Баскетбол: допты торға түсіру техникасын үйрету әдістемесі

КІРІСПЕ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3.4
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
І. ДЕНЕ ҚУАТЫ ҚАСИЕТТЕРІН ДАМЫТУ
1.1. Дене қуаты қасиеттері, анықтамасы, түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ...5.6
1.2. Күш және оны дамыту әдістемесі. Күш күштің түрлері ... ... ..6.7
1.3. Күшті дамыту амалдары мен әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.8
1.4. Жас ерекшеліктеріне байланысты күшті дамыту ... ... ... ... ... ... ... .8.9
1.5. Жылдамдық және оны дамыту әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10.12
1.6. Жас ерекшеліктеріне байланысты жылдамдықты дамыту ... ... 12.13
ІІ. БАСКЕТБОЛ: ДОПТЫ ТОРҒА ТҮСІРУ ТЕХНИКАСЫН ҮЙРЕТУ ӘДІСТЕМЕСІ
2.1.Баскетбол ойынында допты торға лақтырудың әдіс.тәсілдері ... ... ... ..14.16
2.2. Баскетбол сабағындағы қауіпсіздік ережелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16.17
2.3.Баскетбол ойынында шабуылдау техникасын оқыту әдістемесі
(допты беру, лақтыру, қағып алу және соғып жүру) ... ... ... ... ... ... ... ... ...17.19
ІІІ. ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1. Сабақ жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20.24
3.2. Зерттеу жұмысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
3.3. Әдістемелік нұсқау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26
ІV. ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...28

Дене тәрбиесі сабақтары және спорттық жаттығулармен айналысқан оқушылардың бос уақыттары аз болады, олар әр минуттарын санап қадірлеп өмір сүреді. Спортпен шұғылданатын балалар шылым шекпейді, ішімдік ішпейді, нашақор болмайды, бос уақыттарын үнемді пайдаланады. Ондай келеңсіз іс-әрекеттермен айналысатын адамдар арасында болмайды. Өйткені олардың бос уақыттары аз, адам ағзасына зиянды нәрселерді біледі, ондай әрекеттерге барса денсаулық нашарлайтынын, спортта жоғарғы нәтижеге жете алмайтындықтарын түсінеді.
Мектеп жасында балалардың ағзаларына әсер ететін дене тәрбиесі жұмыстары дұрыс ұйымдастырылса, ол оқушының дене қуаты және ақылдылық жұмысқа қабілеттілік деңгейінің көтерілуіне себеп болады. Осыған жетер жол дұрыс жоспарлануы, оқушылар белгілі білім негіздерін әр түрлі ақпараттарды дұрыс алуы, меңгеруі, түсінуі керек. Оны түсінген оқушы өзінің дене қуаты және ақылдылық жұмысқа қабілеттілік деңгейін жоғарылатуға тырысады, ұмтылады.
Дұрыс ұйымдастырылған дене тәрбиесі жұмыстары оқушылармен жүргізілетін басқа өнегелілік, эстетикалық, еңбек, ақыл-ой тәрбиелерінің міндеттерін орындауды оңайлатады.
Оқушылар дене-бітімінің дұрыс дамуы, денсаулығының нығаюы, жұмыс қабілетінің артуы сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына қарсы тұруға ықпал етеді. Жақсы денсаулық -адамның еңбек және қоғамның іс-әрекетке жемісті қатысуының маңызды кепілі. Оқушылардың денсаулығына қамқорлық жасауға біздің қоғамымыз мейлінше мүдделі. Сабақтарда, сабақтан тыс уақытта, спорт секцияларында дене тәрбиесін күн сайын ұйымдастырып, қолайлы жағдайлар жасау қажет.
Табиғи қозғалыстың түрлері жүгіру, қарғу, жүзу, лақтыру, шаңғы, коньки, велосипед тебу, акробатика өмірге қажетті дағды және іскерліктерді қалыптастырады. Жас адамдардық денесі түрлі жаттығулар көмегімен ширап, дамиды. Сондықтан күш, жылдамдық, төзімділік, икемділік сияқты адам қабілетін дамыту оқушылардың қозғалтқыш тәжірибесін байытады, дене қозғалысын үйлестіреді.

