Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы түсінік

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы

І КІРІСПЕ . . . 3

ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2. 1 Қазақстан Үкіметі . . . 4

2. 2 ҚР Үкіметін құру . . . 6

2. 3 ҚР Үкiметінің конституциялық өкiлеттiктері . . . 8

2. 4 Үкіметтің құқықтық мәртебесі . . . 13

ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ . . . 14

ІV ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 15

Кіріспе

1 Қазақстан Республикасының Үкіметі - атқарушы биліктің жоғары алқалық органы.

ҚР Конституциясының 64-бабына сәйкес Үкімет Қазақстан Республикасының атқарушы билігін жүзеге асыратын атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды. Кез келген мемлекетте Үкімет атқарушы биліктің жоғары алқалық органы болып табылады.

ҚР Үкіметінің құқықтық мәртебесі ҚР Конституциясының V бөлімінде “Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы” 1995 жылы 18. 10 Конституциялық заңда, ҚР 1997 жылы 24. 02 және 1999 ж. 06. 05, 2007 жылығы Конституциялық заңдарымен енгізілген өзгерутелер және толықтыруларымен бекітілген. Оларда ҚР Үкіметінің заңдарының табиғаты ашылды, оның мемлекеттік билік органдары жүйесіндегі орны айшықталды және оның қызметі сипатталады. Атқарушы биліктің жоғары алқалық органы ретінде Үкімет мемлекеттік басқаруды жүзеге асырады, ол оның өкілеттіктерімен қамтамасыз етіледі.

Үкімет министрліктердің, атқарушы биліктің комитеттері және басқа да орталық органдардың жұмысының негізгі бағыттарын айқындайды және ұйымдастырады.
Атқарушы органдар жүйесін басқара отырып, ҚР Үкіметі оның жүргізуіне ҚР Конституциясымен, конституциялық заңдармен заңдық күші бар Президент жарлықтарымен жатқызылған мәселелерді өз алдына дербес шешеді. Ол өз құзыреті шеңберінде Конституцияның, республикалық заңдардың, ҚР Президенті жарлықтарының, ҚР халықаралық шарттарының орындалуын ұйымдастырады. Өзінің барлық қызметінде Үкімет Республика Президенті алдында жауап береді.

Қазақстан Үкіметі

Қазақстан Республикасының Үкіметі - Қазақстандағы жоғары атқарушы билiк органы деп аталды.

ҚР мемлекеттік билiктiң ерекше тармағы ретiнде министрлiктерден, агенттiктерден, к-ттерден таратын орталық атқарушы органдар, облыстық, аудандық және қалалық әкiмшiлiктерден тұратын жергiлiктi атқарушы органдар жүйесiн басқарады және олардың қызметiне басшылық жасайды. Оның құқықтың мәртебесiнiң негiздерi ҚР Конституциясында бекiтiлген (64-бап) . Үкiметтiң құзыретi, ұйымдастырылуы мен қызметiнiң тәртiбi ҚР Конституциясына сәйкес 1995 ж. 18 желтоқсанда қабылданған “Қазақстан Республикасының үкiметi туралы” (1999ж. 6 мамырда өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлген) ҚР-ның конституциясының заңымен белгiленген үкiмет ҚР Конституциясының, аталған конституц заңның, ҚР-ның заңдары мен өзге де нормативтiк актiлерiнiң негiзiнде және оларды орындау үшiн iс-қимыл жасайды. [1]

Үкiметтi Республика Президентi ҚР-ның Конституциясында көзделген тәртiппен тұрады. Премьер-Министр үкiмет басшысы болып табылады. Премьер-Министрдi Парламенттiі келiсiмiмен Президент қызметке тағғайындайды және қызметтен босатады. ҚР-ның Премьер-Министрi өзi тағайындалғаннан кейiн он күн мерзiмде үкiметтiң құрылымы мен құрамы туралы ҚР Президентiне ұсыныс енгiзедi. Президент Премьер-Министрдiң ұсынысы бойынша үкiмет құрылымын анықтайды, оның мүшелерiн қызметке тағайындайды және оларды қызметтен босатады, орталық атқарушы органдарды құрады, таратады, қайта құрады. ҚР үкiметiнiң құрылымын министрлiктер мен өзге де орталық атқарушы органдар құрайды. Қазақстан үкiметi - алқалы орган. Оның құрамына үкiмет мүшелерi - республиканың Премьер-Министрi, оның орынбасарлары, министрлер, өзге де лауазымды адамдар кiредi. Премьер-Министр мен үкiмет мүшелерi қызметке кiрiсер алдында Қазақстан халқына және елбасына ҚР үкiметi туралы конституциялық заңда белгiленген тәртiппен ант бередi. Премьер-Министрге ерекше мәртебе берiлген. Ол Президентке үкiмет құрамына кiрмейтiн министрлiктердi, орталық. атқарушы органдарды құру, қайта құру және тарату туралы, министр қызметiне кандидатуралар жөнiнде, министрдi қызметтен босату туралы ұсыныстар енгiзедi, үкiметтiң қызметiн ұйымдастырып, оған басшылық жасайды және оның жұмысы үшiн дербес жауап бередi.

