Ерекше қорғалатын территориялар туралы түсінік

1 Қазақстандағы негізгі қорықтар және олардың сипаттамасы.
2 Қазақстанда қазіргі уақытта 10 қорық ұйымдастырылған.

Мемлекеттiк табиғи қорық — табиғат қорғау және ғылыми мекеме мәртебесi бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ, оның қызметiнiң мақсаты өзiнiң аумағындағы табиғи процестер мен құбылыстардың табиғи барысын, өсiмдiктер мен жануарлар дүниесi объектiлерiн, өсiмдiктер мен жануарлардың жекелеген түрлерi мен қауымдастықтарын, әдеттегi және бiрегей экологиялық жүйелердi сақтау мен зерделеу және оларды қалпына келтiру болып табылады. Салыстырмалы түрде ғылыми-техникалық процесс қоршаған ортаны бұзып, ластаған сайын қорықтар мен табиғи саябақтар маңызы арта түсуде. Туризм индустриясын құрудағы басты мәселелердің бірі, туристік қызығушылықты арттыратын ұлттық саябақтар торын ұйымдастыру. Оның мақсаты - бұл территориялардағы табиғатты қорғау, бұзылған ландшафты қалпына келтіру және нәтижесінде бұл территорияларды табыс табу көзі болатын, ұйымдастырылған кіру территориясына айналдыру. 1998 жылы республикада 887 мың гектар жерді алып жатқан 9 қорық, 580 мың гектар көлемдегі 4 табиғи ұлттық саябақтар еспке алынған. Ал, қазақстандағы ерекше қорғаудағы территориялар саны ел территотиясының 0,5 пайызын құрайды. Бұл ТМД елдерімен салыстырғанда әрине, аз.Аталған ерекше табиғи территориялардың ішіне Шығыс Қазақстан обылсының еншісіне кіретіндері мыналар: қорықтар - Батыс Алтай, Марқакөл, Алакөл; ұлттық парктер - Катон-Қарағай; мемлекеттік табиғи резерв - Семей орманы; қорықшалар - Төменгі Тургусински, Тарбағатай, Қаратан құмы, Алет, Солдат шатқалы, Үржар және тағы басқалары.
Айта кететін жайт, 9 қорықтың бірі - екі реликті шағала және "Тоқты" қорықшалары базасы негізінде 1998 жылы Алакөл қорығы ұйымдастырылды. Бұғанға дейінгі аумағы 12,5 мың гектар болатын "Тоқты" және алма ағаштарынан тұратын 32 мың гектар "Лепсі" қорықшалары болған.
Алакөл табиғи қорығы - 1998 жылы 21сәуірде Алматы және Шығыс Қазақстан обылыстары территориясында 20 мың гектар жерде орын алған. Бүгінгі күні жұмыс атқарып отырған 10 қорықтың ең кішісі. Барлық қорық көлемі сегіз аймаққа бөлінген. Қорық территориясында 270 өсімдік түрі есептелген. Алакөл көлінде 156 балдыр түрі болса, жануарлар әлемінің 290 түрі бар: 315 құс, 21 сүтқоректілер - жәндіктер,жыртқыштар, кеміргіштер кездеседі. Осылардың ішінде сүткоректілердің түрлері кең тарған.
Қорықтың ашылу мақсаты - Тентек өзені суайрығын және Алакөл көлі аралдары - Үлкен, Орта, ждәне Тастыны қорғау болды. Осы территориядағы сулы-сазды кешенді, ұя салатын және көптеген сирек кездесетін Қазақстан Қызыл кітабына енген құстарды қорғау. Табиғи әдемілігі бұл жерде сирек, қайталанбас флора мен фаунаға бай. Алакөл қорығын шөлді және далалы қоңыр-күлгін, қарашірік топырақ жамылғысымен жапқан. Мынандай үсімдіктер түрлері кездеседі: жусан, көлдер жағалауы мен өзендер қуыстарында - тоғай ормандары, өскен қамыстар, дала жусаны, жүзгін және тағы басқалары көптеп кездеседі.
Жануарлар әлемінен: қасқыр, түлкі, қоян, шошқа, ондатр, қоңыр ая, борсық, арқар, тауешкі,марал - 12 түрден астам кездеседі. Көлде сазанның 16 түрі, көлдік және өзендік маринка, корось және тағы басқа балық түрлері кездеседі. Қорықтың негізгі территориясына 2003 жылы сәуір мамыр айларында барлық ірі суайрық көлдерінде қайық-байдаркалар кедлергісіз жүзу үшін каналдарды тазарту жұмысы жүргізілген. 2004 жылы қорық қызметкерлері Алакөл қазаншұңқыры құстар фаунасы құрамын анықтап, оның толық ...