1. Педагогика: жалпы негіздері мен тәрбие теориясы. //Оқу құралы. - Алматы, 2008. (Авторлық бірлестікте: Бабаев С, Бабаева Қ.) -124 б.
2. Дене тәрбиесі сабағында оқушылардың дене мүмкіндіктерін дамыту. //Оқу- құрал. – Түркістан, 2005. – 70 б.
3. Ауылдық мектептердегі оқушылардың іс-әрекет қабілеттілігін жетілідіру әдістемесі. //Оқу-әдістемелік құрал. – Нүкіс, Қарақалпақстан, 2001. - 42 б.
4. Жеңіл атлетика. //Оқу-әдістемелік құрал. – Нүкіс, Қарақалпақстан. 2002. - 31 б.
5. Спорттағы қазіргі заманғы педагогикалық зерттеу әдістері. //Оқу-әдістемелік құрал. – Кентау, 2007. – 55 б.
6. Жеңіл атлетиканы оқыту әдістемесі. //Оқу-әдістемелік құрал. - Түркістан, 2008. -85 б.
7. Дене мәдениеті және спорттың теориясы мен әдістемесі - Е.Қ. Уанбаев, 2006 жыл
8. Дене тәрбиесі- Мұхамеджанова

Пән: Спорт
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:
КІРІСПЕ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-4
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
І. ДЕНЕ ҚУАТЫ ҚАСИЕТТЕРІН ДАМЫТУ
0.1. Дене қуаты қасиеттері, анықтамасы, түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-6
0.2. Күш және оны дамыту әдістемесі. Күш күштің түрлері ... ... ..6-7
0.3. Күшті дамыту амалдары мен әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7-8
0.4. Жас ерекшеліктеріне байланысты күшті дамыту ... ... ... ... ... ... ... . 8-9
0.5. Жылдамдық және оны дамыту әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ...10-12
0.6. Жас ерекшеліктеріне байланысты жылдамдықты дамыту ... ... 12-13
ІІ. БАСКЕТБОЛ: ДОПТЫ ТОРҒА ТҮСІРУ ТЕХНИКАСЫН ҮЙРЕТУ ӘДІСТЕМЕСІ
2.1.Баскетбол ойынында допты торға лақтырудың әдіс-тәсілдері ... ... ... ..14-16
2.2. Баскетбол сабағындағы қауіпсіздік ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .16-17
2.3.Баскетбол ойынында шабуылдау техникасын оқыту әдістемесі
(допты беру, лақтыру, қағып алу және соғып жүру) ... ... ... ... ... ... ... .. ... .17-19
ІІІ. ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1. Сабақ жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20-24
3.2. Зерттеу жұмысы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
3.3. Әдістемелік нұсқау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26
ІV. ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..28

Кіріспе
Дене тәрбиесі сабақтары және спорттық жаттығулармен айналысқан оқушылардың бос уақыттары аз болады, олар әр минуттарын санап қадірлеп өмір сүреді. Спортпен шұғылданатын балалар шылым шекпейді, ішімдік ішпейді, нашақор болмайды, бос уақыттарын үнемді пайдаланады. Ондай келеңсіз іс-әрекеттермен айналысатын адамдар арасында болмайды. Өйткені олардың бос уақыттары аз, адам ағзасына зиянды нәрселерді біледі, ондай әрекеттерге барса денсаулық нашарлайтынын, спортта жоғарғы нәтижеге жете алмайтындықтарын түсінеді.
Мектеп жасында балалардың ағзаларына әсер ететін дене тәрбиесі жұмыстары дұрыс ұйымдастырылса, ол оқушының дене қуаты және ақылдылық жұмысқа қабілеттілік деңгейінің көтерілуіне себеп болады. Осыған жетер жол дұрыс жоспарлануы, оқушылар белгілі білім негіздерін әр түрлі ақпараттарды дұрыс алуы, меңгеруі, түсінуі керек. Оны түсінген оқушы өзінің дене қуаты және ақылдылық жұмысқа қабілеттілік деңгейін жоғарылатуға тырысады, ұмтылады.
