Ілияс Жансүгіров — ақын ,қоғам қайраткері

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

І. Кіріспе

Ілияс Жансүгіров - ақын, қоғам қайраткері.

ІІ. Негізгі бөлім

1. Мен өзім тауда туып, тасында өстім.

1. 1. Ілияс Жансүгіровтің өмір жолы, қызметі.

1. 2 . І. Жансүгіровтің шығармашылық шеберлігі жайында.

2 . Жансүгіровтың- лирикалық шығармалары

2. 1. Ақын поэзиясы .

2. 2. «Күй», «Күйші», «Дала» поэмаларының көркемдік ерекшеліктері.

2. 3 «Құлагер» поэмасы, оқыту жолдары.

3. 5-9 сынып әдебиетін оқу сабақтарында І. Жансүгіровтің шығармашылығын оқыту , талдау

3. 1. 5 -сынып «Күй» поэмасындағы күй құдыретілігн таныту.

3. 2. 6 - сыныпта Ілияс Жансүгіров «Анам тілі», «Домбыра», «Күйге» өлеңдерін оқыту, талдау жолдары.

3. 3. 7- сыныпта І. Жансүгіровтың «Бөбек бөлеу», «Ағынды менің Ақсуым»

өлеңдерінің ерекшеліктері.

ІІІ. Қорытынды

ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қосымша

Мазмұны:

І. Кіріспе

Ілияс Жансүгіров - ақын, қоғам қайраткері . . . 3-4

ІІ. Негізгі бөлім

1. Мен өзім тауда туып, тасында өстім

1. 1. Ілияс Жансүгіровтің өмір жолы, қызметі . . . 5-7

1. 2 . І. Жансүгіровтің шығармашылық шеберлігі жайында . . . 7-11

2 . Жансүгіровтың- лирикалық шығармалары

2. 1. Ақын поэзиясы . . . 12-23

2. 2. «Күй», «Күйші», «Дала» поэмаларының көркемдік

ерекшеліктері . . . 24-27

2. 3 «Құлагер» поэмасы, оқыту жолдары . . . 28-33

3. 5-9 сынып әдебиетін оқу сабақтарында І. Жансүгіровтің шығармашылығын оқыту , талдау

3. 1. 5 -сынып «Күй» поэмасындағы күй құдыретілігн таныту . . . 34

3. 2. 6 - сыныпта Ілияс Жансүгіров «Анам тілі», «Домбыра»,

«Күйге» өлеңдерін оқыту, талдау жолдары . . . 34-35

3. 3. 7- сыныпта І. Жансүгіровтың «Бөбек бөлеу»,

«Ағынды менің Ақсуым» өлеңдерінің ерекшеліктері . . . 35

ІІІ. Қорытынды . . . 36

ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 37

Қосымша

Курстық жұмыстың мақсаты: әдебиет оқу сабақтарындағы

І. Жансүгіровтің шығармашылығын талдау, оқыту.

Міндеттері:

Ілияс Жансүгіровтің өмірі, қызметі, шығармашылығы туралы өз беттерінше білім алуларына жағдай жасау

Оқушылардың сөздік қорын, шығармашылық қабілетін, ой - өрісін дамыту.

Ілияс шығармасы арқылы эстетикалық тәрбие қалыптастыру.

Өзінің шығармашылық тұлғасымен де, адамдық болмысымен де, елден ерек тұлға-тұрпатымен де қазақ деген тағдыр-талайы талқыға түскіш ұлттың табиғатын таныта алатын, сонымен қатар өз ұлтының сырбаздығы мен тектілігін бір бойына жинаған, Жетісу деген өңірде дүниеге келген қазақтың біртуар перзенті Ілияс Жансүгіровтің тілдік әлеуеті, қазақтың сөз қазынасындағы әрбір дүниені орнымен қиыстыра білудегі ешкімді қайталамайтын, ешкімге қайталата алмайтын қас шеберлігі тіл өнеріндегі бөлекше әлем деуге татиды.

