Қазақстанның қаржы нарығын реттеудің құқықтын негізі

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстанның қаржы нарығын реттеудің құқықтын негізі. ҚР Ұлттық банкі-қаржы,

Қаржы нарығы және қаржылық қадағалауды реттеу бойынша Агенттің қызметтері

11. 1. Әлемдік қаржы жүйесін реттеу механизмі .

Дүниежүзілік экономикалық кеңістікте әлемдік бетбұрыс арнайы қарама-қайшылықпен қоса жүріп отырды.

Біріншіден, экономикалық процестердің жаһандану тенденциясы әлемдік экономикалық кеңістікте спецификалық қарама қайшылықпен ұласады.
Екіншіден, жеке әлеуметтік процестердің қарқынындағы айырмашылық артып, ерекше өсуде.
Үшіншіден, әлемдік деңгейдегі нақты бәсекеге қатысушылар шаруа субъектілерінің санын одан әрі арттырып, шектен тыс көтеру жоспарын да, мемлекет жоспарының рөлін төмендетуде. Бұл байланыста қаржы секторын реттейтін еларалық капиталдың ауысуы мен тез қарқынды сипаттайтын қызмет түрі көп орын алады.

Ең басты халықаралық экономиканы реттеуші құрылым «7-топ»(Жетекші индустриалды елдермен, оларға қызмет көрсетуші органдар ең мықты жетекшілерінің тобы), аса саяси және экономикалық шешім қабылдаған, ірі интеграциялық бірлескен (ЕС, НАФТА, АСЕАН) ОПЕК ұйымы. Реттеуші органдардың жұмыстары келесі жолдармен жүзеге асырылады:

Халықаралық қаржы институтарын - Халықаралық валюта қоры мен Әлемдік банктің және халықаралық ынтымақтастық көлемінде сәйкес шараларды реттеу және нығайту;
Қаржы институттары мен нарықтарының көтерілуі кез келген бағалы қағаздардың кеңеюі, рұқсат етілген нарық субъектілерінде сапалы ақпараттар негізінде мүмкіншілікті есепке ала отырып шешім қабылдауға;
Макроэкономикалық саясатты және мемлекеттің нарықтарында қаржы жүйесін қалыптастыру, олардың қарыз алушыларын халықаралық қаржы жүйесіне интеграциялық пайданы толық мүмкіншілікте пайдалану;
Дағдарыстарды басқарумен оларға жеке секторды жұмылдыру және болдырмау жөніндегі жұмысты күшейту,
Әлеуметтік саясатты жүргізу, кедей және аралас елді мекенді қосымша үстемелерден сақтау.

Дүниежүзілік қаржы жүйесін реттеу жүйесіне көпсанды құрылым және халықтың және әлемдік деңгейдегі институттар қатысады, МВФ, ВБ институттары сонымен қатар банктік қадағалау жөніндегі Базель комитеті және қаржы нарықтарын қадағалау органдарының Халықаралық ұйымдары жетекші рөл атқарады.

Нарық пен қаржы институтының көтерілуі, нарық субъектілері сапалы ақпараттар негізінде қауіпті жағдайларды шешуді есепке алу, кез-келген акцияларды кеңейту.

Халықаралық құнды қағаздар жөнінде комиссия ұйымы сияқты ірі халықаралық ұйымдар жанында нышандалған, нарық қаржысын реттеуші халықаралық мойындалған тәжірибелер бар.

Құнды қағаздар аумағындағы қызметтер бойынша Халықаралық ассоциация, әлемдік банк, МВФ, экономикалық жәрдем және даму ұйымы. Нарық қаржысын реттеу үш мақсатта анықталған:

инвесторларды қорғау (айла -шарғы, алдау, инсайдерлік әдістердің кіріп кетпеуін болдырмау)
нарықтың айқындығы және тиімділігі, әділеттілігі (нарыққа қатысушылар, кең көлемді ақпараттанған және жалған сауда тәжірибелерінен алдын-ала ескертумен тең) .
жүйелік қауіпті азайту (қауіпті әсерді басқару) .

Халықаралық негіңзгі реттеу органы ретінде МВФ 1971 жылдан - валюта курсын бекіту тәртібі аяқталған сәттен бастап, қадағалаумен айналысады. Оған елдердің курстық саясатын және дүниежүзілік қаржы жүйесінің тынымсыз қызмет атқаруын қамтамасыз етуді қатаң қадағалау тапсырылған. Елдердің бейберекеттікке жол бермейтін қаржы және курстық саясатын жүргізуді қор бақылайды. Қадағалау мен мониторинг құралдары - барлық ел мүшелерімен жыл сайынға консультация, жылдық және жартыжылдық шолу, сонымен қатар қордың зерттеу құрылымын әзірлеу.