Серік АХМЕТОВ, ҚР Премьер-Министрі :

ҚР Үкіметін құру

Үкiметтi Республика Президентi ҚР-ның Конституциясында көзделген тәртiппен құрады. Премьер-Министр Үкiмет басшысы болып табылады. Премьер-Министрдi Парламенттiң келiсiмiмен Президент қызметке тағайындайды және қызметтен босатады. ҚР-ның Премьер-Министрi өзi тағайындалғаннан кейiн он күн мерзiмде үкiметтiң құрылымы мен құрамы туралы ҚР Президентiне ұсыныс енгiзедi. Президент Премьер-Министрдiң ұсынысы бойынша үкiмет құрылымын анықтайды, оның мүшелерiн қызметке тағайындайды және оларды қызметтен босатады, орт. атқарушы органдарды құрады, таратады, қайта құрады. ҚР Үкiметiнiң құрылымын министрлiктер мен өзге де орт. атқарушы органдар құрайды.

Қазақстан Үкiметi - алқалы орган. Оның құрамына Үкiмет мүшелерi - республиканың Премьер-Министрi, оның орынбасарлары, министрлер, өзге де лауазымды адамдар кiредi. Премьер-Министр мен Үкiмет мүшелерi қызметке кiрiсер алдында Қазақстан халқына және елбасына ҚР Үкiметi туралы конституциялық заңда белгiленген тәртiппен ант бередi. Премьер-Министрге ерекше мәртебе берiлген. Ол Президентке Үкiмет құрамына кiрмейтiн министрлiктердi, орталық атқарушы органдарды құру, қайта құру және тарату туралы, министр қызметiне кандидатуралар жөнiнде, министрдi қызметтен босату туралы ұсыныстар енгiзедi, Үкiметтiң қызметiн ұйымдастырып, оған басшылық жасайды және оның жұмысы үшiн дербес жауап бередi. [3]

Министрлiктiң және өзге де орт. атқарушы органдардың басшылары болып табылатын үкiмет мүшелерi: тиiстi мемл. органдарға басшылықты жүзеге асырады; өз құзыретi шегiнде дербес шешiмдер қабылдайды; ҚР Премьер-Министрiнiң алдында өздерiне жүктелген бағынышты мемл. органдардың жұмысы үшiн, сондай-ақ, тиiстi мемл. органдардың қарауына жататын мемлекеттік басқару аясындағы iстiң жайы үшiн дербес жауап бередi; ҚР заңдарының, ҚР Президентi мен Үкiметi актiлерiнiң орындалуын қамтамасыз етедi. Министр ҚР Конституциясында көзделген ретте (37-бап, 6-тармақ) өз қызметiнiң мәселелерi жөнiнде парламент палаталарына есеп бередi.

Үкiмет құрамына кiретiн орталық (республикалық) атқарушы органдарды қызметiнiң сипатына қарай салалық құзыреттi органдарға, салааралық құзыреттi органдарға, бақылау және қадағалау органдарына, мемлекеттiң арнайы немесе ерекше атқарымдарын iске асыратын мамандандырылған мемлекеттік органдарға бөлуге болады. Қазiргi кезде республикалық бірнеше орталық атқарушы органдары жұмыс iстейдi.

ҚР Үкiметінің конституциялық өкiлеттiктері

Үкiметке мынадай негiзгi конституциялық өкiлеттiктер берiлген:

ол мемлекеттік әлеуметтік, экономикалық, саясаттық негiзгi бағыттарын, оны жүзеге асыру жөнiндегi стратегиясын және тактикалық шараларды талдап жасау;

мемлекет бағдарламаларды әзiрлеу;

әлеуметтік, экономикалық және ғылыми-техниканы дамудың индикативтiк жоспарларын әзiрлеп, iске асыру;

Республика Президентi белгiлеген тәртiппен республикалық бюджеттi және оған енгiзiлетiн өзгерiстердi әзiрлеуге қатысу, парламентке республика бюджет және оның атқарылуы туралы есеп беру, бюджеттiң атқарылуын қамтамасыз ету;

ҚР-ның қаржы жүйесiн ныңайту жөнiндегi шараларды әзiрлеп, жүзеге асыру;

мемллекеттің валюталық, қаржы және материалдық қорларының таралуы мен пайдалануы кезiнде заңдылықтың сақталуына мемлекеттік бақылау жасау;

