Дәлелдеме ұғымы туралы

Кіріспе.
Дәлелдеме ұғымы
Негізгі бөлім.
а. Дәлелдеу құқығы және оның дәлелдемелер теориясындағы орны.
б. Таным теориясы . дәлелдеме теориясының негізі.
в. Қылмыстық процестегі шындықтың ұғымы мен мазмұны.

Қорытынды.

Қолданылған әдебиеттер.

Дәлелдеме ұғымының екі жақты сипаты болады:
1. тектік сипаттағы философиялық ұғым;
2. түрлік сипаттағы іс жүргізу құқықтық ұғымы.
Философия көзқарасы тұрғысынан дәлелдеме дегеніміз - шындықты анықтаудың процесі, пайымдаудың шынайлығын негіздеу. Кең мағынасындағы « дәлелдеме» қандайда бір пайымдаудың шынайылығын айқындайтын кезкелген рәсім, болып кейбір қисынды пайымдауларды, сондай-ақ кейбір табиғи құбылыстар мен заттарды сезім арқылы қабылдау жүзеге асады. Тар мағынасында – бұл шынайы алғы шарттардан дәлелденетін тезитерге бастайтын дұрыс ой қорытындыларынның тізбегі, сонымен философиялық түсінік дәлелдемені екі мағынада қамтиды:
1. дәлелдеме – шыңдықты анықтаудың процесі не әдісі;
2. дәлелдеме, тану мен бағалаудың статистикалық обьектісі.
Қылмыстық іс жүргізу құқығы үшін статистикалық объект деген дәлелдеме ұғымының екінщі мағынасына тән, қылмыстық сот ісін жүргізу шеңберіндегі өзгеше қызмет түрі ретінде шындықты анықтау процесінің өзі « дәлелдеу » терминімен белгіленеді. Оның мақсаты туралы дербес тарауда айтылады. «Дәлелдеме» ұғымының қылмыстық іс жүргізуінің мәнін формальды қисынмен жұмыс істейтін дефинициядан ажырата отырып, А.Й.Трусов былай деп жазды: «сот дәлелдеуде жалал ойлармен ғана емес, ең әуелі фактілермен »жұмыс істейді.
1. соттық дәлелдермен іс жүзіндегі деректерді білдіреді;
2. жалпы кез келген іс жүзіндегі деректер соттық дәлелдемелер болып танылмайды, нақты көмегімен жағдайды айқындауға септігі тигендері қылмыстық істі дұрыс шешу үшін маңызы барлары ғана соттық дәлелдемелер бола алады;
3. соттық дәлелдемелер арқылы заңда кһөзделген қылмыстық іс жүргізушілік нысандарда яғни белгілі бір тәртіппен фактілер анықталады немесе жоққа шығарылады.
Р.С.Белкиннің пікірі бойынша «жинақталған, зерттелген және бағаланған дәлелдемелер дәлелдеудің, яяяғни шындықты анықтаудың қол жеткізудің құралы ретінде қызмет етеді».

1. Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу құқығы(жалпы бөлім) Б.Қ.Төлеубекова
2. Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексі.
3. Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу ерекше бөлім 2006 жыл.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспары

Кіріспе.

Дәлелдеме ұғымы

Негізгі бөлім.

а. Дәлелдеу құқығы және оның дәлелдемелер теориясындағы орны.
б. Таным теориясы – дәлелдеме теориясының негізі.
в. Қылмыстық процестегі шындықтың ұғымы мен мазмұны.

Қорытынды.

Қолданылған әдебиеттер.

