Қазақстан Республикасындағы атмосфералық ауаны құқықтық қорғаудың өзекті мәселелері

1 Ауаның тұтастай ластануы
2 Басқару саласында атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі тапсырмалар мен атмосфера ластануының алдын алу

Семей жерінде 470 ядролық жарылыс жасалып, соның салдарынан Семей облысының тұрғындары ғана емес, Шығыс Қазақстан облыстарының көптеген аудандарының халқы да зардап шеккені бәрімізге белгілі. Арал өңірінің қасіретін айтар болсақ, мұның өзі экологиялық ахуалдың республикада жақсы емес екенін көрсетеді. Эколг ғалымдардың пікірінше республикамызда жыл сайын атмосфераға бес млн тоннадай лас заттар шығарылады екен. Өнеркәсіп өндірісінен шыққан улы қалдықтарының көбейе түсуі айналадағы ортаға, халықтың денсаулығына да үлкен қауіп төндіріп келеді. Оның жинақталған көлемі 17 млрд тонна және жыл сайын оған 1 млрд. тонна қосылып отырады. Осының қайталама шикізат ретінде тек 0,6%-0,7% ғана пайдаланылады. Улы қалдықтардың өзі 2,3 млрд тоннадан асады. Жыл сайын жиналатын 72,5 млн тонна қалдықтың небары 9% ғана өңделеді және залалсыздандырылады. Облыстар мен қалаларда 13 млн, текше метрге жуық тұрмыстық қалдық пайда болса, соның тек 3% ғана өңделеді [1].
Уран өндіретін өнеркәсіптің радиоактивтік қалдығы 220 млн, тоннаға жетіп, қауіптілігі арта түсуде. Осы қалдықтар да, ашық әдіспен өндірілетін уран кеніштерінің өзі де радиоактивті ластаудың зор көзіне айналып отыр. Олар ядролық сынақтардың және радиоактивті қалдықтың зардаптарымен қосылып, көптеген жерлерде радиацияны көбейтіп, халықтың денсаулығы мен айналадағы табиғи ортаның нашарлауына әсер етуде. Өнеркәсіптің радиоактивті қалдықтарын жинаудың, тасымалдаудың, өңдеудің және көмудің орталықтандырылған жүйесінің жоқтығы да жағдайды қосымша қиынадатуда. Ауаның тұтастай ластануы — техникалық артта қалушылықтың, табиғи ортаны қорғайтын тиімді жабдықтар болмауының, технологиялық нашарлықтың салдары.

1. Стамқұлұлы Ә. ҚР Экология құқығы. – Алматы, 1995 ж. 71-72 беттер.
2. Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі. – 2007. 9 ќањтар // Егемен Ќазаќстан. – 2007. – 19, 20, 23 ќањтар. 4-5 беттер.
3. Бринчук М.М. Экологическое право. – М., 1998. 65-66 беттер.
4. Байдельдинов. Д. Л. Қазақстан Республикасының экологиялық құқығы – Алматы 2005. 79-80 беттер.
5. «Қазақстан Республикасының жергілікті мемлекеттік басқару туралы» Заңы Алматы: 2005. «Юрист» баспасы. 22-23 беттер.
6. «Атмосфералық ауаны қорғау туралы» Заңы. 2002 ж. «Юрист» баспасы. 15-16 беттер.