Құрылымдық және инвестиция. саясатты жүзеге асыру;

баға құралуының мемлекеттік саясатын әзiрлеп, ұйымдастыру;

мемлекеттік реттейтiн баға қолданылатын өнiмдердiң, тауарлар мен қызмет көрсетулердiң номенклатурасын белгiлеу;

мемлекет меншiктi басқаруды ұйымдастыру, оны пайдалану шараларын әзiрлеп, жүзеге асыру, мемлекеттік меншiк құқықының қорғалуын қамтамасыз ету;

еңбекке ақы төлеу, азаматтардың әлеуметтік қорқалуы, мемлекеттік әлеуметтік. қамсыздандыру және әлеуметтік сақтандыру жүйесi мен шарттарын айқындау;

мемлекеттік аймақтық саясаттық негiзгi бағыттарын әзiрлеп, iске асыру;

аймақтарды әлеуметті, экономиканы дамытудың аймақаралық мәселелерiн шешудi қамтамасыз етедi;

ғылым мен техниканы дамыту, жаңа технологияларды енгiзу, мәдениеттi, бiлiм берудi, денсаулық сақтауды, туризм мен спортты дамыту жөнiндегi мемлекеттік саясатты айқындап, iске асыру;

табиғат қорлары мен қоршаған табиғи ортаны оңтайлы пайдалану және қорғау шараларын әзiрлеп, жүзеге асыру;

құқықтық реформалардың жүзеге асырылуын қамтамасыз ету;

азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау және заңдылық пен құқықтық тәртiптi сақтау, ҚР-ның қауiпсiздiгi мен қорғаныс қабiлетiн, аумақты? тұтастығын сақтау және қорғау, ҚР-ның мемлекеттік шекарасын күзету шараларын әзiрлеп, iске асыру;

келiссөздер жүргiзу және үкiметаралық келiсiмдерге жол қою туралы шешiмдер қабылдау;

ҚР-ның шет мемлекеттермен, халықарлық және аймақтық ұйымдармен қарым-қатынасты дамытуын қамтамасыз ету;

сыртқы экономикалық саясатты iске асыру шараларын әзiрлеу;

сыртқы сауданы дамыту шараларын қолдану;

халықаралық қаржы ұйымдарымен ынтымақтастық пен өзара iс-қимылды жүзеге асыру;

Конституциямен, заңдармен және президент актiлерiмен жүктелген өзге де қызметтердi орындау. [4]

Үкiмет өзiнiң бүкiл қызметiнде конституцияда және үкiмет туралы конституция заңда белгiленген нысандарда Республика Президентiнiң алдында жауапты.

ҚР-ның Премьер-Министрi үкiмет қызметiн ұйымдастырып, оған басшылық етедi, оның жұмысы үшiн жауап бередi, Президентке үкiмет қызметiнiң негiзгi бағыттары жөнiнде баяндайды, қаулылар шығарады. Үкiмет мүшелерi өз құзыретi шегiнде дербес шешiмдер қабылдайды, Олар өздерiне бағынышты мемлекет органдардың жұмысы немесе тапсырылған жұмыс аясы үшiн Премьер-Министрдiң алдында жауап бередi. Парламенттiк әрбiр палатасы үкiмет мүшелерiнiң қызметтерi жөнiндегi есептерiн тыңдауға хақылы. үкiмет мүшесi заңдарды орындамаған жағдайда депутаттар оны қызметтен босату жөнiнде Президентке мәлiмдей алады. Үкiмет ҚР Конституциясы, заңдары, ҚР Президентiнiң нормативтiк жарлықтары негiзiнде және солардың орындалуы үшiн өз құзыретi шегiнде бүкiл мемлекеттік аумағында мiндеттi күшi бар үкiмет қаулылары мен Премьер-Министрдiң үкiмдерiн шығарады, олардың iске асырылуын қамтамасыз етедi. Бұл қаулылар мен үкiмдер Конституцияға, заңдарға, Республика Президентiнiң актiлерiне қайшы келмеуге тиiс. [5]

