Қылмыстық жаза түсінігі мен түрлері



1. Қылмыстық жаза түсінігі мен түрлері
2. Жаза түсінігі
3. Жазаның түрлері
4. Пайдаланылған әдебиеттер
Қылмыстық жаза мемлекеттің адам жасаған қылмысқа көңіл бөлгендігін білдіреді. Ал қылмыскердің өзі үшін жаза – ол жасаған қылмыстың қылмыстық–құқықтық зардабы. Қай мемлекет болмасын ол қылмысқа қарсы күрес жүргізуде әртүрлі әлеуметтік ұйымдастырушылық, экономикалық, тәрбиелік, рухани шаралардың барлық түрін кеңінен қолдануға тырысады. Күнделікті өміріміз қылмысқа қарсы күресте қылмыскерлерге қылмыстық жаза шараларын, соның ішінде олардың қатал түрлерін қолданып қоюмен ғана көзделген мақсатқа жету мүмкін еместігін дәлелдеп келеді. Бұл күресте қылмысты ескерту шараларының, сондай-ақ, қылмыстың алдын-алу шараларының да көзделген нәтижеге жетудегі үлесі қомақты болып отыр. Мемлекеттің қылмысқа қарсы күрестегі қолданатын шарлары сан түрлі. Мемлекет қолданатын осы шаралар ішіндегі ең негізгісі де ең ықпалдысы да –жаза, яғни жазалау шарасы болып табылады.
Қылмыстық-құқықтық нормалардың бұзылмауын мемлекет мәжбүрлеу арқылы жүзеге асырады. Себебі, басқа құқықтық нормаларға қарағанда қылмыстық құқықтағы тыйым салынған нормалар жиірек бұзылады және оның мемлекет, қоғам мүддесіне немесе жеке азаматтардың мүддесіне тигізетін залалы басқа құқық салаларының нормаларының бұзылуына қарағанда анағұрлым мол. Қылмыс пен жаза–қылмыстық құқық өзінің пайда болған кезінен сүйенетін бір-бірімен тығыз байланысқан ажырамас категориялар. Қылмыстық жаза мәселесі қылмыстық құқық теориясында ерекше орын алады, өйткені, ол қылмыстылықпен күресу шараларының жүйесіндегі ең ауыр да қажетті шаралардың бірі болып табылады.
Жаза адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтарын, заңды мүдделерін, адамзаттың қауіпсіздігі мен бейбітшілікті, меншікті, ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін, қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті, қоршаған ортаны, Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысы мен аумақтық тұтастығын, сонымен қатар, қоғам мен мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін қылмыстық қол сұғушылықтан қорғауға бағытталған.
1. Құқықтану. А.Ибраева, Б.Қуандыков, Ш.Маликова, С.Есетова. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007.
2. Ағыбаев А.Н – Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы.А.,2005
3. Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі.(өзгертулер мен толықтырулар): Алматы.: 2005
4. Уголовный кодекс РК.-толкование и комментирование(по разделам и главам): (Науч.-прак.аособие) Алматы:ТОО “Баспа”,1998.Вып..3.-1998
5. Абдиров, Нурлан Мажитович и др. Уголовно-правовые меры борьбы с преступлениями, связанными с наркотиками: Учебно-практич. Пособие/ Н.М.Абдиров, К.А.Мами, Б.С.Сарсеков.-Алматы:1998.
6. Каиржанов Е. Уголовное право Республики Казакстан. Общая часть /М-во образования, культуры и здравохранения РК; Ун-т Кайнар -2-е изд. доп.-Алматы: Компьютерно-издат, 1998.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар
1. Қылмыстық жаза түсінігі мен түрлері
2. Жаза түсінігі
3. Жазаның түрлері
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Қылмыстық жаза түсінігі мен түрлері
Қылмыстық жаза мемлекеттің адам жасаған қылмысқа көңіл бөлгендігін 
білдіреді. Ал  қылмыскердің  өзі  үшін жаза – ол жасаған қылмыстың 
қылмыстық–құқықтық  зардабы.  Қай мемлекет болмасын ол қылмысқа қарсы күрес
жүргізуде әртүрлі әлеуметтік ұйымдастырушылық, экономикалық, тәрбиелік,
рухани шаралардың барлық түрін кеңінен  қолдануға тырысады. Күнделікті
өміріміз қылмысқа қарсы күресте қылмыскерлерге қылмыстық жаза шараларын, 
соның ішінде олардың қатал түрлерін қолданып  қоюмен  ғана  көзделген  
мақсатқа жету мүмкін еместігін дәлелдеп  келеді. Бұл күресте  қылмысты 
ескерту  шараларының,  сондай-ақ, қылмыстың алдын-алу шараларының да
көзделген нәтижеге жетудегі үлесі қомақты болып отыр. Мемлекеттің қылмысқа
қарсы күрестегі қолданатын шарлары сан түрлі. Мемлекет қолданатын осы
шаралар ішіндегі ең негізгісі де ең ықпалдысы да –жаза, яғни жазалау шарасы
болып табылады.