1997ж. МВФ қадағалау тәсілінің реформалануы болды. Жаңа қадағалау стратегиясының қағидасы мынадай:

Жеке елдер мен бүкіл әлемдегі экономикалық және қаржы жағдайы туралы мәліметтің шүбәсіздігін жоғарылату.
Үздіксіз қадағалау. Осы қағиданы жүзеге асыру нәтижесіндегі тұрақсыз жағдайларды алдын-ала болжау аздаған шығындармен өзгерістерге бейімделуге мүмкіндік береді.
Қадағалаудың шоғырлануы.

11. 2. Қазақстан Республикасындағы қаржы нарығын реттеу

Әлемдік тәжірибеде қаржы нарығын мемлекеттік реттеудің 2 түрін ажыратады. : қызметтік және институционалдық. 2004жылға дейін ҚР-да көрсетілген қаржы нарығын реттеудің екі түрі де қолданылған. Соның нәтижесінде жекелеген қадағалау органдарының қосарлануы және ұлттық нарығын да, әлемдік жүйе ішінде де тенденциялық өзгеруіне жедел әсер етуді жүзеге асыру мүмкінсіздігі пайда болады.

Қаржы қызметінің халықаралық нарығында ҚР және шет елдердің ұлттық нарығында орын алатын қаржы институттарының жаһандық тенденцияларын ескере отырып, қаржы нарығында әр түрлі қызмет көрсететін қызметі, бір жүйеде реттелетін ұйымдардан

ҚР мемлекеттік құрылым жүйесінде құру туралы шешімі қабылданған.

Екінші деңгейде банктердің жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін инвестициялық басқару қызметін жүзеге асыратын ұйымдардың қосылуы.

ҚР-ның 2004ж. 4 шілденің «Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу және қадағалау туралы» Заңында қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеуді және қадағалауды ҚР-ның Президентімен белгіленген бір уәкілетті орган жүзеге асырады. (қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу және қадағалау агенттігі)

Уәкілетті орган тікелей ҚР Президентіне бағынады және есеп береді және ҚР-ның Президентімен бекітілген ол туралы Ережеге сәйкес әрекет етеді. Өкілетті орган ҚР Ұлттық банкінің бюджет құралдары (шығыс сметалары) арқылы қаржыландырылады.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу және бақылау мақсаты:

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының қаржысының тұрақтылығын қамтамасыз ету және жалпы қаржы жүйесіне сенім тарту;
қаржы қызметін тұтынушылардың мүддесін қорғау деңгейін тиісті түрде қамтамасыз ету;
қаржы нарығындағы бәсекені қолдауға бағытталған қаржы ұйымдары қызметінің тепе-тең шарттарын жасау.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының мемлекеттік реттеу және қадағалау қағидалары:

Реттеу құралдары мен күштерін әсерлі қолдану
Қаржы ұйымдары мен қаржы нарығы қызметінің тазалығы
Қауіп-қатерді бағалауға негізделген қаржы ұйымдарын басқаруды ынталандыру
Қаржы нарығында жаңа технологияны енгізу арқылы және жаңа қаржы құралдары мен қызметтерін жетілдіру арқылы қаржы қызметін пайдаланушылардың мүддесін қорғауды қамтамасыз етудің кешенді шаралары
Қаржы ұйымы органдарының жауапкершілігі

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымы мемлекеттік реттеу және қадағалаудың мәселелері:

Қаржы ұйымдарын корпоративтік басқаруды жақсарту үшін жағдай жасау, қаржы ұйымдары қызметінің стандартын бекіту;
Қаржы жүйесінің тұрақтылығын сақтау мақсатында қаржы нарығы мен қаржы ұйымы мониторингі
Қаржылық тұрақтылықты қолдау мақсатында, қауіп- қатерге көбірек бейім қаржы нарығының айналасына қадағалау күштерін бөлу.
қазіргі заманға технологияны енгізуге жағдай жасау, тұтынушылардың қаржы ұйымының қызметі мен оынң қаржы қызметі туралы толық ақпарат ақпарат алуын қамтамасыз ету

