Білім беру мен денсаулық сақтау салаларына талдау жасау

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

I Білім беру мен денсаулық сақтауды муниципалдық басқарудың теориялылық негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5

II Білім беру мен денсаулық сақтау салаларына талдау жасау ... ... ... ... 8

III Білім беру мен денсаулық сақтауды муниципалдық басқарудың жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27

КІРІСПЕ

Қазіргі жағдайдағы білім беру елдің ұлттық қауіпсіздігі және экономикалық қуатының аса маңызды факторы мен негізі ретінде Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспарының басым бағыттарының бірі болып табылады.
Курыстық жұмыстың мақсаты:
-білім беру деңгейі экономикалық және ғылыми-техникалық прогрестің ең негізгі көрсеткіші болып табылады. Ол – мемлекет пен қоғамның табысты дамуының кепілі. Білім берудегі артта қалушылық мемлекеттің бәсекелестік қабілеті мен ұлттың болашағына ықпалын тигізеді. Сондықтан білім берудің дамуытуымыз қажет. Білім берудің негізгі саясаты – ұлттық білім берудегі әлеуметтік идеология мен әлеуметтік басымдықтарды жасау және іске асыру.
Қазақстанның дамуына қазіргі кезеңінде білімнің рөлі елдің демократиялық қоғамға, құқықтық мемлекетке, нарықтық экономикаға өту міндеттерімен қоса 50 елдің қатарына қосылып экономикамызды гүлдендіріп жоғарлату.
Қазіргі кезде әлемде экономикалық, саяси, әлеуметтік және басқа салаларда интеграциялық процестер жүріп жатыр. Білім жүйесінің осы әлемдік құбылыстардан тыс қалмауымыз тиіс. Ол үшін біз дүниежүзілік озат тәжірибелермен жақсы таныс болып, оларда өз ісімізде орынды пайдалануымыз керек.
-қазақстандағы нарықтық қатынастың қазіргі жағдайларында әрбір адамның денсаулығы халық денсаулығының құрамдас бөлігі ретінде және оның тіршілігінің толыққанды бағасын ғана емес, сонымен қатар оның мүмкіндіктерінің әлеуетін анықтайтын мәселеге айналып отыр. Халық денсаулығы жағдайының деңгейі өз кезегінде, елдің әлеуметтік-экономикалсы, мәдени және индустриялық даму өлшемін анықтайды. Медициналық көмек көрсетудің қолжетімділігі, сапасы мен сабақтастығын қамтамасыз етуге жұмылдыратын әлеуметтік бағдарлы жүйені ұсынатын денсаулық сақтау саласы, халық әл-ауқатының бірқалыпты және тұрақты жақсаруы тұрғысынан алғанда Республикадағы негізгі және басымдық берілетін саланың бірі болып табылады.
Одан әрі Республиканың денсаулық сақтау жүйесін елдің көпсалалы экономикасының жүйелі жаңаруымен ықпалдастыру денсаулық сақтауды жетілдірудің негізін салушы қағидаттардың бірі болуы тиіс. Яғни, денсаулық сақтау мемлекеттің ұлттық экономикалық бір бөлігіне айналуы тиіс. Дамыған қоғамда денсаулық сақтау ісі және онымен байланысты фармацевтикалық индустрия, биотехнология, ақпараттық технологиялар, медициналық сервис, медициналық сақтандыру, әлеуметтік жұмыс, коммуникациялық-психологиялық қызмет сияқты салалар тұрақты экономикалық дамудың шекті өзара байланысты элементтері болып табылады.
Денсаулық сақтауды тұрақты дамыту бағдарламасын тиімді іске асыруды қамтамасыз ету үшін дамуды стратегиялық жоспарлау және басқару, тиімді және дұрыс қаржыландыру, сапалы нормативтік база, алдыңғы қатарлы ғылыми-әдістемелік және қазіргі заманғы институционалдық даму базалары сияқты компоненттер қажет. Қазақстанда экономиканың әлеуметтік секторларын дамыту шеңберіндегі денсаулық сақтау саласын дамытудың ұлттық институттары қажет, олардың мақсаты Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесін тұрақты дамытуды ғылыми, ұйымдастырушылық-әдістемелік, білім беру және қаржылық қамтамасыз ету болуы тиіс