Қылмыстық-құқықтық нормалардың бұзылмауын мемлекет мәжбүрлеу арқылы жүзеге
асырады. Себебі, басқа құқықтық нормаларға қарағанда қылмыстық құқықтағы
тыйым салынған нормалар жиірек бұзылады және оның мемлекет, қоғам мүддесіне
немесе жеке азаматтардың мүддесіне тигізетін залалы басқа құқық салаларының
нормаларының бұзылуына қарағанда анағұрлым мол. Қылмыс пен жаза–қылмыстық
құқық өзінің пайда болған кезінен сүйенетін бір-бірімен тығыз байланысқан
ажырамас категориялар. Қылмыстық жаза мәселесі қылмыстық құқық теориясында
ерекше орын алады, өйткені, ол қылмыстылықпен күресу шараларының
жүйесіндегі ең ауыр да қажетті шаралардың бірі болып табылады.
Жаза адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтарын, заңды мүдделерін,
адамзаттың қауіпсіздігі мен бейбітшілікті, меншікті, ұйымдардың құқықтары
мен заңды мүдделерін, қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті, қоршаған ортаны,
Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысы мен аумақтық тұтастығын,
сонымен қатар, қоғам мен мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін қылмыстық
қол сұғушылықтан қорғауға бағытталған. Республикамыздың қылмыстық кодексі
жазаға төмендегідей анықтама береді: Жаза дегеніміз соттың үкімі бойынша
тағайындалатынмемлекеттік мәжбүрлеу шарасы. Жаза қылмыс жасауға кінәлі деп
танылған адамға қолданылады және осы адамды Қылмыстық кодексте көзделгендей
құқықтары мен бостандықтарынан айыру немесе оларды шектеу болып табылады.
Бұл анықтамада жазаның негізгі белгілерінің жиынтығы берілген.

Жаза түсінігі
 Қылмыстық жаза мемлекеттік күштеу шараларының бірі болып табылады және
ол мемлекеттің қылмыспен қарсы күрес жүргізу құралдарының бірі ретінде
қолданылады. Мемлекет қылмысқа қарсы күрес жүргізуде әр түрлі
ұйымдастырушылық, тәрбиелік, экономикалық, рухани шаралардың барлық түрін
кеңінен қолданады, сөйтіп қылмыстан сақтандыру мәселелеріне ерекше көңіл
бөледі. Сондықтан да біздің жас, тәуелсіз мемлекетіміз қылмысқа қарсы күрес
қылмыстық жазаны қолдануда ең негізгі басты күрес деп саналмайды, бұл
құбылысқа қарсы күресте шешуші мәселелер жоғарыда аталып еткен
экономикалық, ұйымдастыру, тәрбие, қоғам мүшелерінің белсенділігін, олардың
құқылық сана-сезімін жетілдіру арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан да
қылмыстық шара мемлекеттік күштеу шарасы ретінде тек арнаулы, занда
көрсетілген жағдайда ғана жүзеге асырылады. Қылмыс істеген адамдарға мұндай
шараны қолдану мемлекеттің атқаратын функцияларының бірі ретінде
қарастырылады. Әсіресе ауыр, өте ауыр қылмыс істегендерге соған сәйкес ауыр
қылмыстық-құқылық күштеу шараларын қолдану мемлекеттің міндеті болып
табылады. Мемлекеттік күштеу шаралары сан алуан. Оларға тек қылмыстық
құқылық шаралар ғана емес, азаматтық, әкімшілік, тәртіптік шаралар да
жатады. Қылмыстық шара мемлекеттік күштеу шараларының жеке бір түрі бола
отырып, өз ерекшеліктерімен оқшауланады. Біріншіден, қылмыстық шара —
мемлекеттік күштеу шарасы ретінде қылмыстық заңмен ғана белгіленеді.