Дұрыс ұйымдастырылған дене тәрбиесі жұмыстары оқушылармен жүргізілетін басқа өнегелілік, эстетикалық, еңбек, ақыл-ой тәрбиелерінің міндеттерін орындауды оңайлатады.
Оқушылар дене-бітімінің дұрыс дамуы, денсаулығының нығаюы, жұмыс қабілетінің артуы сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына қарсы тұруға ықпал етеді. Жақсы денсаулық -адамның еңбек және қоғамның іс-әрекетке жемісті қатысуының маңызды кепілі. Оқушылардың денсаулығына қамқорлық жасауға біздің қоғамымыз мейлінше мүдделі. Сабақтарда, сабақтан тыс уақытта, спорт секцияларында дене тәрбиесін күн сайын ұйымдастырып, қолайлы жағдайлар жасау қажет.
Табиғи қозғалыстың түрлері жүгіру, қарғу, жүзу, лақтыру, шаңғы, коньки, велосипед тебу, акробатика өмірге қажетті дағды және іскерліктерді қалыптастырады. Жас адамдардық денесі түрлі жаттығулар көмегімен ширап, дамиды. Сондықтан күш, жылдамдық, төзімділік, икемділік сияқты адам қабілетін дамыту оқушылардың қозғалтқыш тәжірибесін байытады, дене қозғалысын үйлестіреді.
Дене тәрбиесі саласында ырғақ, жеке гигиена, дене шынықтыру мәдениеті, туризм, спорт ерекше орын алады.
Дене тәрбиесі ең басты күн тәртібін, яғни, еңбек, демалыс, тамақтану, үйқы, бос уақыт ырғақтарын дұрыс ұйымдастыруда талап етеді. Күн тәртібін тиімді пайдалану балалардың ақыл-ойы мен дене құрылысының дұрыс дамуына, денсаулығын сақтауға көмектеседі.
Күн тәртібін бұзбау міндет. Тәртіп дегеніміз - демалыс, тамақтану, жеке гигиена және күн мен түннің пайдалы сәттерін маңызды, мазмұнды қолдану.
Мектепте дене тәрбиесін мұғалім, сынып жетекшісі, тәрбиеші басқарады.
Дене шынықтыру сабағы әзірлік, негізгі, қорытынды бөлімдерінен тұрады. Әзірлік бөлімі оқушылардың сергек көңіл-күйін, дене шынықтырумен шұғылдану ынтасын арттыру және балаларды сабақтың негізгі бөлігінде күрделі дене жаттығуларын орындау даярлығын жасау үшін пайдаланылады.
Сабақтың негізгі бөлігіне оқу бағдарламасындағы дене жаттығуларының түрлері енгізіледі. Жаттығулар, әр қилы ойындар оқушылардың көтеріңкі көңіл-күйін туғызады. Осы көтеріңкі ілікті басып, оқушыларды келесі сабақтарға даярлау сабақтың үшінші, қорытынды бөлігінің міндеті. Сабақ жалпы сап түзеумеи, қорытынды жасаумен аяқталады.
Дене шынықтыру сабақтары процесінде білім беру, тәрбиелеу, сауықтыру міндеттері шешіледі.
Дене шынықтыру сабағының маңызды тәрбиелік міндеті оқушылардың дене шынықтырумен үнемі шүғылдануға ынта-ықыласын дарыту. Бастауыш сыныптағы дене шынықтыру сабақтары жаттығуларының және ойындарының сан алуандылығымен ерекшеленеді.

