Қылмыс ұғымы және оның белгіері. қылмыстық жауапкершілік және оның құрамы туралы ақпарат

Жоспар
Кіріспе

1 «Қылмыс» ұғымы және оның белгілері.
2 Қылмыстың жіктелуі.
3 Қылмыстық жауапкершілік туралы түсінік.
4 Қылмыс құрамы турлы түсінік және оның түрлері.
5 Қылмыстың субъективтік жағы.
6 Қылмыс субъектісі.
7 Қылмысқа қатысу және оның түрлері
8 Қылмыс істеу сатылары және жаза түсінігі, мақсаты, түрлері

Қылмыс – бұл құқық бұзушылықтың бір түрі. Қылмыс басқа құқық бұзушылықтардан, оның қылмыстық заңмен белгіленетіндігімен және оны жасағанда қылмыстық жауапкершіліктің болуымен ерекшеленеді. «Қылмыс» ұғымы Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 9 – бабында берілген: «Осы кодексте жазалау қатерімен тыйым салынған қоғамдық қауіпті әрекет – қылмыс деп танылады».
Қылмыстың төмендегідей белгілерін атап өтейік.
1. Қылмыс әрқашан іс – қимыл болып табылады, яғни, ол әрекетпен де, әрекетсіздікпен де жасалуы мүмкін.
Әрекет – бұл қылмыс жасаудың белсенді нысаны. Әрекетсіздікте кінәлі адам өзі жасай алатын әрекетті және жасалуы тиіс әрекетті жасамайды. Адамның ойлау қызметі жазаланбайды, өйткені ол қоғамға қауіпті теріс қылық жасауға алып келмейді.
2. Қылмыс – бұл қоғамға қауіпті әрекет, яғни ол қылмыстық заңмен қорғалатын қоғамдық қатынастарға зиян келтіреді немесе зиян келтіруге нақты қауіп төндіреді.
3. Қылмыс - әрқашан құқыққа қайшы болады. Құқыққа қайшылық – бұл қылмыстық заңның әрекетке тыйым салуы. Құқыққа қайшылық деп қылмыстық кдексте бекітілген тыйымды қылмыс жасаған адамның бұзуын айтады.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қылмыс ұғымы және оның белгіері. қылмыстық жауапкершілік және оның
құрамы.
Қылмыс ұғымы және оның белгілері.
   Қылмыс – бұл құқық бұзушылықтың бір түрі. Қылмыс басқа құқық
бұзушылықтардан, оның қылмыстық заңмен белгіленетіндігімен және оны
жасағанда қылмыстық жауапкершіліктің болуымен ерекшеленеді. Қылмыс ұғымы
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 9 – бабында берілген: Осы
кодексте жазалау қатерімен тыйым салынған қоғамдық қауіпті әрекет – қылмыс
деп танылады.
   Қылмыстың төмендегідей белгілерін атап өтейік.
1.     Қылмыс әрқашан іс – қимыл болып табылады, яғни, ол әрекетпен де,
әрекетсіздікпен де жасалуы мүмкін.
Әрекет – бұл қылмыс жасаудың белсенді нысаны. Әрекетсіздікте кінәлі адам
өзі жасай алатын әрекетті және жасалуы тиіс әрекетті жасамайды. Адамның
ойлау қызметі жазаланбайды, өйткені ол қоғамға қауіпті теріс қылық жасауға
алып келмейді.
2.      Қылмыс – бұл қоғамға қауіпті әрекет, яғни ол қылмыстық заңмен
қорғалатын қоғамдық қатынастарға зиян келтіреді немесе зиян келтіруге нақты
қауіп төндіреді.
3.     Қылмыс - әрқашан құқыққа қайшы болады. Құқыққа қайшылық – бұл
қылмыстық заңның әрекетке тыйым салуы. Құқыққа қайшылық деп қылмыстық
кдексте бекітілген тыйымды қылмыс жасаған адамның бұзуын айтады.
4.     Қылмыстың міндетті белгісінің бірі адамның кінәсінің
болуы. Қасақана немесе абайсыздажас алған әрекет қылмыс болуы мүмкін.
5.      Жазалану. Егер әрекет жазаланбайтын болса, онда ол қылмыс ретінде
қарастырылмайды. Әрбір қылмыс үшін қылмыстық кодексте жаза қарастырылған.

