайын деген жақсы ниет жетегінде отырып, оқушымен сырласуды ұмыт қалдырады ғой. Ондай жағдайда сыншы жаны жабық қалып қояды, жан байлығы қағазға түсе бермейді. Білімділік жан байлығын жеткізуге дәрменді бола бермейді. Қалжанда суреткердің жан байлығы бар екен. Сазгердей нәзік, ақындай сезімдер ол көркем шығармашылық сезінуді бастан кеше отырып жазады екен сын мақалаларын. Оны сыншы райында ерекшелеген бұл қасиет мені тағы ойландырмай қала алмады.

Төртіншіден, қазақы ортада өссе де Мәскеу мектебін көрген Қалжан білімдар. М. Богданова, Климович секілді шығыс халықтары әдебиетіне жақын ғалымдардан дәріс алған, ұлт әдебиеті жанашыры А. А. Фадеевті қызыға қадағалап, қызыға бақылайтын сыншы сезінуі үздік. Оның мақалаларында үйкүшіктік жоқ, үйреністің үлкен ғибраты бар. Кейде музыка жайында сөйлеп, кейде суретші тағдырын іздеп сарылар сәттері де ұнасымды. Бұл қалай әсер етпесін жас сыншыға?!

Бесіншіден, Қалжан - ауыр тағдыр иесі. Өмірден де, өнерден де тапқан рахаты, татқан ләззаты аз, жәбір-жапа, жоқшылық, ауру-сырқаулы күн кешкен жан.

Мемуарлық жазбаларын оқи отырып, сыншының жан-дүниесіне терең бойлаған сайын менің көңілімде тағдыры ауыр, өзі алғыр сыншы Қалжан Нұрмаханов образы тұлғалана берді. Мен эссе, мақалаларымда асылы осы жайларды жазсам керек.

Жап-жас Қалжан Нұрмахановтың Мұхтар Әуезов, Сәбит Мұқанов, Түгелбай Сыдықбеков сынды алыптармен сыйласып, Шыңғыс Айтматовтай жанартаудай атылып әлемдік деңгейге шыққан жазушымен сырлас дос болып бірге жүруі де көп жәйтті аңғартып жатқандай еді. Олар Қалжанға әдебиет адамына сенгендей сенген, жақын адамына сеніскендей сеніскен. Қалжан архивінен табылған мына бір жазбаны оқиықшы:

“Қалжан!

“Досыма хаттың” журналға ықшамдап алған вариантын үстірт болса да қарап шықтым. Дұрыс сияқты. Аздаған редакция қостым, оны өз данаңа көшіріп алуыңды өтінем. Опечаткалар бар сияқты, оны қарайсың ғой.

Мына дананы маған қайтар, ертең!

Сәлеммен Сәбит.

6-ІV-1960 ж, Алматы”.

Сәбең жазбасы сенген көңілдің өзімсінген сөзі емес пе?!

Әйтпесе, Мұхтар Әуезовтің Мәскеуге барғанда Қалжанды баласынбай бөлмесіне шақырып алып, орысша басылып жатқан “Абай жолы” эпопеясын ортаға алып, бірге қарасатын, ұлы жазушы мен студенттің өзара кеңесетін сәттерін айтсаңызшы!

Арнайы барып жолығып, әңгімелескенде қырғыз жазушысы Түгелбай Сыдықбеков те қазақ сыншысына ерекше ықыласты екенін аңғардық.

Америкаға аттанып бара жатқан Шыңғыс Айтматовтың Қалжан қазасын естіген бойда ұшаққа алған билетін жан қалтасына салып, қос жүргізушіні қабат қамтып, жеделдетіп Алматыға жетіп келуі, сыншы, аудармашы анасы алдында басын иіп көңіл айтуы, “Қазақ әдебиеті” газетіне қысқа-нұсқа қоштасу сөзін жазып, жеделдетіп қайтуы ше?!

Міне, жап-жас Қалжан осындай-осындай сенімдерге ие болған уақытында. Өкініші - сыншы есімі бірсыпыра уақыт ұмыт қала жаздады. Ал, осындай қызық тағдырлы, қиын тағдырлы дарынға мойын бұрмасқа бола ма, сірә? Қалжан жайындағы эссе, мақалаларым да осындай жағдайдан туған менің мойын бұруым, жас көңілдің сөзін айтуым болатын. Өз дәрежесінде айта алдым ба, жоқ па - төреші оқырман қауым.

Осы орайда айта кетер бір қызық хал бар. Билік қай уақытта да әдебиет пен өнерге көрсетіп, көрсетпей, білдіріп, білдірмей үстемдігін жүргізетін әдеті. Пушкин өліміне себепкер Александр патшаңыздың өзі ақын болғысы келген адам. Пушкинді өзі Пушкин бола алмағаны үшін жек көрген. Төменірек түсіп сөйлесек, күнкөріс не істетпейді?! Қалжан Қазақ ССР Мәдениет министрлігінде сценарий-репертуарлық бөлімді басқарады. Құрманғазыдай ұлы күйшінің кезекті мерейтойы. Басшы баяндама жасауы керек. Шығармашылықтан тысқары бола тұра атынан кітап жазылғанын жақсы көреді. Қалжанға байыпты баяндама тапсырады. Қай мәселені де байсалды атқаратын Қалжекең әдемі зерттеу-пайымдау жазып әкеледі. Баяндама жақсы оқылады. Жақсы тыңдалады.

Ертеңіне министр шақырады.

Қалжан келеді.

- Жұрт жақсы қабылдады. Мынаны “Әдебиет және исскуство” журналына жариялат! - дейді мансап.

Діңкесі құрыған Қалжан дайын зерттеуді журналда жариялатады.

Мансап бағынышты Қалжанды қайта шақырады. Қолына “Сенім хат” ұстатады:

- “Құрманғазыға” қойылған қаламақыны әкеліп бер!

“Жазып бер! Бастырып бер! Қаламақыны әкеліп бер! Бұдан артық қорлық болмас!” - депті Қалжан. Қорланған Қалжан ұзамай бұл қызметінен де кетеді . . .

Жалғыз қарындасы - Қазына ҚазМУ бітіріп, қызмет іздейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.