Дәлелдеме ұғымының екі жақты сипаты болады:
1. тектік сипаттағы философиялық ұғым;
2. түрлік сипаттағы іс жүргізу құқықтық ұғымы.
Философия көзқарасы тұрғысынан дәлелдеме дегеніміз - шындықты
анықтаудың процесі, пайымдаудың шынайлығын негіздеу. Кең мағынасындағы
дәлелдеме қандайда бір пайымдаудың шынайылығын айқындайтын кезкелген
рәсім, болып кейбір қисынды пайымдауларды, сондай-ақ кейбір табиғи
құбылыстар мен заттарды сезім арқылы қабылдау жүзеге асады. Тар мағынасында
– бұл шынайы алғы шарттардан дәлелденетін тезитерге бастайтын дұрыс ой
қорытындыларынның тізбегі, сонымен философиялық түсінік дәлелдемені екі
мағынада қамтиды:
1. дәлелдеме – шыңдықты анықтаудың процесі не әдісі;
2. дәлелдеме, тану мен бағалаудың статистикалық обьектісі.
Қылмыстық іс жүргізу құқығы үшін статистикалық объект деген
дәлелдеме ұғымының екінщі мағынасына тән, қылмыстық сот ісін жүргізу
шеңберіндегі өзгеше қызмет түрі ретінде шындықты анықтау процесінің өзі
дәлелдеу терминімен белгіленеді. Оның мақсаты туралы дербес тарауда
айтылады. Дәлелдеме ұғымының қылмыстық іс жүргізуінің мәнін формальды
қисынмен жұмыс істейтін дефинициядан ажырата отырып, А.Й.Трусов былай деп
жазды: сот дәлелдеуде жалал ойлармен ғана емес, ең әуелі фактілермен
жұмыс істейді.
1. соттық дәлелдермен іс жүзіндегі деректерді білдіреді;
2. жалпы кез келген іс жүзіндегі деректер соттық дәлелдемелер болып
танылмайды, нақты көмегімен жағдайды айқындауға септігі тигендері
қылмыстық істі дұрыс шешу үшін маңызы барлары ғана соттық дәлелдемелер
бола алады;
3. соттық дәлелдемелер арқылы заңда кһөзделген қылмыстық іс жүргізушілік
нысандарда яғни белгілі бір тәртіппен фактілер анықталады немесе жоққа
шығарылады.
Р.С.Белкиннің пікірі бойынша жинақталған, зерттелген және
бағаланған дәлелдемелер дәлелдеудің, яяяғни шындықты анықтаудың қол
жеткізудің құралы ретінде қызмет етеді.
Дәлелдеме – шындыққа көз жеткізудің құралы. Сонымен бірге дәлелдеме
шындықты жасаудың құралы емес.
Қылмыстық процестегі дәлелдемелердің мәні туралы жалпы түсінік
шындықты тану процесімен өзара бай ланысқа түскен кезде – қылмыстық іс
жүргізудің маңызды сипаттарының бірі болып табылады деп айта аламыз.
Дәлелдеме сот әділдігінің басты сипаты . Сот ісінің жүргізуді жүзеге
асыратын адамдармен органдардың бүкіл қызметі іс бойынша шындықты анықтауға
жәе осы арқылы істі шешуге әділетті шешуге бағытталған. Дәлелдемесіз нақты
адамға үкім шығаруға құқықтық негіз жоқ.
Келтірілген түйінді жағдайлар қылмыстық процесте делелдеме ұғымы
заңды түрде бекітудің негізіне алынған болатын.Мәселен, ҚІЖК –нің 115-
бабында былай деп жазылған: Оның негізінде анықтаушы, тергеуші, прокурор,
сот осы кодексте белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының Қылмыстық
кодексінде көзделген әрекеттердің болғандығын немесе болмағандығын,
айыпталушының бұл әрекетті жасағандығын немесе жасамағандығын және
айыпталушының кінәлілігін не кіәлі емес екендігін, сондай-ақ істі дұрыс
шешу үші маңызы бар өзге де мән – жайлар ды анықтайтын заңды түрде алынған
іс жүзіндегі деректер қылмыстық іс бойынша дәлелдемелер болып табылады .
Сонымен, дәлелдеменің белгілері мыналар болп табылады:
• дәлелдеменің ҚІЖК –не сәйкес жолмен алынуы;
• дәлелдемелерде анықталатын жағдайларға қатысы бар іс жүзіндегі
деректердің болуы;
• дәлелдемелерді жинақтау және солардың негізінде қылмыстық жазаға
жататын әрекеттің бар екендігін немесе болмағандығын анықтау;
• мұндай анқтауды анықтаушының, тергеушінің, прокурордың және соттың
ғана құқығына беру;
• жасады деп айып тағылып отрған әрекетте адамның кінәлі екендігін не
кінәсіздігін анықтау.
Заң іс үшін маңызы бар іс жүзіндегі дерек көздерінің толық тізбесін
белгілейді. Мұндай көздер қатарына сезіктінің, айпталушының,
жәбірленушінің, куәгердің жауаптары, сарапшы қорытындысы; заттай айғақтар,
іс жүргізудің хаттамалары және өзге де құжаттар жатады. Бұл тізбені
кеңейтіп түсіндіруге болмайды.