Пайдаланылған әдебиеттер

1.Мамыров Н.Қ. Қазақстандағы адам дамуы. Алматы, 2004. 102 бет.
2. Семеко С.В. Проблемы государственного финансирования образования // Экономика образования. – 2003. - № 5.
3. Жарықбаев Қ. Жантану негіздері. Алматы -2002.-250 бет
4 Зимняя И.А. Педагогикалық психология. Оқулық.Алматы-2005
5 Намазбаева Ж.И. Психология, оқулық Алматы-2005
6 Ж..Б. Қоянбаев, Р. М. Қоянбаев. Педагогика. – Алматы, 2002. - 369 бет.
7 Педагогикалық психология. -Алматы, 1995. -350 бет.
8 Ж.Әбиев, С. Бабаев, А.Құдиярова. Педагоика. -Алматы. 2004. - 460 бет.
9 Педагогика және психология сөздігі. - Алматы, 2002.-254 бет.
Детская практическая психология. / Под редакцией проф. Т.Д.
11.2005-2010 жылдарға арналған аймақтық бағдарламасы ҚР Президентінің «Бәсекеге қабілетті Қазақстан және бәсекеге қабілетті экономика үшін халыққа Жолдауына сәйкес әзірленді.
12. «Білім ұйымдарының 2005-2007 жылдарға арналған материалдық базасын жақсарту»
13. Қазақстан Республикасының «Қазақстан -2030» даму стратегиясы
Алматы облыссының Статистика департаменті
14 Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2007 жылғы 28 ақпандағы “Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан”
15 Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың
2011 – 2015 жылдарға арналған «Салауатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..3

I Білім беру мен денсаулық сақтауды муниципалдық басқарудың теориялылық
негіздері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... .5

II Білім беру мен денсаулық сақтау салаларына талдау
жасау ... ... ... ... 8

III Білім беру мен денсаулық сақтауды муниципалдық басқарудың
жетілдіру
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... 19

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ..2 5

Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... .27

КІРІСПЕ

Қазіргі жағдайдағы білім беру елдің ұлттық қауіпсіздігі және
экономикалық қуатының аса маңызды факторы мен негізі ретінде Қазақстан
Республикасының 2030 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспарының басым
бағыттарының бірі болып табылады.
Курыстық жұмыстың мақсаты:
-білім беру деңгейі экономикалық және ғылыми-техникалық прогрестің ең
негізгі көрсеткіші болып табылады. Ол – мемлекет пен қоғамның табысты
дамуының кепілі. Білім берудегі артта қалушылық мемлекеттің бәсекелестік
қабілеті мен ұлттың болашағына ықпалын тигізеді. Сондықтан білім берудің
дамуытуымыз қажет. Білім берудің негізгі саясаты – ұлттық білім берудегі
әлеуметтік идеология мен әлеуметтік басымдықтарды жасау және іске асыру.
Қазақстанның дамуына қазіргі кезеңінде білімнің рөлі елдің демократиялық
қоғамға, құқықтық мемлекетке, нарықтық экономикаға өту міндеттерімен қоса
50 елдің қатарына қосылып экономикамызды гүлдендіріп жоғарлату.
Қазіргі кезде әлемде экономикалық, саяси, әлеуметтік және басқа
салаларда интеграциялық процестер жүріп жатыр. Білім жүйесінің осы
әлемдік құбылыстардан тыс қалмауымыз тиіс. Ол үшін біз дүниежүзілік озат
тәжірибелермен жақсы таныс болып, оларда өз ісімізде орынды пайдалануымыз
керек.
-қазақстандағы нарықтық қатынастың қазіргі жағдайларында әрбір адамның
денсаулығы халық денсаулығының құрамдас бөлігі ретінде және оның
тіршілігінің толыққанды бағасын ғана емес, сонымен қатар оның
мүмкіндіктерінің әлеуетін анықтайтын мәселеге айналып отыр. Халық
денсаулығы жағдайының деңгейі өз кезегінде, елдің әлеуметтік-
экономикалсы, мәдени және индустриялық даму өлшемін анықтайды.
Медициналық көмек көрсетудің қолжетімділігі, сапасы мен сабақтастығын
қамтамасыз етуге жұмылдыратын әлеуметтік бағдарлы жүйені ұсынатын
денсаулық сақтау саласы, халық әл-ауқатының бірқалыпты және тұрақты
жақсаруы тұрғысынан алғанда Республикадағы негізгі және басымдық
берілетін саланың бірі болып табылады.
Одан әрі Республиканың денсаулық сақтау жүйесін елдің көпсалалы
экономикасының жүйелі жаңаруымен ықпалдастыру денсаулық сақтауды
жетілдірудің негізін салушы қағидаттардың бірі болуы тиіс. Яғни,
денсаулық сақтау мемлекеттің ұлттық экономикалық бір бөлігіне айналуы
тиіс. Дамыған қоғамда денсаулық сақтау ісі және онымен байланысты
фармацевтикалық индустрия, биотехнология, ақпараттық технологиялар,
медициналық сервис, медициналық сақтандыру, әлеуметтік жұмыс,
коммуникациялық-психологиялық қызмет сияқты салалар тұрақты экономикалық
дамудың шекті өзара байланысты элементтері болып табылады.
Денсаулық сақтауды тұрақты дамыту бағдарламасын тиімді іске асыруды
қамтамасыз ету үшін дамуды стратегиялық жоспарлау және басқару, тиімді
және дұрыс қаржыландыру, сапалы нормативтік база, алдыңғы қатарлы ғылыми-
әдістемелік және қазіргі заманғы институционалдық даму базалары сияқты
компоненттер қажет. Қазақстанда экономиканың әлеуметтік секторларын
дамыту шеңберіндегі денсаулық сақтау саласын дамытудың ұлттық
институттары қажет, олардың мақсаты Қазақстан Республикасының денсаулық
сақтау жүйесін тұрақты дамытуды ғылыми, ұйымдастырушылық-әдістемелік,
білім беру және қаржылық қамтамасыз ету болуы тиіс

