Қазақстан Республикасындағы салық саясатының даму кезеңдері

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектiлiгi. Еліміздің алдында тұрған басты міндет әлемдік өркениетті мемлекеттер қатарына қосылу мақсатында бәсекеге қабілетті экономиканы дамыту мен жаңа жетістіктерге қол жеткізу болып табылады. Осы тұрғыдан ұлттық экономиканы өркендету, оның түрлі салаларының дамуына серпіліс беру уақыт талабынан туындап отырған іргелі міндеттердің бірі.

Қазіргі экономикалық тұрақтандыру мен қарқынды даму кезеңіндегі экономика салаларының, атап айтқанда газ бен мұнай, өнеркәсіп орындары, кіші және орта бизнестің өркендеуі, тұрғындардың әлеуметтік ахуалының жақсаруы, халықтың тұрғын үйге сұраныстың артуы салық жүйесінде салық саясаты бүгінге дейін толыққанды зерттелмей келген.

Нарықтық қатынастардың дамуы экономикалық және әлеуметтiк процестердi басқарудағы мемлекеттiк реттеудiң рөлiнiң өзгерiстерiмен жүргiзiледi. Салықтардың мемлекеттiң тек қажеттi қаражаттармен қамтамасыз ету құралы ғана емес, сондай-ақ қоғамдық өндiрiс ара-қатынастарына мемлекеттiк жүйенiң әсер ету элементi ретiнде де мәнi өсiп отыр.

Салық жинауды тұрақты қамтамасыз ету әрбiр мемлекеттiң қаржылық жүйесiнiң тұрақтануының негiзгi шарты болып табылады. Өз кезегiнде бұл шарттар салық органдарының бақылау - экономикалық қызметiнiң бiрегей жүйесiмен анықталады. Яғни, салықтар және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң дұрыс есептелуiн, толықтығын және уақытылы төленуiн қамтамасыз етуде салық органдарының бақылау -экономикалық қызметiнiң маңызы зор.

Салық органдарының бюджетке салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң дер кезiнде және уақытылы аударылуын бақылауды ұйымдастыру және салық заңдылықтарын бұзушылықты болдырмау бағытында бақылаудың тиiмдi әдiстерiн iздестiрiп және оны жетiлдiру жолдарын ашып көрсету болып табылады.

Диплом жұмысының мақсаты салық саясатын ұйымдастыруды және құқықтық негiзiн кешендi зерттеу арқылы салық органдарының қызметiн талдау және жалпылау негiзiнде салық органдарының бақылау-экономикалық қызметiн жетiлдiруге байланысты тәжiрибелiк ұсыныстар енгiзу болып табылады.

Қойылған мақсатқа жету үшін зерттеу барысында төмендегідей міндеттер қойылды:

- Қазақстан Республикасында салық саясатының дамуын теориялық негіздерін қарастыру және олардың салық жүйесіндегі ролі мен маңызына талдау жүргізу;

- Жергілікті салық қызметі органдарының салықтық бақылау тәжірибесін қарастыру, бақылау қызметiнiң нәтижелерiн талдау;

- салық органдарының негiзгi қызметтерiнiң бiрi болып табылатын салық бақылауының мәнi мен мазмұнын, оның жіктелуін қарастыру;

- салық қызметі органдарының даму стратегиясын талдау;

- салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеу мен төлеуде салық органдарының бақылау қызметін ұйымдастыру және экономикалық талдау жүргізу;

- әлемнің кейбір дамыған мемлекеттеріндегі салық комитеті органдарында жинақталған тәжірибені ҚР салық комитеті органдарының даму стратегиясын жетілдіруде қолдану мүмкіндіктерін бағалау;

- салық комитетінің тиімділігін арттырудағы мәселелерді және оны шешу жолдарын қарастыру.

Диплом жұмысының зерттеу пәнi - салық саясатын және оны жетілдіру жолдарын қалыптастыру барысында туындайтын қаржылық қатынастар және оның жүзеге асырылу механизмi.

Диплом жұмысының зерттеу объектiсi Қазақстан республикасының салық жүйесі болып табылады.

1 САЛЫҚ САЯСАТЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ

МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА

ҚОЛДАНЫЛУЫ

Салық саясаты және оның құрылу механизмі.

