Табиғи шикізаттар негізінде дайындалған ұлттық сусындар мен өнімдердің маңызы

Пән: Ет, сүт, шарап өнімдері
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСЫ

Тақырыбы: « Табиғи шикізаттар негізінде дайындалған ұлттық сусындар мен өнімдердің маңызы»

Астана, 2017

Мазмұны

Зерттеу бағдарламасы 3

І Кіріспе 4

ІІ Негізгі бөлім 5

2. 1. Сусындар. 5

2. 2. Ұлттық сусындар деген не? 5

2. 3 Ұлттық сусындардың негізгі түрлері. 7

2. 4 Ұлттық сусындар жайлы оқушылардан алынған сауалнама. 10

2. 5 Сүт. 15

2. 6 Қымыз. 22

2. 7 Шұбат. 31

2. 8. Дәрігердің ұлттық сусындардың бала организміне әсері

туралы ой- пікірі. 32

2. 9. Ұлттық сусындар қандай аурулардан емдейді. 33

2. 10. Ұсыныстар. 34

ІІІ Қорытынды 35

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қосымша

№1 Суреттер

№2 Үн-қағаздар

№3 Эксперименттер

Зерттеу бағдарламасы

Зерттеудің мақсаты:

Ұлттық сусындардың құрамы мен адам денсаулығына әсерін зерттеу

Міндеттері:

1. Ұлттық сусындар жайлы мәліметтерді жинастырып, өзіндік зерттеу, талдау жұмысы арқылы өскелең ұрпаққа пайдалану жөнінде үгіт насихаттау жұмыстарын жүргізу.

2. Оқушылардың пайдалану жиілігін анықтау. Химиялық құрамын зерттеп, олардың адам ағзасына әсерін анықтау.

3. Ұлттық сусынның біздің өмірімізде маңыздылығы және сапасы қаншалықты екенін анықтау. Өскелең ұрпаққа газдалған сусындардың зиянын түсіндіріп, табиғи сусындарды пайдалануына кеңес беру.

Зерттеу объектісі: 51 мектеп- гимназиясының 1-4 сынып аралығындағы оқушылар .

Зерттеу болжамы: Алдағы уақытта дені сау ұрпақ өсіру мақсатында табиғи немесе ұлттық сусындарды газдалған, құрамы белгісіз сусындармен алмастыра генофонды таза дені сау тұлға қалыптасып, ұрпағымыз дені са болып өседі.

Зерттеу пәні: Таза табиғи орта - «Қазақстан - 2030» стратегиясын іске асыруды негізі.

Зерттеудің әдістері: талқылау, салыстыру әдістері, тақырыпты ашу мақсатында сұрақ-жауап, сауалнама алу, тәжірибе жасау, баяндау әдістері қолданылады.

Зерттеу жаңашылдығы мен өзіндік көзқарасы: Жыл санап ағзамызды әртүрлі шөлбасарлармен улап, сапалы-сапасызын айыра алмай түрлі сусындарды қолданудамыз.

Кіріспе

Қазіргі заманда күнделікті адам өмірінде қажетті заттардың құрамында химиялық элементтер және оның қосылыстары жиі кездеседі. Химиясыз адам өмір сүре алмайды. Бірақ сол элементтердің немесе қосылыстардың физикалық және химиялық қасиеттерін білмей тұрып біз түрлі жарнамаға еліктеп, адам денсаулығына зиянды газдалған сусындарды күнделікті өмірімізде қолдануға тырысамыз. Жарнамада халыққа газдалған сусындардың құрамындағы зиянды элементтері немесе қоспалары туралы айтылмайды. Табиғатта таза бұлақтың суынан артық сусын бар ма, шіркін!