1. Білім беру мен денсаулық сақтауды муниципалдық басқарудың теориялық
негіздері.

Қазақстан Республикасының экономикасы мен әлеуметтік саласында
түпкілікті өзгерістер жүзеге асырылды. Экономиканың нақты секторларын
сауықтыра отырып, қаржы саласын реформалау, еліміздің экономикасына
инвестицияларды тарту арқылы әлеуметтік саясатты белсенді жүргізу
Үкіметтің соңғы жылдардағы жұмыстарының басты мақсаты болып келді және
олар өзінің нәтижесін беріп те жатыр. Дегенмен, еліміздің бәсекеге
қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясына сәйкес дамудың жаңа
бағыттары қарастырылып отыр. Бұл бағыттағы міндеттердің ішінде
экономиканы әлеуметтік саламен қатар кешенді дамыту мәселесі де
айқындалған.
Әлеуметтік салардың дамуын басқару – бұл қоғамды жетілдіру мен
дамыту, сапалық ерекшеліктерін сақтау, қоғамдық еңбек сипатынан
туындайтын адам өмірі мен еңбек процесінде адамдардың қатынасының
қажеттілігі, материалдық және рухани қызметтің өнімімен алмасу мақсатымен
қоғамға әсер ету болып табылады. Әлеуметтік аяларға халықтың өмір сүру
сапасын жоғарылатуға ықпалын тигізетін білім беру, денсаулық сақтау,
мәдениет, тұрғын үй құрылысы сияқты салалар жатады. Экономика мен
әлеуметтік аялардың дамуын ұштастыра дамыту қоғамның көздеген негізгі
мақсаттарының бірі болып табылады.
Әлеуметтік игілікті қамтамасыз ету өмір сүру сапасын
арттырумен, сондай-ақ еліміздің адам ресурстарын ұлғайтумен қатар
жүргізілуге тиіс. Еліміздің ғылыми, білім беру және денсаулық сақтау
кешендерінің басты мұраты осы. Білім беру саласының басты міндеті – 2010
жылға дейінгі білім беруді дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны
орындай отырып, осы саланың сапалы қызмет көрсету аясын кеңейту.
Мемлекеттің әр түрлі көптеген функцияларды орындауына қарай оларды
ғылыми тұрғыдан жіктеу қажеттілігі туындайды. Функциялар бір бірінен
келесідей жалпы белгілері бойынша ажыратылады: біріншіден, мемлекеттік
әсер ету объектісінің ерекшеліктері, өзінің қызмет ету процесінде
мемлекет ықпал ететін қоғамдық қатынастардың ерекшеліктері бойынша;
екіншіден, әрбір функция мазмұнының, яғни мемлекет қызметінің біртекті,
бір-біріне ұқсас түрлерінің өзіндік ерекшеліктері бойынша.
Әлеуметтік инфрақұрылым – бұл негізгі қызметтері әлеуметтік
инфрақұрылым салаларының әлеуметтік қызмет көрсетуі және өмір сүруге
байланысты халықтың сұранысын қанағаттандыратын материалдық, мәдени-
тұрмыстық жағдайды қамтамасыз ететін салалар мен ішкісалалар жиынтығы.
Әлеуметтік инфрақұрылым қоғамда адамдардың әлеуметтік және өндірістік
жағдайда қызмет көрсетудегі қатынасын және қажеттілігін қанағаттандыратын
салалар қызметінің жиынтығын құрайды. Оның негізгі қызметтері мынадай
болып келеді: халықтың тұтынуындағы қызметке деген сұранысын
