Қытай еліндегі Шыңжан өңірі халықтарының Қазақстанның байланысы
1. Шыңжан өлкесіне сипаттама.
2. Қытай қазақ достығы.
3. Қытайдағы қазақтар мәдениеті.
4. Бүгінгі білім берудің ахуалы.
5. Шыңжандағы қазақ зиялыларының тағдыры.
2. Қытай қазақ достығы.
3. Қытайдағы қазақтар мәдениеті.
4. Бүгінгі білім берудің ахуалы.
5. Шыңжандағы қазақ зиялыларының тағдыры.
Қытай қазақтары негізінен Шыңжанда көп тұрады. Қытай Халық Республикасындағы ең ірі әкімшілік аумақтар – автаномиялы райондар мен өлкелер. Оларға аймақтар мен автаномиялы облыстар қарайды. Одан төмен қарай аудандар мен ауылдар. Орталыққа тіке қарайтын санаулы ірі қалалар да өлке дәрежелі мәртебеге ие. Шыңжанда Ұйғыр Автономиялы районы қысқаша Шыңжан деп аталады. Бұрын хән тарихнамаларында Батыс өңір делініп келген бұл тұсқа Шыңжан (жаңа аумақ) деген ат 1877 жылы Чин үкіметі кеңесші етіп тағайындаған Зо Зұңтан жағынан берілген болатын. Еуразия құрлығының кіндігінде жатқан Шыңжанның жер аумағы 1 млн. 660 мың шаршы шақырымнан астам. Яғни, бүкіл Қытай аумағының алтыдан бірін ұстайды. Шетелдермен шекара желісі 5400 шақырымнан асады. Солтүстігінде Алтай, ортасында Тәңіртау (Тянь-шань), оңтүстігінде Койнлон таулары тұр. Тәңіртаудың солтүстігінде Жоңғар, оңтүстігінде Тырым ойпаты бар. 750 – ден астам өзені бар. Шыңжанның өзендері ішінде ең үлкен Іле мен Ертіс. Қалғандары (Тарым, Қарашәрі, Үліңгір, Манас т.б.). Орташа және шағын өзендер. Ұзындығы 2179 шақырым келетін Тарым ертеде Лоп көліне құяды екен. Қазір Тітіма көліне де жетпейді. Оның орта шенін бітік тораңғыорманы жапқан. Шыңжан асқарларында 18 мыңнан астам мұздық бар. Аумағы бар шаршы шақырымнан асатын көлдің саны 139. Тұщы көл Бағраштан жылына мың тоннадан астам балық ауланады. Бағраш қамысқа да бай. Айдын көл теңіз деңгейінен 155 метр төменде жатыр. Боғда көлі теңіз деңгейінен екі мың метрдей биікте тұр. Солтүстік Шыңжанда Сайрам, Қанас секілді тамаша көлдер бар.
1. Қабден Жұмаділов.
Қалың елім, қазағым. Алматы 2000ж.
2. Сұлтан Жанболат.
Алтын бесік әдеби көркем журнал 19 – 22 беттер. № 6 /. 2005 ж.
Қалың елім, қазағым. Алматы 2000ж.
2. Сұлтан Жанболат.
Алтын бесік әдеби көркем журнал 19 – 22 беттер. № 6 /. 2005 ж.
Тақырыбы: Қытай еліндегі Шыңжан өңірі халықтарының Қазақстанның
байланысы.
1. Шыңжан өлкесіне сипаттама.
2. Қытай қазақ достығы.
3. Қытайдағы қазақтар мәдениеті.
4. Бүгінгі білім берудің ахуалы.
5. Шыңжандағы қазақ зиялыларының тағдыры.
Қытай еліндегі Шыңжан өңірі халықтарының Қазақстанмен байланыcы.
1. Шыңжан тамаша өлке.
