Ерекше қорғалатын территориялар туралы түсінік



1 Қазақстандағы негізгі қорықтар және олардың сипаттамасы.
2 Қазақстанда қазіргі уақытта 10 қорық ұйымдастырылған.
Мемлекеттiк табиғи қорық — табиғат қорғау және ғылыми мекеме мәртебесi бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ, оның қызметiнiң мақсаты өзiнiң аумағындағы табиғи процестер мен құбылыстардың табиғи барысын, өсiмдiктер мен жануарлар дүниесi объектiлерiн, өсiмдiктер мен жануарлардың жекелеген түрлерi мен қауымдастықтарын, әдеттегi және бiрегей экологиялық жүйелердi сақтау мен зерделеу және оларды қалпына келтiру болып табылады. Салыстырмалы түрде ғылыми-техникалық процесс қоршаған ортаны бұзып, ластаған сайын қорықтар мен табиғи саябақтар маңызы арта түсуде. Туризм индустриясын құрудағы басты мәселелердің бірі, туристік қызығушылықты арттыратын ұлттық саябақтар торын ұйымдастыру. Оның мақсаты - бұл территориялардағы табиғатты қорғау, бұзылған ландшафты қалпына келтіру және нәтижесінде бұл территорияларды табыс табу көзі болатын, ұйымдастырылған кіру территориясына айналдыру. 1998 жылы республикада 887 мың гектар жерді алып жатқан 9 қорық, 580 мың гектар көлемдегі 4 табиғи ұлттық саябақтар еспке алынған. Ал, қазақстандағы ерекше қорғаудағы территориялар саны ел территотиясының 0,5 пайызын құрайды. Бұл ТМД елдерімен салыстырғанда әрине, аз.Аталған ерекше табиғи территориялардың ішіне Шығыс Қазақстан обылсының еншісіне кіретіндері мыналар: қорықтар - Батыс Алтай, Марқакөл, Алакөл; ұлттық парктер - Катон-Қарағай; мемлекеттік табиғи резерв - Семей орманы; қорықшалар - Төменгі Тургусински, Тарбағатай, Қаратан құмы, Алет, Солдат шатқалы, Үржар және тағы басқалары.
Айта кететін жайт, 9 қорықтың бірі - екі реликті шағала және "Тоқты" қорықшалары базасы негізінде 1998 жылы Алакөл қорығы ұйымдастырылды. Бұғанға дейінгі аумағы 12,5 мың гектар болатын "Тоқты" және алма ағаштарынан тұратын 32 мың гектар "Лепсі" қорықшалары болған.
Алакөл табиғи қорығы - 1998 жылы 21сәуірде Алматы және Шығыс Қазақстан обылыстары территориясында 20 мың гектар жерде орын алған. Бүгінгі күні жұмыс атқарып отырған 10 қорықтың ең кішісі. Барлық қорық көлемі сегіз аймаққа бөлінген. Қорық территориясында 270 өсімдік түрі есептелген. Алакөл көлінде 156 балдыр түрі болса, жануарлар әлемінің 290 түрі бар: 315 құс, 21 сүтқоректілер - жәндіктер,жыртқыштар, кеміргіштер кездеседі. Осылардың ішінде сүткоректілердің түрлері кең тарған.
Қорықтың ашылу мақсаты - Тентек өзені суайрығын және Алакөл көлі аралдары - Үлкен, Орта, ждәне Тастыны қорғау болды. Осы территориядағы сулы-сазды кешенді, ұя салатын және көптеген сирек кездесетін Қазақстан Қызыл кітабына енген құстарды қорғау. Табиғи әдемілігі бұл жерде сирек, қайталанбас флора мен фаунаға бай. Алакөл қорығын шөлді және далалы қоңыр-күлгін, қарашірік топырақ жамылғысымен жапқан. Мынандай үсімдіктер түрлері кездеседі: жусан, көлдер жағалауы мен өзендер қуыстарында - тоғай ормандары, өскен қамыстар, дала жусаны, жүзгін және тағы басқалары көптеп кездеседі.
Жануарлар әлемінен: қасқыр, түлкі, қоян, шошқа, ондатр, қоңыр ая, борсық, арқар, тауешкі,марал - 12 түрден астам кездеседі. Көлде сазанның 16 түрі, көлдік және өзендік маринка, корось және тағы басқа балық түрлері кездеседі. Қорықтың негізгі территориясына 2003 жылы сәуір мамыр айларында барлық ірі суайрық көлдерінде қайық-байдаркалар кедлергісіз жүзу үшін каналдарды тазарту жұмысы жүргізілген. 2004 жылы қорық қызметкерлері Алакөл қазаншұңқыры құстар фаунасы құрамын анықтап, оның толық ...

Ерекше қорғалатын территориялар туралы түсінік.
Қазақстандағы негізгі қорықтар және олардың сипаттамасы.
Мемлекеттiк табиғи қорық — табиғат қорғау және ғылыми мекеме мәртебесi
бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ, оның қызметiнiң мақсаты өзiнiң
аумағындағы табиғи процестер мен құбылыстардың табиғи барысын, өсiмдiктер
мен жануарлар дүниесi объектiлерiн, өсiмдiктер мен жануарлардың жекелеген
түрлерi мен қауымдастықтарын, әдеттегi және бiрегей экологиялық жүйелердi
сақтау мен зерделеу және оларды қалпына келтiру болып табылады.