қанағаттандыру; адам капиталының өмір сүру сапасы мен жағдайын
жақсартудағы қызметін әрі қарай дамыту; өндіріс үрдісінің тиімділігін
және оның әлеуметтік-экономикалық қатынастағы бәсекеге қабілеттілігін
арттырудағы қызметін ұлғайту.
Әлеуметтік инфрақұрылым салалары қызмет түрлеріне қысқаша сипаттама
беретін болсақ, ол келесідей.
Денсаулық сақтау – қоғаммен қабылданатын және осы қоғам мүшелерінің
денсаулығын қорғауға және жақсартуға бағытталған мемлекеттік, әлеуметтік,
экономикалық және медициналық шаралар жиынтығы. Халықтың денсаулық
жағдайы кез келген елдiң әлеуметтiк-экономикалық, мәдени және
индустриялық даму деңгейiн айқындайды. Денсаулық сақтау - Қазақстан
Республикасының Қазақстан -2030 даму стратегиясымен мемлекетіміз
азаматтардың денсаулығы мен тұрмысын жақсартуды ұзақ мерзімді басымды
бағыттардың бірі ретінде анықтады.
Тұрғындардың денсаулығы – ұлттық қауіпсіздік, экономикадағы
тұрақтылық, Қазақстандағы әлеуметтік өмірдің негізгі құрамы болып
табылады. Аймақтық бағдарлама медициналық көмек көрсетудiң тиiмдi
жүйесiнiң құрылуына, облыс тұрғындары денсаулығының негiзгi
көрсеткiштерiнiң жақсаруына арналған, бастапқы медициналық-санитарлық
көмектiң реформалауы мен дамытуын, ана мен бала денсаулығының нығаюын,
әлеуметтiк маңызды аурулар деңгейiнiң азаюын, сондай-ақ кадрлардың
даярлауын қарастырады. Денсаулық сақтау саласы халықтың әл-
ауқатының,тұрақты өсу тұрғысынан елдегi негiзгi және басым сала болып
табылады. Осыған сәйкесінше, денсаулық сақтау инфрақұрылымы – бұл аталмыш
шараларды іске асыруға мүмкіндік беретін материалдық-техникалық база.
Денсаулық сақтаудың негізгі мәселелері денсаулықты және еңбек
қабілеттілігін зерттеу болып табылады.
Білім беру – бұл кең мағынада білімді тарату болып табылады. Ол
тәрбие-білім беретін мекемелерінің және халықтық білім беру жүйесі. Оның
негізгі міндеті: мектепке дейінгі жастағыларды тәрбиелеу; жалпы білім
беруге дайындау; жоғары білім алу; арнайы-техникалық дайындық;
біліктілікті қайта даярлау және арттыру болып табылады. ХХІ ғасырда
білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық. Біздер болашақтың
жоғары технологиялық және ғылыми қамтымды өндірістері үшін қадрлар қорын
жасақтауымыз қажет. Осы заманғы білім беру жүйесінсіз әрі алысты барлап,
кең ауқымда ойлай білетін осы заманғы басқарушыларсыз біз инновациялық
экономика құра алмаймыз.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатың мақсаты білім
беру жүйесін дамытуға бағытталады. Білім берудегі мемлекеттік
саясатың басты қағидалары ҚР Білім туралы жаңа заңында анықталып,
білім берудің жоғары сапасын қамтамасыз ету, білім беру жүйесінің
бәсекеге қабылеттілігін көтеру бағыттары терңдетіле және нақтылана
түсуде. Қазақстанда әртүрлі білім беру бағдарламалары бойынша 4.5
миллион жуық адам оқиды.