Қаржы жүйесінің тұрақтылығын сақтау мақсатында қаржы нарығы мен қаржы ұйымы мониторингін өткізу үшін 2004-2006жж-ға ҚР сақтандыру нарығын дамыту Бағдарламасын қабылданған (ҚР Үкіметіннің 2004ж. 1 шілдесіндегі №729 қаулысы) . Аталған бағдарламаның басты мақсаты - зейнетақы қорлары стандартты орындау мақсатында, қаржы нарығы көлемінде нақты қадағалау ресурстары мен корпоративті басқаруды жақсарту үшін ынталандыруға, көбінесе бекітілген тәуекелге, 2004 жылдың аяғында Қазақстан Республика Үкіметінің 2004 жылы 24 желтоқсандағы № 1359 қаулысымен бекіткен, 2005-2007 жылдарға арналған жинақтаушы зейнетақы жүйесін дамытудың негізгі приоритетің анықтап, орташа жедел перспектива мен келесі іс-шараларды қадағалайды: жинақтаушы зейнетақы жүйесіндегі қатысушылар санын кеңейту.

Зейнетақы жарнасын міндеттеу бойынша агенттер қарызын төмендету және зейнетақы жарнасын міндеттеу бойынша «бір салымшы - бір қор» талап ету жолымен зейнетақы жарнасын міндетті түрде төлеуді қамтамасыз ету; зейнетақы жарналарын құқығын алушылар, иелену кезінде инфляция денгейін есепке ала отырып, зейнетақы жарналарын арнайы нақты көлемде жинақтаушы зейнетақы қорларындағы міндетті зейнетақы жарналарын сақтау бойынша мемлекет кепілдігін орындау тәртібін анықтау; зейнетақы активтерін басқарушы инвестициялық ұйымдар мен жинақтаушы зейнетақы қорларын және салымшылар (алушылар) қызығушылығын қорғау жауапкершілігін анықтау.

Ұзақ мерзімге индекстелген мемлекеттік құруды қағаздар шығару және валюталық рисктерді сақтау, зейнетақы активтері көлеміндегі ұзақ мерзімді қаржы еншісін ұлғайту, зейнетақы активтерін басқару жұмыстарын анықтау.

Халықаралық Зейнетақы Ассоциясының ( INPRS) тұрақты жинақтаушы қорларын жүйелеу Принциптерін енгізу және жинақтаушы зейнетақы жүйелері субъектілерін қадағалауды көтеру және дамыту;

Құнды қағаздар нарығын жүзеге асыруды стандартты белгілеу мақсатында, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жыл 24 желтоқсандағы №1385 қаулысымен 2005-2007 жылдары Қазақстан Республикасының құнды қағаздарын анықтау бағдарламасы бекітілген және қаржы нарығы көлемінде қадағалау ресурстарын нақтылау және корпоратив басқармасын жақсарту үшін ынталандыруды жасау.

Бағдарлама құнды қағаздар нарығын одан әрі дамыту тапсырммасы мен негізгі мақсаттарын анықтайды және көкейкесті мәселелерді кешенді шешуді қамтамасыз етеді.

Нақтылы экономикалық секторды инвесторлау көлемін кеңейту және дамыту мақсатында инвесторлар қаражатын жұмылдыруға инвесторлық қорларын дамытып, ұжымдық инвесторлық нысанды дамытуды ынталандыру және жүзеге асыру.

Аталған шаралар РЦБ басқа да қатысушылары және элитент мәліметтерін ашу тәртібімен корпоративті басқарма жасаудағы құнды қағаздарды тарату тізбесін кеңейту әдісі болады.

Елдің инвестициялық мәдени деңгейін көтеру, мемлекеттік бағалы қағаздар пакеттерін басқару, мемлекеттік тәртіппен жүзеге асыру жөнінде іс- шаралар жүргізілетін болады.

Сонымен қатар, бағдарламада сертификатталған халықаралық инвестициялық аналитиктердің Қазақстанда пайда болуына қажетті жағдайлар жасалуы және қадағалау әсерін көтеру қарастырылған.

11. 3 Қазақстан Республикасының қаржы нарығы мен қаржы қатынастарын бақылау мен реттеу Агенттігінің іс-әрекеті мен ұйымдық құрылымы.

Агентікті қаржыландыру мен қамтамасыздандыру ҚР Ұлттық Банкі бюджетінің қаражаты арқылы жүзеге асырылады. Агенттік өзіне жүктелген міндеттерге сәйкес банкілік, сақтандыру іс-әрекеттерін, жинақтаушы зейнетақы қорларын, инвестициялық қорлардың іс-әрекетін құнды қағаздар нарығын реттеумен бақылауды жүзеге асырады.