Тақырыптың өзектілігі: әдебиет - адам жанының рухани азығы десек, поэзия оның ішінде ең тәттісі. Болашағы зор, бай тарихы бар қазақ әдебиетін жасаушылардың тума таланттар екені даусыз, соның ішінде қазақ әдебиетіне асыл дүниелерін тарту еткен жыр дүлділі Ілияс Жансүгіров.

Нәтижесі:

Оқушылардың сөздік қоры, шығармашылық қабілеті, ой - өрісі дамиды.

Ілияс шығармасы арқылы эстетикалық тәрбие қалыптасады.

Ілияс Жансүгіровтің өлеңдерін оқи отырып ана тілін бағалай білуге, қазақтың қара домбырасының қасиетін біле білді.

І. Кіріспе

1. 1. Ілияс Жансүгіров - ақын, қоғам қайраткері.

Қазақтың ауыз әдебиетімен ауызданған І. Жансүгіровтің сөз бейнелеуі, теңеуі, шығармасындағы ойы, әдемі тіркестері оны ерекшелендіріп тұрады.

І. Жансүгіров- ақын, бірақ әдебиеттің басқа да жанрларына қалам тартып, әңгіме де, мақала да, роман да, фельетон да, сықақ әңгіме де, драмалық шығармалар да жазған.

Құдіретті поэзия мұхитының асылын терген, асау өзен арнасын таңдаған ақын еліне үлкен дүниелер сыйлады. Ақындық шеберлігі мықты, түйдегімен төгілген жырларының мағынасы терең. Қазақ әдебиетіне, оның ішінде поэзиясына ерекше құнды, асыл дүниелер қалдырып кеткен арыны мықты, дарабоз тұлғаның жауһар дүниелерінің мазмұны мәңгі.

«Ілияс Жансүгіровтің ақындық мұраларының ішінде «Дала», «Күйші», «Құлагер» атты поэмалары қазақ поэмасының екі үлгісін аңғартады. Бір алуаны - лирикалық - философиялық, екіншісі, уақиғалы, сюжетті поэма үлгісі. Осы үш поэма тұсында қазақтың Абайдан кейінгі поэзиясы аса биік, ірі сапа танытады. Бұлардағы дүниені көрер көз, сезіну сыры, жалпы дүние тану қалпы, ақындық сыр, өмірге қараған көзқарас - барлығы да бұрынғы қазақ поэзиясы тудырмаған тың жаңалықты аңғартады. Осы поэмаларда бейнелегіштік кенелуі тапқыр оймен ұдайы жақсы үйлесіп отырады. Жансүгіров поэмалары сезім сырына да толы. Ал, өлең үлгісіндегі мәдениет те басқа»«Қазақтың әрідегі ауыз әдебиеті бар ма, Бұхар, Махамбет, Шерниязы бар ма, берідегі Абайы, Әсеті, Сүйінбайы, Сұлтанмахмұты бар ма, Сәкен, Бейімбет, Сәбит, Мұхтар секілді замандастары бар ма - соның бәрін Ілиястың білетіні былай тұрсын, керемет сүйетінін көрдім. Сол туралы есіле де, егіле де сыр шертетінін көрдім»

«Ілиястың өзіне ғана тән өзгеше өнері қазақ халқының сарқылмас жыр бұлағынан бастау алды. Халық поэзиясының інжу-маржанынан нәр алған ол социалистік реализмнің жазбаша жаңа әдебиетіне лайықтап, оның принциптерін, образдарын, сөз нақышын ілгері дамытты. Ақын әлі бұғанасы қатпаған жас қазақ әдебиеті үшін орыс әдебиетімен туысқандық тығыз байланыстың қаншалықты зор мәні бар екенін айрықша ұғынып, аударма мәселесіне мейлінше назар аударып отырды. »

«Жүйрік екі түрлі. Бірі - шу дегеннен шығандап озып шығып қара үзіп кетеді де, біраздан кейін қарқындап, желігі басылады.