Қазіргі кезде реттеу аумақтық дамудың тұрақты, теңестірілген және
әлеуметтік бейімделген шарттарды құру мүмкіндігін қамтамасыз ететін
қорларға, тетіктерге және қағидаларға сүйенбейді. Мұның бәрі әлеуметтік
инфрақұрылымды тұрақты ету үшін негізді құрамайды, өйткені дағдарыстан
шығу жеткілікті дәрежеде қиын болғандықтан, дамудың мақсатты
бейімделулері анықталмаған.
Мұндай мақсаттар ретінде қызметтің келесідей функционалды бағыттары
берілуі мүмкін:
– дамудың бар шарттарының жиынына да, жүзеге асырылатын қайта құрудың
мақсаттарына да сәйкес келетін әлеуметтік инфрақұрылымның құрылуына
аймақтық дамуды бақылаудың бейімделуі.
– бақылау субъектісінің қызығушылығының сәйкес келу тетіктерінің
құрылуы.
– ең алдымен, дамудың әлеуметтік бағытталуынан сонымен қатар аймақтық
қаржылық-ресурстың мүмкіншілігінен шығатын әлеуметтік инфрақұрылымның
дамуын бақылау тапсырмасының негізделуі.
Біздің ойымызша, әлеуметтік инфрақұрылымның дамуын реттеу - сапаны
жақсарту және халықтың өмір сүру деңгейін жоғарылатудың басты мақсатты
бағыты, әлеуметтік инфрақұрылым салаларының тұрақты және балансталған
қызмет етуін қамтамасыз ету бойынша арнайы ұйымдастырылатын жүйелік
әрекетті түсіну керек.
Осылайша, әлеуметтік инфрақұрылымның дамуын мемлекеттік реттеу
жүйелерінің негізгілерінің бірі - өмір сүру деңгейінің оң динамикасының
факторы болатын бағыттарды қолдау. Әлеуметтік инфрақұрылымның дамуын
мемлекеттік реттеу басқарудың мемлекеттік деңгейінің құзыретіне қатынасы
бар қызметкерлерге таратылады. Оларға: әлеуметтік саясат және жұмыссыздық
мәселесін шешу; дамудың мемлекеттік бағдарламасын құру; бюджеттік және
бюджетаралық қатынас; бағалық және несиелік саясат; инфрақұрылым дамуының
құқықтық негіздерін өңдеу; салықтық саясатты және оның алшақтығын анықтау
және т.б. жатады.
Әлеуметтік инфрақұрылым дамуын мемлекеттік реттеу келесі мақсаттарды
қарастырады:
– жоғарғы мақсаты ретінде - әлеуметтік қауіпсіздік пен халықтың қолайлы
өмір сүру деңгейі үшін жағдайларды қамтамасыз ету. Орташа мерзімді
кезеңде - өмір сүрудің дағдарысқа дейінгі деңгейіне және инфрақұрылым
салалары қызметтерін тұтыну стандарттарына қол жеткізу. Ұзақ мерзімді
дамуда – бұл тұрғындардың өмір сүру деңгейінің және сапасының
постиндустриялық қоғамның стандарттарына жақындауы болып табылады.
– стратегиялық мақсат ретінде - әлеуметтік мәселелерді шешудің мақсатқа
бағытталған саясаты жатады.

2. Білім беру мен денсаулық сақтау салаларының дамуына талдау
Алматы облысындағы білім беру саласының дамуына талдау .

Қазақстандағы білім беру құрылымы мектепке дейінгі деңгейден
жоғары оқу орнынан кейінгі деңгейдегі аралықтарды қамтиды. Яғни ол
халықаралық білім беру стандарттар класификациясына сай келтірілген.
Білім беру құрылымы мынандай деңгейлерден тұрады:
1. мектепке дейінгі білім беру және тәрбие
2. бастауыш білім
3. негізгі орта білім
4. орта білім (жалпы орт білім, техникалық және кәсіптік білім)
5. ортадан кейінгі білім
6. жоғары білім
7. ЖОО – нан кейінгі білім.
Келешекте сапалы білім алудың басты шарты балаларды мектепке
дейінгі білім берумен қамтамасыз ету болып табылады.
Республикада 3044 мектепке дейінгі білім беру ұйымдары бар. Бұл
ұйымдарда 1 – 6 жас аралығындағы балалардың 34.4 % қамтылған.
Мектепке дейінгі дайындықты 5 – 6 жас арасындағы балалардың 79%
алуда.
Мұндай ұйымдардың бірнеше түрі бар: дәстүрлі балабақша, мектеп –
балабақша, жалпы орта білім беретін мектептегі мектепке дейінгі
сыныптар. Қазақсан Республикасында 2007 – 2009 жылдардағы мектепке
дейінгі тәрбие және білім жоспарлары жүзеге асып жатыр.