Қазақстан Республикасы өз алдына егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғасын, экономиканы дербес түрде басқарды. Мемлекеттік басқару жүйелеріне қөптеген өзгерістер жасалып, бірнеше заң жобалары қабылданды. Оларға қаншама өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Дамыған мемлкеттер мен көрші мемлекеттердің жүргізіп отырған саясаттарын сараптай отырып, өзіміздің ұлттық менталитетке сай, қажетті жақтарын алып отырды.

Нарықтық экономика мен мемлекеттің салық саясатының негізгі мақсаты - бюджеттің кіріс бөлігін қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету болып табылады.

Салық саясаттың басты мақсаты - салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне мүмкіндік беретін салық механизмін іске асыру [1, 66б] .

Салық бюджетке төленетін міндетті төлем болып саналатын болса, ал салық салу салықтың түрлері бойынша енгізу, бекіту, есептеу және төлеу тәртібіндегі мемлекеттің жалпы ережелерін қарастырады.

Салық механизмі- салықтың ұйымдық-құқықтық нормаларымен басқару әдістерінің жиынтығы әр түрлі салықтық реттеу құралдары да (салық ставкасы, салық жеңілдіктері, салық салу әдістері және т. б. ) енеді. Мемлекет өзінің салық механизміне салық заңдылықтары арқылы құқықтық нысан беріп, оны реттеп отырады. Салық механизмі практикалық салық іс-қимылдарының жиынтығы, яғни салық заңдары ережелерін практикада жүзеге асырудың шарттары мен тәртіптеріннің жиынтығы. Объективті негізгі бағытталмаған кез-келген салықтық іс-қимыл ұдайы өндіріс процесіне субъективтік қол сұғу ретінде қарастырылады және олардың нысанының өзгеруіне әкеледі. Салық механизмі салық салуды басқарудың негізі болып табылатын салықтық құқыққа сүйеніп, салық қатынастарын реттеуге мүмкіндік береді.

Салық механизмі- бұл ұйымдық-экономикалық категория ретінде осы ұғымды түсіндіретін салық теориясының аясы, сәйкесінше, ұлттық табыстың бөлігінде өндірісте жасалған бөлігін қоғамдастыру кезінде қалыптастыратын қайта бөлу қатынасы кезіндегі объективті қажетті басқару процесі. Салық салу механизмі салықтарды белгілеудің принцептерінен, нысандары мен әдістерінен, оларды өзгерту мен күшін жоюдан, оларды төлеуді қамтамасыз ету бойынша шаралардан тұрады.

Мемлекеттің тиімді салық салу процесін жүзеге асыру үшін бірнеше принциптері бар.

1. Салықтардың созылымдылық принципі - бұл принциптің мәні мынада, яғни, мемлкет өзінің күнделікті сұпанысына байланысты салық ставкасын көтере немесе төмендете алады.

2. Салық салудың Салық кодексімен басқару принципі былайша өрнектеледі, яғни салық төлеу бойынша міндетті осы салықтар салық кодексімен қарастыпылған жағдайда ғана пайда болады.

3. Салық салудың шындық принципі болып салық салудың экономикалық принципі табылады. Салық салудың шындық принципіне сәйкес, әрбір адам өз табысына сай мемлекетті қолдауға қатысуы қажет.

4. салық салудың үнемділік принципіне сәйкес, салық жинау ең төменгі шығындарда жүргізілуі қажет.

Қазақстан Республикасының салық заңдарының ережелері Салық кодексінде белгіленген салық салу принциптеріне қайшы келмеуі тиіс [163б] .

Қазақстан Республикасының салық заңдары салық салудың бірнеше принциптеріне негізделеді, атап айтқанда:

Бірінші, салық және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі.
Екінші, салық салудың айқындылығы.
Үшінші, салық салудың әділдігі.
Төртінші, салық жүйесінің біртұтастығы.
Бесінші, салық заңдарының жариялығы принциптері.

Ал, енді осы принциптерге жеке-жеке тоқталып өтетін болсақ.

1. Салық салудың міндеттілік принципі. Салық төлеушілер салық

заңдарына сәйкес салық міндеттемелерін толық көлемінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті болуы тиіс. Бұл әрбір Қазақстандық азаматтың негізгі борышы, парызы болып саналады.