Екіншісі - шу дегеннен бірқалыпта байсалды шауып, ілгерілеген сайын жүрісін ешбір бәсеңдетпей үдей береді, өрлей береді. Ілиястың ақындық сапары соңғы үдей шабатын, қанаты мен құлашы кең тұлпардай жүйріктің тұлғасына ұқсайды»Қазақ поэзиясында бүгінге дейін өнер жайында көп жазған және көркемдіктің шыңына жеткізе жазған І. Жансүгіров пен теңдесер қаламгер жоқ. Сонау 20-жылдардың бас кезінде өмірге келген "Әнші" өлеңінен басталған бұл тақырып тек қазақ әдебиетінде ғана емес, қазіргі әлемдік поэзиядағы айтулы туындылар санатындағы "Күйші" мен "Құлагер" сияқты классикалық поэмаларға ұласты. Акынның осы екі аралықтағы шағын көлемді, бірақ керемет суретті, екпіндеп ескен желдегі көтеріңкі лепті туындылары жоғарыда талданды. Тұтас алғанда Ілияс поэзиясы терең ойдың, үлкен сезімнің поэзиясы. Ол өрен жүйрік, асқан ақынның тегеурінді талантынан туған жоғары идеяны, шыншыл, ұшқыр қиялды, қуатты поэзия, салмақты, салиқалы поэзия, бұл поэзияның мазмұны заман құбылысын қамтуы, оның жырлағаны - халқы». Өз замандастары М. Әуезов, С. Сейфулин, Б. Майлин, С. Мұқановтармен бірге қазақтың жаңа әдебиетінде жарқын із қалдырған көпқырлы талант-Ілияс Жансүгіров. Ілияс Жансүгіровтің өзіндік айшық-өрнегі мол шығармалары ұлттық әдебиеттіміздің үздік жетістіктері болып саналады.

ІІ. Негізгі бөлім

1. Мен өзім тауда туып, тасында өстім

1. 1. Ілияс Жансүгіровтің өмір жолы

Қазақ әдебиетін қалаушылардың бірі, сөз зергері Ілияс Жансүгіров 1894 жылы бұрынғы Қапал уезі, Ақсу болысында, қазіргі Алматы облысы Ақсу ауданында дүниеге келді.

Сен туғанда жасарды кәрі жасым,

Өсті өркенім, теңіздей ықыласым.

Ай ма екен, жұлдыз ба екен, әлде күн бе,

Құз қабақ жота мұрын - Ілиясым, - деп әжесі Тоқтық пен атасы Берсүгір басқа балалардан бөлек, өзі бір төбе болып тұрған ақынды еркелете тербетеді екен. Шешесінен жастай жетім қалған ақын әке бауырында өседі. Атасы Берсүгір де өлеңді ойдан төгетін болған. Әкесі Жансүгір сауатты, кітап жинаған, жыр-дастандарды, арғы-бергіні жақсы білетін білімдар адам болған.

Ақын дүниеге келмей тұрып әкесі Жансүгір ақсақал замандасы Молықбай атаға: «Құрдас-ай, менің дүниеге келгелі жатқан тұңғышымның қуанышына ортақ бол. Сен сияқты халқым деп аңырар ма екен!»-деген екен. Сонда қобызшы ата ұл болса атын Ілияс қой! Қыдыр Ілияс пірім сақтап, қолдай жүрер деген екен.

« . . . Қажыған көңіл қамын, жүрек жанын,

Қозғаған қобыздағы қоңыр сарын.

Әлемнің әуеніне бермес ем-ау,

Қазақтың мұны тартқан күйші шалын», - деп ақын өзі жырлағандай, «Күйші» поэмасының тууына арқау болған қобызшы Молықбай ақсақал ақынның болашағын тура болжаған екен.