Кесте 1 - Мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту сұраныстарының өсуі

Жылдар Саны Контингент бойынша
2006 1162 153965
2007 1156 160708
2008 3044 17802
Дерек көзі: www.stat.kz Әлеуметтік сала

Қазақстандағы жоғары білім беру жүйесіндегі ЖОО бірнеше
түрі бар. Елмізде 140 ЖОО бар, оның 57 мемлекеттік, ( 9 ұлттық, 14
азаматтық емес) 83 жеке. 2008 – 2009 оқу жылында республиканың ЖОО –
дары 182356 адамды қабылдады, ал жалпы студентттердің саны – 717053
адамда құрады. Еліміздің жоғары оқу орындарындағы студенттердің көбі
ақыл негізде оқиды екен. Ал қазіргі дағдарыс жағдайында ЖОО – да ақылы
негізде үздік оқитын студенттерге грант бөлігіп, оқу ақысының 50% мен
шәкіртақы берілуде.

Кесте 2 - Білім беру деңгейі бойынша мемлекеттік бюджет шығыстарының
құрылымы, млн теңге

Жылдар 2007 2008 2009
Барлығы 261208 327768 455776
Мектепке дейінгі тәрбие
және оқыту 9589 3,7% 12937 3,9% 20645 4,5%
Жалпы бастауыш, жалпы
негізгі, жалпы орта білім16762464,1%20291561,9% 27536760,4%
Бастауыш кәсіптік білім
8789 3,4% 10119 3,1% 14236 3,1%
Орта кәсіптік білім
9124 3,5% 11050 3,4% 14957 3,3%
Жоғары және ЖОО-нан
кейінгі кәсіптік білім 33755 12,9%48296 14,7% 61160 13,4%
Өзге де шығыстар
32327 12,4%42451 13,0% 69411 15,3%

Біз әлеуметтік салалардың даму барысын қарастырғанда, зерттеу
объектісі ретінде Алматы облысының деректеріне сүйендік. Соған сәйкес осы
Алматы облысындағы білім беру саласының даму барысына назар аударайық..
Облыста білім беру жүйесін тиімді дамыту үшін жағдай жасалған, жалпы
білім беретін мектептердің материалдық-техникалық базасы жақсарған,
мектепке дейінгі ұйымдар жүйесі артқан және сақталған.
2008 жылға арналған білім беру объектілерін салу мен қайта жөндеуге
1217403 мың теңге оның ішіндде Республикалық бюджеттен 755874 мың теңге
қарастырылған.
Облыста білімді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған аймақтық
бағдарламасы ҚР Президентінің Бәсекеге қабілетті Қазақстан және
бәсекеге қабілетті экономика үшін халыққа Жолдауына сәйкес әзірленді.
Бағдарламаның басты мақсаты : білімді басқаруды демократияландыру
негізінде білім берудің ұлттық моделінің қызмет етуінің құқықтық
–нормативтік базасын жетілдіру; білімді мәдени және экономикалық,
географиялық және демографиялық, тарихи- ұлттық ерекшеліктерді ескеріп,
дамыту; әлемдік білім кеңістігіне қосылу; білім жүйесін материалдық-
техникалық жағынан бекіту; мектепке дейінгі және орта білім беру жүйесін
жетілдіру, 12- жылдық орта білім беру жүйесін үш саты бойынша жүзеге
асыру.

