Қазақстандағы экономикалық, әлеуметтік, саяси дамудың қүқықтық базасы

Жоспар
Кіріспе

1 Қазақстандағы экономикалық, әлеуметтік, саяси дамудың қүқықтық базасы 1995 жылы жаңа Конституция қабылданды
2. Қазақстан экономикасына шетелдер инвестициясының тартылуы және оның пайдасы мен зияны
6. Қазақстанда ішкі инвестицияның дамуы және шағын кәсіпкерлік. Қазақстандық патриотизмнің қалыптасуы

Реформаларды жалғастыру және тереңдету үшін Қазақстан Республикасы Президентінің басшылығымен және тікелей қатысуымен әзірленген елдің жаңа Конституциясын қабыдцау жөніндегі республикалық референдумның маңызы аса зор болды.
Жаңа Конституцияны қабьшдауды біддірген 1995 жылғы 30 тамыздағы референдумның оң қорытындылары (сайлаушылардың 89 пайызы жақтап дауыс берген) тандаған жолдың дұрыстығын тағы да дәлелдеп берді.
Президенттің Қазақстан Республикасының егемендігін жариялауымен бірге аумақтық тұтастықты сақтау мен елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің неғұрлым өткір мәселелері де шешімін тапты.
Жаңа Конституцияның қабыддануы Презңценттік; басқару нысанының ауқымында Мемлекет басшысының мәртебесі оның "ахуалды" меңгеруіне, сөйтіп Қазақстан жағдайында мемлекеттік билік органдарының үйлесімді қызмет етуін қамтамасыз етуге, коғамды ойдағыдай және түпкілікті реформалауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, қуатты әлеумеггік жіктеліс жүріп жатқан кезде көп ұлтты әрі көп дінді қоғамда азаматтық татулықтың, қоғамдық тұрақтылықтың және ұлтаралық келісімнің кепілі Президент сынды тұлғаның болуы өмірлік мәнді мәселеге айналады. Ол сонымен қатар өкіметтің өзін тағайындап отырған халықтың алдындағы жауапкершілігін кетерудің де ұтымды құралы болды.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

4. Қазақстандағы экономикалық, әлеуметтік, саяси дамудың қүқықтық
базасы 1995 жылы жаңа Конституция
қабылданды

Реформаларды жалғастыру және тереңдету үшін Қазақстан Республикасы
Президентінің басшылығымен және тікелей қатысуымен әзірленген елдің жаңа
Конституциясын қабыдцау жөніндегі республикалық референдумның маңызы аса
зор болды.
Жаңа Конституцияны қабьшдауды біддірген 1995 жылғы 30 тамыздағы
референдумның оң қорытындылары (сайлаушылардың 89 пайызы жақтап дауыс
берген) тандаған жолдың дұрыстығын тағы да дәлелдеп берді.
Президенттің Қазақстан Республикасының егемендігін жариялауымен бірге
аумақтық тұтастықты сақтау мен елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің
неғұрлым өткір мәселелері де шешімін тапты.
Жаңа Конституцияның қабыддануы Презңценттік; басқару нысанының ауқымында
Мемлекет басшысының мәртебесі оның "ахуалды" меңгеруіне, сөйтіп Қазақстан
жағдайында мемлекеттік билік органдарының үйлесімді қызмет етуін қамтамасыз
етуге, коғамды ойдағыдай және түпкілікті реформалауға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, қуатты әлеумеггік жіктеліс жүріп жатқан кезде көп ұлтты әрі
көп дінді қоғамда азаматтық татулықтың, қоғамдық тұрақтылықтың және
ұлтаралық келісімнің кепілі Президент сынды тұлғаның болуы өмірлік мәнді
мәселеге айналады. Ол сонымен қатар өкіметтің өзін тағайындап отырған
халықтың алдындағы жауапкершілігін кетерудің де ұтымды құралы болды.