Алайда адамдар ежелгі заманнан-ақ сусындардың сан алуан түрлерін пайдаланып келеді. Қауіпсіз қоректенудің мәселесі қазір өте көкейкесті. Сол себепті біз болашақта өскелең ұрпақ үлкен қателіктер жібермеулері үшін осы тақырыпта ғылыми жобамызды ұсынып отырмыз. Болашақ-дені сау ұрпақтан басталады. Ал бүгінгі жастарымызды солардың қатарына жатқызуға болады ма?! Әрине жоқ! Неліктен біз табиғи жолмен алынған сусындарды қолданбаймыз. Мысалы су, сүт, қымыз, айран, шұбат, көже және шай сияқты денсаулық үшін еш зиян келтірмейтін сусындарды пайдансақ, болашақта көптеген жетістіктерге қол жеткізетініміз сөзсіз. Сондықтан денсаулығымызбен ойнай бергенше, болашағымызды ойлайық. Түрлі көз жауын алатын жарнамаларға еліктемей, таза табиғи жолмен алынған сусындарды ішейік. Сонда ғана түзу жолға түсеміз. Ғлыми жобамыздың мақсаты да осындай мәселелерге тоқталмақ.

Осыған орай мен ұлттық сусындарды зерттеуді жөн көрдік.

1. Сусындардың түрлерін, пайдалану жиілігін анықтап талдау жұмыстарын жүргізу.

2. Оқушылардың қаншалықты ұлттық сусындармен таныс екендігі жайлы анықтау.

3. Ұлттық сусындар жайлы жалпы мәліметтер жазу және әрбіреулеріне бөлек тоқталып кету.

ІІ Негізгі бөлім

Ми қайнатар ыстықта аңқасы кеуіп шөіркеген жұрт дүкендерде кезекке тұрып неше түрлі құты-қалбырлардағы суларды сатып алуда. Олар: «Кока-Кола», «Фанта», «Спрайт», «Маси Чай», «Либелла», «Нексти Чай» міне осылар қаншалықты дәмді әрі шөл қандырғыш болғанымен, зиянын ескере кету қажет. Осындйа сусындарды әсіресе, балалар пайдаланғанды жақсы көреді. Бояғыштар мен стабилизатор, консерваттар, эмульгаторлар қосылған қызыл-жасыл сусындар, өзінің тәтті дәмдерімен қандай баланы қызықтырмас. Әрине, күллі өскелең ұрпақ осындай заттарға көп назар аударып, өз болашақтарын құртуда. Ал өзіміздің зияны жоқ ұлттық сусындарымызды ешкім пайдаланбайды. Небір химиялық зиянды сусындарды пайдаланады. Сонымен қоса жарқын болашаққа үміт бермейді. Біздің ғылыми жобамыз ұлттық сусындарды қорғай отыра, болашақта оларды газдалған сусындармен алмастыру, яғни пайдаланысқа әкелу.

Сонымен, бұлар қандай сусындар?

2. 1. Сусындар

Табиғи сусындар:

а) Су, сүт, минералды сулар, балмен араластырылған сулар, ағаштардың балғын сулары, көкөністердің, жеміс-жидектердің, какос ағаштарының шырындары;

ә) Ерекше үндеу арқылы алынған толық табиғи сусындар: қымыз, айран, шұбат, шай, боза, көже, сары су т. б.

Жалпы табиғи сусындардың зиянды сусындарға қарағандағы маңызы жайлы. Адамдардың болашағына деген көзқарас. Ұлттық сусындарды пайдалансын-өмірі таза болсын дей отыра, біз ғылыми жобамызды осы үлкен проблемаға әкеліп соқтырдық.

2. 2 Ұлттық сусындар деген не? Сол мәселе бойынша тоқтала кетсек. Ұлттық сусындардың тарихы:

Дешті Қыпшақ даласында өмір сүрген біздің ата-бабаларымыз жорықта, көшіп-қонуда, сапарда, ыстықта, шаршап-шалдыққанда өзінің шөлін қандыру үшін ұлттық сусындардың талай тамаша түрлерін ойлап тапқан. Сусын ішіп отырып ашық-жарқын әңгіме құрып, талай істің шешімін тапқан, соңына өсиет болар өнегелі сөздер де қалдырған. Қазақтың осы ұлттық сусындарының ішінде кең тарағандары: қымыз, шұбат, айран, боза, көже және тағы да басқалары.