Қытай қазақтары негізінен Шыңжанда көп тұрады. Қытай Халық
Республикасындағы ең ірі әкімшілік аумақтар – автаномиялы райондар мен
өлкелер. Оларға аймақтар мен автаномиялы облыстар қарайды. Одан төмен
қарай аудандар мен ауылдар. Орталыққа тіке қарайтын санаулы ірі
қалалар да өлке дәрежелі мәртебеге ие. Шыңжанда Ұйғыр Автономиялы
районы қысқаша Шыңжан деп аталады. Бұрын хән тарихнамаларында Батыс
өңір делініп келген бұл тұсқа Шыңжан (жаңа аумақ) деген ат 1877
жылы Чин үкіметі кеңесші етіп тағайындаған Зо Зұңтан жағынан
берілген болатын. Еуразия құрлығының кіндігінде жатқан Шыңжанның жер
аумағы 1 млн. 660 мың шаршы шақырымнан астам. Яғни, бүкіл Қытай
аумағының алтыдан бірін ұстайды. Шетелдермен шекара желісі 5400
шақырымнан асады. Солтүстігінде Алтай, ортасында Тәңіртау (Тянь-шань),
оңтүстігінде Койнлон таулары тұр. Тәңіртаудың солтүстігінде Жоңғар,
оңтүстігінде Тырым ойпаты бар. 750 – ден астам өзені бар. Шыңжанның
өзендері ішінде ең үлкен Іле мен Ертіс. Қалғандары (Тарым,
Қарашәрі, Үліңгір, Манас т.б.). Орташа және шағын өзендер. Ұзындығы
2179 шақырым келетін Тарым ертеде Лоп көліне құяды екен. Қазір
Тітіма көліне де жетпейді. Оның орта шенін бітік тораңғыорманы
жапқан. Шыңжан асқарларында 18 мыңнан астам мұздық бар. Аумағы бар
шаршы шақырымнан асатын көлдің саны 139. Тұщы көл Бағраштан жылына
мың тоннадан астам балық ауланады. Бағраш қамысқа да бай. Айдын көл
теңіз деңгейінен 155 метр төменде жатыр. Боғда көлі теңіз
деңгейінен екі мың метрдей биікте тұр. Солтүстік Шыңжанда Сайрам,
Қанас секілді тамаша көлдер бар. Қытайдағы үлкен ойпат – Тарым
ойпаты. Қытайдағы шөлдіктің 60 пайызы Шыңжанда. Қытайдағы екінші
үлкен шөл – Жоңғар кіндігіндегі Құрбантүнгіт. Шыңжанның 37,8 пайыз
жері ғана егін, мал және орман шаруашылығына пайдаланылады. Шыңжан
құрғақ, жауын - шашын аз, ауа райы құбылмалы өлке.
2.Қытай қазақ достығы.
Ертеде қазақ – қытай арасында шекара болмаған. Екі ел адамдары сауда-
саттық жасап барыс - келіс жасап тұрған. Қазақтарға қытайға малын
айдап апарып сатып, орнына қытайдың жібек маталарын, шыны ыдыстарын,
ауылшаруашылық өнімдерін сатып алып отырған. Қазақстан патша өкіметіне
қосылғаннан кейін қазақтардың шекарасы белгіленді. Онда Тарбағатай
тауының Оңтүстік Қытайға берілді де солтүстігі қазақтар жағында
қалып қойды. Қытай жағындағы қазақтар ата мекенің ел жайлау қоныс
қимай басқа елде қалуға мәжбүр болды. Шыңжан қаласына көптеген
қазақтар мекендейді. Олардың негізгі кәсібі, егіншілік, мал
шаруашылығы, және көлөнермен айналасады. Сонымен қатар ата-баба
дәстүрінің қатал ұстанады. Балалары ана тіліміз қазақ тілінде оқып білім
алады. Тағы бір қуанарлық жағдай Қытайда тәулік бойы қазақ радиосы
жұмыс істейді. Бұл қазақ қытай достығының бір белгісі.
Егемендік алғаннан кейінгі жылдарда екі ел арасындағы қарым-
қатынас дұрыс жолға қойылып бұрыңғы кеңес үкіметі кезеңдегі жабылып
қалған.
