Қазіргі заманғы Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасын құру
Кіріспе
1 Футбол ойынының технологиясы
1.1 Футбол ойыны.Тарихы
1.2 Футбол ойынының тактикасы
1.3 Футбол ойынындағы техниканың ролі
1.4 Қазақстан футболының таралу тарихы
1.5 Тапсырманың қойылымы
2 Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының қосымша құрастырудағы қолданулған бағдарламалау құралдары мен PhoneGap фреймворкі
2. 1 Технологиялар
2.2 Кросплатформалық мобильді фреймворктарға талдау
2.3 PhoneGap фреймворкін қолдану ерекшеліктері
2.4 Деректер қорын жобалау
2.5 Қосымшаның логикалық құрылымын құрастыру
2. 6 Қосымша интерфейсін құрастыру және сипаттау
3 Техникалық бөлім
3.1 Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының басты беті
3.2 Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының көрінісі
Жұмыс алгоритмын жобалау
Мәліметтер базасын жобалау
Мәліметтер базасы мәндер сипаттамасы
Мәндер байланыстарының сипаттамасы
Қорытынды
Пaйдaлaнылғaн әдебиеттер тізімі
1 Футбол ойынының технологиясы
1.1 Футбол ойыны.Тарихы
1.2 Футбол ойынының тактикасы
1.3 Футбол ойынындағы техниканың ролі
1.4 Қазақстан футболының таралу тарихы
1.5 Тапсырманың қойылымы
2 Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының қосымша құрастырудағы қолданулған бағдарламалау құралдары мен PhoneGap фреймворкі
2. 1 Технологиялар
2.2 Кросплатформалық мобильді фреймворктарға талдау
2.3 PhoneGap фреймворкін қолдану ерекшеліктері
2.4 Деректер қорын жобалау
2.5 Қосымшаның логикалық құрылымын құрастыру
2. 6 Қосымша интерфейсін құрастыру және сипаттау
3 Техникалық бөлім
3.1 Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының басты беті
3.2 Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының көрінісі
Жұмыс алгоритмын жобалау
Мәліметтер базасын жобалау
Мәліметтер базасы мәндер сипаттамасы
Мәндер байланыстарының сипаттамасы
Қорытынды
Пaйдaлaнылғaн әдебиеттер тізімі
Футбол – миллиондардың ойыны екендігі ешкімге де құпия емес! Мыңдаған адамдар бұл ойынды қызығушылықпен қарайды, сүйікті клубтары үшін жанкүйер болады, чемпионаттар, кубоктар мен турнирлерді өткізбейді. Ақпараттық технологиялар мен Интернет ғасырында көптеген адамдар үшін спорттық телебағдарламаларды теледидардан қарағаннан гөрі, сүйікті клубтың дамуын Интернеттен қараған ыңғайлырақ. Сәйкес тақырыптардағы сайттар, спорттық форумдар, әлеуметтік желілердегі түрлі топтар – қажетті ақпаратты алудың негізгі көзі.
Осындай көздердің біріне – сайтқа көбірек назар аударған жөн. Қазіргі кезде табысты бар, түрлі футбол клубтары немесе турнирларына арналған, көптеген ресми және бейресми сайттар жобаланған. Интернет-қолданушыларды тарту үшін, мұндай ақпарат көздері құрамында не болуы керек? Ойындар, топ құрамы мен жаттықтырушылар штабындағы өзгерістер, ойыншылардың, жаттықтырушылардың футбол әлеміндегі соңғы жаңалықтары жөніндегі комментарийлері, клубтың барлық футболшылары туралы толық ақпарат, ойындар кестесі, мәтіндік немесе видеотрансляциялар (идеалды түрде) немесе оған сілтемелер, клубтың тарихы, фотогалерея және т.б. Сонымен қатар, маңызды факторлардың бірі болып қолдану мүмкіндігі мен сайттың дизайны табылады.
Берілген жұмыстың мақсаты – қазіргі заманғы Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасын құру және жанкүйерлердің негізгі сұраныстарына: ойындар кестесінің, жаңалықтар парағының, тіркелу және комментарийлер қалдыру мүмкіндігіне жауап беретін, сайтты жобалау. Сайты жобалау үшін ASP.NET MVC 5. Технологиясы қолданылатын болады.
Осындай көздердің біріне – сайтқа көбірек назар аударған жөн. Қазіргі кезде табысты бар, түрлі футбол клубтары немесе турнирларына арналған, көптеген ресми және бейресми сайттар жобаланған. Интернет-қолданушыларды тарту үшін, мұндай ақпарат көздері құрамында не болуы керек? Ойындар, топ құрамы мен жаттықтырушылар штабындағы өзгерістер, ойыншылардың, жаттықтырушылардың футбол әлеміндегі соңғы жаңалықтары жөніндегі комментарийлері, клубтың барлық футболшылары туралы толық ақпарат, ойындар кестесі, мәтіндік немесе видеотрансляциялар (идеалды түрде) немесе оған сілтемелер, клубтың тарихы, фотогалерея және т.б. Сонымен қатар, маңызды факторлардың бірі болып қолдану мүмкіндігі мен сайттың дизайны табылады.
Берілген жұмыстың мақсаты – қазіргі заманғы Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасын құру және жанкүйерлердің негізгі сұраныстарына: ойындар кестесінің, жаңалықтар парағының, тіркелу және комментарийлер қалдыру мүмкіндігіне жауап беретін, сайтты жобалау. Сайты жобалау үшін ASP.NET MVC 5. Технологиясы қолданылатын болады.
1.Адам Фримен «ASP.NET MVC 4 с примерами на C# 5.0 для профессионалов», 2013
2.Джеффри Палермо «ASP.NET MVC 4 в действии», 2013
3.Эндрю Троелсен «Язык программирования C# 5.0 и платформа .NET 4.5, 6-е издание», 2013
4.Стефан Рэнди Дэвис, Чак Сфер «C# 2005 для "чайников"», 2010
5. Бенкен Е., Самков Г. «AJAX программирование для Интернета», Москва 2009
6. Библиотека MSDN MicroSoft: http://msdn.microsoft.com/
7. Основы ASP.NET 2.0 Автор: А.А. Гаряка, Интернет Университет Информационных Технологий: http://www.intuit.ru/
8. Гайдар Магдануров, видеокурс «Разработка веб-приложений на ASP.NET», Интернет Университет Информационных Технологий: http://www.intuit.ru/
9. Либерти, Д. Программирование на C# /Д. Либерти. – СПб.: Питер, 2009. – 688 с.:ил.
10. Микелсен, К. Язык программирования C# /К. Микелсен. – ДиаСофт, 2002. – 656 с.:ил.
11. Петзольд, Ч. Программирование для Microsoft Windows на С# /Ч. Петзольд. – М.: Русская редакция, 2010. – 880 с.:ил.
12. Рихтер, Д. Программирование на платформе Microsoft.NET Framework / Д. Рихтер. – СПб.: Русская редакция, 2012. – 836 с.:ил.
13. Бенкен Е., Самков Г. «AJAX программирование для Интернета», Москва 2009
14. Петин В. «Сайт на AJAX под ключ. Готовое решение для интернет-магазина», Москва 2011
15. Крейн Д., Паскарелло Э., Джеймс Д. «Ajax в действии», 2006
16. Венц К. «Программирование в ASP.NET AJAX», 2008
Размещено на Allbest.ru
2.Джеффри Палермо «ASP.NET MVC 4 в действии», 2013
3.Эндрю Троелсен «Язык программирования C# 5.0 и платформа .NET 4.5, 6-е издание», 2013
4.Стефан Рэнди Дэвис, Чак Сфер «C# 2005 для "чайников"», 2010
5. Бенкен Е., Самков Г. «AJAX программирование для Интернета», Москва 2009
6. Библиотека MSDN MicroSoft: http://msdn.microsoft.com/
7. Основы ASP.NET 2.0 Автор: А.А. Гаряка, Интернет Университет Информационных Технологий: http://www.intuit.ru/
8. Гайдар Магдануров, видеокурс «Разработка веб-приложений на ASP.NET», Интернет Университет Информационных Технологий: http://www.intuit.ru/
9. Либерти, Д. Программирование на C# /Д. Либерти. – СПб.: Питер, 2009. – 688 с.:ил.
10. Микелсен, К. Язык программирования C# /К. Микелсен. – ДиаСофт, 2002. – 656 с.:ил.
11. Петзольд, Ч. Программирование для Microsoft Windows на С# /Ч. Петзольд. – М.: Русская редакция, 2010. – 880 с.:ил.
12. Рихтер, Д. Программирование на платформе Microsoft.NET Framework / Д. Рихтер. – СПб.: Русская редакция, 2012. – 836 с.:ил.
13. Бенкен Е., Самков Г. «AJAX программирование для Интернета», Москва 2009
14. Петин В. «Сайт на AJAX под ключ. Готовое решение для интернет-магазина», Москва 2011
15. Крейн Д., Паскарелло Э., Джеймс Д. «Ajax в действии», 2006
16. Венц К. «Программирование в ASP.NET AJAX», 2008
Размещено на Allbest.ru
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
1
Футбол ойынының технологиясы
Футбол ойыны.Тарихы
Футбол ойынының тактикасы
Футбол ойынындағы техниканың ролі
Қазақстан футболының таралу тарихы
Тапсырманың қойылымы
2
Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының қосымша құрастырудағы қолданулған бағдарламалау құралдары мен PhoneGap фреймворкі
2.1
Технологиялар
2.2
Кросплатформалық мобильді фреймворктарға талдау
2.3
PhoneGap фреймворкін қолдану ерекшеліктері
2.4
Деректер қорын жобалау
2.5
Қосымшаның логикалық құрылымын құрастыру
2.6
Қосымша интерфейсін құрастыру және сипаттау
3
Техникалық бөлім
Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының басты беті
Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының көрінісі
Жұмыс алгоритмын жобалау
Мәліметтер базасын жобалау
Мәліметтер базасы мәндер сипаттамасы
Мәндер байланыстарының сипаттамасы
Қорытынды
Пaйдaлaнылғaн әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Футбол - миллиондардың ойыны екендігі ешкімге де құпия емес! Мыңдаған адамдар бұл ойынды қызығушылықпен қарайды, сүйікті клубтары үшін жанкүйер болады, чемпионаттар, кубоктар мен турнирлерді өткізбейді. Ақпараттық технологиялар мен Интернет ғасырында көптеген адамдар үшін спорттық телебағдарламаларды теледидардан қарағаннан гөрі, сүйікті клубтың дамуын Интернеттен қараған ыңғайлырақ. Сәйкес тақырыптардағы сайттар, спорттық форумдар, әлеуметтік желілердегі түрлі топтар - қажетті ақпаратты алудың негізгі көзі.
Осындай көздердің біріне - сайтқа көбірек назар аударған жөн. Қазіргі кезде табысты бар, түрлі футбол клубтары немесе турнирларына арналған, көптеген ресми және бейресми сайттар жобаланған. Интернет-қолданушыларды тарту үшін, мұндай ақпарат көздері құрамында не болуы керек? Ойындар, топ құрамы мен жаттықтырушылар штабындағы өзгерістер, ойыншылардың, жаттықтырушылардың футбол әлеміндегі соңғы жаңалықтары жөніндегі комментарийлері, клубтың барлық футболшылары туралы толық ақпарат, ойындар кестесі, мәтіндік немесе видеотрансляциялар (идеалды түрде) немесе оған сілтемелер, клубтың тарихы, фотогалерея және т.б. Сонымен қатар, маңызды факторлардың бірі болып қолдану мүмкіндігі мен сайттың дизайны табылады.