Қымыз. Ешқандай сусын қымызбен тең келе алмайды. Құрамында дәрумендер, майлар, белоктар бай, ол талай ауруды емдеп қана қоймайды, олардың алдын да алады. Қымыз ас қорытуды жақсартады, қауіпті ісікті болдырмайды.

Бие сүтінен ашытылады. Оның алғашқы ашытқысын «қымыздың қоры» деп атайды. Кей жерлерде мұны бие сүтіне сүр қазының қабырғасын, жылқының ашыған сүр жамбасының жұлынды сүйегін не малта салып немесе ашыған тары көженің суын қосып, бөлек ашытады. Сосын сабадағы қорды сарықпай, биенің жылы сүтін саумалдап, жаңғыртып отырады. Жаңа сүт құйған сайын 20-30 минуттан піседі, жаңа сүтпен қорды араластырып, ірімтігін жазады, ашуын басып отырады. Қымызды көп сапырғанда оған таза ауа (оттегі, азон, т. б. ) көп сіңеді. Қымыз бір тәулікте ашуы жетіп, сапыруға жарап қалады.

Қымыз тәрізді табиғи құдіретті сусынмен былай да емдейді: қымызды алғашқыда тәулігіне 6 рет 100 грамнан (қатты науқасқа 50 гр. ), кейін 250 грамға дейін береді де, ағза қымыз ішуге үйренген соң оның мөлшерін 2-3 литрге дейін көбейтеді. Қымызды тамақтың алдында 1-1, 5 сағат бұрын ішеді. Жатар алдында ішпейді. Жоғарыдағы ем сырқатпен әлсіреген, жүдеген, қаны азайған, туберкулезге шалдыққандарға шипалы.

Шұбат. Түйенің сүтін ашытып жасайды, қышқыл дәмді. Оның әзірлеу тәсілі қымыз ашытуға ұқсас. Шұбатты тағам ретінде үнемі ішіп жүретіндер өкпе ауруына өте сирек ұшырайды. Дәрігерлер өкпесі, асқазаны, ішегі ауыратындарға шұбат ішуді ұсынады. Өйткені, шұбат асқазанның секреторлық қызметін жақсартады, қышқылдылығын көтереді, дәрі-дәрмектердің емдік қасиетін арттырады, адамның дертке қарсы күресу қабілетін күшейтеді.

Шұбатты ашыту: жаңа сауылған түйе сүтін сүзеді, 30-35 градусқа дейін салқындатады, сосын емен бөшкеге құяды, өндірістік ашытқы қосады; қоспаны піспекпен 20-30 минут бойы піседі, араластырады, ашуы үшін 3-4 сағат бойы тыныш қояды. Осы мерзім ішінде микрофлора әрекетінен күрделі заттар жай заттарға айналады, қышқылдығы 60-70 градусқа көтеріледі, казейн іріп, тұнбаға түседі, - дейді мамандар. Казейннің ірі түйіршіктері пайда болмауы үшін шұбатты жақсылап тұрып араластырып отыру қажет. Ашыту процесі 20-25 градус жылылықта 10-20 сағатқа созылады.
Айран. Әрі тағам, әрі сусын. Сиырдың, қой мен ешкінің піскен сүтіне мәйек, ашытқы (ескі айран) қосып ұйытады да салқындатып ішеді. Қалмақтар айранды ашытып, көкір (арақ) жасап ішкен.
Боза. Ол - дәнді дақылдардан ашытып жасалатын сусын. Жас бозаның құрамында - 4-6, қорланған бозада 12-15 пайыз спирт болады. Бозаның уытсыз, жай ашытқымен дайындалған түрінің атауы - «мақсым боза».

Жалпылама дайындалу тәсілі: бір тәулік бойы суға бөктіріліп қойылған дән

жармасының сарысуын төгіп тастайды, қалған тұнбаға белгілі бір мөлшерде май, су құйып, оттың табында жайлап қайнатады, сөйтіп, ботқа жасайды.