Дәлелдеу құқығы және оның дәлелдемелер теориясындағы орны.
Дәлелдеу құқығы дәлелдеме теориясының құрамдас бөлігі болып
табылады.Н.С.Алексеев атап көрсеткеніндей, дәлелдеме теориясы дәлелдеме
тарихының мәселелерін, олардың теориялық негіздерін, заңдық регламенттің
даму сипаттамасын, шетел мемлекеттеріндегі түрлі жүйелерді, даулы теориялық
проблемаларды және т.т. қамтиды.
Қылмыстық іс жүргізу құқығындағы дәлелдеме теориясының орнын белгілей
келіп Г.М. Миньковский былай деп жазды:
Дәлелдеме теориясы қылмыстық процесс ғылымының бір бөлігі болып
табылады, ол бөлік анықтауда, алдын ала тергеуде және сотта дәлелдеу
процесін зерттеуге арналған.
Кез келген ғылыми теория сияқты оның ішкі тұтастығы және тиісті ғылым
шеңберінде салыстырмалы түрде дербестігі бар.
Сонымен заң ғылымының саласы ретінде қылмстық іс жүргізу құқығы
құрамдас элемент ретінде дәлелдеме теориясын да қамтиды. Дәлелдеме теориясы
өз кезегінде дәлелдеу құқығының ғылыми- теориялық базасы болып табылады.
Дәлелдеу теориясы мынадай мәселелерді талдайды:
• таным процесінің бір түрі ретінде объективті шындықты дәлелдеу туралы;
• осы процесте танымның негізі және шындықтың өлшемі ретінде көрінетін
қоғамдық тәжірибенің өзгеше нысандары туралы;
• қылмыстық істерді тергеу және талқылау кезінде таным объектісінің
ерекшелігі мен мазмұны туралы;
• қылмыстық сот ісін жүргізудегі дәлелдемелер ұғымы, олардың түрлері мен
жіктелуі туралы;
• дәлелдемелерді пайдаланудың және оларды бағалаудың принциптері мен
ережелері туралы;
• соттық зертеудің объективтілігіне кепілдіктер беру туралы.
Дәлелдеме теориясының мазмұны дәлелдеу құқығының мазмұны үшін шешуші
болып табылады.П.С.Элькиндтің пікірі бойынша дәлелдеу құқғын дәлелдемелерді
жинақтаудың,тексерудің және бағалаудың мақсатын, мазмұнын, тәртібін,
шектерін жәе құқықтық құралдарын реттейтін қылмыстық іс жүргізу
нормаларының жүйесі, сондай – ақ осындай бағалаудан туындайтын құққ қолдану
органдары қорытындыларының негізділігі мен дәлелділігі деп түсіну керек.
Дәлелдеу құқығының мәнін осылай түсіну оның өзіне тән белгілері
тұжырымдауға мүмкіндік береді. Дәлелдеу құқығының белгілері мыналардан
көрінеді:
• Дәлелдеу құқығының тәсілдері мен құқықтық реттеу тақырыбы қылмыстық іс
жүргізуді дәлелдеу саласында қалыптасатын құқықтық қатынастардан тұрады;
• Аталған құқықтық қатынастарды дәлелдеу құқығымен реттеу тәсілдері
қылмыстық іс жүргізу тәсілдерін, ішінара дәлелдемелерді жинақтауға,
тексеруге және бағалауға бағытталған тәсілдерінің шеңберінен шықпайды,
яғни дәлелдеу құқығының нормалары қылмыстық іс жүргізу құқығы