2. Салық салудың айқындылық принципі. Қазақстан Республикасының салықтары және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдері әрбір салық төлеуші үшін айқын болуы тиіс.

Салық салу айқындылығы салық төлеушінің салық міндеттемелері туындауының, орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібі салық заңдарында белгіленген.

3. Салық салудың әділдік принципі. Қазақстан Республикасында салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып табылады.

Кез келген салық төлеуші үшін салық салу жүйесі әділетті түрде шешілуі қажет. Жеке сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тиым салынады.

4. Салық салудың біртұтастық принципі. Қазақстан Республикасының салық жүйесі Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында барлық салық төлеушілерге қатысты біртұтас болып табылады.

5. Салық заңдарының жариялылық принципі. Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануға тиіс.

Салықтарды ұтымды ұйымдастырудың классикалық принциптерін экономист Адам Смит ұсынған еді.

Олар мыналар:

Салық әрбір төлекшінің табысына қарай салынуы тиіс,
Салықтың мөлшері мен төленетін мерзімі алдын ала, әрі нақты белгіленуі тиіс,
Әрбір салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы уақытта және тиімді әдіспен салынуға тиісті,
Өндіріп алынатын салықтың шығындары мейлінше аз болуға тиіс.

Нақтырақ айтатын болсақ:

әділеттілік,
анықтылық,
қолайлылық,
жалпылылық.

Бұл тізім тағыда 3 принциппен толықтырылады:

жеткілікті және жалпыламалылықты қамтамасыз етеді (салықтарды мемлекеттің обьектілік қажетіне және мүмкіндігіне қарай ұлғайтуға болса, азайтуғада болады),
керекті көзін және салық салудың обьектілерін таңдау,
салық салудың бір дүркінділігі.

Бұл принциптердің қолданылуы салық салудағы сорақылықтарды жойып, салық салу жүйесін ретке келтіреді.

Сондықтан Адам Смит: «Салық - төлеушілер үшін құлдықтың емес, бостандықтың белгісі» - деп жазды.

Философ Ф. Аквинский философиялық тұрғыдан «Ерік берілген тонау формасы» ретінде анықтады.

АҚШ-тың тәуелсіздік декларациясы авторларының бірі Франклин: «Өмірде салық пен өлімнен қашып құтыла алмайсың»- деп атап көрсетті.

АҚШ-та 2 мейрам бар:

туылған күн,
салық төлеген күні.

Мұндағы мақсат дамыған мемлекеттер үшін салық төлеу белгілі бір дәстүр ретінде қалыптасқан.

Салықты уақытында төлеу міндет болып саналады. Себебі, уақытысындағы төленбеген салықтың айыппұлы мен өсімпұлы өте жоғары болады. Осы дәстүр біздің еліміздің азаматтарында қалыптасса, өз ісімізді бір қадам алға жылжытар едік [1, 65б] .

Мемлекетің салық қызметі келесі бағыттардан тұрады:

мемлекеттің салық жүйесін қалыптасуы,
салық салу саласында мемлекет органдарының міндетін анықтау,
арнайы салық органдарының жүйесін қалыптастыру,
салық заңын ұйымдастыру және оның сақталуына бақылауды жүзеге асыру.

Барлық қоғам мүшелерінің міндеті мен парызы заңда белгіленген салықтарды төлеу болып табылады, ал салық дегеніміз - бұл материалдық төлем, яғни заңнама бойынша белгіленген тәртіппен халықтан, ұйымдардан, кәсіпорындардан міндетті түрде мемлекет пайдасына алынатын қайтарылмайтын сипаттағы ақшалай қаражат болып табылады.

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық экономикалық құрылысы мен саяси іс - бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі - ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістерін және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік - экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен айқындалады. Белгілі философ Фрэнсис Бэкон «салықтарды төлеу әрбір азаматтың қасиетті борышы» деген еді. Бірақ соған қарамастан салық төлеушілердің бір бөлігі салық төлеуден жалтаруға тырысады. Салықты төлеуден жалтару - салық төлемдерін толық немесе ішінара төлемеу мақсатымен салық төлеушінің салық салу обьектісін (табысты, пайданы, тауар айналымын, мүлікті) әдейі жасыруы және азайтуы. Салық төлеушілердің мұндай заңсыз іс - әрекеті мемлекет мүддесіне айтарлықтай нұқсан келтіреді: мемлекеттік бюджет әдәуір қаражаттарды ала алмайды, салық заңнамасын бұзушылар кірістерінің қосымша криминалдық көздері жасалынады, кәсіпкерлік сферасында, салада аймақта және тағы басқалардың құн қозғалысының негізгі үйлесімдері бұрмаланады. Салық төлеуден бас тарту және салықты айналып өту әлемдік тәжірибеде салық құқығының қалыптасуынан кейін пайда бола бастады. Енді неге салықты төлеуден жалтаруға тырысады деген сұраққа жауап іздеп көрелік.