Оны суытады, тары, арпа тәрізді дәнді дақылдардың бірінен ашытқы

әзірлейді. Оны жасау үшін дәнді дақылды қажетті мөлшерде алады да үстіне

ыстық су құйып, 3-4 сағат бөктіреді, сүзіп алады, жылы жерге жайып қойып, 3-4 күнде дәндерінің өнгенін күтеді. Кеуіп кетпес үшін үстін жауып қою қажет. Әбден өнген соң ғана келіге салып жаншып, осылай әзірленген уытты тұнбаға мөлшерлеп салады, үстіне суытылған қайнаған су құяды, жарты тәуліктей ашытып қояды да дайын қоспадан керегінше алып, қайнаған салқын суға араластырып, сүзгіден өткізіп алады. Алынған сұйық-сусын боза деп аталады.

Көже. Қазақтың қымыздан басқа кең тараған сусыны - көже. Оны қайнатқан суға бидай салып, ұн сеуіп ашытып жасайды. Үстіне сүт құяды, салқындатып ішеді, ыдысқа құяр алдында араластырады. Сүтке ашыған бидай көже - әрі жұғымды, әрі шөл қандыратын сусын саналады.
Қазақта: «Көже - көже көлкілдек, көженің суы мөлтілдек, осы көже болмаса, кетер едік селкілдеп», - деген де сөз айтылады.

Қазақта «кеспе көже», «құрт көже» деген де тамақ атаулары бар. Кеспе көженің кейбір түрлері қолдама көже, бармақ көже, салма көже, сеппелі көже деп те аталады.

2. 3 Ұлттық сусындардың негізгі түрлері:

Денсаулық сусындары
Сергіткіш сусындар

Оны түрлі жеміс-жидек, олардың жапырақтары мен емдік шөптерден жасап алып ішуге болады. Олардың бірқатары адам ағзасының иммунитетін көтереді. Солардың қарапайым кейбір түрлерін әзірлеу мәзірі:

Алмадан. Жуылған, қабығы аршылмаған 3 алманы теңдей бөледі, тостағанға салып, үстіне 1 литр су құяды. Қызуы төмен отта 10 минут ұстайды. Сосын жылы жерге қояды. 30 минуттан соң оған бал араластырады, шай орнына ішеді. Суыққа қарсы ем, шаршағанды басады, сергітеді.

Қой бүлдіргені жапырағынан. Оны дәріханалардан сатып алуға болады. Оған итошаған, түймедақ шөптері қажет. Олар да осында баршылық. Солардың бәрін бірдей етіп араластырады, стақанға 1 ас қасық қоспаны салады, үстіне қайнаған су құяды. Оны күнделікті шай орнына ішіп жүруге болады. Бұл тұнба қыста көп кездесетін вирустардан қорғайды, ағзаның жылуын ұзақ сақтауына көмектеседі.
Мейіз, жаңғақ, өріктен. 1 ас қасық сүйексіз мейіз, грек жаңғағы, кепкен өрікті ұсақтап турайды. Оған аздаған лимон шырыны мен бал қосады, бәрін бірге араластырады. Егерде көңіл-күй түссе, суық шала бастаса, дайын болған бұл қоспаның 1 ас қасығын күніне 3 реттен ішеді. Оны таңертеңгілік шаймен қосып ішсе, күні бойы адам сергек жүреді, ауыра бермейді.

Итмұрыннан. Құрамында С дәруме-нінің мол қоры бар. Одан шай орнына ішетін сусынды былай дайындайды: 1. бір уыс құрғақ итмұрынның үстіне (дәріханадан алуға болады) жарты литр су құйып, 15 минут қайнатады. Кешке дайындалған тұнба таңға дейін тұрса, тіпті жақсы. Таңертеңгілік оған бал араластырып, шай орнына іше береді.