І. Дене қуаты қасиеттерін дамыту
1.1.Дене қуаты қасиеттері, анықтамасы түрлері
Дене қуатының қасиеті қозғалыс қасиеті деген терминдер ұғымы арнайы оқу кітаптарында бір мағынада пайдаланылады. Олар адам қозғалыс мүмкіншілігінің әрекетті жағын көрсетеді. Дене қуаты қасиеті адам қозғалысында, дене қуатын көрсеткісі келгенде пайда болады. Адам тыныштық күйде болғанда біз блеміз ол қаншалықты күшті, жылы күшті екенін, кеңістікте бір уақыт аралығында жылдам қозғалса жылдам екенін қарқынын азайтпай ұзақ жүгіре алса төзімді екенін көрінеді. дене қуаты қасиеттері адам денесінде белгілі бір деңгейде сақталып тұр. Ол қозғалыс кезде, дене қуаты деңгейін көрсеткісі келген кезде біз білеміз ол адамның қаншалықты күшті, жылдам, төзімді екенін. Спортшы жаттығуларын тұрақты орындау арқылы дене қуаты қасиеттері дене жоғарлата алады. Ол сол жоғарлатқан деңгейде адам денесі санасында сақталып тұрады. Әрине спортшы әрекет жасап, ол дене қуаты қасиеттерін тұрақты деңгейде ұстап, отырмаса, ол қасиеттер төмендеп егер тұрақты өмір бойы жүйелі жаттықтырулар арқылы шұғылданып отырса, жаттығу техникасы секілді дене қуаты қасиеттері де денесінде санасында сақталып тұрады.
Адамның денесінде, санасында белгілі бір деңгейде сақталып тұрып, ол қозғалғанда әрекет жасағанда пайда болатын қасиеттер дене қуаты қасиеттері дейміз.
Ол қасиеттер міндетті түрде адам сол дене қуаты қасиеттер деңгейін көрсеткісі келіп әрекет жасағанда толық деңгейде көрініп Мысалы спортшы күш деғгейін көрсеткісі келіп ауыр штанға көтереді, темірде көп тартылады, жылдамдық деңгейін көрсеткісі келіп 3 шақырым жүгіріп жақсы уақыт көрсетті.
Осы дене қуаты қасиеттеріннің деңгейін көтеру дамыту тәрбиелеу арқылы ғана біз дене тәрбиесі мен спортта жақсы нәтижеге жетеміз. Мысалы волейбол ойынындағы маңызды техника тәсілі шабуыл , орындау жоғары көтерілген допты соғу үшін спортшының кезденгі қолы тордың үстінен ең аз дегенде 20-30 см жоғары шығу керек. Ол үшін міндетті түрде аяқтың секіру, серпін жасау күшін дамыту керек болады. Сондақтан біз дене тәрбиесі мен спорт тәжірибесінде техникасын үйретумен қатар дене қуаты қасиеттерін дамытуымыз қажет. Дене тәрбиесі мұғалімі, спорт түрлеріннің жаттықтырушылары, дене тәрбиесімен, қолданбалы дене тәрбиесі айналысатын спортт нұсқаушылары дене қуаты қасиеттерін дамыту ерекшеліктеріне байланыстыруды жақсы білуі, іс-тәжірибеде қолдана білуі керек.
Біз осы үлкен маңызды 7-тарауымызда дене қуаты қасиететрін: күш, төзімділік, ептілік, икемділік, жеке-жеке қарастырып оларды оқытудың жас ерекшеліктері, амалдары, әдістері, әдістемелері туралы сөз айтқамбыз.
1.2.Күш және оны дамыту әдістемесі. Күш күштің түрлері
Сыртқы қарсылықты жеңу немесе бұлшық ет көмегі арқылы қарсылық көрсетуді күш дейміз. Кү үш түрлі бұлшық ет жұмысы тәртіюінде пайда болады.
Жеңу тәртібі. Бұл кезде бұлшық ет жиырылады,қысқарады. аспа темірде тартылу.
Көну тәртібюі. Бұл кезде бұлшық ет созылады. ұзарады. Мысалы.темірден төмен түсу салбырау.
Қозғалмайтын тәртіп. Бұл кезде бұлшық ет ұзындығы төмендейді. Мысалы: асспа темірде асылып тұрып екі аяқты кеудеге бұрыш бірнеше ондаған секөнт ұстап тұру.