Қылмыстың жіктелуі.
    Қылмыстарды жіктеу – бұл қоғамға жасалған қауіпті әрекетті ауырлық
дәрежесі мен сипатына байланысты топтарға бөлу болып табылады. Қылмыстық
кодексте барлық қылмыстар төрт топқа бөлінген:онша ауыр
емес қылмыстар, орташа ауыр қылмыстар, ауыр қылмыстар және ерекше
ауыр қылмыстар.
Ø     Жасалғаны үшін ең ауыр жаза екі жыл бас бостандығынан айырудан
аспайтын қасақана жасалған әрекет, сондай – ақ жасалғаны үшін ең ауыр жаза
бес жылға бас бостандығынан айырудан аспайтын абайсыза жасалған әрекет
– онша ауыр емес қылмыс деп танылады.
Ø     Жасалғаны үшін ең ауыр жаза бес жылға бас бостандығынан айырудан
аспайтын қасақана жасалған әрекет, сондай – ақ жасалғаны үшін бес жылдан
астам мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі жаза абайсыза жасалған
әрекет – орташа ауыр  қылмыс деп танылады.
Ø     Жасалғаны үшін ең ауыр жаза он екі жылға бас бостандығынан айырудан
аспайтын қасақана жасалған әрекет – ауыр  қылмыс деп танылады.
Ø     Жасалғаны үшін ең ауыр жаза он екі жылдан астам мерзімге бас
бостандығынан айыру түріндегі жаза немесе өлім жазасы қасақана жасалған
әрекет – аса ауыр  қылмыс деп танылады.

Қылмыстық жауапкершілік туралы түсінік.
    Қылмыстық жауапкершілік құқықтық жауапкершіліктің інішдегі ең қатаң
түрі болып есептеледі. Қылмыстық жауапкершілік қылмыс жасағаны үшін
қылмыстық заңмен белгіленеді.
   Қылмыстық жауапкершіліктің мағынасы кінәлі адамның өзінің құқыққа қайшы
әрекеті үшін мемлекет атынан сотталатындығын білдіреді. Соған орай,
мемлекет құқық бұзушының еркінен тыс мәжбүрлеутәртібінде қылмыстық
жауапкершілікті жүктейді.
   Қылмыстық жауапкершілік – бұл адамның жасаған қылмысы үшін жазалануы
немесе қылмыстық – құқықтық сипаттағы басқа да шаралармен жазаланатын
қылмыстық заңмен бекітілген міндеті.
   Қылмыстық жауапкершіліктің мынадай элементтері болады:
·        жасаған қылмысы үшін адамның жауап беру міндеті;
·        соттың адамның жасаған әрекетін теріс бағалаудан көрінетін соттау;
·        кінәлі адамға қылмыстық – құқықтық сипаттағы шаралар қолдану;
·        жаза тағайындаудың құқықтық салдары ретіндегі соттылық.
    Қылмыстық жауапкершілік қылмыс жасаған сәтте пайда болады және адамға
қылмыстық мәжбүрлеу шарасын қолданған сәттен бастап жүзеге асырылады.
Қылмыстық жауапкершілік соттылық мерзімі біткенде тоқтатылады.