Биліктің тұрақтылығы реформаларды жүргізудің жоспарлылығын, кезеңдерін,
биліктің әр тармағындағы саясат сабақтастығын қамтамасыз етті. Соның
нөтижесінде қоғамда саяси тұрақтылық сақталды.
1995 жылғы Конституциямыз экономикалық реформаларға тың серпін беріп,
Үкімет қызметі үшін нарықтық қатынастар талаптарына сай келген және сай
келетін заңнамалық негіздің және заңнамалық өрістің жасалуын қамтамасыз
етті. Мәселен, Конституция мемлекеттік те, жекелік те меншіктің бірдей
қорғалуына кепілдік береді. Біздің еліміз үшін жерді жеке меншікке жатқызу
мүмкіндігін конституциялық тұрғыдан бекемдеудің маңызы ерекше болды соның
ішінде макроэкономикалық тұрақтылықты, инфляцияны толық тежеуді, тиімді
қаржы-кредит жүйесінің қалыптасып, меншік қатынастарының тұрақтанғанын,
жекелендірудің кезең-кезеңімен ойдағыдай жүгізілгенін атаған жен. Әсіресе,
инвесторлардың сеніміне ие болғанымыз президенттің көрегендігін көрсетті.
Қазақстан бүгінгі күні ұлттық экономикаға шетел капиталын тарту жөнінен
үздік көрсеткіштердің біріне ие. Өнеркәсіп өндірісі тұрақты өсе бастады.
Ауыл шаруашьшығы жанданып келеді. Әлеуметтік реформа табанды да жоспарлы
жүргізіліп келеді.
Бүгінгі күні біздің Конституциямыз бен зандарымыз адам игілігіне жұмыс
істеумен қатар, оның шығармашылық, жасампаздық қуатына серпін беріп,
кәсіпкерлік бастамашылығын ынталандырады деп айтуымызға толық негіз бар.
Жаңа Констигуциямызда азаматтардың конституциялық құқықтары мен
бостандығы айқын тұжырымдалып, оларға нақтылы кепілдік берілді. Негізгі
заңда адамның қадір-қасиеті, оның құқықтары мен бостандығы туралы
қағидалардың баяады етілуі әрбір азаматты қорғауға деген ұмтылыстан туындап
отыр.
Басқаша айтсақ, Конституциямызда осы заманғы нарықтық экономиканың
адамның өз еңбегінің нәтижесіндегі нақты үлесіне (нәтижесіне) қарай оның
сан түрлі мүддесін қамтамасыз ету мүмкіндіктерін алға тартатын
принциптеріне сәйкес азаматтардың конституциялық қүқықтарының, бостандығы
мен міндеттерінің мәнісі мен мазмұны пайымдалыл отыр. Бұл ретте мемлекет
тегін әлеуметтік қамтудың ең қажетті төменгі деңгейіне кепілдік береді.
Қазақстанда қазіргі қолданып жүрген Негізгі Заңның қабылдануына орай
азаматтардың өз мүмкіндіктерін іске асыруы үшін сапалық жаңа құқықтық
кеңістік қалыптасып, қоғамды одан әрі демократиялаңдыру үшін кең өріс
ашылды. Экономикалық бостандық, идеологиялық және саяси саналуандық,
баршаның заң алдындағы теңдігі — Қазақстанның құқықтық дамуының негізгі
басымдықтары, осылар. Сонымен қатар, Конституция демократиялық институттары
асыра пайдалануға жол берілмейтінін ескертеді, сөйтіп конституциялық құрысы
күштеп өзгертуге, республиканың тұтастығын бұзуға, мемлекеттің
қауіпсіздігіне нұқсан келтіруге, әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, діни, тектік-
топтық және рулық алауыздықты қоздыруға тыйым салады. Негізгі Заңның
қоғамда конституциялық заңдылықты, тұрақтылық пен құқық тәртібін қамтамасыз
етуге бағытталған қорғаушылық уәзипасы, міне, осынан айқын көрініс береді.