Достық бекеті қайта іске қосылып сауда саттық, барыс-
келіс қайта жалғасуда. Қытай кәсіпкерлері бізге келіп білгендерін
үйретеді. Ал қазақтар қытайға барып үйренуде. Бұл екі ел
экономикасына да тиімді. Шыңжан ежелгі ата-мекен.
Шыңжанжа бұдан 10 - 20 мың жыл бұрын – ақ адамзат
тіршілік ете бастапты. Олар 4 мың жылдың алдында қала, екі мың
жеті жүз жылдың алдында темір кезеңінен өткен екен.
Сонау Амур мен Сары өзеннің батысы кейін келе қазақ
қатарлы ұлтарды құраған тайпалардың ең ежелгі атамекені екені
тарихнамалардан белгілі. Бұл ұлан байтақ өңірде сақтар, ғұн тайпалық
одағы салтанат құрған. Ғұн қағанаты ыдырай бастағанда, Тәңіртау мен
Алтай арасы үйсіндер арасына өтт. Бұл б .з .б . 2 - 1 ғасырлардағы
күй хән әулетінің алғашқы мәмілегері Жяң Уян осы тұста 119 жыл
үйсін еліне келіп саяси құдалық сөйлесіп қайтқан. Қытай
тарихнамасында үйсін мемлекеті Іле өңірін кіндік еткен өңірдің алып
елі деп айқын жазылған. Хән патшасы Хән Уди алғашында Лю Шижун
ханікені Үйан күнбиіне үйсіндерді ғұндарға Хән мен тізе қоса қарсы
шығу үшін ұзатады.
Осылайша басталған ұзақ та күрделі тарих қазақ тайпаларын
бұл өңірден сан әкетіп сан әкелген. Ең соңғы қайта оралуы
жоңғарлар жанышталғаннан кейін екен. Чин патшасы яғни, кезінде күллі
Қытай елін үш ғасырдай билеген манжурлар алғашында қазақтарды
атамекеніне енгізбей, Абылай келсе де айдап шығындар! деп ақырып
тұрған көрінеді. Аяғы бүгеуі бермеген соң демографиялық араластырылып
жүргізіп Тәңіртау түстігінен ұйғырларды көшіріп әкеліп, қазақтарды
басқаруды күшейтуге өтіпті бұл оралу өткен ғасырдың басында
тасқынға айналған.
“Шыңжан қазақтарының қоныс аудару тарихы” Бейжін Ұлттық
баспасы 1999 жыл былай деп жазады; ”1916 жылғы қыркүйек
төңкерісінен соң, Ресей үкіметі әскер жіберіп, бағынбаған қазақтарды
жаныштады”. Қалың жауға төтеп бере алмаған қазақтар Шыңжанға қарай
қашты. Орыстар пулемет, зеңбірекпен атқыласа да қазақтар бас имей
жұңғоғо қарай үрікті. Орыс Армиясы кезіккен қыра берді. Осы себепті
Іле, Тарбағатай, Алтай қатарлы жерлерде басқындар сендей соғылып,
бөгей бергесіз болды. Руссия қазақтарынан заңсыз адам оққа ұшты,
өткен қазақтардың саңы 10 немесе 1000 нан кем емес.
Ресей жақ Қытай шекарашыларына “Қазақтар территорияларына Басып
кіргенде неге оларды қырып салмайсыңдар? Немесе неге дереу бізге
тапсырып бермейсіңдер?” деп зіркілдейді. Бұл қыста қар қалың боп,
аяз қақап , аш - жалаңаштық жайлады, өлім – жетім көп болды. Көп адам
үсіп өлді. Қырылған ресейлік қазақтардың еліне қайтқандарынан бір
Қарақолдың өзінде Ресей армиясы 700—ден астам қазақты атып өлтірді”
Бұл кітап осының артынан Ресей қазақтарынан Оңтүстік
Шыңжандағы Күшар мен Қаражерге 100 мыңнан астам, Ақсуға 50 мыңнан
артық, Қашқарға да тап осындай қашып келді деп жазыпты.