Қылмыстық кодексте жазаның сот үшін міндетгі тізбектері мен оны қолданудың
тәртібі тұжырымдалған. Сот қылмысқа кінәлі адамға қылмыстық занда
көрсетілген шараның шеңберінде оның шегінен шықпай, жаза тағайындайды. Тек
ерекше жағдайларда ғана сот көрсетілгеннен гөрі неғұрлым жеңілірек жаза
тағайындауға құқылы.
Екіншіден, мемлекеттік күштеу шарасы ретіндегі қылмыстық жазаны
мемлекет атынан тек қана сот тағайындайды. Қылмыстық кодекстің 38-бабында
"жаза дегеніміз соттың үкімі бойынша тағайындалатын мемлекеттік мәжбүрлеу
шарасы" делінген. Қылмыстық жазамен салыстырғанда басқа да мемлекеттік
күштеу шаралары мемлекеттік органдар немесе лауазымды органдар арқылы
жүзеге асырылады. Мысалы, қоғамдық тәртіпті бұзған адамды полиция бастығы
әкімшілік жауапка, салық инспекциясының лауазымды адамы салықтан
бұлтартпаушыларды заңда көрсетілген тәртіппен жазалайды немесе әкімшілік
комиссиясы өзіне берілген құзырет шеңберінде әкімшілік құқық бұзушыларды
жауапқа тартады. Осы аталған органдардың немесе лауазымды адамдардың бірде-
біреуі қылмыстық жаза колдануға құқылы емес. Қылмыстық жазаны қолдану — тек
қана соттың құзыреті.
Үшіншіден, занда көрсетілген тәртіппен сотталған адамды жазадан босату,
сондай-ақ тағайындаған қылмыстық жазаны жеңілдету тағы да сот арқылы жүзеге
асырылады. Тек қана рақымшылық және кешірім беру актілерімен жазадан босату
немесе жазаны жеңілдету Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкес
Парламент немесе Республика Президенті арқылы жүзеге асырылады, ал басқа
жағдайларда бұл мәселелерді шешу тек соттың міндеті болып табылады. Бұл да
қылмыстық жазаның басқа мемлекеттік күштеу шараларынан мәнді өзгешелігін
көрсетеді.
Тертіншіден, қылмыстық жаза жария түрде ашықтан-ашық тағайындалады.
Яғни, қылмыс адамның кінәсін анықтау оған жаза тағайындауды қажет деп табу,
қылмыстық жазаның нақты түрі мен көлемін анықтау, жеке немесе занды
тұлғалар арқылы емес мемлекет арқылы жария, ашықтан-ашық түрде белгіленеді.
Қылмыстык жаза кінәлі адамға мемлекет атынан белгіленеді, жеке немесе
лауазымды адамдар сот тағайындаған жазадан ешкімді де босата алмайды, занды
күшіне енген сот үкімі мем-лекеттік, жеке кәсіпорын, ұйым, мекеме,
лауазымды және жай адамдардың орындауы үшін Республика аумағында міндетті
болып табылады.
Бесіншіден, мемлекеттік күштеу шаралары ретінде қылмыстық жаза
қылмыстық занда көрсетілген нақты қылмысты жасаған кінәлі адамға қолданылуы
мүмкін. Яғни, бұл жерде жаза адамның кінәлі түрде істеген іс-әрекетінің
қылмыстық-құқылық зардабы болып табылады. Сондықтан да қылмыстық занда
"адам өз кінәсі анықталған коғамға қауіпті Әрекет немесе әрекетсіздік және
пайда болған қоғамдық қауіпті зардаптар үшін ғана қыл-мыстық жауапқа
тартылуға тиісті", ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
«ҚР қылмыстық құқығы (жалпы бөлім)» пәні бойынша оқу – әдістемелік кешен
Қылмыстық жауаптылық және оның негіздері
Қылмыстық жауаптылықтың негізі
Жазаның түсінігі және мақсаттары
Қылмыстық құқықтың қысқаша сипаттамасы
Қылмыс құрамы қылмыстық жауаптылықтың негізі
Қылмыстық құқық ғылымы
Қылмыстық құқық түсінігі
Бас бостандығын шектеудің қылмыстық жаза ретіндегі ерекшеліктері
Жазаның белгілері
Пәндер