Қазақ әдебиетіне үлкен жаңалық әкелген Ілияс Жансүгіров әкесінің үйретуімен әріп танып, ауыл молдасының алдын көріп, Қарағаш ауылында мектепке барып, жәдитше сауат ашқан. Алғашқы өлеңін 1912 жылы жазады. 26 жасында Алматыға келіп мұғалімдік курсты бітіреді, 1920 жылы Ташкент қаласындағы қысқа мерзімді курста оқиды, 1925-28жж. Мәскеуде Коммунистік журналистика институтында оқып, бітіреді, 1928-1932 ж. «Еңбекші қазақ» газетінің қызметкері, 1932-34жж. Қазақстан жазушылар одағының ұйымдастыру комиссиясының төрағасы, 1934 жылы Қазақстан жазушылар одағының төрағасы болып сайланады. Жас әдебиетімізді қалыптастыру С. Сейфуллин, Б. Майлин, М. Әуезов, І. Жансүгіров сынды қайраткерлердің үлесіне тиді.

Осы жолда еңбектеніп, әдебиет дамытуға бар ынта-ықыласымен берілген ақын әдебиеттің барлық жанрларына қалам тартты. Орта мектепке оқулық жазу, ауыз әдебиетін жинақтап шығару, көркем аударма, әдеби сын, сатира, драмаға да ат салысты. Ұлы Абайды үлгі тұтқан ақын өз поэзиясында өзекті мәселелерді көтере білді.

Ақынның алғашқы баспа бетін көрген туындылары «Сарыарқаға», «Тілек» өлеңдері, 1923 жылы «Сана» журналында «Мерген Бөкен» әңгімесі жарияланады, осыдан кейін ақынның қаламы ұшталып, әдебиетке жай келсе

де терең мағыналы дүниелері бірінен соң бірі келе береді. «Сағанақ» атты алғашқы жинағы 1928 жылы жарық көрді.

Тарихи тақырыпта «Кек» (1931), «Түрксиб», «Исатай-Махамбет» (1936) атты драмалық шығармалар жазды, «Жолдастар» романы (1935) жарық көрді.

Әдеби сын мен аударма саласында да өз еңбегін сіңірді. А. С. Пушкиннің көптеген өлеңдерін, «Евгений Онегинді» қазақ тіліне алғаш толық аударды. (1937), М. Ю. Лермонтовтың «Ақынның өлімі», «Тұтқын», «Қанжар», Н. А. Некрасовтың «Темір жол», М. Горькийдің «Дауылпаз», В. В. Маяковскийдің «Лениншілер» сияқты туындыларын аударды. Он беске жуық поэма жазды. «Рүстем қырғыны» (1926), «Байкал» (1937), «Мақпал», «Исатай» (1937), «Кәмпеске» (1928), «Мәйек» (1929), «Жаңа туған» (1933), «Жорық» (1934) поэмаларында тың тақырыптарды көтерді. «Күй» (1929), «Дала» (1930), «Күйші» (1934), «Құлагер» (1937) атты поэмалары да ақындығын танытқан шығармалары. 1928 жылы «Еңбекші қазақ» газетіне қызметке тұрады. Жансүгіров шығармалық жұмыспен қатар Қазақстан жазушылар одағының ұйымдастыру ісіне де белсене қатысқан. 1932 жылы Жазушылар одағын ұйымдастыру комиссиясының төрағасы болып сайланып, 1934 жылы өткен 1-съезге дейін қызмет істейді. Съезде Қазақстан Жазушылар одағының алғашқы төрағасы болып сайланады. 1934-1937 жылдары Қазақ саяси баспасының редакторы болды. 1937 жылы жалған саяси айыппен тұтқындалып, 1938 жылы ату жазасына кесілген. 1958 жылы ақталды.

Талдықорған қаласындағы жоғары оқу орнына ақынның аты беріліп, мұражайы ашылған.