нормаларының құрамдас бөлігі болып табылады;
• Дәлелдеме және дәлелдеу мәселелері бойынша дәлелдеу құқығының мақсаттары
қылмыстық іс жүргізу құқығы мақсаттарының бір бөлігімен сәйкес келеді
және әрбір қылмыстық іс бойынша шындыққа қол жеткізуді және сот әділдігін
жүзеге асыруды қамтамасыз етуді көздейді.
• Қылмыстық іс жүргізу құқығына негізделген дәлелдеу құқығы алғашқысы
сияқты құрылымдық тұрғыдан Жалпы жене Ерекше бөлімдерге бөлінеді; аталған
бөлімдердің қарым – қатынасы да қылмыстық іс жүргізу құқығындай болып
келеді;
• Дәлелдеу құқығын дамытудың кейбір деңгейге дейін дербес сипаты болады,
мұның өзі қылмыстық іс жүргізу құқығы шегінде жаңа ережелерді
қалыптастыру және қолда барды терендету процесіне дәлелдеу құқығының оң
ықпал етуінің негізі болып табылады;
• Дәлелдеу құқығы нормаларының құрылымы тұтас алғанда қылмыстық іс жүргізу
құқығы нормаларының құрылымына сәйкес келеді, сонымен бірге дәлелдеу
құқығының жекелеген нормаларының ерекшелігі қылмыстық іс жүргізу құқығы
нормаларын құрудың ерекшелігін көрсетеді.
Сонымен, сот ісін жүргізуде дәлелдермен жұмыс істеу, әділ соттың ұзақ
жылдық тәжірибесі құқық қолдану қызметінде орын алған қайшылықты,
сәйкессіздікті анықтады. Дәлелдеме және дәлелдеу проблемаларының жиынтығы
осы проблемалардың теориялық және практикалық аспектілерін дербес түрде
жетілдіру қажеттігімен өмірге әкелді. Әуел баста бөлек – бөлек зерттеулер
түптеп келгенде тұтастық және жүйелілікке тән дәлелдеу құқығына айалды. Біз
осы тараудың құрылымын түсіндіру сипатында қарастырмақпыз, онда дәлелдеме
ұғымы дәлелдеу құқығының сипаттамасынан және дәлелдеу теориясына бұрын
беріледі.

Таным теориясы – дәлелдеме теориясының негізі

Дәлелдеу негізіне іс бойынша шындықты анықтау жататындығы туралы
ережені тану шындыққа қол жеткізу процесінде таным орнын айқындауды
объективті түрде талап етеді.
Танымның философиялық проблемаларын жалпы көпшіліктің жетілдіруі,
айналып келгенде таным теориясы аталған философиялық дербес бөлікке
айналды. Таным теориясының негізінде біздің санамыздан тыс және тәуелсіз
объективті материалдық әлемді тану мен оны тануға болатындығы туралы
мәселелерге диалектикалық- материалистік көзқарас жатыр. Бірден –бір ғылыми
әрі дұрыс маркстік- лениндік таным теориясын айқыдаудағы партиялық
көзқарастың талас тудыратынына қарамастан осы заманғы дәлелдеу теориясының
іргетасын құрайтын бірқатар қорытынды ережелердің ұғымды сипатын шындық
үшін тану қажет.
Дәлелдеме теориясының таным теориясымен байланысы мынада: ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.