Біздің Конституциямыз, бір қарағанға "Қатал" болып көрінгенімен,
демократиялық институттар құруға кедергі келтірмегені былай тұрсын, қайта
оларды қоддап, көтермелеп отырады. Негізгі Заңға 1998 жылы енгізілген
түзетулер де, міне, осыған бағытталды. Мүны, тегінде, биліктің қодда-нылып
жүрген институггарын демократияландыруға — Парламенттің өкілеттігін
кеңейтуге, жекелеген санаттағы басшылардың, соның ішінде аймақтағы
басшылардың сайлан-балылығына байланысты, сондай-ақ саяси партиялар мен
қозғалыстардың қызметіне, азаматтардың қоғамдық бірлестіктерінің ел өміріне
белсене қатысуына байланысты да айтуға болады.
Бұған мысал ретінде Конституциямызға сәйкес құрылған екі палаталы
Парламентті айтуға болады.
1998 жылдың күзінде Парламент қабылдаған Консти-туцияға енгізілген
өзгертулер мен толықтырулар жоғары өкілді органның мемлекеттік билік
жүйесіндегі маңызын, ролі мен орнын айқыңдап берді. Жүйеге келтірген
конституциялық низамдар еліміздің заңнамалық органы қызметінің тегеурінін,
оның депутаттарының кәсіпқойлығын арттыруға бағытталды.
Парламенттің заңнамалық құзыретінің аясын айқын белгілеу заңнамалық
биліктің неғұрлым тиімді жүмыс істеуіне қажетті алғышарттар жасап, заң
шығару жұмысының пәрменділігі мен сапасын арттырады, оны қатаң
конституциялық негізге қояды. Ал, мүның өзі, өз кезінде, еліміздегі
конституциялық заңдылық тәртібін нығайтады.
Өркениетгі қоғамда Парламенттің қолындағы ықпал ету мен бақылау жасаудың
ең қуатты құралдары ұтымды заңдар қабылдау, мемлекеттік бюджетті бекіту,
Үкімет қызметінің бағдарламасан мақұлдау немесе кабыдцамай тастау,
Үкіметтін осы бағдарлама бойынша Парламентке есептілігі, Премьер министрді
тағайындауға келісім беру, сенімсіздік білдіру, Парламент палаталарында
үкімет мүшелерінің есептерін тындау және Президентке оларды қызметтерінен
босату жөнінде ұсыныс жасау болып табылады. Сөйтіп, барлық бақылау жасау
өкілеттері біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан Парламентінің қолына
беріліп отыр.
Мұның үстіне, Ұлттық Банктің төрағасын, Бас прокурорды, ҰҚК-нің төрағасы,
Жоғарғы Соттың төрағасы мен судьяларын, Орталық сайлау комиссиясының
төрағасы мен мүшелерін, сондай-ақ Конституциялық кеңестік құрамының
көпшілік белігін тағайындау сияқты негізгі кадр мәселелері де Парламенттің
немесе оның палаталарының тоқтамды, шешуші сезінсіз жүзеге аспайды.
Осылайша, Қазақстан Парламентінің конституциялық өкілеттігі қазіргі
жағдайда барынша ауқымды болып отыр.
Бұрынғы қолданылып келгеніне қарағанда, 1995 жылғы Конституция жаңа
институттар мен низамдар енгізді. Бұл арада әңгіме Парламенттің екі
палаталы құрылымын, Конституциялық кеңес тағайындау, қолданылып жүрген
құқық көздерінің арасалмағын айқывдау, соттардың біртұтас жүйесін құру,
биліктің сот тармағының тәуелсіздігін қамтамасыз ететіндей деңгейге оларды
жасақтаудың жаңа тәртібі жайында болып отыр.