Берілген жұмыстың мақсаты - қазіргі заманғы Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасын құру және жанкүйерлердің негізгі сұраныстарына: ойындар кестесінің, жаңалықтар парағының, тіркелу және комментарийлер қалдыру мүмкіндігіне жауап беретін, сайтты жобалау. Сайты жобалау үшін ASP.NET MVC 5. Технологиясы қолданылатын болады.
1 Негізгі бөлім
1.1Футбол ойыны.Тарихы
Футбол ойыны барлық дүниежүзі елдерінде танымал. Футбол спорт түрі сияқты ұдайы дамиды, ойын тәсілі де ұшталып, футболистің қозғаду қызметі қиындатылады.
Футболистің спорттық мастерствосы озықтыққа жету үшін қозғалмалы қызметтің жаңа одан да тиімді тәсілдер көмектеседі. Ойынның өзгешелігінденгі нақты білімге сүйенсек, футболистің қозғалу қызметін ұйымдастыра отырса негізгі ойынның даму үрдісіне негі болады.
Футбол жас адамдардың дамуына көмектеседі. Олардың физикалық даму сапасына, мінездің маңызды сипаттарын тәрбиелеу, мысалға: творчестволық белсеңділік, берілген жұмасқа жауапкершілік, талаптылықты жүзеге тартады. Ал бұл өз алдында өте түбегейлі. Бұндай сапаларға иемденген адам өзінің қоғамына үлкен пайда әкелетіне сөзсіз.
Футбол тарихы XII ғасырдан басталады. Алғаш рет Англияда дамыды. Саяхатшы Гастон де Фуа өз заманында футболды бар ынтасымен бақылап, Ағылшындар футболды ойын деп есептесе, онда төбелесті не дейді? деп жазып кеткен екен. Футболға қарсылық көрсеткендер болды. Мысалы, шіркеудегі діндарлар, феодалдар футболға тыйым салынуын талап еткен екен. Өйткені, бүгінгі күнге дейін футбол өте қауіпті ойын саналып келеді.
1313 жылы белгілі феодал Эдуард II қала ішінде футбол ойнауға шектеу қойған. Тіпті, 1314 жылдың 13 ақпанында король Лондон қаласында футболға қарсы шаралар қолданған деседі.
1389 жылы Ричард II патша сарайы маңында доп тепкендерді өлім жазасына кескен. Патшаға бірнеше мәрте рұқсат сұрап барған футбол жанкүйерлері әрқашан жағымсыз жауап алып отырған.
Футболға тыйым салған патшалар тізімі төмендегідей: Генрих IV 1399-1401, Генрих, V 1413 - 1433 ж, Генрих VI 1449-1451 ж, Эдуард IV 1471 ж, Генрих VII 1491 ж, ал Генрих VIII ойыншыларға шектеу қойып қана қоймай, алаң иелеріне тыйым салып, салық салған. Бұндай қатаң қағидаларға мойымаған халық футбол ойнаудан бас тартқан жоқ.
Тек 1908 жылы футбол олимпиадалық ойындар тізімінен орын алды.
Ал, 1863 жылы Лондонда футболдың жаңа шарттары белгіленді. Жобаға енгізілген ережелерді арнайы комиссия жіті қараған.
1872 жылдан бастап футболдан халықаралық кездесулер өткізілді. Доданы Англия мен Шотландия футболшылар ашты.
Ойынды бар ынтасымен тамашалаған жанкүйерлер үшін ойын сәтсіз аяқталды. Өйткені, алғашқы кездесуде есеп ашылған жоқ.
1884 жылы Ұлыбританияда алғашқы ресми кездесу өтті. Жарысқа Англия, Шотландия, Уэльс және Ирландия командалары қатысып, бақ сынасты. Ойын жеңімпазы - шотландықтар болды.
1920 жылы еуропалық футбол бәсекесінде Бельгия мен Чехословакия кездесті. Онда чех футболшыларын ойсырата жеңген бельгиялықтар олимпиада чемпионы болып танылды.
Ал 1924 жылы Оңтүстік Америкада ашылған олимпиадада алтынды Уругвай құрамасы ұтты. Олар Югославия, американ, француз, голланд пен Швейцария ойыншыларын қапы қалдырды. Ағылшындардан футболды үйренген Уругвай футболшылары әлдеқайда ширақ еді.
Италия мен Испания, Мажарстан, Аустрия, Чехословакия да футболдың қыр-сырларын тең меңгере білді. Бұны 1934-38 жылдары Италия құрамасының екі рет әлем чемпионаты атанғаны дәлелдейді.
Ежелгі Шығыс елдерінде (антикалық дәуірде Мысыр, Қытай,) (Грекия, Рим), тіпті Франция, Италия, Англияда футболға ұқсас ойын болған.
Ежелгі Мысырдағы футбол тектес ойын біздің эрамызға дейін 1900 жылы танылған.
19 ғасырдың аяғында футбол Еуропа мен Латын Америкада қарқынды дамыды.
1904 жылы Белгия, Дания, Нидерланд мен Швейцария елдері футбол қауымдастығынан халықаралық федерацияның (FIFA) құрылуына мұрындық болды.
1923 жылы Ресей құрамасы Скандинавия турнирінде Швеция мен Норвегия командаларын қапы қалдырды. Одан кейін бірнеше мәрте Түркия ойыншыларын сан соқтырды.
1946-48 жылдары Оңтүстік Америка үш рет қатарынан аргентиналықтардан басым түсті.
1950-60 жылдары футболдан үздік мектептер саналғандар мыналар еді: Лев Яшин мен Игорь Нетто, Альфредо ди Стефано мен Франсиско Хенто, Раймон Копа мен Жюст Фонтэн, Полеи Диди, Гарринча және Жильмар, Драгослав Шекуларац пен Драган Джаич, Иозеф Масопуст пен Ян Поплухар, Бобби Мур мен Бобби Чарльтон, Герд Мюллер, Уве Зеелер мен Франц Беккенбауэр, Ференц Вене мен Флориан Альберт, Джачинто Факкеттии, Джанни Ривера, Жаирзиньо және Карлос Альберте.
1956 жылы Кеңес Одағының футболшылары алғаш рет олимпиада чемпионы атанды. Төрт жылдан кейін олар Еуропа кубогының жеңімпазы танылды[8]
Негізгі факторлары
Өмір көрсеткендей ешқандай ойын, егерде жақсы ойыншылары болмаса нәтиже бермейді.
Футболшы көптеген қажетті қасиеттерге ие болуы керек. Футболдағы әр ойыншы доп алып жүру, дәл пас, қақпаға допты тура бағыттай білуі керек. Осылармен бірге ол бүкіл ойын бойы түсетін ауыртпалыққа шыдай білуі керек. Футболда басты, маңызды ол ойыншылардың өз денесі мен допты игеруі.
Міне осыларға байланысты ойыншы, егерде жарыстарда жақсы жетістіктерге жеткісі келсе, өзінің дайындығына басты назар аударуы керек. Ал осындай дайындық өзіне жоғары физикалық дайындықты, әр түрлі техникалық ойды қажет етеді. Осындай дайындықтың әр бір бөлігі бір бүтіндей болуы керек.
Физикалық дайындық ол физикалық жұмыс жасау қабілеті немесе футболшының физикалық жағдайы немесе күш, ептілік, икемділік, жылдамдық және шыдамдылық секілді физикалық қасиеттердің жиынтығы.
Техника - дегеніміз ол ойын кезінде футболшының допқа және өз денесіне ие болуы.
Тактика - дегеніміз ол ойланылған, әр бір ойыншының және бүкіл команданың қозғалысы.
Ойын кезінде алаңда футбол шеберлерінің дәл пастарды әдемі комбинацияларын көруге болады. Осылардың барлығы бұл шеберлерге көптеген жаттығулар арқасында келеді. Жаттығулар кезінде футболшылар физикалық, техникалық және тактикалық дайындықтарға көп уақыттарын бөледі.
Футбол миллиондар ойыны екені құпия емес. Мыңдаған адам сүйікті клубтарына жанкүйерлік етіп, түрлі чемпионаттар мен кубоктық ойындарды жібермей қарайтынын білеміз. Ақпараттық технологиялар заманында көп жанкүйер өзінің сүйікті командасының ойынын интернет арқылы қарайтын болды. Бұрынғыдай футбол трансляцияларын теледидардан көру осы күні азайды. Қазіргі таңда жанкүйерлер керекті ақпаратты сайттар мен әлеуметтік желілердегі түрлі бірлестіктертен алатын болды.
Осы ретте көпшіліктің назарын миллиондар ойыны туралы жазып отырған бір сайтқа аударғым келеді. Осы күні футбол туралы жазатын ресми және бейресми сайттар жасалды. Олар түрлі клубтар мен турнирлер жайында барынша ақпарат берәп келеді. Интернет пайдаланушыларын тарту үшін ол сайттар не жазуы керек? ең алдымен ол сайттарда басты ақпараттар болуы керек. сонымен қатар футболшылардың ойын ия басқа тақырыпқа ьерілген түсініктемеері мен командалар сапындағы өзгерістер, бапкерлік штабтағы өзгерістер мен клубтардың толық құрамы, ойындар кестесі мен болып жатырған матчтардың толық видео немесе текстық трансляциясы. Сондай-ақ сайттың дизайны да оқырман тартуда үлкен рөл атқарады.
Бұл курстық жұмыстың негізгі мақсаты ағылшындық Манчестер Юнайтед клубының қатардағы жанкүйерге ұнайтын бейресми сайтын құрастыру болып отыр. Сайт ішінде жанкүйерге қажетті ойындар кестесі, клуб тарихы мен тіркеліп, пікір қалдыруға болатындай мүмкіндік жасалады. Ол үшін ASP.NET MVC 5 технологиясы пайдаланылады.
1.2 Футбол ойынының тактикасы
Егерде жас футболшы допқа ие болуды, тез жүгіруді және жоғары секіруді үйреніп алса, ол ойынды өзінің бес саусағындай біліп алады деп айтуға болмайды.
Егерде футболшы алаңға есеппен қозғалса, өзінің қозғалысын, күшін және техникалық әдісін ойынның жағдайымен салыстыратын болса, онда оны жақсы ойыншы деп санауға болады.Сондықтан әр бір жас футболшы өзінің техникалық әдістерін үйрене бермей және физикалық қасиеттерін жақсарта бермеу керек, сонымен қатар ол ойынның тактикалық сырларын түсіну керек. Яғни дұрыс орын таңдап алу, мезгілінде әріптестеріне допты беру, қақпаға жақсылап доп соғу керек. Ең бастысы әр бір ойыншы ойынды жақсы оқу білу керек. Яғни ойын барысында әріптестерін және қарсыластарының ойларын байқап жүру керек.
Футбол - ол ұжымдық ойын. Сондықтан әр бір ойыншы өзінің индивидуалдық қадамын ұжымдық және командалық тактикаға келістіре білуі керек.
