Қызметтік стильдер

1 Қызметтік стильдер
2 Ғылыми стиль.
3 Техникалық стиль.
4 Ресми.іскерлік стиль.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Біздің күнделікті тұрмыста қолданып жүрген тіліміз ресми қатынастар кезінде қолданылатын тілден өзгеше. Әдеби тіл қоғамдың өмірдің әр түрлі салаларында қолданылатындықтан, ол әр түрлі қызметтік стильдерге бөлінеді. Қызметтік стиль дегеніміз - ол әдеби тілдің адам қызметінің белгілі бір саласына тән және тіл құралдарын пайдалануда өзіндік ерекшеліктері бар, белгілі бір қызмет атқаратын стиль өзгешелігі.
Қызмет стильдері төмендегідей болып ажыратылады: ғылыми, техникалық, ресми-іскерлік, газеттік-публицистикалық, ауызша – қарапайым.
Ғылыми стиль - өзінің терең мағыналылығымен, баяндаудың көңілге қонымдылығымен, арнайы терминдердің көптігімен, белгілі бір ерекшеліктерімен сипатталады. Мұнда көбінесе кітаби, арнайы, стилистикалық бейтарап лексика қолданылады. Ғылыми стильде мақала, монография, диссертация, оқулық, пікірнама, шолу, түсініктеме, т.т. жанрлар бөлінеді.
Техникалық стильде техникалық терминдер көп қолданылады.
Ғылыми стиль сияқты техникалық стильде де көбінесе кітаби, кәсіпке байланысты және бейтарап лексика қолданылады. Көбінесе техникалық стильді ғылыми стильдің бір түрі деп есептейді. Техникалық стиль оқу
Және техникалық әдебиеттерде, жабдықтардың техникалық паспорттарында және жабдықтар мен қондырғыларды жинау, пайдалану туралы нұсқауларда жиі қолданылады.
Ресми-іскерлік стиль. Тұжырымдаудың дәлдігімен, жақсыздығымен, баяндаудың бейтараптылығымен, жоғарғы дәрежедегі қалыптылығымен, тұрақты айналымдардың көптігімен ерекшеленеді. Бұл стильде заң, шешім, қарар, нота, келісім-шарт, нұсқау, хабарландыру, жарнама, арыз, т.б. жанр-
лар кездеседі.
Газет - көпшілік стиль екі түрлі қызмет атқарады: ақпараттық және үгіт-насихаттық. Бұл стиль бұқаралық ақпарат құралдарына тән. Көпшілік стильде қоғамдық-саяси сипаттағы, мағынасы тереңде жатқан сөздер қолданылады. Көпшілік стильдің бас мақала, баяндама, очерк, репортаж, фельетон, т.б. жанрлары белгілі.
Ауызша-қарапайым стиль. Сөз тіркестерін түзуде қатал түрдегі әдеби-грамматикалық қалыптардан ауытқушылығымен, қарапайым сөйлеу фразеологияларын жиірек қолданумен ерекшеленеді. Ауызша сөздік
катынас әдеби тіл стильдерінен тыс жататын қарапайым лексикаға жанасады. Қарапайым, дөрекі сөздер әдетте, шындық болмыстың заттарын дөрекі, әдепсіз сипаттау үшін қолданылады. Мысалы, "мешкей", "қоқыс", "оттау", "сілімтік", "жағыңды қарыстыр", "сүмелек", т.б. Күнделікті сөйлеу қатынасында мүндай сөздерден аулақ болған жақсы, ал ресми-келіссөздер барысында мұндай сөздерді қолдану - білімсіздік пен ұятсыздықтың белгісі.

1. М.Н.Әбдіхалықов, Б.С. Күнтуарова, Л.А. Парфенова –
«Сөздік қатынастар негізі». Астана 2007ж.