Қытайдағы қазақтар осылайша ауып барғандар мен арыдант
бері атамекенінде отыра бергендердің қосындысы.
3. Қытайдағы қазақтар мәдениеті.
Қытай халқы кешегі солақайшыл заманда не ауыр күндерді
басынан кешті. Бірақ соңғы ширек ғасырда ұша дамығаны да әлемге
аян. Әрине, Қытай қазақтары да осы жолдан өтті. Бұған алыбы, көреген
реформатор Дың Шяупың ересен зор тарихи үлес қосты.
Өткен ғасыр соңында ШҰАР - да радио мен телевидение
барлық ауылдардың елді мекендеріне жеткізілген болатын. Қазір дамылсыз
жұмыс істейтін екі қазақша телеарна мен радиобекеті үзбей хабар
таратады.
Әрине, қазақтар өзге тілдегі ақпарат көздерінен де емін – еркін
игіліктене алады. Үкімет қолы қысқа отбасыларына теледидар,
радиоқабылдағыш әперу үшін де қыруар қаржы жұмсайды. Қазір ”Көрікті
мекен” сияқты төл филмьдердің аудармасын да қызықтай алады. Өйткені,
ШҰАР радио-телевидение меңгермесіндегі осындаймен айналысатын топтан
басқа “Тянь - Шань” кино студиясында да қазақ тобы жұмыс істейді.
ШҰАР – да қазақ тілінде неше ондаған басылымдар жарық
көреді, жүздеген кітаптар мол тиражбен шығып жатыр. Өйткені, мұнда
жетілген қалың зиялы қауым, қаламгерлер бар.
Оншақты баспа олар үшін қызмет етуге дайын. Бейжіндегі Ұлттар
баспасында да қазақ ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
байланысы.
1. Шыңжан өлкесіне сипаттама.
2. Қытай қазақ достығы.
3. Қытайдағы қазақтар мәдениеті.
4. Бүгінгі білім берудің ахуалы.
5. Шыңжандағы қазақ зиялыларының тағдыры.
Қытай еліндегі Шыңжан өңірі халықтарының Қазақстанмен байланыcы.
1. Шыңжан тамаша өлке.
Қытай қазақтары негізінен Шыңжанда көп тұрады. Қытай Халық
Республикасындағы ең ірі әкімшілік аумақтар – автаномиялы райондар мен
өлкелер. Оларға аймақтар мен автаномиялы облыстар қарайды. Одан төмен
қарай аудандар мен ауылдар. Орталыққа тіке қарайтын санаулы ірі
қалалар да өлке дәрежелі мәртебеге ие. Шыңжанда Ұйғыр Автономиялы
районы қысқаша Шыңжан деп аталады. Бұрын хән тарихнамаларында Батыс
өңір делініп келген бұл тұсқа Шыңжан (жаңа аумақ) деген ат 1877
жылы Чин үкіметі кеңесші етіп тағайындаған Зо Зұңтан жағынан
берілген болатын. Еуразия құрлығының кіндігінде жатқан Шыңжанның жер
аумағы 1 млн. 660 мың шаршы шақырымнан астам. Яғни, бүкіл Қытай
аумағының алтыдан бірін ұстайды. Шетелдермен шекара желісі 5400
шақырымнан асады. Солтүстігінде Алтай, ортасында Тәңіртау (Тянь-шань),
оңтүстігінде Койнлон таулары тұр. Тәңіртаудың солтүстігінде Жоңғар,
оңтүстігінде Тырым ойпаты бар. 750 – ден астам өзені бар. Шыңжанның
өзендері ішінде ең үлкен Іле мен Ертіс. Қалғандары (Тарым,
Қарашәрі, Үліңгір, Манас т.б.). Орташа және шағын өзендер. Ұзындығы
2179 шақырым келетін Тарым ертеде Лоп көліне құяды екен. Қазір
Тітіма көліне де жетпейді. Оның орта шенін бітік тораңғыорманы
жапқан. Шыңжан асқарларында 18 мыңнан астам мұздық бар. Аумағы бар
шаршы шақырымнан асатын көлдің саны 139. Тұщы көл Бағраштан жылына
мың тоннадан астам балық ауланады. Бағраш қамысқа да бай. Айдын көл
теңіз деңгейінен 155 метр төменде жатыр. Боғда көлі теңіз
деңгейінен екі мың метрдей биікте тұр. Солтүстік Шыңжанда Сайрам,
Қанас секілді тамаша көлдер бар. Қытайдағы үлкен ойпат – Тарым
ойпаты. Қытайдағы шөлдіктің 60 пайызы Шыңжанда. Қытайдағы екінші
үлкен шөл – Жоңғар кіндігіндегі Құрбантүнгіт. Шыңжанның 37,8 пайыз
жері ғана егін, мал және орман шаруашылығына пайдаланылады. Шыңжан
құрғақ, жауын - шашын аз, ауа райы құбылмалы өлке.