75 грамм итмұрынның жемісі мен жапырағын 150 грамм бал мен бір литр жүзімнің таза шырынымен араластырып, баяу отта 5 минуттай қыздырады, көбігінен ажыратады. Суытып, сүзіп алады. Бұл сусынды төрт аптадан артық сақтауға болмайды. Осы уақытта үш рет бес минут ысытып, көбігін ажыратып отырады. Қалған кезде суық, қараңғы жерде сақтайды. Дайын болған сусынды 1 стақаннан 2-3 рет тамақ алдында ішеді. Екі аптадан соң бір апта демалып, қайта ішеді. Жүрек әрекеті нашарлағандарға да күш-қуат, сергектік силайды.

Шырын сусындары

Адам күніне 2-2, 5 литр су ішуге тиісті. Сонда тәулігіне денесінде жоғалған сұйықтықтың орны толады, - дейді дәрігер мамандар. Және де жеміс-жидекті, оның шырынын да көбірек тұтынған пайдалы. Қыста күніне бір литр шырын ішу қажет. Біз енді шырындардың пайдасына тоқталсақ:
Апельсин шырыны. С дәру-меніне, әр алуан минералдарға, антиоксиданттарға бай. Бұл шырынды күнделікті пайдаланса, асқазан, ауыз және жұтқыншақ рагімен (қатерлі ісік) ауыру ықтималдығы 50 пайызға азаятын көрінеді.

Ананас шырыны. Құрамы бүкіл дәрумендер мен минералды заттардың жиынтығы. Ағзаны жасартатын қасиеті бар. Қуаты төмен ананас шырыны ұйқы безінің жұмысына жағымды әсер етеді, ішек жұмысын жақсартады, пигменттік дақтардың (денедегі) кетуіне ықпал етеді, ағзадан артық сұйықтарды шығарады. Оның құрамындағы бромелайн тамаша табиғи май кетіруші, ол семідіктен арылта алады. Ананас сусынын (шырынын) бүйрек аурулары, баспа кезінде көбірек ішсе-ем.
Алма шырыны. Құрамында темір көп, қан аздығында, ой жұмысымен айналысатындарға ішу ұсынылады, бүйрек тастарын түсіретін де қабілеті бар. Алма шырынындағы пектин ағзаны қалдықтардан тазартушы. Алма шырынын тыныс алу жүйесі, өкпесі, кеңірдегі ауыратындар ішіп жүрсе шипалы. Бұл шырын жүрек - қан тамырлары жүйесін нығайтып, ағзадан несеп қышқылын да шығарады.

Өрік шырыны. Құрамындағы калий жүрек бұлшық етін нығай-тады, ағза тіндерінен артық сұйықтың шығуына жәрдемдеседі. Жүрек-қан тамырлары, бүйрек ауруларының, семіздіктің, қан аздық-тың алдын алуға пайдалы. Өрік шырынындағы фосфор мен магний есте сақтау қабілетін жақсартады, бас миының қан тамырларына оң әсер етіп, жұмысқа қабілеттілікті арттырады.

Шабдалы шырыны. Оны тұрақты түрде ішетін адамның жүрек бұлшық еті нығаяды, жүрек аритмиясынан арыла бастайды, гастрит асқынғанда да ол асқазанды тыныштандыра алады, асқорытуды жақсартады, қан аздығында да шипалы. Қоршаған ортаның жағымсыз жағдайынан да қорғануда шабдалы шырынын ішкен дұрыс.

Қызанақ шырыны. Адам ағзасының иммунитет жүйесін күшейтуге әсері көп А және С дәрумендері бар, құрамында тұздар, микроэлементтер бай. Мұндағы антиоксидаттар тіндердің қартаюын баяулатады.

Мультивитамин шырыны. Бұл сусынның құрамында әр алуан жемістер болғандықтан, қыста, көктемде түрлі инфекцияларға қарсы ағзаның күресу қабілетін арттырады, оны А және С дәрумендерімен байытады. Шаршағанды басады.

Емдік мақсатқа шырындарды таңертең аш қарынға бір стақаннан ішуден бастап, сосын мүмкіндігінше, әрбір 2-2, 5 сағат сайын бір стақаннан ішіп, екі ай емге пайдаланады.

Жеміс шырыны - шөлді басатын да құнарлы сусын.