Агенттік жыл сайын ҚР Президентіне жылдық есеп ұсынып отырады.

Агенттік құрылымы:

Басшылық

Стратегия және талдау департаменті

Заң департаменті

Банктерді бақылау департаменті

Құнды қағаздар нарығы субъектілері мен жинақтаушы зейнетақы қорларын бақылау департаменті

Қаржы ұйымдарын инвестициялау департаменті

Агенттік жұмысын қамтамасыз етуші департаменті

Бухгалтерия

Инвестициялау басқармасы

Қаржы қызметтерін тұтынушылар құқығын қорғау басқармасы

Агентіліктің ең жоғарғы органы қызметтерін тұтынушылар құқығын қорғау басқармасы

Агентіліктің ең жоғарғы органы 7 адамнан тұратын Басқару болып табылады: Агенттік төрағасы мен лауазымды қызметкерлер, ҚР Президентінен, ҚР Үкіметі мен ҚР Ұлттық Банкіден бір өкіл.

Агенттіктің қызмет аясына келесі мәселелер кіреді

1. Қаржы нарығын құру мен дамытудағы басымдылықтарды анықтау;

2. ҚР заңнамасы шеңберінде нормативтік құқықтың актілерді бекіту;

3. Қаржы ұйымдарын ашу, қайта құру және қызметін тоқтату туралы рұқсатты беру және тиым салуға немесе қайтарып алуға қатысты шешім қабылдау;

4. Қаржы ұйым акцияларын мәжбүрлеп төлеу үшін акционерлердің және осы акцияларды жаңа инвесторлар жүзеге асыруға, ҚР заң шығарылған актілерінде көрсетілген және осындай жағдайларда қолданылады.

5. Банктік холдинг және ірі банктерге қатысатын акцияларды сенімді басқаратын Агенттікті жүзеге асыру үшін қолданылады.

6. ҚР заң шығарылған актілерінде белгілі жағдайға байланысты қаржы ұйымдарын тоқтатып қойып және қаржы ұйымын уақытша басқару қарастырылған.

7. Қаржы нарығындағы бағалы қағаздардың активтерін нарықтығы бағалы қағаздардың белгілі түрлерінің қызметі және нәсіби сапалылығын тану; тура және қосымша иеліктің құқығына шешуді жүзеге асыру қаржылық агенттілік статусының шығындалуы және меншіктеп кету, халықтық акционерлер қоғамы, ұйымның өзін-өзі реттеуі шешімдерін қарастырады;

8. Ұйымның дұрыс жұмыс талабын орнату. Агенттіктің рұқсатымен нарықтығы бағалы қағаздармен жұмыс істеушіні дайындау және қызметін жүзеге асыру болып табылады.

9. ҚР Президентінің мақұлдауымен, қарауымен және ұсынуымен Агенттік жалпы штаттық саны және Агенттік жағдайы.

10. Еңбек жағдайының мақұлдауымен және анықталуымен, жүйе және оның төлеу мөлшерін, сонымен қоса агенттілік жұмысшыларды әлеуметтік тұрмыстық қамтамасыз етілуін қарастырады. Агент председателін ҚР президенті қызметінен босатады және тағайындайды.

Агент Председателі басқару келесілерге бөлінеді:

ҚР заң шығарылған актілерін орындау негізінде, ҚР президентінің актісі, ҚР нормативтік құқық актілері, Агенттік қызметтері сұрақтар бойынша Агенттілік орындау үшін бұйрықтар, Агенттік басқару қаулысында жазылған.

2. Республикада және шекарадан тыс Агенттілік хабардарлық шектілік ұсынады.

3. Агенттілік басқару Агентілікті тағайындайды және босатады.

4. ҚРПрезидентінің тағайындауымен Агенттік басқарушының орынбасарлығының кондидатурасына ұсынады.

5. ҚР президентінің мақұлдауымен, барлық штаттың саны және Агенттік штат күнтізбесі белгіленеді

6. Өзінің орынбасарларының міндеттерін анықтайды

7. Сәйкеске орай наменклатуралық бекітілген Агенттіне және оны қызметінен босату.

8. Агенттік құрылымының бөліктерін жағдайын бекіту

9. Агенттік мамандыққа баға беретін коммисияның құрамын бекіту.