Бізде құқықтық мемлекет қалыптастыру процесі енді ғана күш алып келеді,
сондықтан да біз үшін құқықтық жүйесінің, соның ішінде сот жүйесінің
тиімділігін арттыру маңызды мәселе болып табылады. Оның үстіне бүл
процесстер бір-бірімен өзара байланысты әрі өзара тығыз қарым-қатынаста
больш отыр.
Ұтымды экономика, жетік құқықтық база болмайынша, әділ де адал соттың
болуы да мүмкін емес. Өз кезінде, нарықтық құқықтық жүйені қалыптастыру,
Конституция мен зандарды мемлекеттік аппаратқа, барлық азамматтар мен заңды
тұлғаларға мүліксіз орындату арқылы ғана экономиканы өркеңдетуге болады.
Заңды қастерлемейінше, құқық пен сот жүйесін ұлықтамайынша, Қазақстанда
тиімді экономиканың болуы мүмкін емес. Мемлекет құру ісі — үздіксіз
процесс, ол мемлекет қанша өмір сүрсе, сонша уақыт жүргізіле бермек.
Әлбетте өмірдің өзі оған өзгерістер енгізуді, соның ішінде конституциялық
өзгерістер енгізуді талап етуі ықтимал. Бірақ бір мәселенің басы ашық,
Қазақстан Республикасының Конституциясы өзі өмір сүрген жылдардың ішінде
өзінің өміршеңдігі мен тиімділігін дәлелдеді, оның басты қағидалары бүгін
де көкейкесті қалпында қалып отыр. "Қазақстан 2030" стратегиясында атап
көрсетілген: "Аса ауыр жағдайларда жинақталған мемлекеттік құру, саяси және
экономикалық реформалар жүргізу тәжірибесі, әлем және оның дамуы туралы
білім-білігіміз", қазақстандықтардың төзімділігі мен түсінушілігі бізге
қосымша күш-қуат пен сенімділік үстейді.
Еліміздің негізгі Заңы біз үшін алдағы уақытта да өзіміздің билік
мақсатымыз — мемлекеттердің әлемдік қоғамдастығына енген, азаматтарының
дәулетті лайықты өмір сүруіне барлық жағдай жасалған тәуелсіз экономикалық
еркенді мемелекет құру жолындағы ілгері басуымызды реттейтін негізін
қалаушы басты құжат болып қала береді.
Тәуелсіз Мемлекетгер Достастығы тарихыңдағы аса жарқын қүжаттардьщ бірі
"Қарапайым адамдарға қарай қарапайым он қадам" бағдарламасы мен Еуразия
одағының моделі болып табылады, оларда Президент Н.Ә.Назарбаевтың жан азабы
мен ақиқаты — өз елінің қарапайым адамдары және тарих пен тағдыр тәлкегіне
орай бір сәтте шекараның екі жағында қала берген бұрынғы КСРО азаматтары
жөніндегі қамқорлығы шоғырланып, көрініс тапқан. Және де ақиқат пен
әділеттікке жүгіне отырып, Н.Ә.Назарбаевтың адамдарға көмек беру және
олардың өмірін жеңілдету тұрғысындағы жарқын идеясы мен шынайы ұмтылысын
осынау оң іс-ниет арналған жандардың жылыүшырай қабыл алғанын есте сақтаған
жөн. Бағдарламаның ТМД-да қабылдануы, Қазақстан Президентіне жолданған
жүздеген, тіпті мындаған алғыс хаттар осының куәсі болып табылады.
Сонымен Ата Заңымыздың қабылдануы, экономикаға басшылық жасаудың жүйесін
қалыптастыру, әлеуметтік жөне ұлттық саясаттың негізгі бағдарын белгілеп
беру, тұрақтылықтың сақталып отыруы Қазақстан мемлекеттілігін
қалыптастырудың сын сағатынан сүрінбей өттік деп қорытынды жасауымызға
мүмкіндік береді.