Күннің пайда болуы түрлері:
Өз күш мүмкіншілігі, статистикалық кезде және дене қозғалыс кезінде пайда болады. Мысалы. еденнен жай қарқында аспа темірде тартылу, шалқадан жатып кеуде көтеру жаттығуын жасағанда спортшының өз күш мүмкіншілігін көреміз.
Күш жылдамдығының мүміншілігі-тез,жылдам қозғалыс пайда болады. Бұл жағдайда спортшы күші жылдамдық қосу арқылы, жаттығудан тез орындау арқылы жоғары нәтижеге жетеді. Мысалы. дежеңіл атлетикалық диск, ядро граната жүгіріп келіп ұзындыққа секіру жаттығулары.
Адам денесі күштің пайда болу үрдісінде үлкен маңыз атқарады. Адамның қозғалыста өз дене салмағын есептемей барлық мүмкіншілігімен көрсеткен күші абсолютті күш деп аталады.
Әр түрлі салмақтағы адамдардың күшін салыстыру үшін салыстырмалы күш деген ұғым пайдаланылады. Бұл 1 кг адам абсолютті күші де көбейеді, ал салыстырмалы күші азаяды. Жаттығушылар абсолюттік немесе салыстырмалы күштерді спорт түрлеріне байланысты дамытады. Мысалы: жеке сайыстағы спортшыларға абсолюттік күш қажет ал гимнасттарға акробаттарға , палуандарға, жеңіл салмақ дәрежесінде штанға көтеретін спортшыларға салыстырмалы күш керек, ол күш неғұрлым көп болса, соғұрлым дене қуаты дайындығы жоғары болмақ.
1.3.Күшті дамыту амалдары мен әдістері
Күшті дамыту үшін жоғарғы қарсылық жаттығулары қолданылады Олар екі топқа бөлінеді:
Сыртқы қарсылық жаттығулары. Сыртқы қарсылықтарға: әр түрлі спорт құралдарының салмағы, сыртқы ортаның қарсылығы ( суда жүгіруле) жатады.
Өз салмағын ауырлығын басқару жаттығулары (аспа темір тартылу, еденне итерілу) жатады.
Ауырлық шамасын білу спортшы неше рет көтере алатыны белгілі салмақ қолданылады. Ол салмақ қайталау максимумы деп аталады. мысалы 2ҚМ дегеніміз спрптшы екіден артық көтере алмайтын салмақ.
Дене тәрбиесі тәжірибесінде мынадай көп тарағна күш дамыту міндеттері бар.
Жоғары күш салу әдісі: Бұл әдіс кезінде жаттығулар аса ауыр салмақты орындалады. Жүйке бұлшық ет аппаратының жұмысы шегіне жете қолданылады. сол арқылы күштің көп өсуіне мүмкіншілік береді. алайда күш әдісі психикалық ширықтыруға соқтырады да, балалармен жұмыс істегенде байқап қолдану керек.
Жоғарғы күш салу әдісін қолдану сиптаы мынадай: қарсыласу шамасы 1-4ҚМ , бір жаттықтыру сабағында 3-4 сериямен орындалады. серия аралығында тынығу спортшы ағзасы толық бастапқы қалпына келгенге дейін 5-3мин дейін созылды.
Қайталап күш салу әдісі. Бұл әдіс екі негізгі аурылық, шегі аймақтарына бөлінеді. Әрбір аймақта жаттығу әбден шаршағанша немесе көтеруге шамасы келмей қалғанша орындалады. Бұл жағдайда соңғы әрекеттерге күш түсірудің шегіне жету әсері байқалады, жаттығуға бұлшық еттер саны қатысып көмектесе бастайды.
Бірінші аймақ жаттықтыру сабағында қарсыласу шамасы 4-12ҚМ 3-6 сериямен орындалады. серия арасындағы 2-4 мин. Мұнда спортшы ағзасы толық бастапқы келмейді. Бұл жерде абсолюттік күш және күш төзімділігі дамиды.
Қарсыласу шамасы 13-20 ҚМ 2-4 сериядан ары қолданылады. Серия арасындағы 2-4 мин мұнда күш төзімділігі дамиды. Жаттығу өте тез қарқынды күш жылдамдығы қасиетті дамиды.