Салқындатқыш сусындар

Квас

Олардың ішінде көп тарағаны - квас. Оны славян халқы өздерінің кейбір ұлттық тағамдарын (окрошка, ботвинья, суық сорпа) жасауға да пайдаланады.

Квас - шөлді қандыратын, адамды сергітетін, жақсы дәмі мен хош иісі бар сусын. Квас - сүт қышқылдығы және ашытқылы негізде қара бидай сухарынан (ұннан) және өнген арпа дәнінен дайындалады. Оның құрамында 0, 25-0, 50 пайыз - сүт қышқылы, 0, 3-5 пайыз - қант, 0, 3-0, 8 пайыз - декстрин, 0, 4-0, 8 пайыздай спирт те бар. Аз мөлшерде В тобының дәрумендері кездеседі. Квас ас қорытатын сөлдің бөлінуін күшейтеді, көбінесе, ас қорытуға қолайлы жағдай туғызады деп саналады.

Көп ішілетін сусындар

Олардың ең алдыңғы қатарында шай мен кофе тұр. Бір қызығы, кофе жөнінде пікір әрқилы. Кейбір мамандар оның пайдасын өте жоғары бағаласа, екінші бір зерттеушілер оның зиянын көбірек айтады

Шай мен кофені әзірлеу

Оларды әзірлеу мен ішудің тәсілдері мен түрлері көп. Біз осы газетте жарық көрген «Шай ішу мәдениеті» атты мақаламызда шайдың түрлері, пайдасы, әзірлеу тәсілдері туралы айтқанбыз. Ендігі әңгіме шай ішуде есте болатын сақтық.

Ашқарынға суық шайды ішпейді. Себебі, ол ішке түскен соң өт пен асқазанды салқындатып жіберуі мүмкін. Өте суық шай бүкіл ағзаны тітіркендіреді.

Жылы, ыстық шай бойды сергітеді. Тек, оның өте ыстық болғанда кеңірдек пен ас жолына, асқазанға кері әсер етуі мүмкін. Ұзақ уақыт ыстық шай ішу ағзаны ауруға да ұшыратады. Зерттеу қорытындысы бойынша, температурасы 62 градустан жоғары шай асқазанды бұзады. Шайдың температурасы 56 градустан аспауға тиісті.

Шайды ұзақ қайнатса, фенол, эфирлік компоненттері өз-өзінен қышқылданады, шай тұнықтығынан, дәмінің сапасы мен хош иісінен айырылады. Бір шайды бірнеше рет қайнатып ішу де зиянды. Кешегі шайда протеин мен қант көп, бактериялар да жетерлік.

Кофе қайнаған сумен немесе бумен қосылғанда ерігіш заттары мен хош иісті эфир майлары тез ұшып кетеді. Сол себепті кофені де ұзақ қайнатпайды. Кофеин - кофе мен шайдың стимулдық әсерінің басты көзі. Ұйқысы қашқан, жүйкесі тез қозатын адамдарға кофені ішуге болмайды.

2. 4 Ұлттық сусындар жайлы оқушылардан алынған сауалнама.

Сауалнама

Қандай ұлттық сусындарды жиі пайдаланасыз?

2. Күнделікті ішетін ұлттық сусындардың құрамын білесіз бе?

3. Пайдалану жиілігі : күнде, аптасына 1 рет, айына 1 рет, өте сирек (астын сызыңыз)

4. Неліктен ұлттық сусындарды пайдаланасыз?

5. Ұлттық сусындардың адам денсаулығына пайдасы бар ма?

6. Қандай ұлттық сусын денсаулыққа көбірек пайдасын тигізеді деп ойлайсыз?