10. Агенттік жұмысшыларға сенімділік білдіру

11. Агенттілік атынан келісім жасау

12. Агенттік есеп беру және қаржылыққа жазылу

13. Жеке жұмысшылар үшін жоғарғы профессионалдық мамандық үшін орнатылады және негізгі керекті функция үшін орындалады.

14. Лицензияны өзіне жасау үшін шешім қабылдау және оны ҚР заң шығарылған актісі бойынша жүзеге асыру.

11. 2. Қазақстан Республикасындағы қаржы нарығын реттеу

ҚР мемлекеттік құрылым жүйесінде құру туралы шешімі қабылданған.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу және бақылау мақсаты:

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының қаржысының тұрақтылығын қамтамасыз ету және жалпы қаржы жүйесіне сенім тарту;
қаржы қызметін тұтынушылардың мүддесін қорғау деңгейін тиісті түрде қамтамасыз ету;
қаржы нарығындағы бәсекені қолдауға бағытталған қаржы ұйымдары қызметінің тепе-тең шарттарын жасау.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының мемлекеттік реттеу және қадағалау қағидалары:

Реттеу құралдары мен күштерін әсерлі қолдану
Қаржы ұйымдары мен қаржы нарығы қызметінің тазалығы
Қауіп-қатерді бағалауға негізделген қаржы ұйымдарын басқаруды ынталандыру
Қаржы нарығында жаңа технологияны енгізу арқылы және жаңа қаржы құралдары мен қызметтерін жетілдіру арқылы қаржы қызметін пайдаланушылардың мүддесін қорғауды қамтамасыз етудің кешенді шаралары
Қаржы ұйымы органдарының жауапкершілігі

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымы мемлекеттік реттеу және қадағалаудың мәселелері:

Қаржы ұйымдарын корпоративтік басқаруды жақсарту үшін жағдай жасау, қаржы ұйымдары қызметінің стандартын бекіту;
Қаржы жүйесінің тұрақтылығын сақтау мақсатында қаржы нарығы мен қаржы ұйымы мониторингі
Қаржылық тұрақтылықты қолдау мақсатында, қауіп- қатерге көбірек бейім қаржы нарығының айналасына қадағалау күштерін бөлу.
қазіргі заманға технологияны енгізуге жағдай жасау, тұтынушылардың қаржы ұйымының қызметі мен оынң қаржы қызметі туралы толық ақпарат ақпарат алуын қамтамасыз ету

КІРІСПЕ: КІРІСПЕ

3: 3

КІРІСПЕ: 1. Бағалы қағаздар туралы жалпы түсініктеме

3: 4

КІРІСПЕ: 2. Қазақстандағы бағалы қағаз нарығының даму деңгейі

3: 6

КІРІСПЕ:

3. Бағалы қағаздар рыногын дамытуда шетелдік тәжірибені

пайдалану мәселелері

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

3: 15

КІРІСПЕ: ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

3: 16

КІРІСПЕ

Бағалы қағаз жеке-дара, сондай - ақ мемлекеттер үшін қаражат көзі болып табылады. Ал, инвесторлар пайда табамын деп ақша шығарғанымен, оны қайтарып алуына, өсім түсуіне ешкім кепілдік бере алмайды, көп ретте пайда табудың орнына тақыр жерге отырып қалуы да мүмкін. Сондықтан мұның табысынан тәуекелі басым. Әрине тәуекелге кез-келген бара бермейді, барған өкінбейді.

Түптеп келгенде, бағалы қағаз саудасынан эмитентке сауда-саттыққа араласқан басқаларға да түсер пайда көп. Тұтас алғанда бұл экономиканы көтерудің бір жолы өйткені, бағалы қағаздан түскен қаржыны көзін тауып, өндіріске жұмсай білсе, бұдан бүкіл Қазақстан ұтады, жұмыссыздық саны азайып, халықтың тұрмыс жағдайы да жақсара түспек. Бағалы қағаз саудасы биржа қоры аркылы жүргізіледі оның, құнды қағаз жөніндегі Ұлттық комиссия бекіткен өз талаптары бар. Ол тараптар биржа аралық қатынастың сенімділігіне, қаржы мәселесіне тіреледі. Биржа арқылы құнды қағазын өткізген әрбір кәсіпорын көпшілік хабардар болып отыруы үшін, өзінің қаржы жағдайын экономикалық ахуалы, басқарма органдары, алдағы жоспары хақында ақпар беріп тұруға міндетті.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.