2.Қытай қазақ достығы.
Ертеде қазақ – қытай арасында шекара болмаған. Екі ел адамдары сауда-
саттық жасап барыс - келіс жасап тұрған. Қазақтарға қытайға малын
айдап апарып сатып, орнына қытайдың жібек маталарын, шыны ыдыстарын,
ауылшаруашылық өнімдерін сатып алып отырған. Қазақстан патша өкіметіне
қосылғаннан кейін қазақтардың шекарасы белгіленді. Онда Тарбағатай
тауының Оңтүстік Қытайға берілді де солтүстігі қазақтар жағында
қалып қойды. Қытай жағындағы қазақтар ата мекенің ел жайлау қоныс
қимай басқа елде қалуға мәжбүр болды. Шыңжан қаласына көптеген
қазақтар мекендейді. Олардың негізгі кәсібі, егіншілік, мал
шаруашылығы, және көлөнермен айналасады. Сонымен қатар ата-баба
дәстүрінің қатал ұстанады. Балалары ана тіліміз қазақ тілінде оқып білім
алады. Тағы бір қуанарлық жағдай Қытайда тәулік бойы қазақ радиосы
жұмыс істейді. Бұл қазақ қытай достығының бір белгісі.
Егемендік алғаннан кейінгі жылдарда екі ел арасындағы қарым-
қатынас дұрыс жолға қойылып бұрыңғы кеңес үкіметі кезеңдегі жабылып
қалған.
Достық бекеті қайта іске қосылып сауда саттық, барыс-
келіс қайта жалғасуда. Қытай кәсіпкерлері бізге келіп білгендерін
үйретеді. Ал қазақтар қытайға барып үйренуде. Бұл екі ел
экономикасына да тиімді. Шыңжан ежелгі ата-мекен.
Шыңжанжа бұдан 10 - 20 мың жыл бұрын – ақ адамзат
тіршілік ете бастапты. Олар 4 мың жылдың алдында қала, екі мың
жеті жүз жылдың алдында темір кезеңінен өткен екен.
Сонау Амур мен Сары өзеннің батысы кейін келе қазақ
қатарлы ұлтарды құраған тайпалардың ең ежелгі атамекені екені
тарихнамалардан белгілі. Бұл ұлан байтақ өңірде сақтар, ғұн тайпалық
одағы салтанат құрған. Ғұн қағанаты ыдырай бастағанда, Тәңіртау мен
Алтай арасы үйсіндер арасына өтт. Бұл б .з .б . 2 - 1 ғасырлардағы
күй хән әулетінің алғашқы мәмілегері Жяң Уян осы тұста 119 жыл
үйсін еліне келіп саяси құдалық сөйлесіп қайтқан. Қытай
тарихнамасында үйсін мемлекеті Іле өңірін кіндік еткен өңірдің алып
елі деп айқын жазылған. Хән патшасы Хән Уди алғашында Лю Шижун
ханікені Үйан күнбиіне үйсіндерді ғұндарға Хән мен тізе қоса қарсы
шығу үшін ұзатады.