5. Қазақстан экономикасына шетелдер инвестициясының тартылуы және оның
пайдасы мен зияны

Қазақстан шетелдік инвестициялар үшін неге тартымды? Біріншіден:

Қазақстан қазыналы ел
Минералдық қазба байлықтар қорынан дүниежүзіндегі 170-тен астам елдердің
арасыңца Қазақстанның алатын орны мынадай:
вольфрам — 1 орын
хромит — 2 орын
фосфор — 2 орын
марганец — 3 орын
уран — 3 орын
қорғасын — 4 орын
молибден — 4 орын
мырыш — 5 орын
мыс — 6 орын
күміс — 7 орын
темір рудасы - 8 орын (371 жылға жетеді)
көмір — 9 орын
никаль —10 орын
мұнай — 12 орын (81 жылға жетеді - 7 орын)
Қазақстан жерінің көлемі жағынан әлемде 9-орын, халқының саны жағынан —
71— орын алады.
Бұрынғы Совет елінде Қазақстан қазына байлықтар қоры жағынан алдыңғы
орынды алатын.
Екіншіден, Қазақстанда "Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдану
туралы" заң қабылданған. Ол республикадағы инвестициялық ахуалды одан әрі
жақсарта түсуге бағытталған. Бұл құжат инвесторлардың мүдделерін қорғайды.
Жаңа кепілдіктер инвесторлардың бәсекеге түсу еркіндігін, бір жағынан өз
бәсекелестеріне деген қарым-қатынас жасау құқықтарын, екінші жағынан —
кәсіпкерлік қызмет түрлерінің еркіндігін, яғни, олардың мемлекетке деген
қарым-қатынас жасау құқықтарын қамтамасыз етеді.
Үшіншіден, Қазақстанның инвестициялар үшін тартымдылығы мынада. Әлемде 50-
ден астам сирек металдар бар. Олар жер бетінде аз, көп кездеспейді. Бірақ
алынуы қиын,қолға қиямет-қайым қиындықпен түседі. Шартты айтқаңда, отіп
бара жатқан XX ғасырда түсті металдар заманы десек, келе жатқан XXI ғасырды
сирек металдар ғасыры деп атауымызға болады. Бұл жаңа ғасырдың басты бір
бағдары.
Сирек металдар кез келген жерде кездесе бермейді, олар таза күйінде жалпы
ұшыраспайды, басқа түсті металдардың құрамынан жоғары технология жәрдемімен
алынады. Қазақстанда олар Алтай таулары мен Сарыарқа даласында шоғырланған.
Қазақстан жер бетінде сирек металдар бойынша Оңтүстік Африка мен Оңтүстік
Америка секілді аса бай өлке. Біздің кен орындарында кездеспейтін сирек
металл жоқ десе де болады. Уран мен вольфрамды (екеуінен де Қазақстан дүние
жүзінде бірінші орынды алады) былай қойғанда кен орындарынан тантал мен
титан, ниобий мен цирконий, рений мен гелий, молибден мен ванадий алынады.
Бұл ғасырды уран мен берилийдің заманы деп атайтын боламыз. Қазақстандағы
бұл қазыналы қуаттың мол екені келешегіміздің көкжиегін де аңғартады.
Президент Н. Ә. Назарбаев 2000 жылы қыркүйекте Америкаға барып БҰҰ
саммитіне қатысқан кезде америкаңдық фирмалармен бірнеше маңызды
келісімдерге қол қойылды. Соның ішінде берилий мен уран жөніндегі қол
қойылған шарт ерекше аталды. Уран да, берилий де ғасырдың аса ғажап та
қажет қымбат метаддары. Бұл екеуіне ғана арнайы келісім-шарттың жасалуында
үлкен мән-мағына жатыр.
Әлемдегі бар уран қорының төрттен бірі Қазақстан жерінде жатыр. Оның
мөлшері 926 мың (яғни миллиондай тонна), ал әлемдік қоры 4 миллион тоннаға
барады. Қазір дүние жүзінде бір жылда 50-60 мың тонна уран шығатын болса,
қазақ жерінің қазынасы қаншаға жететінін осыған қарап-ақ есептей беріңіз.