Қайталап күш салу әдісі балаларды зақымдандырмайтын жаттығу дұрыс орындауға көмектеседі, зат алмасу үрдісін жақсартады, бұлшық етті өсіреді. Жеке бұлшық ет топтарын дамыту үшін қолдануға болады.
Статикалық күш салу әдісі Қатаю ұзақтығы бір
6-8 с, күш салу шамасы 70 тен 100% дейін. Бір жаттықтыру сабағында 15 рет қайталанады, тынығу аралығы әрбір қатаюдан кейін 30-*60с. Бұл жаттығу кезінде жоғарғы күш жақсы дамиды.
1.4. Жас ерекшеліктеріне байланысты күшті дамыту
Балалар мен жасөспірімдердің күштерінің өсу қарқыны сүйек - бұлшық ет жүйелерінің морфофункциялық өгеруіне ,ағзаның жалпы биологиялық жетілуіне ,қозғалыс белсенділігі деңгейін т.б көптеген себептерге байланысты. Сүйек- бұлшық ет аппараты өзінің ересектің даму шегіне 18-20 жаста жетеді. Сондықтан бастауыш және орта мектеп жасындағы оқушылардың күштерін дамытуды жылдамдаиуға болмайды . статикалық жаттығуларды шектеп ,жалпы қозғалыс сипаттағы жаттығуларды қолдау қажет.
Кіші және орта мектеп жасындағы балалардың күш дайындығының негізгі міндеттері барлық бұлшық ет топтарының үйлесімді дамуы, дененің түзу ,дұрыс қалпын қалыптастыру ,берік бұлшық ет құрсауын құру.
7-8 жастағы балалардың күшін жетілдірудің қарапайым амалдары гимнастикалық қабырғаға , сүйенбелі сатыларға өрмелеу ,ұсақ доп лақтыру секіру ,жеке сайыс элементтері бар қозғалмалы ойындар ойнау және т.б
10-11 жастағылардың күшін дамыту талабы артады: толтырылған доппен жаттығулар,арқанға өрмелеу ,қозғалыс сипаттағы кұш түсіретін қозғалмалы ойындар ойнау т.б. қолданылады.
12-13 жаста күшті арттыру амалдарын көбейтуге болады. бұл жастағыларға арнайы құрастырылған ,бұлшық ет топтарында арналған ,ұсақ ауырлықтармен ,қозғалыс сипаттағы күш жаттығуларының кешеніни беруге болады.
14-15 жастағы жасөспірімдердің денеге күш түсіретін жаттығулар жасауға шамалары жетеді . осы жастан бастап күшке бағытталған жаттығулар беруге әбден болады. осы міндеттерді орындау үшін дене тәрбиесі сабақтарында толтырылған доптармен жаттығу , айнамалы шеңбері жаттықтыру ,арқан тартысу сияқты күш ойындары қолданылады. Жаттығулар динамикалық ,статикалық сипаттарда орындала береді.
Абсолюттік күштің табиғи өсуі бозбалалардың 16-17 жаста, қыздар 10-11 және 16-17 жаста айқын байқалады. Осы кезеңдерде жүргізген оқушылвардың күш дайындығы үрдісі олардың ағзаларының тжедел жетілуіне көмектеседі.

1.5.Жылдамдық және оны дамыту әдістемесі
Жылдамдық ,оның түрлері,дамыту амалдары мен әдістері
Жылдамдық дегеніміз- адамның белгілі бір уақыт аралығындағы жылдам қозғалған әрекеті . жылдамдық үш түрде пайда болады:
1. Қарапайым және күрделі қозғалыс әрекеті жылдамдығы .
2. Жалғыз қимыл жылдамдығы .