Салыстырмалы түрде ғылыми-техникалық процесс қоршаған ортаны бұзып,
ластаған сайын қорықтар мен табиғи саябақтар маңызы арта түсуде. Туризм
индустриясын құрудағы басты мәселелердің бірі, туристік қызығушылықты
арттыратын ұлттық саябақтар торын ұйымдастыру. Оның мақсаты - бұл
территориялардағы табиғатты қорғау, бұзылған ландшафты қалпына келтіру және
нәтижесінде бұл территорияларды табыс табу көзі болатын, ұйымдастырылған
кіру территориясына айналдыру. 1998 жылы республикада 887 мың гектар жерді
алып жатқан 9 қорық, 580 мың гектар көлемдегі 4 табиғи ұлттық саябақтар
еспке алынған. Ал, қазақстандағы ерекше қорғаудағы территориялар саны ел
территотиясының 0,5 пайызын құрайды. Бұл ТМД елдерімен салыстырғанда әрине,
аз.Аталған ерекше табиғи территориялардың ішіне Шығыс Қазақстан обылсының
еншісіне кіретіндері мыналар: қорықтар - Батыс Алтай, Марқакөл, Алакөл;
ұлттық парктер - Катон-Қарағай; мемлекеттік табиғи резерв - Семей орманы;
қорықшалар - Төменгі Тургусински, Тарбағатай, Қаратан құмы, Алет, Солдат
шатқалы, Үржар және тағы басқалары.
Айта кететін жайт, 9 қорықтың бірі - екі реликті шағала және "Тоқты"
қорықшалары базасы негізінде 1998 жылы Алакөл қорығы ұйымдастырылды.
Бұғанға дейінгі аумағы 12,5 мың гектар болатын "Тоқты" және алма
ағаштарынан тұратын 32 мың гектар "Лепсі" қорықшалары болған.
Алакөл табиғи қорығы - 1998 жылы 21сәуірде Алматы және Шығыс Қазақстан
обылыстары территориясында 20 мың гектар жерде орын алған. Бүгінгі күні
жұмыс атқарып отырған 10 қорықтың ең кішісі. Барлық қорық көлемі сегіз
аймаққа бөлінген. Қорық территориясында 270 өсімдік түрі есептелген. Алакөл
көлінде 156 балдыр түрі болса, жануарлар әлемінің 290 түрі бар: 315 құс, 21
сүтқоректілер - жәндіктер,жыртқыштар, кеміргіштер кездеседі. Осылардың
ішінде сүткоректілердің түрлері кең тарған.
Қорықтың ашылу мақсаты - Тентек өзені суайрығын және Алакөл көлі
аралдары - Үлкен, Орта, ждәне Тастыны қорғау болды. Осы территориядағы сулы-
сазды кешенді, ұя салатын және көптеген сирек кездесетін Қазақстан Қызыл
кітабына енген құстарды қорғау. Табиғи әдемілігі бұл жерде сирек,
қайталанбас флора мен фаунаға бай. Алакөл қорығын шөлді және далалы қоңыр-
күлгін, қарашірік топырақ жамылғысымен жапқан. Мынандай үсімдіктер түрлері
кездеседі: жусан, көлдер жағалауы мен өзендер қуыстарында - тоғай
ормандары, өскен қамыстар, дала жусаны, жүзгін және тағы басқалары көптеп
кездеседі.
Жануарлар әлемінен: қасқыр, түлкі, қоян, шошқа, ондатр, қоңыр ая,
борсық, арқар, тауешкі,марал - 12 түрден астам кездеседі. Көлде сазанның 16
түрі, көлдік және өзендік маринка, корось және тағы басқа балық түрлері
кездеседі. Қорықтың негізгі территориясына 2003 жылы сәуір мамыр айларында
барлық ірі суайрық көлдерінде қайық-байдаркалар кедлергісіз жүзу үшін
каналдарды тазарту жұмысы жүргізілген. 2004 жылы қорық қызметкерлері Алакөл
қазаншұңқыры құстар фаунасы құрамын анықтап, оның толық ...
Қазақстанда қазіргі уақытта 10 қорық ұйымдастырылған.
Ақсу-Жабағлы (Оңтүстік-Қазақстан облысы). 1927 жылы құрылған. Атауы
екі өзеннің атынан құралған: Ақсу және Жабағлы. Әсіресе Ақсу өзені
өзінің өтуге ыңғайсыз тік жағасымен (300-500 метрге дейін) ерекшеленеді.