Оның әр түрлі себептері болуы мүмкін:

1) шаруашылық, кәсіпкерлік немесе өзгеде қызметті қалыпты жүргізуге мүмкіндік бермейтін елеулі салық ауыртпалығы; салықтардың көптігі және жоғары мөлшерлемелері салық салынатын субьектінің көлеңкелі экономикаға кетуіне жәрдемдеседі.

2) салық заңнамасының күрделілігі, сонымен қатар оның анық еместігі, нұсқаулықтары мен ережелердің қағидалары мен нормаларын түрліше түсіндіретін ондағы толықтырулардың, өзгертулердің, түзетулердің көптігі.

3) салық қызметін ұйымдастырудағы кемшіліктер; қызметкерлердің төмен біліктілігі мен біліксіздігі, экономикалық білімдер мен құқықтық мәселелердің шектес салаларын жеткіліксіз білуі; тексерулер кезіндегі қызметкерлердің адалдыққа жатпайтын іс - қылықтары;

4) салық сомаларын баю немесе көлеңкелі бизнестегі инвестициялау мақсатымен субьектілердің оларды төлемеуге қасақана, әдейі ұмтылуы және тағы басқа [2] .

Мемлекет салықтың қоғамдағы алатын маңызды рөлін ескере отырып, өзі белгілеген салық мөлшерінің толық төленуін міндет етеді. Ол үшін мемлекет әрбір салық түрін рационизациялау арқылы және тиімді құқықтық қамтамасыз етуді жүзеге асыра отырып, салық төлеуден бас тартуды мүмкін емес ететіндей мәжбүрлеу механизмін, бақылау аппаратын құрады, салықтық заңнама негіздерін дұрыс орындамағаны үшін заңды жауапкершілік шараларын белгілейді және тағы басқа.

Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, қазіргі кезде экономиканың мүлтіксіз дамуы мемлекетте өмір сүретін адамдардың тұтынуы мен қажеттіліктеріне жеткілікті деңгейде көңіл аударылмайынша мүмкін емес.

Нарықтық қатынастардың қалыптасып, дамуы кезінде маңызды мәселелердің бірі нарықтың дамуы салдарынан пайда болатын кері әсерлерді шектеуге және қоғамның әлеуметтік - экономикалық топтарға бөлінуін одан әрі тереңдетуге мүмкіндік беретін тұрғындарды әлеуметтік қорғаудың жетілдірілген жүйесін құру болып табылады. Мұндай маңызды мәселелердің жан жақты дүрыс шешімін табуда мемлекет қоғамдық дамуға әсер ететін басқа да құралдарды іске қосып, кешенді түрде қимыл жасауы тиіс. Мұнда салық саясатының алатын орны ерекше.

Салық саясаты - бұл мемлекеттің салық саласында жүргізіліп отырған іс - шараларының жиынтығы. Мемлекет салық саясатын салық саласындағы шаралар жүйесін қоғамның оның нақтылы кезеңіндегі әлеуметтік - экономикалық мақсаттар мен міндеттеріне қарай әзірленген экономикалық саясатқа сәйкес жүргізеді. Салық саясатының мазмұны және мақсат міндеттері қоғамның әлеуметтік - экономикалық жағдайына байланысты. Салық саясатының негізгі міндеттері;

1. мемлекетті қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету

2. жалпы мемлекеттің экономикасын реттеуге жағдай жасау

3. нарықтық қатынастар даму процесі кезінде пайда болатын халықтың табыстарының деңгейінің арасындағы айырмашылықты азайту.