Тактика команданың доп жүргізу мәнін және әр бір ойыншының нақты міндетін белгілейді. Сол үшін әр бір ойыншы әр түрлі футбол жүйесі туралы білуі қажет және ол ойынның басты принциптарын қорғауда және шабуылда білуі керек. Бутболшы алдағы және арттағы қатардағы ойыншылардың міндеттерін білуі керек. Қарсыласқа жүргізілетін күрестің әр бір әдісін тактика деп атауға болады. Мақсатпен құрылған тактика ойлаған нәтижеге жеткізеді, ал мақсатсыз тактика оған жеткізбейді. Сонымен тактика дегеніміз қарсыласпен күресе білу. Футбол ойынының тактикасы ол өте үлкен жетістікпен ойнау. Футбол тактикасының негізінде жатқан білім жиынтығы үлкен емес, әр ойыншыға қол жетерліктей. Басты мәселе осы білімді ойында жүзеге асыру.
Футбол ойынының тактикасы ол команданың ойын мүмкіндігін толығымен пайдалану және ойынды қарсыластың жағдайына қарап келтіру.
Бұл ойында нақты шабуылдау жүйесінде допты беру, ойыншылардың доппен, допсыз қозғалысында, қақпаға доп бағыттауында және қорғаныста да көрінеді, қозғалыстардың гол соғуынан айыру.
Осыған байланысты команда қандай да тактикалық жүйеде ойнаса да олардың ойын жүйесі көп гол соғу және қарсыластарына гол соққызбау.
Осыған орай команда ұйымдасқан түрде өзінің шабуылдаушыларына қарсыластар қақпасына гол соғуына мүмкіндік туғызуы керек. Ал қорғаныс тактикасы қарсыластарға гол соққызбау.
Қақпаға гол соғу үшін шабуылдаушы әр түрлі ұрымтал тұстан табыла білуі керек. Бұндай кезде ойыншының ұрымтал тұсты таңдай білуі тұрақты емес, ол ондай кезеңде пас алғанда таба біледі. Ал қорғаушылар ондай оңаша, ашық тұрған ойыншыларды жабуға, олардың доп алып жүруіне мүмкіндік бермейді.
Қарсыластар қақпасына доп жақындату техникасы ол соққы және доп алып жүру. Бір ойыншыдан екінші ойыншыға доп беру ол - пас, ал допты ашық алаңда алып жүру ол - доп қуу, ал допты қарсылас жанынан алып өту - алдау деп аталады.
Футболдың қарапайым тактикасы соққы және жүгір деген бұрығы допты өз бетімен теуіп, ешкімге арналмаған пас беру келмеске кеткен футбол басынан өткерген дәуір.
Қазіргі жаңа тактика негізінен пас беруде, ойыншылардың алаңда дұрыс қозғалысы, доп ала жүру және алдауына құрылған. Комбинацияда қолданылған шаблон нәтижеге жеткізбейді. Бір команданы жеңіске жеткізген тактика екінші бір командаға кері нәтиже береді. Бір командамен ойындағы тактика жеңіс әкелсе осы тактика келесі командамен ойында жеңіс әкелуі керек.
Футбол - ойын, ал ойында өнер. Тактикалық комбинация ол жеке ойыншыдан да ұжымдық қасиеттерден және футболшылардың күш жұмсауынан құрылады. Комбинациялар ойынның өзінде оның қарсыластар командасына қарамастан құрылады. Осы ойын барысын бағдарламай комбинацияларды алдын ала ойлап алу мүмкін емес. Алайда осы жағдайларға қарап алдын ала ойланған тактикалық комбинациялар жүзеге аспайды деуге болмайды.
Футбол жарысында ойыншы әр түрлі тактикалық әдістер мен шешуші комбинацияларды қолдана білу керек. Ойын өз бетінше творчестволық үрдіс болғандықтан ондағы комбинацияларда шек жок. Футболдағы ойын басымдылығы қай команда доппен қалай өнер көрсетуіне байланысты. Қандай да болмасын шабуыл комбинациясының тактикалық қимылы ол доп алып жүру, пас, алдау, ұрымтал орын таңдай білу, қарсыласпен доп үшін күрес, қақпаға доп бағыттауға байланысты. Әр ойыншы қарапайым тактикалық әдістерді игеруі керек және олармен ойын барысында пайдалана білуі керек. Бұл оның басқа да әріптестерімен тіл табысуына керек қасиет.
Тәжірибеде футболшылардың мынандай қасиеттері қаралады:
а) допқа талас кезінде қарсыластарына қарағанда ұрымтал орынды таңдай білуі;
ә) әр түрлі доп беру кезінде дұрыс қабылдау;
б) доппен алдаса және алып жүре білу;
в) өзбетінше тактикалық мақсатты орындау үшін дұрыс кезеңді таңдай білу;
Осылардың барлығын командастарымен тығыз қарым-қатынаспен жүріп орындау керек. Ойын барысында ойыншы дұрыс шешім қабылдау үшін ол өзінің командастарын қай жерде орналасқанын, қарсыластарын доптың қай бағытқа пас берілетінін, жалпы бүкіл ойынды бақылауы керек. Осыған орай ол өзінің байқай алмайтын алаң бөлшектерін жобалап ұға білу керек.
Ойын барысын ұға білу өте қажетті комбинацияларды орындауға қажет. Ойын алаңын байқай алу туғанна болатын қасиет емес, ол біртіндеп оқу-жаттығу кезінде қалыптасады.
Футбол ол әдістер күресі, ойыншылар творчествосы, ол қарсыластар және әріптестерінің комбинацияларынан құралған.
Футбол ойыны өте динамикалық және эмоционалды. Ойыншыларға әр түрлі техникалық әдістерді, белгілі тактикалық бағыт беріп қолдану, әріптестерімен түсінісе білу қажет. Әйтпесе бір қателік бүкіл ойын жоспарын бұзады. Алайда осы айтылған қимылдардың барлығын ойыншылар тыныш ойын барысында емес, қиын спорттық күресте орындайды. Ойын барысында ойыншылар психикасына әр түрлі сыртқы және ішкі күштер түседі. Ол күштер техникалық әдістерді қолдауға, тактикалық жоспарды шешуде зор әсер береді. Ондай күштерге ойынның басқаша өтуі, төрешілердің ір әрекеті, жанкүйертер, қолайсыз ауа райы жатады. Осылар ойыншының ойын кезіндегі көңілдің қобалжуын туғызады, ол біртіндеп басқа ойыншыларға қарап бүкіл командаға кері әсерін тигізеді.
Сондықтан жаттықтырушы әр футболшыны осындай ауыртпашылықтарға төзімді, шыдамды болуға үйрету керек. Ойыншылар жаттығу жарысында өзінің шамасына қарай жасау емес, оған да жоғары жасауға тырысуға үйренген болуы керек.
Әр ойыншы доп алғанда тез ғана ойланып ол допты ары қарай беруді және келесе допты қабылдауға дайын болуы керек. Бұндай жаттығулар жылдам ойын жасау үшін қажет.
Ойын барысында творчестволық, жылдам және тез кездескен қиындықты шешу керек. Футболшылар әр түрлі тактикалық қимылдар жасағанда, өзінің көз қарсыластары күтпеген және осы уақытта ойын жағдайын өзгертетін болуы қажет.
Тактикалық дамыған ойыншы өзін алаңда, қарсыластарға қарсы жақсы көрсетеді. Оны ойын жылдамдығы, ауыртпашылығы өзгерте алмайды. Ондай ойыншының творчествосында ұжымдасып ойнау және жеке комбинация жасау жоғары дамыған.
Футболдағы комбинациялар өте әр түрлі. Олардың көбісі тәжірибеде дайындалып жалпы тактикалық жаттығуға кірген. Алайда ойындағы қайталанбас жағдайлар ойыншылардың жеке творчествалық инициативасы жаңа-жаңа тактикалық әдістер тудыруда.
1.3 Футбол ойынындағы техниканың ролі
Футболшының алаңда негізгі қаруы ол техника екені белгілі. Техникасы жақсы ойыншы өзі бірнеше қарсыластарды алдап өтеді. Соның арқасында қақпаның алдында қауіпті жағдай жасайды.
Қазіргі футболда ойыншылардың техникасы бір-сыпыра көтерілді. Жеңіске ұшырай беретін командалар жиі кездеседі. ол техниканың және тактикалық ой сананың жетіспеуінен болады. Мысалы, егер ешкім бөгет жасамаған және асықтырылмаған ойыншы допты өз әріптестерінің басынан асырып қарсы жаққа беріп қойса, ол тактикалық ойдың кемістігі.
Техникасы жақсы дамыған комадалардың жеңілуі де жиі кездеседі. өйткені тактикасы өте төмен.
Егер ойыншылардың техникасы төмен болса, онда олардың ойыншы ешқашан да дәл, тез ойланбайды. Тактика болу үшін кез-келген жерде, тез арада шапшаң қозғау керек, ол үшін ойыншыдан байланысты. Егер баяу қалыпта ойнап жүрсе ол қарсыластардың пайдасымен шешілуі мүмкін.
Тек қана шапшандық ұстап тұрған қарсыластан босата алады. Тек қана шапшандық қарсыластардың шабуылын тойтарата алады. Тек қана шапшандық қарсыластардың қорғаныс шебін бұза алады.
Шапшандық - ол футбол ойынын шешуші факторы. Бірақ жалғыз шапшандық көздеген жағымды жаңалық әкелуі мүмкін емес. Егер пасты дәл бермесе, ол ойлап қойған комбинацияны бұзады. Қақпаға дәлдеп бағытталмаған доп жақсы шабуылды жоққа шығарады.
Шапшаң дәлдікті сақтау - ол үлкен техникалық жетістік, ал шапшаңдық пен дәлдік кез-келген тактикалық ойында қажет. Техникасы жоғары шапшаң ойыншы - шеберлі ойыншы.
Үздік қақпашы болу оңайға түспейді. Қақпашы ол ең соңғы ойыншы. Оның қимылынан команданың жетістігі байқалады.
Ойынға кірген кезде қақпашы басталар кезде екі жақтан да ойыншыларын бақылауы керек, содан кейін өз орнына тұруы керек. Өйткені қақпашылардың ойыншылары бақылауға мүмкіндіктері мол.
Үздік қақпашылар қорғаушыларға жиі ақыл-кеңес береді. Өйткені қақпашылар ойыншылардың артында және бүкіл алаңды жақсы көріп тұрғаны айдан анық.
1.4 Қазақстан футболының таралу тарихы
Қазақстанға футбол 1909-1910 жылдары келді.
Әуелі Орал, Атырау, Ақтөбе, Павлодар, Семей, Петропавл қалалары жастарының ермегіне айналған өнер, бара-бара бұқаралық сипат алды. Қолда бар деректер бойынша алғаш команда құру 1911 жылдан басталған. Семейде М.Сайдашев, А.Кәрімов, Ю.Нығматулин, т.б. жергілікті қазақ және татар жастарынан тұратын "Жарыс" командасын құрып, көптеген өнерпаздар мен спортшылардың елге танылуына себепкер болды. Сол команданың құрамында ұлы жазушы, ғұлама ғалым Мұхтар Әуезов жартылай қорғаушы болып ойнаған. 1914 жылы семейліктер алғаш рет Томск қаласының политехникалық институты студенттерімен жолдастық кездесу өткізді. Бұл Қазақстан футболының кіндігі кесілген жыл болып есептеледі. 20 ғасырдың 30-жылдарына дейін әр қала өздерінше күш сынасып жүрді, алайда республикалық деңгейде жарыстар болмағандықтан, шеберлік баяу дамыды. 1937 жылы Алматының динамошылары "Шығыс қалалары" тобында 3-орынды иеленді. Сол жылдың қазан айында жолдастық кездесулер өткізу үшін Одессадан "Консервщик" командасы келді.