Одан куатты мұнайға карағанда он мың есе көп алуға болады. Әзірге бар
уранның он пайызы да пайдаланылып отырған жоқ.
Бір тонна рудадан 0,045-0,06 грамм таза уран алуға болады. Бұл кен орнын
1976 жылы Волков экспедициясының геологтары Н.Петров пен Л.Павлов ашқан. Ал
қазір Созақ жерінде үш рудник істейді. Оларда уранды жер астынан қышқылдың
күшімен ерітіп, сорғытып алады.
Қазақстанның таулытасты аймақтарының бәрі уранға толып тұрған секідці.
Уран өндіру қарт Қаратау қойнауынан басталған, Қазақстан ғана емес, бүкіл
Кеңес одағының тұңғыш руднигі елуінші жылдардың басында Қордай даласында
орнаған. Оған ілесе Шу — Сарысу, Іңкөр, Буденновск, Мыңқұдық кеніштері
осы Қаратау мен Бетпакдала өңірінде, уран қорының тең жартысы Созақ
ауданында жатыр. Ондағы уранның сапасы қандай?
Жерінің беті көріксіз болса да асты қазына екен. Содан әрі Маңғыстау
даласында, Көкшетау, Атбасар аймағында табылып, Ақтауда, Ақмолада аса ірі
комбинаттар жұмыс істеді.
Сондықтан да біздің еліміз уран қоры жағынан дүние-жүзінде бірінші орын
алып отыр. Кеңес заманында атом қаруы шұғыл қажет болғанда іздегенде
уранның мол қоры осы қазақ даласынан табылған. Содан сол ураннан жасалған
атом бомбалары сыналып, жарылып сол мол уран жатқан алқапқа алапат әкелді.
Енді уран қатер әкелер бомба емес, бейбітшілікке қуат берер атом электр
станцияларына отын болып, адамдарға қызмет етеді.
Мұнай сарқылып, кейін көмір таусылған кезде (ол да осы XXI ғасырдың
ішінде болатын окиғалар) адам жылу мен жарықты атом қуатынан алатын уақытта
уранның қажетілігі арта түседі.
Төртіншіден Мемлекет басшысының сыртқы саяси қызметі мен Қазақстанның
өлем мемлекеттерімен сыртқы экономикалық байланыстарын дамьпу мәселелерін
шешумен тығыз сабақтасып жатыр.
Экономикалық ынтымақтастық туралы шарттарға іс жүзінде Шығыс және Батыс
Еуропаның барлық мемлекеттерімен, арабтық Шығыс елдерімен, Үндіқытаймен,
Корей түбегімен, Түркиямен, Иранмен және Пәкістанмен қол қойылды.
Экономикалық ынтымақтастық ұйымы шеңберінде көрсетілген елдермен
ынтымақтастық табысы жүзеге асырылуда. Қазақстан мен Германия арасындағы
белсенді өрі ұзақ мерзімді ынтымақтастық дамуда, Балтық және Қара теңіз
жағалауы елдерімен байланыс жолға қойылды. "Шеврон", "Мобил", "ЭНИ",
"Бритиш Газ", "Мицуи", "Харрикейн", "АЕС" және басқа жетекші корпорация,
компаниялармен жемісті ынтымақтастық дамуда. Ірі келісімдерге қол
жеткізіліп, Каспий мұнайы мен газын өндіру, Қарашығанақ пен Теңіз
кеншілерін, сондай-ақ Екібастұз көмір разрездерін пайдалану жөніндегі
жобалар іс жүзінде іске асуда. Каспий құбыр жүргізу консорциумының жобасы
іске асуда. Трансазиялық көлік дәлізі жасалып, байлығы мен жер асты
кендерін игеруге әлемнің дамыған елдерімен ынтымақтастық кеңейе түсуде.