Сауалнамаға 41 оқушы қатысты. Қорытындысы бойынша

№

Сусынның атауы

саны

орын

№: 1

Сусынның атауы: Шәй

саны: 19

орын: І

№: 2

Сусынның атауы: Қымыз

саны: 11

орын: ІV

№: 3

Сусынның атауы: Сүт

саны: 18

орын: ІІ

№: 4

Сусынның атауы: Қатық

саны: 9

орын:

№: 5

Сусынның атауы: Айран

саны: 12

орын: ІІІ

№: 6

Сусынның атауы: Табиғи шырын

саны: 8

орын:

№: 7

Сусынның атауы: Көже

саны: 3

орын:

№: 8

Сусынның атауы: Шұбат

саны: 1

орын:

№: 9

Сусынның атауы: Боза

саны: 1

орын:

№: 10

Сусынның атауы: Пайдаланбайды

саны: 1

орын:

№1 таблица: Оқушылардың жиі пайдаланатын ұлттық сусындары

Шәй

Шәй: Қымыз

19: 11

Шәй: Сүт

19: 18

Шәй: Қатық

19: 9

Шәй: Айран

19: 12

Шәй: Табиғи шырын

19: 8

Шәй: Көже

19: 3

Шәй: Шұбат

19: 1

Шәй: Боза

19: 1

Шәй: Пайдаланбайды

19: 1

№ 1 диаграмма: Оқушылардың жиі пайдаланатын ұлттық сусындары

№ 2 диаграмма: Күнделікті ішетін газдалған сусындардың химиялық құрамы жөнінде білімдері

Күнде

11 бала

27 %

Күнде: Аптасына бір рет

11 бала: 21 бала

27 %: 51 %

Күнде: Айына бір рет

11 бала: 6 бала

27 %: 15 %

Күнде: Өте сирек

11 бала: 3

27 %: 7 %

Күнде:

11 бала: Жалпы: 41 бала

27 %:

№ 2 таблица: Ұлттық сусындарды пайдалану жиілігі

№ 3 диаграмма: Ұлттық сусындардың пайдалану жиілігі

Ұлттық сусынның пайдасы бар деген оқушылар саны

36 бала

71 %

Ұлттық сусынның пайдасы бар деген оқушылар саны: Пайдасы жоқ

36 бала: 2 бала

71 %: 22 %

Ұлттық сусынның пайдасы бар деген оқушылар саны: Білмеймін

36 бала: 3 бала

71 %: 7 %

№3 таблица: Адам денсаулығына тигізер пайдасыбар ма ?

№ 4 диаграмма: Ұлттық сусындардың пайдалылығы жөнінде білімдері

Қымыз

15 бала

Қымыз: Сүт

15 бала: 23 бала

Қымыз: Айран

15 бала: 6 бала

Қымыз: Көже

15 бала: 2 бала

Қымыз: Шәй

15 бала: 8 бала

Қымыз:

15 бала:

№ 5 диаграмма: Қандай ұлттық сусын адам ағзасына көбірек пайдалы екенін анықтау

Сауалнама қорытындысы:

-Ең көп пайдаланатын ұлттық сусын -Сүт;

- ұлттық сусынның құрамын 41 оқушыдан 18 оқушы білмейді;

- аптасына бір рет ұлттық сусынды 21 бала пайдаланады;

- 36 оқушы ұлттық сусындардың ағзаға пайдалы екенің екенін біледі;

- сауалнама бойынша 25 бала ең пайдалы сусын - Сүт деп санайды.

2. 5 Сүт

Сүттің адам баласы үшін қаншалықты қажет өнім екені бәрімізге белгілі. Сондықтан да сүттің құрамы мен қасиетін, санитарлық сапасын жақсартуға бүгінгі таңдағы халықтың талап- тілегіне сай келетіндей етіп көңіл аудару сүт өндейтін орындардың төл міндеті. Сондай- ақ сүт өндіретін шарушылықтар құрамында майы, белогы, витаминдері жеткілікті сүт саууға тырысулары керек. Оның үстіне өндейтін орындарға сүтті ескіртпей, таза күйінде тапсыру де естен шығармайтын мәселе.

Сүт- басқа ешқандай азық- түлік тең келмейтін аса бағалы тағамдық өнім. Олай болатын реті де бар. Өйткені организмге оның құрамды бөлігінің 95-98 проценті сіңеді. Сондай- ақ сүт амин қышқылдарының, макро және микроэлементтерінің, витаминдерінің таптырмайтын көзі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.