Нарықтық қатынастардың қалыптасуы жағдайында салық саясатының негізгі бағыты тұтынудың орталықтандырылған қоғамдық қорлары арқылы халықтың нақты табыстарының едәуір бөлігін қалыптастырудың өзін ақтамаған қағидатынан бас тарту болып табылады. Бұл еңбек белсенділігінің күшеюіндегі экономикалық ынталылықтың механизмі арқылы халықтың еңбекке жарамды бөлігінің табыстарын айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді. Салық жүйесі арқылы қоғамның еңбекке жарамсыз мүшелерінің неғұрлым тиімді және берік әлеуметтік қорғалуды қамтамасыз етеді.

Салық саясатының негізгі құралы салық жүйесі болып табылады [3] .

Салық жүйесі дегеніміз салық түрлерінің формаларының салықты құру әдістерінің немесе тәсілдерінің сонымен қатар салықтық қатынастарды реттеуші заңдар және нормативтік актілер және салық органдарының жиынтығын айтамыз. Оның негізгі қызметі бұл шаруашылық субьектілердің қызметін ынталандыруға, еңбек және кәсіпкерлік белсенділікті арттыруға, инфляцияны есепке ала отырып табыстар мен бағалардың өсуін шектеуге, мемлекеттік бюджеттің табыс бөлігінің өсімін қамтамасыз етуге бағытталған. Соңғы жылдары Қазақстан республикасы жаңа салық жүйесін қалыптастыру мен ұйымдастыруда айтарлықтай жетістіктерге жетті. Бюджетаралық қатынастардың реформасы нәтижесінде салық салу жүйесі өзгертілді және халықаралық стандарттарға жауап бере бастады. Жаңа салық жүйесін енгізгеннен кейін саясатта, экономика мен әлеуметтік салада оңтайлы өзгерістер байқала бастады. Салық жүйесі Қазақстан экономикасының тиімділігін көтеруші құралға айналды. Алайда бұл салық жүйесінің кемшіліктері аз емес. Қазіргі кездегі салық жүйесінің ең ірі кемшілігі фискалдық бағыттың басым болуы. Салық жүйесінің басқа қызметтері әлсіз жүзеге асырылады. Келесі ірі кемшілігі, әсіресе шет ел кәсіпкерлері үшін оның тұрақсыздығы. Әрине, қазіргі кезде өзгерістер жылдың басынан бастап іске асқанмен, сонда да салық төлеуші заңды тұлғалар үшін өте қолайсыз болып табылады. Салық төлеушілер үшін салық жүйесінің ең болмағанда 3-5 жылға дейін тұрақты болып қалуы аса маңызды шарт. Алайда тұрақсыз экономика жағдайында бұлай болу әрине мүмкін емес, әсіресе жалпы ішкі өнімнің мөлшері дүниежүзілік бағаға тәуелді жағдайында бұл өте қиынға соғады.

Салықтардың, оларды төлеушілердің, салықтарды алу әдістерінің, салық жеңілдіктерінің жиынтығының болатындығынан салық жүйелерінің әжептеуір күрделі үлгілері болуы мүмкін. Әрине мұндай жеңілдіктердің бірқатар артықшылықтары мен кемшіліктері бар.

Кіріс пен таза пайданы экономиканың жаңа бір саласына немесе бүтін өндіріс түрінің дамуына жұмсау, еліміздің аз игерілген, кейбір қолайсыз аймақтарына инвестиция тарту сияқты мақсаттарда, салықтың кей түрінен бүтіндей босату қолданылады. Іскерлік табыстың белгілі бір түрлеріне жеңілдетілген салық жүйесін пайдалану экономиканы мемлекетік реттеуде сараланып қолданылатын және өте ыңғайлы әдіс. Мысалы мерзімді амортизациясы жеделдетілген немесе дифференциалды салық мөлшері, салық төлеу мерзімін созу немесе кейінге қалдыру, салықтардан еркін резервтік, инвестициялық әрі басқадай қорлар құру және преференциялар сияқты түрлі экономикалық және салық тегершіктері жетерлік. Қазақстан экономикасының өтпелі кезеңінде салық жеңілдіктері жапай іскерлікті бурқандырып, экономиканың басым салаларына ірі инвестициялар әкелуге септігін тигізді. Алайда қазіргі отандық экономика өзінің өрлеу белесіне көтеріле бастағана мұндай салық жеңілдіктерінің сақталып қалуы мемлекет пен инвесторлар арасындағы мүдделік қарым қатынасқа өз салқынын тигізуде. Нәтижесінде бюджетке өндіріс көлемінің ұлғаюына қатысты салықтан бюджетке түсетін түсімдер елеусіз қалуда. Кейінгі кезде салық жеңілдіктерінен салық кеңістігінде елеулі қарама қайшылықтар туып, салықтық басқаруға кері әсерін тигізіп отыр.