Қазақстанда іргелі әлемдік компаниялардың пайда болуы — Мемлекет
басшысының елге шетелдік инвестицияларды тарту жөніндегі табанды қызметінің
нәтижесі. Қазақстан жетекшісінің Давостағы дүниежүзілік экономикалық
форумның, Кранс-Монтана мен Зальцбурттағы инвестициялық саммиттердің
жұмысына белсенді қатысуы да осыған бағытталған.
Қазақстанның Еуропалық қоғамдық, Халықаралық валюта қоры, Халықаралық
және Еуропалық қайта құру және даму банктері, Азиялық банк және басқа
көптеген іргелі әлемдік институттармен ынтымақтастық нығайып келеді.
Президент Н.Ә. Назарбаевтың әлем елдеріне сапарлары барысыңда
Қазақстандағы құрылған жеткілікті нормативтік-құқықтық база негізінде өзара
тиімді ьштымақтастық жобаларына назарлары ауған әлемдік бизнес-элитаның
екілдерімен көптеген кездесулер өткізілді.
Қазақстанда Алматы инвестициялық саммиті жөне кәсіпкерлік форумы
өткізілді; Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Шетелдік инвесторлар
кеңесі табысты жұмыс істеп келді. Бірақ мұнай құбырының кілтін
ұстанғандардың билікке ықпал етуге мүмкіндігі мол.
Мұнай — саясат. Себебі ол — байлық. Ал байлыққа барлығының қол артатыны
тағы мәлім. Десе де келер ғасырдағы даудамайдың да, жетістіктің де,
геосаясаттың да көкесі мүнай айналасында болатын тәрізді. Мұнай саясатының
күрделілігі сол, кейде алып мемлекеттірдің өздері қатаң ұстанған басым
бағыттан ауытқуына да мәжбүрлейді. Мәселен, мүнайға деген мүдделік АҚШ-тың
да, түбегейлі Батыстың да демократия, адам құқығы деген айқындамасы
тұрғысынан "өз тағдырын өзі шешіп алған" Түркіменстанға көзжұмбайлықпен
қарауға итермелейді. "Қалғанының қажеті шамалы, ең бастысы
энергоресурстарға қол жеткізу керек". Саясаттың сан құбылмалылығы осы
жерден тағы бір байқалады.
Каспий теңізіндегі мұнай әлемдік ықыластың нүктесіне айналғаны қашан.
Әуелі Ресей теңіздегі ез үлесіне қоса басқа мемлекеттердің еншісіне ықпал
етуге ұмтылып отыр. Мұхиттың арғы бетіндегі алпауыт АҚШ та Каспийдегі
энергетикалық қорларға қол жеткізуді "АҚШ Әкімшілігінің шешуші басымдығы"
ретінде бағалайды. Сол себепті, Баку-Тбилиен-Жейхун бағытына барын салып
ұмтылуда. Алайда ара ағайындықта Түркия жүрген бұл бағыт соңғы кезде іске
аса бастады. Әзербайжан жағы аталған құбырды жарым жартылай толтырамын деп
мәлімдегеннен кейін-ақ жобаның жүзеге асуы қияметке айналды. Осы сәтті
пайдаланып Қазақстан АҚШ жағына карай ойысып, мұнай тасымалдау жөніндегі
келісімге қол қойды.
Астана да Атырау-Самара бағытын қуаттайтындығын білдірді. Сөйтіп әлі
күнге дейін кеңестік кеңістіктігі ықпалынан айырыла қоймаған Ресей
стратегаялық бағытгағы тізгіңді уысынан шығармауға түбегейлі бет бұрды.
Қазақстан мұнайын тасымалдауға ықылас танытып отырған елдің іргелесінің
бірі — Қытай. Батыс Қазақстан-Батыс Қытай бағыты болашақта жылына 20
миллион ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.