3. Қимыл жиілігі
Қарапайым қозғалыс жылдамдығы дегеніміз алдын ала белгілі қозғалыспен белгілі ,бірақ кенеттен берілетін дыбысқа жауап . Қарапайым қозғалыс жылдамдығы қандай да бір қоздырғышқа кері жауап қайтару уақытымен бағаланады. Қоздырғыштар -жаттықтврушының ,өршенінің дауысы ,сөрелік тапаншаның атылуы ,шапалақтың соғылу дыбысы ,жарықтың жарқ етуі, төрешінің жалау ұстаған қолын сермеуі және т.б. мысалы : 100 м жүгірудегі ,сөрелік тапаншаның атылуы немесе төрешенің дауыстаған бұйрығы бойынша жүгіре жөнелу. Қарапайым көру қозғалыс жылдамдығының ұзақтығы спортшыларда орташа 0,10-0,20 с, спортпен жаттықпайтындарда 0,15-025 с көбірек уақытта болады. берілген дыбысқа жауап спортшыларда 0,05-16 секөнтке дейін ,жай адамдарда 0,20-0,35 с көбірек уақыт мөлшерінде болады. қарапайым қозғалыс жылдамдығын тәрбиелеу әдістемесі екі кезеңге бөлінеді де, әр кезеңде өзіне тән дене тәрбтесі әдістері қолданылады.
Бірінші кезеңде көп тараған әдістер мыналар :
Қайталау әдісі . кенеттен болған дауысқа көп рет ,әр бір ретте тезірек сезіну мүмкінщілігін жақсарту . мысалы: төменгі сөріден дыбыс бойынша жүгіріп шығу ,әр түрлі дене қалпында тұрып ,отырып ,жатып ,сол қалыптан жаттықтвырушы берген дыбыс бойынша тез сезіне жүгіріп шығу және т.б.
Ойын әдісі . Әр түрлі қозғалмалы ойындар . спорттық ойындар (баскетбол ,стол үсті теннисі ,волейбол ,бадминтон т.б) ойнау немесе ойын элементтерін қолдану.
Жарыс әдісі . дене тәрбиесі мұғалімі мен жаттықтырушының басқарумен жарыс, бәсеке түрінде берілетін әр түрлі эстафеталық сипаттағы жаттығулар.
Екінші кезеңде сенсомоторлық әдістеме қолданылады. Бұл әдістеме спортшының жылдам қозғалысы және сол жылдам қозғалңан әрекетке жұмсаған аз уақыт аралығын айыра білу қабілеттілігіне негізделген . іс жүзінде ол былай орындалады: спортшы жаттықтырушының жылдамдық уақыты туралы хабарын ала отырып сөрелік дыбысты өте тез сезуге тырысады . сонан соң келесі жаттығу кезеңінде ол сезіну жылдамдығын өзі бағалайды ,жаттықтырушы сонан соң ғана уақыт ұзақтығын хабарлайды. Спортшы мен бапкердің уақыт ұзақтығын бағалауы бірдей болған кезде жаттығушыға алдын ала келісілген жылдамдықты сезіну тапсырмасы беріледі. Ақырында спортшыда уақытты дәл қабылдау қабілеттілігі қалыптасады, ол сезіну жылдамдығының жақсаруын тездетеді.
Күрделі қозғалыс жылдамдығы дегеніміз - белгілі , белгісіз қоздырғыштарды сезіну ,көру, ,жауап қайтару уақыты.
Күрделі қозғалыс жылдамдығы көбінесе спорт ойындарының ,жеке сайыс түрлерінде кездеседі. Бұл спорт түрлерінде қозғалып келе жатқан жанды , жансыз затты(доп,қарсылас ,семсер,жұдырық т.с.с.) сезіну және бірінше мүмкіндіктен, бір дұрыс әрекетті тауып ,тез қолдану міндеті тұрады: допты көру ,бағытын және ұшу жылдамдығын бағалау әрекет жоспарын құру , оны орындауға кірісу . күрделі қозғалыс жылдамдығы уақытты қарапайымға қарағанда ұзағырақ 0,25-0, 80 с созылады.
Күрделі қоғалыс жылдамдығын дамыту үшін берілетін жаттығулар қарсыласты соғу жылдамдығын арттыру ,футболда ойын алаңының көлемін кішірейту , жеке сайыста қашықтықты азайту , жазу блоктары тренажерлық қондырғыларды пайдалану т.б күрделі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.