Ілияс Жансүгіров қазақ әдебиетінің барлық жанрларында қалам тартып, елеулі туындылар берген әмбебап дарын. Әсіресе ол өзінің аса қуатты суреткерлік талантын поэзия жанрында көрсетіп, күллі қазақ әдебиетінің мақтанышына айналған туындылар берді.

Ілияс әдебиетке халық фольклоры дәстүрінен, аз оқуымен және біршама кештеу - 20-жылдардың басында келді. Бірақ ол сол кездің өзінде халық өмірін жетік білетін, қазақ тілінің байлығын тамаша меңгерген бозбала еді.

Өте қабілеттілігі мен ізденгіштігінің, жігерлілігінің және жаңадан құрылып жатқан қоғамның қоңыртөбел ортадан шыққан талапты жастың оқып, білім алуына жылы қабақ танытуының арқасында, ол біршама қысқа уақыттың ішінде тез жетіліп, аршындап алға озды. Алматы, Ташкент, Мәскеу оқу орындарында жақсы мағынасындағы қомағайлықпен білім алды, өз бетімен де көп оқыды, орыс және әлем классикалық әдебиетін зерттей оқып, үздік туындыларын орыс тілінен қазақшаға аударды. Осы аралықта жазуға да төселіп, қоғамдық жұмыстарға, әдебиет ісіне белсене қатысты. Алғашқы жинағы 1928 жылы 34 жасында жарық көрген Ілияс 5-6 жылдың ішінде қатарынан арындап алға озып, Абайдан кейінгі дәуірдің аса көрнекті ақынына айналды. Прозалық, драматургиялық талантты кесек туындыларын айтпағанда, "Күй", "Күйші", "Құлагер" сияқты классикалық шығармалар тудырды. Ілияс поэзиясы - ойға - қанат, сезімге нәр беретін, ешқашан ескірмейтін, мәңгі жас поэзия.

Қазақтың Абайдан кейінгі замандағы аса дарынды да арынды ақыны Ілияс Жансүгіровті, әдетте, өзі шалқар шабыт, керемет құштарлықпен көсіле жырлаған Ақан серінің Құлагеріне ұқсастырады. Айтты-айтпады, екеуінің дүлдүлдігінде ғана емес, тағдыр-талайында, қайғылы өлімдерінде де ұқсастық бар. Бәйгенің алдын бермейтін қас жүйріктерге ғана тән намыскерлікпен жанын сала зымырап бара жатқан Көктұйғынды омыраулап, кең тыныспен жүйткіп келе жатқан Құла пырақ межелі жер -Жыландысайға еңкейісте, үстіндегі баланың тізгінін босатып, тақымын сәл қымтып қалуы мұң екен, жұлдыздай аға жөнеледі. Сол сәтте қалтарыстан тап берген қарақшы кер құланы маңдайдан айбалтамен періп өтеді де, қайран тұлпар қара жер қақ айырылғандай гүрс етіп құлап қала береді. Кемеліне келіп, ақындық бәйгесінде арындап алға шыққан шағында Ілияс та тоталитарлық жүйенің құрбаны болып, мұрттай ұшты. Әйтсе де әмбебап дарын айналасы 10 жылда проза мен драматургияда, әсіресе поэзияда әдебиетіміздің алтын қорына жататын айтулы туындылар беріп, артына аса мол көркем мұра қалдырды.

1. 2. І. Жансүгіровтің шығармашылық шеберлігі жайында

Тұлға - интеллектуалды ерекше жаратылыс иесі. Кез-келген адам мен болмыс тұлғаның деңгейін бере алмайды. Кез-келген шығармашылық адамы жеке-дара тұлға бола алмайтыны белгілі. Тұлғаға ең алдымен даралық қасиет тән. Яғни ол «өзгелер» деп атауға болатын жалпылама ортақ болмыстан ерекшеленіп бөлініп шыққан өзіндік бітім-болмысымен айқындалуы қажет.