Жаңадан құрылған үкiмет өз қызметiнiң бағдарламасын жасап, бұл туралы Парламентке баяндама ұсынады. Егер Парламент үкiметтiң бағдарламасын қабылдамаса, үкiмет екi ай iшiнде бағдарламаны қайтадан ұсынады. Егер Парламент депутаттарының жалпы санының 2/3-сiнiң дауыс беруiмен бағдарлама тағы да қабылданбаса, онда бұл үкiметке сенiмсiздiк вотумын бiлдiредi. Үкiмет заңдың үсыныстар енгiзуге хақылы. Ол заң жобаларының жоспарын тұрып, соған сәйкес парламент мәжiлiсiне заң жобаларын ұсынады. Заң жобаларын дайындауға олардың сапасы үшiн жауапты болатын министрлiктер, мемлекеттік комитеттер, агенттiктер, бiрiншi басшылар қатысады. ҚР. Президенттiң үкiлеттiк мерзiмi шегiнде қызмет етедi және жаңадан сайланып, қызметке кiрiскен ҚР Президентiне үкiмет мүшелерi жазбаша қол қойған өтiнiш беру арқылы өз үкiлеттiгiн доғарады. ҚР-ның Конституциясында (70-бап) және ҚР-ның үкiметi туралы констиуц. заңда республика үкiметiнiң, оның мүшелерiнiң тиiстi үкiлеттi мерзiмiнен бұрын орындарынан түсу себептерi мен тәртiптерi қаралған. Егер үкiмет, оның кез келген мүшесi өздерiне жүктелген мiндеттердi одан әрi орындау мүмкiн емес деп санайтын болса, онда олар республика Президентiне өз орнынан түсуi туралы мәлiмдеуге хақылы. Конституцияда (53-бап, 7-тармақ, 61-бап, 7-тармақ) көзделген жағдайларда Парламент үкiметке сенiмсiздiк бiлдiретiн болса, үкiмет өзiнiң орнынан түсуi туралы ҚР Президентiне мәлiмдейдi. Орнынан түсудi қабылдау немесе қабылдамау туралы мәселенi ҚР Президентi он күн мерзiмде қарайды. Орнынан түсудi қабылдау үкiметтiң не оның тиiстi мүшесiнiң үкiлеттiгi тоқтатылды дегендi бiлдiредi. Премьер-Министрдiң орнынан түсуiн Президенттiң қабылдауы немесе оны қызметiнен босатуы бүкiл өкiметтiң өкiлеттiгi тоқтатылғанын бiлдiредi. [6] Сондай-ақ, президент өз бастамасымен де үкiметтiң өкiлеттiгiн тоқтату туралы шешiм қабылдауға және оның кез келген мүшесiн қызметтен босатуға хақылы. Үкiмет жүргiзiп отырған саясатпен келiспейтiн және оны жүргiзбей отырған үкiмет мүшелерi атқарып отырған қызметiнен босатылуға тиiс.

Министрлiктің және өзге де орталық атқарушы органдардың басшылары болып табылатын үкiмет мүшелерi: тиiстi мемл. органдарға басшылықты жүзеге асырады; өз құзыретi шегiнде дербес шешiмдер қабылдайды; ҚР Премьер-Министрiнiң алдында өздерiне жүктелген бағынышты мемлекеттік органдардың жұмысы үшiн, сондай-ақ, тиiстi мемлекеттік органдардың қарауына жататын мемлекеттік басқару аясындағы iстiң жайы үшiн дербес жауап бередi; ҚР заңдарының, ҚР Президентi мен үкiметi актiлерiнiң орындалуын қамтамасыз етедi. Министр ҚР Конституциясында көзделген ретте (37-бап, 6-тармақ) өз қызметiнiң мәселелерi жөнiнде парламент палаталарына есеп бередi. [7]

Үкiмет құрамына кiретiн орталыққа. (респ. ) атқарушы органдарды қызметiнiң сипатына қарай салалық құзыреттi органдарға, салааралық құзыреттi органдарға, баққылау және қадағалау органдарына, мемлекеттiң арнайы немесе ерекше атқарымдарын iске асыратын мамандандырылған мемлекеті органдарға бөлуге болады. Қазiргi кезде мына салалар бойынша республикалық орталығын атқарушы органдары жұмыс iстейдi: экономика салалары бойынша: Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлігі, қаржы министрлігі, Ауыл-шаруашылық министрлігі, Көлiк және коммуникациялар министрлігі, Энергетика және минералды қорлар министрлігі, Индустрия және сауда министрлігі, қоршаған ортаны қорғау министрлігі, Мемлекеттік материалдың резервтер жөнiндегi агенттiк; Мемлекеттік сатып алу жөнiндегi агенттiк, Жер ресурстарын басқару жөнiндегi агенттiк, Ақпараттандыру және байланыс жөнiндегi агенттiк; Әлеуметтiк-мәдениет салалары бойынша: Мәдениет министрлігі, Ақпарат министрлігі, Бiлiм және ғылым минмстрлігі, Еңбек және халықты әлеумметтік қорғау министрлігі, Денсаулық сақтау министрлік, Туризм және спорт жөнiндегi агенттiк, Кішi-қон және демография жөнiндегi агенттiк; Әкiмшiлiк-саяси қызмет бойынша: Сыртқы iстер министрлігі., Iшкi iстер министрлігі., қорңаныс министрлігі, Әдiлет министрлігі, Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiк, қаржы полициясы агенттiгi.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.