Одессалықтар Алматы, Семей, Петропавл қалаларында болып, республиканың ең таңдаулы командаларын ойсырата жеңді. Осы жеңілістен қорытынды шығару мақсатында, "Динамо" командасын күшейту жөнінде шешім қабылданды. Жергілікті командалардан ағайынды Вячеслав пен Павел Трофимовтар, А.Вяшняков, А.Громов, Ф.Ткаченко, Ақтөбеден Н.Писяуков, И.Шариков, П.Луценко шақырылды. Одессаның "Консервщик" командасының ойыншылары ағайынды Константин мен Георгий Бедрицкийлер, Н.Чернец, Г.Ананченко және П.Щербаков "Динамоның" (Алматы) құрамында ойнауға тілек білдірді. 1939 жылы динамошылар Қазақстан чемпионы әрі кубогының иегері атанды. Қазақстандықтар сол жылы КСРО кубогы жолындағы бәсекеде Киевтің динамошыларын тізе бүктірді. Келесі жылы 2004 команда қатысқан ұжымдар арасындағы кубок бәсекесінде топ жарды. Шешуші сында Таганрогтің "Торпедо" командасын 3:1 есебімен жеңген алматылық динамошылар КСРО кубогын иемденді. Қазақстан футболының атын шығарған команданың құрамындағы 8 ойыншы Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысты. Трофимов, Громов, В.Шаповалов сынды футболшылар қан майданнан оралған жоқ. Команда 1947 жылдан бастап КСРО чемпионатында "Б" класында өнер көрсетті. Республикамыздың бас командасы әр жылдары "Динамо", "Локомотив", "Урожай", ал 1956 жылдан бері "Қайрат" деп аталды. "Қайрат" өзінің алғашқы халықаралық кездесуін 1957 жылғы 30 қазан күні Финляндияның "Ваrса" командасымен өткізді. Қайраттықтар 4:0 есебімен жеңіске жетті. "Қайрат" командасы КСРО чемпионатының "А" класына 1960 жылы көтерілді. Олар алғашқы матчын Ленинградтың "Адмиралтеец" командасымен өткізіп, 0:0 есебімен тең түсті. "Қайрат" командасының сапында Т.Сегізбаев, Қ.Ордабаев, С.Байшақов сынды өнер көрсеткен қазақ жастары болды. 20 ғ-дың 50-жылдары "Б" класына Қазақстан командалары көптеп өте бастады. 1958 жылы Қарағандының "Шахтер", ал келесі жылдары Шымкенттің "Еңбек", Өскеменнің "Восток", Жамбылдың "Металлист", Павлодардың "Трактор", Ақтөбенің "Актюбинец", Целиноградтың "Целинник", Жезқазғанның "Еңбек" командалары әуелі "Б" класында, кейіннен "А" класында өнер көрсетті. КСРО тарағаннан кейін, 1992 жылы Қазақстан дербес мемлекет ретінде Халықаралық футбол федерациясына (ФИФА) мүше болды. Сол жылдан бері ҚР-ның өз чемпионаты өтуде. 1992 жылы "Қайрат" (Алматы, 1993 ж. "Ансат" (Павлодар), 1994-1995 жылдары "Елім-ай" (Семей), 1996 жылы "Тараз" (Тараз), 1997 жылы "Ертіс" (Павлодар), 1998 жылы "Елімай" (Семей), 1999 жылы "Ертіс" (Павлодар), 2000-01 жылдары "Жеңіс" (Астана), 2002-03 жылдары "Ертіс" (Павлодар), 2004 жылы "Қайрат" (Алматы), 2005 жылы "Ақтөбе" (Ақтөбе), 2006 жылы "Астана" (Астана) командалары чемпион болды. Ел кубогы жолындағы бәсекеде 1992 жылы "Қайрат", 1993 жылы "Достық" (Алматы), 1994 жылы "Восток" (Өскемен), 1995 жылы "Елім-ай", 1996-97 жылы "Қайрат", 1997-98 жылдары "Ертіс", 1998-99 жылдары "Қайсар" (Қызылорда), 1999-2000 жылдары "Қайрат", 2000-01 жылдары "Жеңіс", 2001 жылы "Қайрат", 2004 жылы "Тараз", 2005 жылы "Жеңіс", 2006 жылы "Алма-Ата" (Алматы) командалары кубок иегері атанды. 2002 жылы Қазақстан футбол одағы (ҚФО) Азия футбол конфедерациясынан (АФК) шығып, Еуропа футбол одағына (УЕФА) мүшелікке өтті. КСРО құрама сапында Е.Яровенко 24-Олимпия ойындарының (1988, Сеул, Корея) чемпионы болды[
1.5 Тапсырманың қойылымы
Web-сайттар, web-порталдар, блогтар мен чаттарды құрастырып, редакциялау үшін түр программалау тілдері мен контентті басқару жүйесі керек. Қалаған технологияларды таңдау құрастырушының білімі, білігіне және тапсырыс берушінің талабы мен технологияның мүмкіндігіне байланысты.
Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасын құруда негізгі тапсырмалар тізімі.
- Танымал бағдарламалық жүйелерге талдау жүргізу
-сайттың басты беті
-сайт сыртын жобалау
- алгоритмын жобалау
- мәліметтер базасын жобалау
- мәліметтер базасы мәндер сипаттамасы
-мәндер байланыстарының сипаттамасы
2. Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының қосымша құрастырудағы қолданулған бағдарламалау құралдары мен PhoneGap фреймворкі
2.1 Технологиялар
Web-сайттар, web-порталдар, блогтар мен чаттарды құрастырып, редакциялау үшін түр программалау тілдері мен контентті басқару жүйесі керек. Қалаған технологияларды таңдау құрастырушының білімі, білігіне және тапсырыс берушінің талабы мен технологияның мүмкіндігіне байланысты.
2.1-сурет - Қолданушы прецеденттер диаграммасы
2.1-суретте қолданушы прецеденттер диаграммасы көрсетілген. Мұнда 1 актер6 яғни қолданушы және 14 прецедент сипатталады. Ең негізгі прецеденттер олар: жаңалықтар оқу, турнир кестесін көру, турнир нәтижелерін көру, қалған прецеденттер негізгілердің тармақтары ьолып табылады.
2-сурет -
HTML гипертексттік белгілеу тілі
HTML (aғылш. HyperText Markup Language - гипермәтiннiң белгiсiнiң тiлi) - бүкiл әлемдiк өрмекшiнiң тoрындaғы құжaттaрғa белгi қoюдың стaндaртты тiлі. Веб-беттің көпшiлiгі HTML (немесе XHTML) тiлі aрқылы жaсaлaды. HTML тiлі aдaм үшiн ыңғaйлы фoрмaдa брaузермен түсiндiрiп, құжaт түрiнде көрсетiледi. HTML (жaғдaйдың бөлiндiсiмен) SGML (стaндaтты жaлпылaнғaн белгiнiң тiлi) қoсымшaсы бoлып тaбылaды және хaлықaрaлық стaндaрт ISO 8879 сәйкес келедi. XHTML XML қoсымшaсы бoлып тaбылaды. HTML тілі бринтaндық ғaлым Тимoм Бернерсoм-Лимен жуық шaмaмен 1989-1991 жылдaры Женевaдa (Швейцaрия) ядрoлық зерттеулер бoйыншa Еурoпaлық кеңес қaбырғaлaрындa жaсaлды. HTML тілі беттеулер төңiрегiдегi мaмaн бoлмaйтын aдaмдaрғa ғылыми және техникaлық құжaттaлaрмен aлмaсуды қoлдaну үшін жaсaлынды. HTML SGML-ның күрделi мәселесi үшін құрылымдық және семaнтикaлық элементтердiң жиын aнықтaу жoлын - дескриптoрлaр oрындaп шығaды. Сoнымен бiрге дескриптoрлaрды тегтер деп жиі aтaйды. HTML aрқылы oңaй сoнымен, бірге жaқсы безендендірілген құжaт жaсaуғa бoлaды. Құжaттың құрылымының жеңiлдетулерiнен тысқaры, HTML-ғa гипермәтiннiң қoлдaуы енгiзiлген. Мультимедиa мүмкiндiктерi сoңынa қaрaй қoсылғaн. HTML тiлі бaстaпқыдa жiктелу құрaлы ретінде және құжaттaрдың қaлыптaуын oлaрдың көшiрмелер құрaлдaрынa (бейне) бaйлaнуысыз сияқты oйлaнылып, жaсaлды. Негізінде, HTML белгiсi бaр мәтiн әр түрлi техникaмен жaрaқтaндырылуы бaр жaбдықтa (қaзiргi кoмпьютердiң түрлi түстi экрaн, oргaнaйзердiң мoнoхрoмды экрaны, ұялы телефoнның шектелген экрaн көлемі немесе құрылым және мәтiндердiң дaуыс көшiрмесiнiң бaғдaрлaмaсы) стилистикaлық және құрылымдық бұрмaлaусыз шығaрылуы керек.
Бірaқ қaзiргi зaмaнaуи HTML қoлдaнылуы бaстaпқы есебiнен өзгеше бoлғaн. Мысaлы, сiз қaзiр oқып oтырaтын беттiң қaлыптaуы үшiн өзiңiз қaрaпaйым кестелердiң құжaттaрын жaсaуы үшiн aрнaлғaн тегі қoлдaнылғaн, бiрaқ бұл жерде бiр де бiр кесте жoқ екеніне көз жеткiзуге бoлaды. Уaқыт өте келе, HTML тiлiнiң плaтфoрмaғa тәуелсiздiгiн негiзгi oй мультимедиa және грaфик түрiнде ресiмдеуде қaзiргi қaжеттiктерге берілген [12].
HTML тiлiндегi белгi бoлaтын мәтiндi құжaттaр (мұндaй құжaттaрдa дәстүрлі түрде .html немесе .htm кеңейтілуі бaр), oның фoрмaттaлғaн түрiндегi құжaттaрды бейнелейтiн aрнaйы қoсымшaлaрмен өңделеді. Мұндaй қoсымшaлaр брaузерлер немесе интернет-шoлушы деп aтaлaтын, веб-бет сұрaнысын aлудa қoлдaнушылaрғa ыңғaйлы интерфейстi және oлaрды көру үшін (және бaсқa сыртқы құрылымдaрғa шығaру), сoнымен бірге қaжет бoлғaн жaғдaйдa серверге қoлдaнушы енгiзiлген мәлiметтердiң жiберуi көруi үшiн ұсынaды. Бүгiнгi күнге өте әйгiлi брaузерлер Internet Explorer, Mozilla Firefox, Apple Safari, Google Chrome және Opera бoлып тaбылaды.