Екіншіден, тұлға адамзатқа тән құндылықтарды тап басып тани білуі, сезініп қабылдай алуы тиіс. Және сол құндылықтар үддесінен өзі де көрініс беруі керек.

Үшіншіден, тұлға тудырған интеллектуалды таным нәтижесі белгілі өнер түрінде танылуы қажет.

Көркем өнердің бір саласы - әдебиеттегі шығармашылық тұлғанының даралық сипаты, ең алдымен, жазу стилінен аңғарылады. Бұл жайында Е. А. Басин: «Шығармашылық тұлғаның қалыптасуы мен дамуы - оның сөйлеу қабілетінің қалыптасуы мен дамуы» [1, 61б], - дейді. Шындығында, көркем әдебиеттегі негізгі материал сөз болғандықтан, суреткердің тіл байлығы, оны қолдану ерекшелігі мен өмір шындығын бейнелеудегі нақтылығымен қоса көркемдігіне жауап береді. Ал шығармашылық процестегі жазу стилі, жағдаяттық сөз қолдану мәнері қаламгер шеберлігін айқындайды.

ХХ ғасырдың алғашқы отыз жылындағы қазақ әдебиетінің жанрлық-тақырыптық және стильдік байлығы ақын-жазушылардың қоғамдық өмірдің барлық қабатын, оның тарихи, саяси-әлеуметтік, адамгершілік мәселелерін толық қамтуға, сонымен бірге жаңа характерлер жасауға күш салғандарының айғағы болып табылады.

Ілияс Жансүгіровтің «Жолдастар» романы - ұлттық тарих пен қазіргі қоғам өмірінің маңызды сәттерінің көрінісі, жеке тағдыр мен тарих барысының арасындағы үзілмейтін байланыс, характерлер мен сюжеттің әлеуметтік-тарихи дәлелдемесі, сюжеттік оқиға байлығы. Сонымен қатар, кейіпкердің ішкі әлеміне назар салу секілді қазақ романдарының одан арғы дамуының жалпы үрдісін айқындады.

Шығарманың өзекті идеясы - халықтың теңдік пен бостандық үшін ұлы күрес жолын бейнелеу. Бұл шығармада халық өкілдерінің образдары жасалған. Жазушы романында бірқатар жас жігіттердің тағдырын түйістіріп, олардың шым-шытырық өмір жолының революция жолына әкелгенін баяндаған. Сондықтан да роман «Жолдастар» деп аталған.

Оқиғалар негізінде І. Жансүгіров аласапыран жылдардағы қазақ ауылы өмірінің шындығын, адамдар тағдырындағы өзгерістерді, тынымсыз ізденісті кең бейнелейді. Ескі ауыл мен оның адамдары бойындағы қайшылықты күйлер мен ұғымдар тартысының суреттері, психологиялық толғаныстар жазушы реализмнің байлығын, суреткерлік құлашының кеңдігін көрсетеді. Роман кейіпкерлері заманмен, дәуірмен қабаттаса өзгеріске ілеседі, қоғамнан өзіне лайық орын іздейді. Ол орынды бірі тауып, бірі таба алмай жатса да, жалпы ізденістің беталысы елдің оянуға ұмтылысын аңғартады.

Ілияс шығармаларында адам болмысы, адам тәрбиесі мәселелерін қалай шешкендігін түсінуге көмектесетін М. Дүйсеновтың «Ілияс Жансүгіров» монографиясында [2] ілиястану тарихына қысқаша шолу жасалады. Ақын шығармашылығының, кейіпкерлерінің орыс оқырмандарымен танысу жолдары сипатталады. Кітапта Ілиястың тарихи, философиялық көзқарастарының тегі талданып, ақынның өзіне дейінгі қазақтың қоғамдық ойынан нәр жинау арқылы қазақ қоғамының рухани дамуына жасаған пәрменді ықпалы зерттеледі. Қаламгер өскен тарихи орта, оның дүниетанымының қалыптасуына әсер еткен факторлар зерттеу еңбекте жан-жақты сипатталады.