Кесте 3 - Алматы облысы бойынша білім беру саласын қаржыландыру көздері
(
млн. тенге)
Атауы жылдар: 2008 ж. %-бен
шаққанда
2006 2006 2007
2007 2008
Республикалық 632,523 268,624 269,643 42,6 100,4
бюджет
Жергілікті 693,242 791,826 838,010 120,9 105,8
бюджет

3 – кестедегі деректерден белгілі болып отырғандай, Алматы облысында
Республикалық бюджет қаражаты есебінен білім беру саласын қаржыландыру
2006 жылға қарағанда айтарлықтай, яғни 57,4 пайызға азайған. Бірақ
жергілікті бюджет есебінен білім беру саласын қаржыландыру 20,9 пайызға
артып отыр. Ал 2007 жылмен салыстырғанда республикалық бюджет есебінен
де, жергілікті бюджет есебінен де қаржыландыру көлемі өскенін байқауға
болады. Бағдарламаны жүзеге асырудың бірінші кезеңінде (2005-2007
жылдар) білімді басқару жүйесінің біріктірілген нысаны құрылады:
республикалық бюджет есебінен аудандық және ауылдық мектептерді жөндеуден
өткізу, білім беретін орталықтардың материалдық- техникалық базасын
жетілдіру, соның ішінде, интернет желісіне қосылуды 2009 жылда 79,1%- ға
жеткізу көзделіп отыр.
2008 жылы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
министрлігінің деректері бойынша мемлекеттің білім беруге жұмсаған
шығыстары 455,8 млрд теңгені құрады, бұл 2009 жылға қарағанда 128 млрд-қа
көп.
Білім беруге арналған мемлекеттік шығыстардың ЖІӨ-дегі үлесі 3,6%-ды
құрап, 2007 жылмен салыстырғанда 0,4%-ға ұлғайды.
Республикалық бюджет қаражатынан білім беруді қаржыландыру үлесі жыл
сайын артуда және 2008 жылы барлық шығыстардың 27%-ын құрады. Сол уақытта
білім беру жүйесін негізгі қаржыландыру жергілікті бюджеттің қаражаты
есебінен қамтамасыз етіледі (білім беруге жұмсалған барлық шығындардың
73%-ы).
2006 жылдан бастап білім беруді қаржыландыру еліміз бойынша орта
есеппен 3,2 есеге ұлғайды. Қаржыландырудың – 4,8 есеге барынша ұлғаюы
оқулықтар әзірлеумен және олармен қамтамасыз етуге, ақпараттандыруға,
білім беру ұйымдарын әдіснамалық қамтамасыз етуге, мектептен тыс іс-
шаралар жүргізуге, педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыруға және
қайта даярлауға және басқаларға және мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға
– 4,5 есе жұмсалатын шығындармен сипатталады. Жоғары және орта кәсіптік
білім беруге жұмсалатын шығыстар 2006 жылдан бастап 3,7 есе өсті. Орта
және бастауыш кәсіптік білім беруді қаржыландыру 2,7 есе ұлғайды.
Екінші кезеңде (2008- 2010 жылдар) бағдарламаны толық көлемде жүзеге
асыру жоспарланды. Балаларды үш жасынан бастап мектепке дейінгі тәрбиелеу
жұмыстарын қамту арқылы 12- жылдық орта білімді жалғастыру қамтамасыз
етіледі.
Облыста 53 мектеп жасына дейінгі мекеме, 757 мектеп, соның ішінде жалпы
білім беретін және арнайы мектеп – интернаттарын қосқанда 749
мемлекеттік, 8 жекеменшік мектеп жұмыс істейді. 30 кәсіптік мектеп, 36
колледж бен 4 жоғарғы оқу орындары бар.
2005 жылмен салыстырғанда облыстың білім бюджеті 17,6% көбейіп, 23,9
млрд. теңгені құрады.
Білім ұйымдарының 2005-2007 жылдарға арналған материалдық базасын
жақсарту жөніндегі өңірлік Бағдарлама және Ауылдық аумақтарды 2006 жылы
дамыту Бағдарламасы шеңберінде 11 білім объектісінің құрылысы
жүргізілген, оның 7-і аяқталды, 90 объекті күрделі жөндеуден өткізілді.
Бұл мақсаттарға 3млрд.-теңгеден астам қаржы, оның ішінде жергілікті
бюджеттен 1,9 млрд.тенге жұмсалды. 2 бала бақшасы, 3 жалпы білім беретін
мектеп, 7 дербес кәсіптік мектеп пен колледж және 2 филиал ашылды.
Облыс мектептеріне 5 мыңнан астам компьютер койылып, онымен қамтылу