Жалпы ауданы 85,3 мың га. Мұнда Талас Алатау солтүстік-батыс шатқалы мен
Угам шатқалының көркем биіктаулы ландшафты кіреді. Қорықта өсімдіктің 1404
түрі, аңдардың 47 түрі, 239 түрлі құс мекен етеді. Мінезді тіршілік иелері
- сібір тауешкілері, еліктер, малар, қабан, аққұлақ, грифтер, сирек
кездесетін қар барысы, түркістан сілеусіні, арқар, тянь-шань аюы, бүркіт,
балобан, улы жыландар. Қорықтың Қаратау тауларының еңісінде Қарабастау және
Ақбастау палеонтологиялық қабірлері бар. Онда осыдан 120 млн. жыл бұрын
теңіз бассейнінде тіршілік еткен сирек кездесетін түрлі балықтар,,
моллюска, тасбақа, юр кезеңінің жәндіктерінің іздері бар.
Наурызым (Қостанай облысы). 1934 жылы Қазақстанның ең оңтүстік
массивіндегі қарағай орманы орналасқан Нааурызым қарағайлы орманын, және
суда жүзетін жұмыртқалы құстардың мекені көлдерді сақтау мақсатында
құрылған. Аумағы - 87,7 мың га. Қорықта өсімдіктің 961 түрлері, 39 түрлі
аңдар мен 239 түрлі құстың түрлері кездеседі. Ерекше тіршілік иелерінің
қатарына өте сирек кездесетін ақ қарқара жатады.
Қорғалжын қорығы (Ақмола облысы). 1968 жылы сирек кездесетін жұмыртқа
салатын – қызғылт фламингоны сақтау мақсатында құрылған. Қызғылт
фламингоның ең солтүстік отаны Теңіз көлінда. Қорықтың жалпы ауданы – 243,7
га., акваториясы 199,2 га алып жатыр. Мұнда 42 түрлі аңның түрлері, 298
түрлі құс, 331 өсімдік түрлері тіршілік етеді. Авиафауна құрамы өте бай.
Сирек кездесетіндер қатарына пеликан, фламинго, шипун-аққуы жатады.Тенгіз-
Қорғалжын көлі – көктемгі ұшып келу кезеңінде суда жүзетін құстардың
мыңдаған санының бірігетін орны, соның арқасында қорық дүниежүзілік атаққа
ие болды. Ол ЮНЕСКО тізіміне айрықша қорғалатын батпақты-көл ландшафт
есебінде кірді.
Алматы (Алматы облысы). 1961 жылы құрылды. Аумағы 73,3 га құрайды.
137 өсімдік түрлері, 39 жануарлар түрі мен 200 ге жуық құстың түрлері бар.
Сирек кездесетіндердің қатарына тянь-шань қоңыр аюы, қар барысы, түркістан
сілеусіні кіреді.Қорыққа Іле өзені жазығының бос бөлігі қызықты табиғи
нысаны – 150 метрлік Ән салғыш құмдар құмды төбе жатады, оның ерекшелігі
құмдық еңістермен қозғалғанда қатты дыбыс береді. Табиғаты өте көркем.
Мұнда мұздар, қарлар мен құздар да бар.
Марқакөл (Шығыс-Қазақстан облысы). 1976 жылы Оңтүстік Алтайдың табиғи
кешенін қорғау мен тану үшін құрылған. Жалпы ауданы 75 мың га. Қорықта 721
өсімдік түрлері, 59 аң түрлері мен 254 құстың түрлері бар. Негізгі түрлері
– марал, аю.Тектоникалық текті Марқакөл таулы көлі ерекше қызығушылық
танытады: теңіз деңгейінен 1485 м биіктікте орналасқан, ауданы 544 шаршы
метр, тереңдігі 27 м. Онда сирек кездесетін сиг-ускуч балығы тіршілік
етеді.
Үстірт қорығы (Маңғыстау облысы). 1984 жылы құрылған. Аумағы - 223
га. Үстірт шоқысының батыс бөлігін алып жатыр. Тұрақты ағынсуы жоқ. Ағынсыз
ойыстар бар, олардың ең ірісі – Барсакелмес, өлшемі 70x30 км. Қорықта 261
өсімдік түрлері, 27 түрлі аңдар, 111 түрлі құс және бауырымен
жорғалаушылардың -27 түрі тіршілік етеді. Сұр кесіртке Қызыл кітапқа
енгізілген. Сирек кездесетіндер қатарына үстірт муфлоны, ұзынаяқты кірпі,
жайран, қарақал, бүркіт, улы жылан, құзғын, балобан жатады.
Батыс-Алтай (Шығыс-Қазақстан облысы). 1992 жылы құрылған. Жалпы
ауданы 56 мың га. Қорықта 564 өсімдік түрлері, 30 түрлі жануарлар түрлері,
120 құстың түрлері бар. Ондағы жарыққылқанды және қараңғықылқанды тайга
табиғи кешені ерекше назар аударады.
Барса-Келмес (Қызылорда облысы). 1939 жылы құрылған. Арал теңізінің
біратаулы аралында орналасқан. Аумағы – 30 мың га. Флорада 250 түрлі
өсімдік саны бар. Жануарлар әлемінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар жайлы мәлімет
Табиғи территорияларды қорғау ерекшеліктері
Экологиялық білім беру туралы
Экотуризм
Биосфера туралы ақпарат
Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аймақтары
Қызыл кітап
Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар жайлы
Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар туралы ақпарат
Ботаникалық бақтың реконструкциясы
Пәндер