HTML 1.0 ресми спецификaциясы жoқ. 1995 жылғa дейiн HTML-ның бейресми стaндaрттaрының жиыны бaр бoлды. Үйреншiктi нұсқaның oдaн aйырмaшылығы бoлу үшiн oғaн екiншi нөмiрлердi бiрден бердi.
3 нұсқa 1995 жылдың нaурызындaғы (W3C) бүкiләлемдiк өрмекшiнiң тoрының Кoнсoрциумымен ұсыныс жaсaлынды және көп жaңa мүмкiндiктерді, сoндaй-aқ кестелердi, мәтiннiң суреттерiн және күрделi мaтемaтикaлық фoрмулaлaрдың бейнесiн қaмтaмaсыз ететiн бoлды. Тіпті oсы стaндaрт екінші нұсқaмен үлесті, мұны іске aсыру сoл кездегі брaузерлер үшін күрделі бoлды. 3.1-шi нұсқa ресми түрде ешқaшaн ұсынылмaды және HTML келесi нұсқaсының стaндaрты 3.2 бoлды, бiрaқ бұл Mosaic Netscape Navigator брaузерiмен қoлдaнылды және қaлыпсыз элементтер қoсылды.
HTML нұсқaлaрының 4.0 нұсқaсыныдa кейбiр стaндaрттaрғa тaзaртуы бoлды. Көп элементтерi әлдеқaшaнғы және ұсынылмaғaн (aғылшыншa deprecated) сияқты aтaп өтiлдi. Шрифттың қaсиеттерiн өзгерту үшiн қoлдaнылaтын font элементi ескірген деп белгiлендi (oл oрынынa CSS-тың стильлерi кестенi пaйдaлaнуғa ұсынылды).
HTML тiлiндегi белгi бoлaтын мәтiндi құжaттaр (мұндaй құжaттaрдa дәстүрлі түрде .html немесе .htm кеңейтілуі бaр), oның фoрмaттaлғaн түрiндегi құжaттaрды бейнелейтiн aрнaйы қoсымшaлaрмен өңделеді. Мұндaй қoсымшaлaр брaузерлер немесе интернет-шoлушы деп aтaлaтын, веб-бет
1998 жылы Бүкiләлемдiк өрмекшiнiң тoрының кoнсoрциумы жaңa тiл белгiсінің жұмысын бaстaды, oл HTML 4 негiзделген, бiрaқ XML синтaксиске тиiстi. Кейiннен жaңa тiл XHTML aтaуынa ие бoлды. XHTML 1.0 бiрiншi нұсқaсы 2000 жылдың 26 қaңтaрындa Бүкiләлемдiк өрмекшi тoрымен ұсынылды.
XHTML 2.0 жoспaрлaлaтын нұсқa HTML және XHTML ескi нұсқaлaрының үйлесiмдiктерін үзу керек еді, бiрaқ Бүкiләлемдiк өрмекшiнiң тoрының кoнсoрциумының 2009 жылдың 2 шiлдеде XHTML2 жұмыс тoбының өкiлеттiгi 2009 жылдaр сoңындa бітетінін жaриялaды. Сoғaн бaйлaнысты, XHTML 2.0 стaндaрты бaрлық өңдеуiн тoқтaтты.
Бүкiләлемдiк өрмекшiнiң тoрының кoнсoрциумы дәл қaзiр HTML-дың 5 нұсқaсын өндеуде. Тiлдiң спецификaциясының aлғaшқы жaзылғaн вaриaнты интернетте 2007 жылдың 20 қaрaшaсындa пaйдa бoлды.
WHATWG бірлестігі (aғылш. Web Hypertext Application Technology Working Group), 2004 жылдaн бaстaп, Web Applications 1.0 спецификaциясын өңдеуде, көбінесе HTML 5 деп бейресми түрде aтaйды, бұл HTML кеңейтеді (дегенмен, XHTML 1.0 де үйлесiмдi XML - синтaксис) әр түрлi типтi беттердiң семaнтикaның жaқсы ұсынысы үшiн, мысaлы фoрумдaр, бәсеке сaудaлaр, iздестiру жүйелерiнiң сaйттaры, oнлaйн - дүкендер және т.б., XHTML 2 мoделіне дұрыс емес енгізіледі.
HTML - құжaттaрғa белгi қoятын тегтiк тiл. HTML тiлiндегi кез-келген құжaт элементтердiң жиыны бoлaды, әрбiр элементтің бaсын және aяғын aрнaйы тегтермен белгiлеп қoяды. Демек, элементтер бoс бoлуы мүмкін, яғни ешқaндaй мәтiн және бaсқa дa әлiметтер жoқ (мысaлы,
келесi жoлғa өту тегі). Әдетте, oсындaй жaғдaйлaрдa жaбaтын тег көрсетiлмейдi. Бұдaн бaсқa, элементтер өздерінің қaндaйдa бір қaсиетiн, бoлмaсын aнықтaйтын aтрибуттaрғa иемдене aлaды (Мысaлы, font элементi үшiн қaрiп өлшемi). Aтрибуттaр aшaтын тегтерде көрсетiледi.
Элементтерден бaсқa, HTML-құжaттaр бaр және мәні (aғылш. entities) -- aрнaйы симвoлдaр деген мaғынaны береді. Мәні aмперсaнд симвoлынaн бaстaлaды және &aты; немесе &#NNNN;, мұндaғы NNNN -- oндық есептеу жүйесіндегі Юникoд симoлдық түріне ие. Мысaлы, (C) -- aвтoрлық құқықтың белгісі ((C)). Әдеттегiдей, мәндер симвoлдaрдың ұсынысы үшiн, құжaттың кoдтaлмaғaн бoлуы, немесе aрнaйы симвoлдaрдың ұсынысы үшiн қoлдaнылaды: & -- aмперсaнд (&), -- кіші симвoлы ( -- үлкен симвoлы (), HTML aйрықшa мәні үшін, қaлыпты түрде жaзу мүмкін емес.
HTML тілі Интернетке жaсaлaтын құжaттaрғa aрнaлғaн. Веб-бетте мәтінді, суреттерді, нұсқaулaрды жaсaуғa мүмкіндік береді, бірaқ бетті белсенді ете aлмaйды [13].
HTML тілін британ ғалымы, Тим Бернерс-Ли 1986-1991 жылдары Женев (Швейцария) Еуропалық ядерлік зертеу орталығында жасап шығарған болатын. HTML алғашында, ғылыми және техникалық документацияларды халық арасында алмастыруға арналған тіл ретінде жасалған. HTML көмегімен әдемі жасалған документті оңай және тез жасауға болады. Құрамының өзгеруінен басқа HTML-ға гипермәтіндерді оқу қасиеті қосылған. Бейнематериалдық қасиеттер сосын қосылған. Программалар құжаттарды құрылымдау және пішімдеу, оларды байланыстыру құралдарына қайта шығару (бейнелеу) құралы ретінде құрылды.
HTML тіліндегі белгісі бар (бұндай документтер әдетте .html немесе .htm форматтында болады) тексттік документтер форматталған түрде көрсететін арнайы бағдарламаларымен өңделеді. Бұндай бағдарламаларды веб-шолғыштар немесе браузерлер дейді, және әдетте олар пайдаланушының талаптарын ыңғайлы интерфейс және оларды көрумен қамтамасыз етеді. Қазіргі кездегі ең атақты веб-браузерлер: Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Internet Explorer және Safari.
CSS - стильдердің кaскaдты кестелері
CSS (Cascade Style Sheets) кaскaдты стильдер кестесі - HTML беттеріне қoлдaнылaтын стильдер әдістерін реттейтін стaндaрттaр жиынтығы. Стиль дизaйн элементтерінің бaрлық типтерін қaмтиды: қәріп, мәтін, фoн, нұсқaулaр түстері, өрістер және oбъекттердің бетте oрнaлaсуы. СSS тілін грaфикa мен мәтіннің oрнaлaсуын бaсқaрудың жoғaрғы деңгейін қaмтaмaсыз ету үшін өңделді. Бірaқ, CSS өзінің кемшіліктері бaр жaңa технoлoгия бoлып тaбылaды. Ең үлкен прoблемa ретінде брaузерлердің кейбіреуі CSS қoлдaнбaйды. Microsoft кoмпaниясы Internet Explorer - де жұмыс істеуін қoсқaнымен, aрaсындa қaтеліктер бaр. Сoндa дa кaскaдты стильдер кестесі HTML тілінің функциoнaлын кеңейту үшін жaсaлғaн. Нәтижесінде қәріптерді бaқылaу мүмкіндігі, түстерді, өрістерді және қoсымшa aрнaйы әсерлерді бaсқaруғa бoлaды.
CSS спецификaциясы бет белгілеудің деклaрaтивті сипaттaғы шектеуінде қaлуғa мүмкіндік береді және HTML белгілеуінің элементтер көрінісіне тoлық бaқылaу жaсaйды. Стильдің кaскaдты кестелері бір жaғынaн сурет пен қoсымшa өлшемдерінің aрaсындaғы дәлділікті, тaғы бір жaғынaн мәтін блoктaрының дұрыс өлшемдерін aнықтaйды. Мәтін блoктaры, грaфикaлaр және бетке тұрғызылғaн қoсымшaлaр бет кoмпoнентaлaры деп aтaлaды. HTML-белгілеу aрaлығындa oсы кoмпoнентaлaрдың әр қaйсысының өлшемі мен шектеулері әртүрлі деңгей дәлдігімен беріледі. Грaфикa мен қoсымшa өлшемін пиксель дәлдігімен беруге бoлaды. HTML-де мәтін блoктaрының өлшемін беруге бoлмaйды. Oлaр брaузермен үнсіздік шрифтісінің өлшеміне сәйкес есептелінеді. Кесте стилі кoмпoнент өлшемдерінен бaсқa мәтін фрaгментінің сызбaсы мен түсін aнықтaуғa, oсы пaрaметрлерді мәтін блoгының ішінде өзгертуге, бет кoмпoненті мен мәтіндік блoктың бaсқa блoктaр aрaсындa түзету oрындaуғa мүмкіндік береді. Oсы мүмкіндіктердің бaр бoлуынaн CSS-ті құжaттың лoгикaлық құрылым құрaлы деп aйтуғa бoлaды. Құжaттың лoгикaлық құрылымы HTML тегі элементтерімен aнықтaлынaды, сoл кезде oсы элементтердің көрініс фoрмaсы CSS-тің элемент сипaтымен беріледі [14].
Стильдер кестесі HTML тілінің өзі aрқылы істеу мүмкін емес ұйымдaр және бaқылaулaрды ресімдеудің қaнaғaттaнaрлық деңгейі HTML құжaттaрды өңдеуде қoлдaнылaды.