2 есеге дерлік артты, 1 компьютерге шаққанда бұрынғы 51,6 баладан 29,6
оқушыға жетті және республикалық орташа көрсеткішке (26) жақындай түсті.
Республикада мектептерді Интернет жүйесіне қосу деңгейі (92,2%) ең
жоғарғылардың бірі болып табылады. Мектептерге 49 лингафондық, 45 физика
кабинеттері, мектеп жиһазы, облыстың кәсіптік мектептеріне оқу құралдары,
мектеп жасына дейінгі мекемелерге құралдар сатып алынды. 2006 жылы 23,8
мың ауыл мұғалімдеріне бірінші рет отын сатып алуға 190, 6 млн.теңге
бөлінді.
Нәтижесінде, балалардың мектеп жасына дейінгі мекемелермен қамтылуы
жақсарып, 6,2%-дан 7,1%-ға дейін жетті, кәсіптік мектеп пен колледж
оқушыларының контингенті 5,1 мың адамға немесе 15,9%-ға артты,
оқулықтармен қамтылуы 95%-дан 96,8%-ға дейін жақсарды, лингафондық
кабинеттермен жабдықталған мектептердің саны 98 бірлікке жетті.
2007 жылы 2 бала бақшасы, 9 мектеп ашылып, 85 білім объектісі күрделі
жөндеуден өткізілетін болады. Осы мақсаттарға 2,7 млрд. теңге, оның 2
млрд.теңгесі жергілікті бюджет қаржысынан бөлінді.
13 шағын орталық және 11 бала бақшасын ашу жоспарлануда. Мектептерді
лингафондық және басқа пәндік кабинеттермен жабдықтау жоспарлануда.
Облыстың барлық мектептері Интернет жүйесіне қосылып, компьютермен
жабдықталу -1 компьютерге 25 оқушыдан келетін болады.
Кенттерде тұратын мұғалімдерге ауылдық үстемеақылар төленетін болады.
Облыстың ЖОО үш тілде жаңа оқу және ғылыми әдебиет алынды, қазіргі
заманғы жабдықтармен ғылыми зертхана салынған, компьютер базасы
кеңейтілген, жаңа Интернет кластары ашылған, білім берудің менеджмент
сапасы жүйесі енгізілген.
Сонымен қатар ғылыми – техникалық бағдарламалар негізінде іргелі
зерттеулерге оқытушылар ғана емес,білім саласының барлық қызметкерлері
тартылып, жүргізіліп жатыр. Қазақстан Республикасының 2005 – 2010
жылдарға арналған Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы
қабылданды. Жалпы алғанда қай заманда болмасын білім беру мәселесі –
адамзаттың дамуындағы маңызды мәселелердің бірі. Қоғамның дамуы мен саяси
–экономикалық, әлеуметтік өркендеуі тікелей білімнің деңгейіне
байланысты. Елімізде кәсіби деңгейі жоғары маман – кадрларды дайындау,
мемлекеттік қызметкерлерді, экономистерді, заңгерлерді дайындау жоғары
оқу орнының білім беру сапасымен тікелей байланысты. Білім беру
саласында жүргізіліп жатқан қайта құрулар отандық білім сапасын
өркениетті елдер дәрежесіне жеткізу мақсатында жүргізіліп жатыр.
Дүниежүзінде халықтың әлеуметтік теңдігін қалыптастыру, кедейшілікпен
күрес, терроризммен күрес, ұлтаралық қарым – қатынасты реттеу
экономикалық білім арқылы жүзеге асырылып жатыр. Қазіргі кезеңдегі
қоғамды инновациялық тұрғыдан дамыту білім берудің жаңа тенденцияларын
қалыптастырды. Бүгінде білім беру тек қана жоғары оқу орнын аяқтау
емес, жеке тұлғаны дамыту мақсатында жүргізіледі. Білімді адам саяси –
әлеуметтік, шығармашылық қызметке қатыса алатын, қоғам туралы өзіндік
пікірі қалыптасқан тұлға ретінде танылады. Білім беру адамзатты қоғамды
емес, бүкіл дүниені басқаруға үйретеді. Кезінде білім беруді әлеуметтік
құбылыс деп қарастырғанбыз, бүгінде білім беру қоғамдағы саяси –
әлеуметтік және экономикалық дамудың шешуші факторы ретінде
қарастырамыз. Қазіргі кезеңдегі ақпараттық технологиялар, ғаламтор білім
беру жүйесінің күрделі де қайшылықты екендігін көрсетіп отыр. Біздің
еліміздегі саяси –әлеуметтік, экономикалық реформалар білім беру
саласын жаңаша дамытуға талпыныс жасалып отыр. Қоғамдағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.