Нақты салаға салық жеңілдігін орнату тәжірибе көрсетіп отырғандай қамқорлық пен қолдаудың керемет бір тиімді әдісі деуге келмейді. Жеңілдік беріліп отырған кәсіпорындар мен жеке тұлғалар, жеңілдік жүрмейтін экономикалық қызмет салаларындағы кәсіпкерлік пен айналысып жүргендерге салықтық басқаруда қиншылықтар тудыруда. Оның үстіне жеңілдіктерді салық төлеуден бұлтару үшін арсыз пайдаланаындар да аз емес. Преференция түріне жататын салық каникулының ұлттық қорды қолдануда берекесіздік тудырып, түбінде кірістің жоғалуына соқтыратынын халықаралық тәжірибе көрсетіп отыр.

Ал салықтардың өзіне келетін болсақ мынадай мәселерді шешуді ұсынамын. Менің ойымша корпоративті табыс салығының ставкасы біздің салық төлеушілеріміз үшін жоғары болып табылады. Ел экономикасы нарықтағы кәсіпкерлердің белсенділігіне байланысты болып келеді, ол салық ставкаларының жоғары болуы іскерлік белсенділіктің төмендеуіне алып келеді. Көптеген дамыған мемлекеттерде бұл салықтың ставкасы 30% жоғары, алайда біздің экономикамыз бұл елдерден артта қалып отыр. Салық ставкасының жоғары болуы отандық кәсіпорындардың қаржылық жағдайына теріс әсер етеді. Бұл жағдайлар жаңа кәсіпорындардың ашылуы мен қалыптасуына кедергі жасайды. Әрине бұл салық бюджетімізге айтарлықтай табыс әкеледі, яғни бүкіл табыстың шамамен 25% құрайды. Егер салық ставкасын төмендетсе бюджетіміздің табыс бөлігі азаймай ма деген сұрақ туындайды. Бұл мәселені басқа жолмен шешуге болады. Салық ставкасы 30% төмен болған жағдайда кәсіпкерлік белсенділіктің өсуіне байланысты нарықта жаңа кәсіпорындар пайда бола бастайды, яғни олардың саны өседі. Әрине бұл кәсіпорындарға өз қызметін жүзеге асыру үшін жұмыс күші қажет емес пе? Яғни көптеген адамдар жұмыс тауып салық төлеушілер қатарын арттырады. Бюджеттің табыс бөлігін жеке табыс салығы арқылы қамтамасыз етуге болады. Бұл шара бір жағынан жұмыссыздық мәселесін шешуге көмектеседі, екінші жағынан отандық кәсіпорындарды қолдау нәтижесінде ел экономикасының өсуіне алып келеді. Сондай ақ бұл салық бойынша салық жеңілдігі, несие, демалыс сияқты жеңілдіктерді енгізу дұрыс болар еді.

Қазіргі кезде салық саясатының құрамдас бөлігі болып табылатын акциздерге үлкен көңіл бөлініп отыр. Олар мемлекеттік бюджеттің табыс бөлігін арттыру табиғатқа зиян келтіретін өндіріс түрлерінің теріс әсерін шектеу үшін қолданылады. Менің ойымша мемлекет бұл салық бойынша фискалдық мақсатты көбірек көздейді. Әрине акцизделетін тауарларды өндіретін кәсіпорындардан көп табыс түседі. Алайда бұл тауарлардан қоғамға және табиғатқа келтірілген зиянның орнын толтыруға болашақта одан да көп қаржы қажет болады. Сондықтан осындай тауарларды өндіретін кәсіпорындарға мемлекет қатты қысым көрсетуі қажет. Әсіресе алкоголь өнімдеріне, ойын бизнестеріне, сонымен қатар газ кондетсаттарына деген салық ставкаларын көбейту қажет секілді. Себебі, бұлардың адам денсаулығына, табиғатқа тигізетін зияны өте көп.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.