Қылмыс құрамы турлы түсінік және оның түрлері.
    Қандай қылмыс жасалғанын анықтау үшін қылмыс құрамы сияқты ерекше
ұғым бар, мысалы, ұрлық немесе бұзақылық, кісі өлтіру немесе қарақшылық.
   Қылмыс құрамы деп қоғамға қауіпті әрекетті қылмыс ретінде сипаттайтын
объективті және субъективті белгілердің жиынтығын айтады.
   Қылмыс құрамы элементтерден құралады. Егер осы элементтің біреуі болмаса
қылмыс жасалды деп айта алмаймыз. Қылмыс құрамының элементтері бұл – объект
және объективті жағы, субъект және субъективті жағы.
§        Қылмыс субъектісі жай, белгілі бір жаса толған және есі дұрыс
боғандықтан өз әрекетін (немесе әрекетсіздігін) бағалай алатын қабіеті бар
адам болуы керек.
§        Қылмыс объектісі – бұл қылмыстық іс – қимылға бағытталған және
зиян келтіруі мүмкін қоғамдық қатынастардың жиынтығы, мысалы, өмір, жеке
меншік, ар – ұят, абырой.
§        Қылмыстың объективтік жағы - әрекет деген жалпы ұғымды беретін
адамның әрекет немесе әрекетсіздік нысанындағы сыртқы көрінісі.
§        Қылмыстың субъективтік жағы – бұл адамның өз іс – қимылына
психикалық көзқарасы. Олқасақаналық және абайсыз нысанынд а көрініс табады.

Қылмыстың субъективтік жағы.
    Қылмыстың субъективті жағы – бұл қылмыс жасаумен тікелей байланысты
адамның психикалық әрекеті. Қылмыстың субъективті жағының мазмұны кінә,
ниет және мақсат сияқты белгілердің көмегімен ашып көрсетіледі.
   Кінә - бұл адамның қылмыстық заңмен қарастырылған қоғамға қауіпті іс –
қимылды жасауға деген психикалық көзқарасы. Кінә мынадай элементтерден
тұрады: сана (интеллектуалдық элементі) және ерік(ерік элементі).
   Қылмыстың ниеті – қылмыс жсаған адамның жетекшілікке алатын саналы
ниеті, яғни пайдакүнемдік, қызғаныш, көре алмаушылық, қорқақтық және т.б.
болуы мүмкін.
   Қылмыстың мақсаты – тілейтін нәтиже туралы ой, оған кінәлі қол жеткізуге
тырысады. Мысалы, оңай олжа табу мақсаты, трансплантациялау үшін органдарды
немесе тканьдарды пайдалану мақсаты, сату мақсаты, халықты қорқыту мақсаты
және т.б.

Қылмыс субъектісі.
    Кез келген адам қылмыс субъектісі бола алмайды, тек қылмыстық заңға
сәйкес белгілі бір белгілерге ие адамдар ғана субъект болады. Олардың
қатарында қылмыстық заңмен бекітілген жас мөлшері мен есі дұрыстық жатады.
   Қылмыстық кодексте қылмыстық жауапкершілік он төрт жастан бастап
туындайтын жеке қылмыстардың түрлері келтірілген. Ол тізім мынадай құрамнан
тұрады:
   а) жеке адамға қарсы ауыр қылмыстар: қасақана адам өлтіру, денсаулыққа
қасақана ауыр зиян келтіру не денсаулыққа қасақана орташа ауырлықта зиян
келтіру, зорлау және нәпсіқұмарлық сипаттағы күш қолдану, адамды ұрау;
   ә) мүліктік қылмыстардың кейбір түрлері: ұрлық, тонау, қарақшыық,
қорқытып алушылық, автокөлік немесе өзге де көлік құралдарын ұрлау, бөтен
адамның мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру жазаны ауырлататын мән – жайлар;
   б) қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстардың
кейбірі: терроризм, адамды кепілге алу, терроризм актісі туралы көрінеу
жалған хабарлау, қаруды, оқ – дәріні, жарылғыш заттар мен жару құрылғыларын
ұрлау не қорқытып алу, ауырлататын мән – жайлардағы бұзақылық, тағылық,
өлгендердің мәйіттерін жіне олар жерленген жерді қорлау, көлік құралдарын
немесе ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.