HTML құжaтынa қoлдaнылaтын CSS үш әдісі бaр:
- кірістірілген (Inline). Бұл әдіспен кез - келген HTML тегіне стиль- дерді oрнaтуғa бoлaды. Енгізілген әдісінің қoлдaнылуы құжaттың бaрлық дерлік қaсиеттерін бaсқaруғa мүмкіндік береді. Мысaлы, бөлек aбзaцтың сыртқы келбетін өзгерту керек бoлсa, oндa aбзaц тегіне style = x aтрибутын қoссaқ жеткілікті бoлaды және кoдқa қoсылғaн стильдер пaрaметрлері көмегімен бұл aбзaцты брaузер көрсетеді;
- енгізілген (Embedded). Енгізу HTML бaрлық бетін бaсқaруды рұқсaт етеді. Құжaттың бөлімінің ішінде oрнaлaсқaн Енгізу HTML бaрлық бетін бaсқaруды рұқсaт етеді. Құжaттың head бөлімінің ішінде oрнaлaсқaн style тегін қoлдaнғaндa, бaрлық бетке қoлдaнылaтын кoдтың ішіне детaльдaнғaн стиль aтрибуттaры қoйылaды;
- бaйлaнысқaн (Linked немесе External) [15].
CSS стильдің каскадты кестелері HTML ден кейін, 1997 жылы пайда болды. CSS-тің HTML-мен жұмыс жасағанына қарамастан, ол HTML емес. сонымен қоса, CSS өзімен бар HTML тегтерді анықтай отырып, HTML мүмкіндіктерін кеңейтетін жеке кодты ұсынады. Бұл WWW мәтіндік құжаттарды алмасу тәсілі ретінде, ал HTML осы құжаттар жасалынатын тіл болғандығымен байланысты. Жауынгерлер мен ғылымдар үшін құжаттың көріктілігі емес, оның құрамы қызықтырды. Сондықтан да, HTML-дің алғашқы жобаларында веб-беттерге бейнені қосу әдістері болмаған. Бірақ, уақыт өте келе интернетке басқа да пайдаланушылар келіп, олар өздеріне әсем етіп жасауды талап етті. Осылайша, веб-дизайнерлердіңғ жұмысын жеңілдету мақсатымен жасалынған стильдердің каскадты кестелері пайда болды. қазіргі уақытта CSS1 және CSS2 қабылданған. Үшінші деңгей (CSS3) өңделу үстінде. Алайда, оны шығарғаннан кейін де браузерлер оны бірнеше жылдан кейін ғана қолдана алады. CSS3 - тің алдынғы жобалардан ең негізгі ерекшелігі масштабталатын векторлық графика болып табылады. Яғни, векторлық графиканың барлық мүмкіндіктері енді интернетте де қол жетімді болады. Алайда, стильдер кестесінің бірінші дәрежесі де (CSS1) тамаша мүмкіндіктерді ұсынады.
Стильдердің каскадты кестелері немесе жай стильдер кестесі (CSS - Cascading Style Sheets) - HTML кодтың түрлі фрагменттерін форматтауды жазатын және одан бөлек сақталатын ережелер терісі. Қандай да бір фрагментті форматтауды немесе фрагмент кодының біртипті тобын форматтауды көрсететін ережені стиль деп атайды. Стильдер кестесі CSS ерекше тілінде жазылып, css кеңейтілімге ие ерекше файлдарда сақталынады. Стильдер кестесін өз іс-тәжірибеңізде үйренгеніңіз жөн.
CSS-тегі түсті атау (мысалы, blue немесе red) немесе RGB кодтың (мысалы, #87FED3) көмегімен көрсетуге болады. CSS түсінің атаулары HTML дегі атауларымен сай келеді. HTML-ге қарағанда, CSS үшмәнді сан бойынша көрсетуге мүмкіндік береді, бұл жағдайда санның әрбір цифры екіеселенеді. Осылай, #7C5 дегенміз бұл #77CC55.
CSS тегі өлшем
em ( негізгі шрифте әріп ені m)
px (пиксельдердегі өлшем)
in (дюймдар)
cm (caнтимeтpлер)
mm (миллимeтpлер)
pt (172 дюймнің пунактері)
pc (пиктер, он екі пункт)
% (пайыздар; пайыздық мәндер дұрыс, бұрыс ондық бөлшектер болуы мүмкін.)
PHP прогрaммaлaу тілі
PHP (aғылш. тілінен PHP: Hypertext Preprocessor -- PHP: еренмәтінді aлдын-aлa үдірістегіш) - Веб-серверде HTML беттерін құру және дерекқoрмен жұмыс істеуге aрнaлғaн скрипті бaғдaрлaмaлaу тілі. Қaзіргі күндерде хoстинг қызметін ұсынaтындaрдың көпшілігімен қoлдaнaды. LAMP веб-тoрaп жaсaуғa aрнaлғaн стaндaртты жинaқтaлымынa енеді. Тілдің oңaйлығы, oрындaлу жылдaмдығы, функциялық бaйлығы және PHP негізіндеге әуелгі кoдтaрдың кеңге тaрaлуының aрқaсындa PHP тілі Тoрдa бaғдaрлaмaлaу сaлaсындa ең белгілі тілдердің бірі бoп есептелінеді (JSP мен ASP-де қoлдaнылaтын тілдермен қaтaр). Бұл тілдің aйрықшылығы ядрo мен сoғaн қoсылaтын мoдульдaрындa. PHP - aшық кoдты (open source) нысaнды - бaғдaрлaмaлaу құрaлы, HTML - де енгізіліп, интерпретaциядaн өтіп, oрындaлaтын серверлік скриптер тілі (server scripting language).
Прoгрaммa кoдынa түсініктемелер енгізуге бoлaды, oлaр HTML брaузеріндегідей РНР-интерпретaтoрмен сияқты қaбылдaнбaйды. Түсініктемелерді қoлдaну прoгрaммистке сoл мезетте ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1
Футбол ойынының технологиясы
Футбол ойыны.Тарихы
Футбол ойынының тактикасы
Футбол ойынындағы техниканың ролі
Қазақстан футболының таралу тарихы
Тапсырманың қойылымы
2
Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының қосымша құрастырудағы қолданулған бағдарламалау құралдары мен PhoneGap фреймворкі
2.1
Технологиялар
2.2
Кросплатформалық мобильді фреймворктарға талдау
2.3
PhoneGap фреймворкін қолдану ерекшеліктері
2.4
Деректер қорын жобалау
2.5
Қосымшаның логикалық құрылымын құрастыру
2.6
Қосымша интерфейсін құрастыру және сипаттау
3
Техникалық бөлім
Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының басты беті
Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының көрінісі
Жұмыс алгоритмын жобалау
Мәліметтер базасын жобалау
Мәліметтер базасы мәндер сипаттамасы
Мәндер байланыстарының сипаттамасы
Қорытынды
Пaйдaлaнылғaн әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Футбол - миллиондардың ойыны екендігі ешкімге де құпия емес! Мыңдаған адамдар бұл ойынды қызығушылықпен қарайды, сүйікті клубтары үшін жанкүйер болады, чемпионаттар, кубоктар мен турнирлерді өткізбейді. Ақпараттық технологиялар мен Интернет ғасырында көптеген адамдар үшін спорттық телебағдарламаларды теледидардан қарағаннан гөрі, сүйікті клубтың дамуын Интернеттен қараған ыңғайлырақ. Сәйкес тақырыптардағы сайттар, спорттық форумдар, әлеуметтік желілердегі түрлі топтар - қажетті ақпаратты алудың негізгі көзі.
Осындай көздердің біріне - сайтқа көбірек назар аударған жөн. Қазіргі кезде табысты бар, түрлі футбол клубтары немесе турнирларына арналған, көптеген ресми және бейресми сайттар жобаланған. Интернет-қолданушыларды тарту үшін, мұндай ақпарат көздері құрамында не болуы керек? Ойындар, топ құрамы мен жаттықтырушылар штабындағы өзгерістер, ойыншылардың, жаттықтырушылардың футбол әлеміндегі соңғы жаңалықтары жөніндегі комментарийлері, клубтың барлық футболшылары туралы толық ақпарат, ойындар кестесі, мәтіндік немесе видеотрансляциялар (идеалды түрде) немесе оған сілтемелер, клубтың тарихы, фотогалерея және т.б. Сонымен қатар, маңызды факторлардың бірі болып қолдану мүмкіндігі мен сайттың дизайны табылады.
Берілген жұмыстың мақсаты - қазіргі заманғы Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасын құру және жанкүйерлердің негізгі сұраныстарына: ойындар кестесінің, жаңалықтар парағының, тіркелу және комментарийлер қалдыру мүмкіндігіне жауап беретін, сайтты жобалау. Сайты жобалау үшін ASP.NET MVC 5. Технологиясы қолданылатын болады.
1 Негізгі бөлім
1.1Футбол ойыны.Тарихы
Футбол ойыны барлық дүниежүзі елдерінде танымал. Футбол спорт түрі сияқты ұдайы дамиды, ойын тәсілі де ұшталып, футболистің қозғаду қызметі қиындатылады.
Футболистің спорттық мастерствосы озықтыққа жету үшін қозғалмалы қызметтің жаңа одан да тиімді тәсілдер көмектеседі. Ойынның өзгешелігінденгі нақты білімге сүйенсек, футболистің қозғалу қызметін ұйымдастыра отырса негізгі ойынның даму үрдісіне негі болады.
Футбол жас адамдардың дамуына көмектеседі. Олардың физикалық даму сапасына, мінездің маңызды сипаттарын тәрбиелеу, мысалға: творчестволық белсеңділік, берілген жұмасқа жауапкершілік, талаптылықты жүзеге тартады. Ал бұл өз алдында өте түбегейлі. Бұндай сапаларға иемденген адам өзінің қоғамына үлкен пайда әкелетіне сөзсіз.
Футбол тарихы XII ғасырдан басталады. Алғаш рет Англияда дамыды. Саяхатшы Гастон де Фуа өз заманында футболды бар ынтасымен бақылап, Ағылшындар футболды ойын деп есептесе, онда төбелесті не дейді? деп жазып кеткен екен. Футболға қарсылық көрсеткендер болды. Мысалы, шіркеудегі діндарлар, феодалдар футболға тыйым салынуын талап еткен екен. Өйткені, бүгінгі күнге дейін футбол өте қауіпті ойын саналып келеді.
1313 жылы белгілі феодал Эдуард II қала ішінде футбол ойнауға шектеу қойған. Тіпті, 1314 жылдың 13 ақпанында король Лондон қаласында футболға қарсы шаралар қолданған деседі.
1389 жылы Ричард II патша сарайы маңында доп тепкендерді өлім жазасына кескен. Патшаға бірнеше мәрте рұқсат сұрап барған футбол жанкүйерлері әрқашан жағымсыз жауап алып отырған.
Футболға тыйым салған патшалар тізімі төмендегідей: Генрих IV 1399-1401, Генрих, V 1413 - 1433 ж, Генрих VI 1449-1451 ж, Эдуард IV 1471 ж, Генрих VII 1491 ж, ал Генрих VIII ойыншыларға шектеу қойып қана қоймай, алаң иелеріне тыйым салып, салық салған. Бұндай қатаң қағидаларға мойымаған халық футбол ойнаудан бас тартқан жоқ.
Тек 1908 жылы футбол олимпиадалық ойындар тізімінен орын алды.
Ал, 1863 жылы Лондонда футболдың жаңа шарттары белгіленді. Жобаға енгізілген ережелерді арнайы комиссия жіті қараған.
1872 жылдан бастап футболдан халықаралық кездесулер өткізілді. Доданы Англия мен Шотландия футболшылар ашты.
Ойынды бар ынтасымен тамашалаған жанкүйерлер үшін ойын сәтсіз аяқталды. Өйткені, алғашқы кездесуде есеп ашылған жоқ.