Жансүгіров кейіпкерлері өздерінің өмірлік тәжірибелеріне сүйене отырып, тағдырларының тарихи жағдайға тікелей байланысты екенін түсініп, әлеуметтік өмірге біржола араласып кетеді. Суреткер адамдардың шиеленіске толы, күрделі де бай ішкі әлемін қоршаған ортадан, қоғамдық жағдайдан әсте бөлмей, біртұтас күйде қарастырады. Кейіпкер санасы мен психикасының эволюциясы сыртқы себептермен тікелей байланысты болады. Егер В. Г. Белинскийдің «роман тарихи уақыттың көркем идеяларымен, әсіресе кейіпкер идеясымен байланысты» [3, 45 б. ] деген пікірін ескерсек, Жансүгіровтің роман жанрын таңдауы оның тұлға табиғатын, оның бостандығын, бақытты өмір сүруге құқығын, тарих қозғалысымен байланысын, тағы сол сияқты кейіпкерге байланысты мәселелерді дұрыс тануымен тікелей байланысты деп тұжырымдай аламыз.

Шығарманы дүниеге келтіру жолындағы жазушы еңбегінің маңызды сатыларының бірі - шығарманың бітімі. Көркем шығарма - тұтас бітім. Ондағы оқиғалар бір - бірімен байланыста, олар белгілі бір тәртіппен орналасады. Оның бөлім - бөлшектерінің арасында пропорция сақталады. Басы артық нәрсе, бөлек тұрған бірде - бір деталь болуға тиіс емес. Бәрі де автордың көркем ойына қызмет етуге тиіс. Тек сондай үндестік тапса ғана шығарма көркем болады.

Классик жазушы Л. Толстой қоғамды жақсартудың негізгі жолы адамдардың өзін-өзі кемелдендіруі деп тұжырымдаған болатын. Яғни, негізгі кілт-адамда, оның табиғатында, тәрбиесі мен парасатында, адамгершілігінде. Адам жақсармай, қоғам жақсармайды. Адам тәрбиесінің, оның адамгершілік деңгейінің жалпы қоғам тіршілігінде шешуші роль атқаратынын жоққа шығару мүмкін емес. І. Жансүгіровтің өз замандастарынан бір ерекшелігі - ол қоғамдық әділетсіздіктің негізі тек әлеуметтік құрылымда ғана емес, адамның табиғатында, мінезінде, ішкі дүниесінде деп таниды. Сондықтан да, І. Жансүгіровтің негізгі объектісі - тұлға және оның қалыптасуы.

Ілияс прозасында адам бейнесі сан - түрлі мінез-құлықтармен көрініс береді, кез келген өмір тіршіліктегі іс-әрекеттерде адамды бар қырынан көрсетеді. Саналы, ізгілікті, мейірімді, жүрегінде тұнбасы бар, үлкен махаббат иесі болған жандармен қатар елді арбап, алдап, құныққан, зұлым, ниеті бұзылған жат қылықты адамдар қоса суреттеледі. Ілияс прозасындағы осындай кейіпкерлердің болмыс табиғаты жазушының өз болмысынан, жазушылық позициясынан туатыны даусыз.

Ілиястың философиялық, адамгершілік және ағартушылық ойларының, кейіпкер тұлғасы мен болмыс құбылыстары жайындағы терең толғаныстарының қазіргі ұрпаққа тәрбиелік, танымдық мәні жоғары.

І. Жансүгіров шеберлігін зерттеу жазушының көркем мұрасын танып, көзқарас, әдіс мәселелерін түсіндіруге ғана мүмкіндік беріп қоймайды, сонымен бірге қазақ әдебиетінің дамуының, оның ішінде қазақ прозасының қалыптасуының толық, біртұтас көрінісін жасауға көмектеседі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.