Осылайша басталған ұзақ та күрделі тарих қазақ тайпаларын
бұл өңірден сан әкетіп сан әкелген. Ең соңғы қайта оралуы
жоңғарлар жанышталғаннан кейін екен. Чин патшасы яғни, кезінде күллі
Қытай елін үш ғасырдай билеген манжурлар алғашында қазақтарды
атамекеніне енгізбей, Абылай келсе де айдап шығындар! деп ақырып
тұрған көрінеді. Аяғы бүгеуі бермеген соң демографиялық араластырылып
жүргізіп Тәңіртау түстігінен ұйғырларды көшіріп әкеліп, қазақтарды
басқаруды күшейтуге өтіпті бұл оралу өткен ғасырдың басында
тасқынға айналған.
“Шыңжан қазақтарының қоныс аудару тарихы” Бейжін Ұлттық
баспасы 1999 жыл былай деп жазады; ”1916 жылғы қыркүйек
төңкерісінен соң, Ресей үкіметі әскер жіберіп, бағынбаған қазақтарды
жаныштады”. Қалың жауға төтеп бере алмаған қазақтар Шыңжанға қарай
қашты. Орыстар пулемет, зеңбірекпен атқыласа да қазақтар бас имей
жұңғоғо қарай үрікті. Орыс Армиясы кезіккен қыра берді. Осы себепті
Іле, Тарбағатай, Алтай қатарлы жерлерде басқындар сендей соғылып,
бөгей бергесіз болды. Руссия қазақтарынан заңсыз адам оққа ұшты,
өткен қазақтардың саңы 10 немесе 1000 нан кем емес.
Ресей жақ Қытай шекарашыларына “Қазақтар территорияларына Басып
кіргенде неге оларды қырып салмайсыңдар? Немесе неге дереу бізге
тапсырып бермейсіңдер?” деп зіркілдейді. Бұл қыста қар қалың боп,
аяз қақап , аш - жалаңаштық жайлады, өлім – жетім көп болды. Көп адам
үсіп өлді. Қырылған ресейлік қазақтардың еліне қайтқандарынан бір
Қарақолдың өзінде Ресей армиясы 700—ден астам қазақты атып өлтірді”
Бұл кітап осының артынан Ресей қазақтарынан Оңтүстік
Шыңжандағы Күшар мен Қаражерге 100 мыңнан астам, Ақсуға 50 мыңнан
артық, Қашқарға да тап осындай қашып келді деп жазыпты.
Қытайдағы қазақтар осылайша ауып барғандар мен арыдант
бері атамекенінде отыра бергендердің қосындысы.
3. Қытайдағы қазақтар мәдениеті.
Қытай халқы кешегі солақайшыл заманда не ауыр күндерді
басынан кешті. Бірақ соңғы ширек ғасырда ұша дамығаны да әлемге
аян. Әрине, Қытай қазақтары да осы жолдан өтті. Бұған алыбы, көреген
реформатор Дың Шяупың ересен зор тарихи үлес қосты.
Өткен ғасыр соңында ШҰАР - да радио мен телевидение
барлық ауылдардың елді мекендеріне жеткізілген болатын. Қазір дамылсыз
жұмыс істейтін екі қазақша телеарна мен радиобекеті үзбей хабар
таратады.
Әрине, қазақтар өзге тілдегі ақпарат көздерінен де емін – еркін
игіліктене алады. Үкімет қолы қысқа отбасыларына теледидар,
радиоқабылдағыш әперу үшін де қыруар қаржы жұмсайды. Қазір ”Көрікті
мекен” сияқты төл филмьдердің аудармасын да қызықтай алады. Өйткені,
ШҰАР радио-телевидение меңгермесіндегі осындаймен айналысатын топтан
басқа “Тянь - Шань” кино студиясында да қазақ тобы жұмыс істейді.
ШҰАР – да қазақ тілінде неше ондаған басылымдар жарық
көреді, жүздеген кітаптар мол тиражбен шығып жатыр. Өйткені, мұнда
жетілген қалың зиялы қауым, қаламгерлер бар.
Оншақты баспа олар үшін қызмет етуге дайын. Бейжіндегі Ұлттар
баспасында да қазақ ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz