Қазақстан Республикасының ұлттық банкі жөнінде

1 Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы
2 Қазақстан Республикасының валютасына.15жыл

1990 жылғы желтоқсанда республиканың егемендігі жарияланғаннан кейін Қазақстан рыноктық экономика талаптарына жауап бере алатын өзінің меншікті банк жүйесін құруға кірісті. «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 13 сәуірдегі Заңы оның банктік жүйедегі орны мен рөлін, құқықтық дәрежесін, қызметін, міндеттерін және Қазақстан Республикасының мемлекеттік өкімет органдарымен өзара қатынасын білгіледі. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (бұдан әрі – Ұлтттық Банк) тек Қазақстан Республикасы Президентінің алдында есеп береді.
Меншікті валютаның болмағандығы өз бетінше тәуелсіз ақша-кредит саясатын жүргізуге мүмкіндік бермеді. Ұлттық Банк нақты өз бетінше ақша-кредит саясатын Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы – теңге айналымға енгеннен бастап - 1993 жылдың 15 қарашасынан жүргізді. Ұлттық валюта енгізілгеннен бастап Ұлттық Банк ақша-кредит саласының, төлем жүйесінің жұмыс істеуін, банк қызметін реттеу жүйесін енгізуге толығымен жауап беріп келеді.
Қазақстан Республикасының екі деңгейлі банк жүйесі бар. Жоғарғы деңгейде – Ұлтттық Банк, ал екінші деңгейде – қалған барлық басқа банктер. Ұлттық Банк орталық банктермен және басқа елдердің банктерімен, халықаралық банктермен және басқа қаржы-кредит ұйымдарына қатысты Қазақстан Республикасының мүддесін қорғайды.
Ұлттық Банк бағынудың сатылас жүйесі бар бірыңғай орталықтандырылған құрылымды білдіреді. Ұлттық Банктің жоғары органы Басқарма, ал Ұлттық Банктің оперативті басқарма органы – Директорлар кеңесі болып табылады.
Ұлттық Банктің құрылымына орталық аппарат, 16 аумақтық филиал, Алматы қаласындағы 2 филиал (Банкнот фабрикасы және Кассалық операция және құндылықтарды сақтау орталығы), Ұлттық Банктің Ресей Федерациясындағы Өкілдігі, 4 есеп беретін мекемеі («Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы», «Банктік сервис бюросы», «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Автобазасы» шаруашылық жүргізу құқығы бар республикалық мемлекеттік кәсіпорындары) енеді. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің орталық аппаратында 9 департамент, дербес 11 басқарма және дербес 1 бөлім жұмыс жасайды.
Ұлттық Банк «Қазақстанның жеке тұлғалардың салымдарына кепілдік беру (сақтандыру) қоры», «Процессинг орталығы», «Қазақстан Ипотекалық Компаниясы», «Қазақстандық Актуарий орталығы» жабық акционерлік қоғамдарының құрылтайшысы және «Ұлттық ақпарат технологиясы» жабық акционерлік қоғамының құрылтайшыларының бірі болып табылады.
Ұлттық Банк елдің орталық банкі ретінде еліміздің экономикалық дамуы және оның әлемдік экономикаға бірігуіне қолайлы макроэкономикалық жағдай жасауға мүмкіндік беретін мемлекеттік ақша-кредит саясатын қалыптастырады және іске асырады. Ұлттық Банктің негізгі міндеті Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының сыртқы және ішкі тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады. Ұлттық Банкке сондай-ақ тиісті нормативтік құқықтық актілерді қабылдау арқылы кредиторлардың және банк клиенттерінің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың, сақтандыру ұйымдарының және зейнетақы жинақтаушы қорларының мүддесін қорғау жүктеледі.