1884 жылы Ұлыбританияда алғашқы ресми кездесу өтті. Жарысқа Англия, Шотландия, Уэльс және Ирландия командалары қатысып, бақ сынасты. Ойын жеңімпазы - шотландықтар болды.
1920 жылы еуропалық футбол бәсекесінде Бельгия мен Чехословакия кездесті. Онда чех футболшыларын ойсырата жеңген бельгиялықтар олимпиада чемпионы болып танылды.
Ал 1924 жылы Оңтүстік Америкада ашылған олимпиадада алтынды Уругвай құрамасы ұтты. Олар Югославия, американ, француз, голланд пен Швейцария ойыншыларын қапы қалдырды. Ағылшындардан футболды үйренген Уругвай футболшылары әлдеқайда ширақ еді.
Италия мен Испания, Мажарстан, Аустрия, Чехословакия да футболдың қыр-сырларын тең меңгере білді. Бұны 1934-38 жылдары Италия құрамасының екі рет әлем чемпионаты атанғаны дәлелдейді.
Ежелгі Шығыс елдерінде (антикалық дәуірде Мысыр, Қытай,) (Грекия, Рим), тіпті Франция, Италия, Англияда футболға ұқсас ойын болған.
Ежелгі Мысырдағы футбол тектес ойын біздің эрамызға дейін 1900 жылы танылған.
19 ғасырдың аяғында футбол Еуропа мен Латын Америкада қарқынды дамыды.
1904 жылы Белгия, Дания, Нидерланд мен Швейцария елдері футбол қауымдастығынан халықаралық федерацияның (FIFA) құрылуына мұрындық болды.
1923 жылы Ресей құрамасы Скандинавия турнирінде Швеция мен Норвегия командаларын қапы қалдырды. Одан кейін бірнеше мәрте Түркия ойыншыларын сан соқтырды.
1946-48 жылдары Оңтүстік Америка үш рет қатарынан аргентиналықтардан басым түсті.
1950-60 жылдары футболдан үздік мектептер саналғандар мыналар еді: Лев Яшин мен Игорь Нетто, Альфредо ди Стефано мен Франсиско Хенто, Раймон Копа мен Жюст Фонтэн, Полеи Диди, Гарринча және Жильмар, Драгослав Шекуларац пен Драган Джаич, Иозеф Масопуст пен Ян Поплухар, Бобби Мур мен Бобби Чарльтон, Герд Мюллер, Уве Зеелер мен Франц Беккенбауэр, Ференц Вене мен Флориан Альберт, Джачинто Факкеттии, Джанни Ривера, Жаирзиньо және Карлос Альберте.
1956 жылы Кеңес Одағының футболшылары алғаш рет олимпиада чемпионы атанды. Төрт жылдан кейін олар Еуропа кубогының жеңімпазы танылды[8]
Негізгі факторлары
Өмір көрсеткендей ешқандай ойын, егерде жақсы ойыншылары болмаса нәтиже бермейді.
Футболшы көптеген қажетті қасиеттерге ие болуы керек. Футболдағы әр ойыншы доп алып жүру, дәл пас, қақпаға допты тура бағыттай білуі керек. Осылармен бірге ол бүкіл ойын бойы түсетін ауыртпалыққа шыдай білуі керек. Футболда басты, маңызды ол ойыншылардың өз денесі мен допты игеруі.
Міне осыларға байланысты ойыншы, егерде жарыстарда жақсы жетістіктерге жеткісі келсе, өзінің дайындығына басты назар аударуы керек. Ал осындай дайындық өзіне жоғары физикалық дайындықты, әр түрлі техникалық ойды қажет етеді. Осындай дайындықтың әр бір бөлігі бір бүтіндей болуы керек.
Физикалық дайындық ол физикалық жұмыс жасау қабілеті немесе футболшының физикалық жағдайы немесе күш, ептілік, икемділік, жылдамдық және шыдамдылық секілді физикалық қасиеттердің жиынтығы.
Техника - дегеніміз ол ойын кезінде футболшының допқа және өз денесіне ие болуы.
Тактика - дегеніміз ол ойланылған, әр бір ойыншының және бүкіл команданың қозғалысы.
Ойын кезінде алаңда футбол шеберлерінің дәл пастарды әдемі комбинацияларын көруге болады. Осылардың барлығы бұл шеберлерге көптеген жаттығулар арқасында келеді. Жаттығулар кезінде футболшылар физикалық, техникалық және тактикалық дайындықтарға көп уақыттарын бөледі.
Футбол миллиондар ойыны екені құпия емес. Мыңдаған адам сүйікті клубтарына жанкүйерлік етіп, түрлі чемпионаттар мен кубоктық ойындарды жібермей қарайтынын білеміз. Ақпараттық технологиялар заманында көп жанкүйер өзінің сүйікті командасының ойынын интернет арқылы қарайтын болды. Бұрынғыдай футбол трансляцияларын теледидардан көру осы күні азайды. Қазіргі таңда жанкүйерлер керекті ақпаратты сайттар мен әлеуметтік желілердегі түрлі бірлестіктертен алатын болды.
Осы ретте көпшіліктің назарын миллиондар ойыны туралы жазып отырған бір сайтқа аударғым келеді. Осы күні футбол туралы жазатын ресми және бейресми сайттар жасалды. Олар түрлі клубтар мен турнирлер жайында барынша ақпарат берәп келеді. Интернет пайдаланушыларын тарту үшін ол сайттар не жазуы керек? ең алдымен ол сайттарда басты ақпараттар болуы керек. сонымен қатар футболшылардың ойын ия басқа тақырыпқа ьерілген түсініктемеері мен командалар сапындағы өзгерістер, бапкерлік штабтағы өзгерістер мен клубтардың толық құрамы, ойындар кестесі мен болып жатырған матчтардың толық видео немесе текстық трансляциясы. Сондай-ақ сайттың дизайны да оқырман тартуда үлкен рөл атқарады.
Бұл курстық жұмыстың негізгі мақсаты ағылшындық Манчестер Юнайтед клубының қатардағы жанкүйерге ұнайтын бейресми сайтын құрастыру болып отыр. Сайт ішінде жанкүйерге қажетті ойындар кестесі, клуб тарихы мен тіркеліп, пікір қалдыруға болатындай мүмкіндік жасалады. Ол үшін ASP.NET MVC 5 технологиясы пайдаланылады.
1.2 Футбол ойынының тактикасы
Егерде жас футболшы допқа ие болуды, тез жүгіруді және жоғары секіруді үйреніп алса, ол ойынды өзінің бес саусағындай біліп алады деп айтуға болмайды.
Егерде футболшы алаңға есеппен қозғалса, өзінің қозғалысын, күшін және техникалық әдісін ойынның жағдайымен салыстыратын болса, онда оны жақсы ойыншы деп санауға болады.Сондықтан әр бір жас футболшы өзінің техникалық әдістерін үйрене бермей және физикалық қасиеттерін жақсарта бермеу керек, сонымен қатар ол ойынның тактикалық сырларын түсіну керек. Яғни дұрыс орын таңдап алу, мезгілінде әріптестеріне допты беру, қақпаға жақсылап доп соғу керек. Ең бастысы әр бір ойыншы ойынды жақсы оқу білу керек. Яғни ойын барысында әріптестерін және қарсыластарының ойларын байқап жүру керек.
Футбол - ол ұжымдық ойын. Сондықтан әр бір ойыншы өзінің индивидуалдық қадамын ұжымдық және командалық тактикаға келістіре білуі керек.
Тактика команданың доп жүргізу мәнін және әр бір ойыншының нақты міндетін белгілейді. Сол үшін әр бір ойыншы әр түрлі футбол жүйесі туралы білуі қажет және ол ойынның басты принциптарын қорғауда және шабуылда білуі керек. Бутболшы алдағы және арттағы қатардағы ойыншылардың міндеттерін білуі керек. Қарсыласқа жүргізілетін күрестің әр бір әдісін тактика деп атауға болады. Мақсатпен құрылған тактика ойлаған нәтижеге жеткізеді, ал мақсатсыз тактика оған жеткізбейді. Сонымен тактика дегеніміз қарсыласпен күресе білу. Футбол ойынының тактикасы ол өте үлкен жетістікпен ойнау. Футбол тактикасының негізінде жатқан білім жиынтығы үлкен емес, әр ойыншыға қол жетерліктей. Басты мәселе осы білімді ойында жүзеге асыру.
Футбол ойынының тактикасы ол команданың ойын мүмкіндігін толығымен пайдалану және ойынды қарсыластың жағдайына қарап келтіру.
Бұл ойында нақты шабуылдау жүйесінде допты беру, ойыншылардың доппен, допсыз қозғалысында, қақпаға доп бағыттауында және қорғаныста да көрінеді, қозғалыстардың гол соғуынан айыру.
Осыған байланысты команда қандай да тактикалық жүйеде ойнаса да олардың ойын жүйесі көп гол соғу және қарсыластарына гол соққызбау.
Осыған орай команда ұйымдасқан түрде өзінің шабуылдаушыларына қарсыластар қақпасына гол соғуына мүмкіндік туғызуы керек. Ал қорғаныс тактикасы қарсыластарға гол соққызбау.
Қақпаға гол соғу үшін шабуылдаушы әр түрлі ұрымтал тұстан табыла білуі керек. Бұндай кезде ойыншының ұрымтал тұсты таңдай білуі тұрақты емес, ол ондай кезеңде пас алғанда таба біледі. Ал қорғаушылар ондай оңаша, ашық тұрған ойыншыларды жабуға, олардың доп алып жүруіне мүмкіндік бермейді.
Қарсыластар қақпасына доп жақындату техникасы ол соққы және доп алып жүру. Бір ойыншыдан екінші ойыншыға доп беру ол - пас, ал допты ашық алаңда алып жүру ол - доп қуу, ал допты қарсылас жанынан алып өту - алдау деп аталады.
Футболдың қарапайым тактикасы соққы және жүгір деген бұрығы допты өз бетімен теуіп, ешкімге арналмаған пас беру келмеске кеткен футбол басынан өткерген дәуір.
Қазіргі жаңа тактика негізінен пас беруде, ойыншылардың алаңда дұрыс қозғалысы, доп ала жүру және алдауына құрылған. Комбинацияда қолданылған шаблон нәтижеге жеткізбейді. Бір команданы жеңіске жеткізген тактика екінші бір командаға кері нәтиже береді. Бір командамен ойындағы тактика жеңіс әкелсе осы тактика келесі командамен ойында жеңіс әкелуі керек.
Футбол - ойын, ал ойында өнер. Тактикалық комбинация ол жеке ойыншыдан да ұжымдық қасиеттерден және футболшылардың күш жұмсауынан құрылады. Комбинациялар ойынның өзінде оның қарсыластар командасына қарамастан құрылады. Осы ойын барысын бағдарламай комбинацияларды алдын ала ойлап алу мүмкін емес. Алайда осы жағдайларға қарап алдын ала ойланған тактикалық комбинациялар жүзеге аспайды деуге болмайды.
