Қазіргі заманғы зерттеулердің құрылымы мен жүйелер туралы ғылымда қолданылатын әдістің мән-маңызы

1. Қазіргі заманғы зерттеулердің құрылымы
2. Жүйелік әдіс
3. Иерархиялық ұйым қағидасы
4. Орындалушылық қағидасы
5. Көптік қағидасы

Қазіргі заманғы зерттеулердің құрылымынан өзара байланысты, мынадай үш бағытты – жүйелердің жалпы теориясын, жүйелік әдісті және жүйелік талдауды ерекше атап өтуге болады.
Жүйелік талдаудың негізгі міндеті жүйелік зерттеулердің қағидаларын, түсініктері мен әдістерін жалпы ғылыми әдістемелік деңгейде көрсетуге бағытталады.
Жүйелік талдау негізінен, теориялық-әдістемелік зерттеу құралдарын өңдеумен, жүйелерді түзумен және адамдық, мақсатты факторларды қамтитын жүйелерді басқарумен айналысады.
Жүйелердің жалпы теориясы, осы тұжырымдама авторларының алғашқы түсінігі бойынша, кез-келген түрдегі жүйелер туралы жалпы ғылым ретінде қызмет атқаруға тиіс.
Жүйелік әдіс жалпы ғылыми-әдістемелік бағыттардың бірі деп есептеліп, қандай да бір арнайы ғылымға (ғылыми таным жүйесінде қаншалықты үлкен мәнге ие болса да) емес, жалпы ғылымға, әсіресе, күрделі ұйымдық жүйелерді ұйымдастыру мен басқару саласындағы қоғамдық, жаратылыстану және техникалық ғылымдардың жетістіктері мен практикалық іс-әрекет тәжірибелерінің бірігуіне бағытталады. Сондай-ақ, жүйелік әдіс ортақ философиялық қорытынды жасауға негізделмей, жалпы философиялық әдістеме мен арнайы ғылымдар әдістемелерінің арасындағы денекер рөлін атқарады.
Жүйелік әдіс нысандарды жүйе ретінде зерттеуге, жобалауға және құруға тікелей қатысты әдістемелік білім түрлерінің бірінен саналады және өз табиғаты бойынша пәнаралық, жалпы ғылыми сипатқа ие болып табылады. Жүйелік әдістің негізгі міндеттеріне мыналар жатады:
- зерттелетін нысандарды жүйе ретінде қарастырудың тұжырымдамалық (мазмұндық және формальдық) құралдарын әзірлеу;
- жүйелердің қозғалысы, мақсатқа сай жүріс-тұрысы, дамуы, иерархиялық құрылысы, жүйелердегі басқару үрдістері жайлы жекелеген үлгілерді қамтитын жүйелердің жалпылама үлгілерін және әр түрлі топтары мен қасиеттерінің үлгілерін құру;
- әр түрлі жүйелік теориялардың әдістемелік негіздерін зерттеу.

ӘДЕБИЕТТЕР:

1. Гвишиане Д.М. Теоретико-методологические основания системных исследований и разработока проблем глобального развития // Системные исследования: Методологические проблемы. Ежегодник, 1982 – М.: Наука, 1982.
2. Флейшман Б.С. Основы системологии. – М.: Радио и связь, 1982.
3. Дружинин В., Конторов Д. Проблемы системологии. – М.: Сов. Радио, 1976.
4. Гамидов Г.С., Колосов В.Г., Османов Н.О. Основы инноватики и иннова-ционной деятельности – СПб: Политехника, 2000 – С.187.