Футбол жарысында ойыншы әр түрлі тактикалық әдістер мен шешуші комбинацияларды қолдана білу керек. Ойын өз бетінше творчестволық үрдіс болғандықтан ондағы комбинацияларда шек жок. Футболдағы ойын басымдылығы қай команда доппен қалай өнер көрсетуіне байланысты. Қандай да болмасын шабуыл комбинациясының тактикалық қимылы ол доп алып жүру, пас, алдау, ұрымтал орын таңдай білу, қарсыласпен доп үшін күрес, қақпаға доп бағыттауға байланысты. Әр ойыншы қарапайым тактикалық әдістерді игеруі керек және олармен ойын барысында пайдалана білуі керек. Бұл оның басқа да әріптестерімен тіл табысуына керек қасиет.
Тәжірибеде футболшылардың мынандай қасиеттері қаралады:
а) допқа талас кезінде қарсыластарына қарағанда ұрымтал орынды таңдай білуі;
ә) әр түрлі доп беру кезінде дұрыс қабылдау;
б) доппен алдаса және алып жүре білу;
в) өзбетінше тактикалық мақсатты орындау үшін дұрыс кезеңді таңдай білу;
Осылардың барлығын командастарымен тығыз қарым-қатынаспен жүріп орындау керек. Ойын барысында ойыншы дұрыс шешім қабылдау үшін ол өзінің командастарын қай жерде орналасқанын, қарсыластарын доптың қай бағытқа пас берілетінін, жалпы бүкіл ойынды бақылауы керек. Осыған орай ол өзінің байқай алмайтын алаң бөлшектерін жобалап ұға білу керек.
Ойын барысын ұға білу өте қажетті комбинацияларды орындауға қажет. Ойын алаңын байқай алу туғанна болатын қасиет емес, ол біртіндеп оқу-жаттығу кезінде қалыптасады.
Футбол ол әдістер күресі, ойыншылар творчествосы, ол қарсыластар және әріптестерінің комбинацияларынан құралған.
Футбол ойыны өте динамикалық және эмоционалды. Ойыншыларға әр түрлі техникалық әдістерді, белгілі тактикалық бағыт беріп қолдану, әріптестерімен түсінісе білу қажет. Әйтпесе бір қателік бүкіл ойын жоспарын бұзады. Алайда осы айтылған қимылдардың барлығын ойыншылар тыныш ойын барысында емес, қиын спорттық күресте орындайды. Ойын барысында ойыншылар психикасына әр түрлі сыртқы және ішкі күштер түседі. Ол күштер техникалық әдістерді қолдауға, тактикалық жоспарды шешуде зор әсер береді. Ондай күштерге ойынның басқаша өтуі, төрешілердің ір әрекеті, жанкүйертер, қолайсыз ауа райы жатады. Осылар ойыншының ойын кезіндегі көңілдің қобалжуын туғызады, ол біртіндеп басқа ойыншыларға қарап бүкіл командаға кері әсерін тигізеді.
Сондықтан жаттықтырушы әр футболшыны осындай ауыртпашылықтарға төзімді, шыдамды болуға үйрету керек. Ойыншылар жаттығу жарысында өзінің шамасына қарай жасау емес, оған да жоғары жасауға тырысуға үйренген болуы керек.
Әр ойыншы доп алғанда тез ғана ойланып ол допты ары қарай беруді және келесе допты қабылдауға дайын болуы керек. Бұндай жаттығулар жылдам ойын жасау үшін қажет.
Ойын барысында творчестволық, жылдам және тез кездескен қиындықты шешу керек. Футболшылар әр түрлі тактикалық қимылдар жасағанда, өзінің көз қарсыластары күтпеген және осы уақытта ойын жағдайын өзгертетін болуы қажет.
Тактикалық дамыған ойыншы өзін алаңда, қарсыластарға қарсы жақсы көрсетеді. Оны ойын жылдамдығы, ауыртпашылығы өзгерте алмайды. Ондай ойыншының творчествосында ұжымдасып ойнау және жеке комбинация жасау жоғары дамыған.
Футболдағы комбинациялар өте әр түрлі. Олардың көбісі тәжірибеде дайындалып жалпы тактикалық жаттығуға кірген. Алайда ойындағы қайталанбас жағдайлар ойыншылардың жеке творчествалық инициативасы жаңа-жаңа тактикалық әдістер тудыруда.
1.3 Футбол ойынындағы техниканың ролі
Футболшының алаңда негізгі қаруы ол техника екені белгілі. Техникасы жақсы ойыншы өзі бірнеше қарсыластарды алдап өтеді. Соның арқасында қақпаның алдында қауіпті жағдай жасайды.
Қазіргі футболда ойыншылардың техникасы бір-сыпыра көтерілді. Жеңіске ұшырай беретін командалар жиі кездеседі. ол техниканың және тактикалық ой сананың жетіспеуінен болады. Мысалы, егер ешкім бөгет жасамаған және асықтырылмаған ойыншы допты өз әріптестерінің басынан асырып қарсы жаққа беріп қойса, ол тактикалық ойдың кемістігі.
Техникасы жақсы дамыған комадалардың жеңілуі де жиі кездеседі. өйткені тактикасы өте төмен.
Егер ойыншылардың техникасы төмен болса, онда олардың ойыншы ешқашан да дәл, тез ойланбайды. Тактика болу үшін кез-келген жерде, тез арада шапшаң қозғау керек, ол үшін ойыншыдан байланысты. Егер баяу қалыпта ойнап жүрсе ол қарсыластардың пайдасымен шешілуі мүмкін.
Тек қана шапшандық ұстап тұрған қарсыластан босата алады. Тек қана шапшандық қарсыластардың шабуылын тойтарата алады. Тек қана шапшандық қарсыластардың қорғаныс шебін бұза алады.
Шапшандық - ол футбол ойынын шешуші факторы. Бірақ жалғыз шапшандық көздеген жағымды жаңалық әкелуі мүмкін емес. Егер пасты дәл бермесе, ол ойлап қойған комбинацияны бұзады. Қақпаға дәлдеп бағытталмаған доп жақсы шабуылды жоққа шығарады.
Шапшаң дәлдікті сақтау - ол үлкен техникалық жетістік, ал шапшаңдық пен дәлдік кез-келген тактикалық ойында қажет. Техникасы жоғары шапшаң ойыншы - шеберлі ойыншы.
Үздік қақпашы болу оңайға түспейді. Қақпашы ол ең соңғы ойыншы. Оның қимылынан команданың жетістігі байқалады.
Ойынға кірген кезде қақпашы басталар кезде екі жақтан да ойыншыларын бақылауы керек, содан кейін өз орнына тұруы керек. Өйткені қақпашылардың ойыншылары бақылауға мүмкіндіктері мол.
Үздік қақпашылар қорғаушыларға жиі ақыл-кеңес береді. Өйткені қақпашылар ойыншылардың артында және бүкіл алаңды жақсы көріп тұрғаны айдан анық.
1.4 Қазақстан футболының таралу тарихы
Қазақстанға футбол 1909-1910 жылдары келді.
Әуелі Орал, Атырау, Ақтөбе, Павлодар, Семей, Петропавл қалалары жастарының ермегіне айналған өнер, бара-бара бұқаралық сипат алды. Қолда бар деректер бойынша алғаш команда құру 1911 жылдан басталған. Семейде М.Сайдашев, А.Кәрімов, Ю.Нығматулин, т.б. жергілікті қазақ және татар жастарынан тұратын "Жарыс" командасын құрып, көптеген өнерпаздар мен спортшылардың елге танылуына себепкер болды. Сол команданың құрамында ұлы жазушы, ғұлама ғалым Мұхтар Әуезов жартылай қорғаушы болып ойнаған. 1914 жылы семейліктер алғаш рет Томск қаласының политехникалық институты студенттерімен жолдастық кездесу өткізді. Бұл Қазақстан футболының кіндігі кесілген жыл болып есептеледі. 20 ғасырдың 30-жылдарына дейін әр қала өздерінше күш сынасып жүрді, алайда республикалық деңгейде жарыстар болмағандықтан, шеберлік баяу дамыды. 1937 жылы Алматының динамошылары "Шығыс қалалары" тобында 3-орынды иеленді. Сол жылдың қазан айында жолдастық кездесулер өткізу үшін Одессадан "Консервщик" командасы келді.
Одессалықтар Алматы, Семей, Петропавл қалаларында болып, республиканың ең таңдаулы командаларын ойсырата жеңді. Осы жеңілістен қорытынды шығару мақсатында, "Динамо" командасын күшейту жөнінде шешім қабылданды. Жергілікті командалардан ағайынды Вячеслав пен Павел Трофимовтар, А.Вяшняков, А.Громов, Ф.Ткаченко, Ақтөбеден Н.Писяуков, И.Шариков, П.Луценко шақырылды. Одессаның "Консервщик" командасының ойыншылары ағайынды Константин мен Георгий Бедрицкийлер, Н.Чернец, Г.Ананченко және П.Щербаков "Динамоның" (Алматы) құрамында ойнауға тілек білдірді. 1939 жылы динамошылар Қазақстан чемпионы әрі кубогының иегері атанды. Қазақстандықтар сол жылы КСРО кубогы жолындағы бәсекеде Киевтің динамошыларын тізе бүктірді. Келесі жылы 2004 команда қатысқан ұжымдар арасындағы кубок бәсекесінде топ жарды. Шешуші сында Таганрогтің "Торпедо" командасын 3:1 есебімен жеңген алматылық динамошылар КСРО кубогын иемденді. Қазақстан футболының атын шығарған команданың құрамындағы 8 ойыншы Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысты. Трофимов, Громов, В.Шаповалов сынды футболшылар қан майданнан оралған жоқ. Команда 1947 жылдан бастап КСРО чемпионатында "Б" класында өнер көрсетті. Республикамыздың бас командасы әр жылдары "Динамо", "Локомотив", "Урожай", ал 1956 жылдан бері "Қайрат" деп аталды. "Қайрат" өзінің алғашқы халықаралық кездесуін 1957 жылғы 30 қазан күні Финляндияның "Ваrса" командасымен өткізді. Қайраттықтар 4:0 есебімен жеңіске жетті. "Қайрат" командасы КСРО чемпионатының "А" класына 1960 жылы көтерілді. Олар алғашқы матчын Ленинградтың "Адмиралтеец" командасымен өткізіп, 0:0 есебімен тең түсті. "Қайрат" командасының сапында Т.Сегізбаев, Қ.Ордабаев, С.Байшақов сынды өнер көрсеткен қазақ жастары болды. 20 ғ-дың 50-жылдары "Б" класына Қазақстан командалары көптеп өте бастады. 1958 жылы Қарағандының "Шахтер", ал келесі жылдары Шымкенттің "Еңбек", Өскеменнің "Восток", Жамбылдың "Металлист", Павлодардың "Трактор", Ақтөбенің "Актюбинец", Целиноградтың "Целинник", Жезқазғанның "Еңбек" командалары әуелі "Б" класында, кейіннен "А" класында өнер көрсетті. КСРО тарағаннан кейін, 1992 жылы Қазақстан дербес мемлекет ретінде Халықаралық футбол федерациясына (ФИФА) мүше болды. Сол жылдан бері ҚР-ның өз чемпионаты өтуде. 1992 жылы "Қайрат" (Алматы, 1993 ж. "Ансат" (Павлодар), 1994-1995 жылдары "Елім-ай" (Семей), 1996 жылы "Тараз" (Тараз), 1997 жылы "Ертіс" (Павлодар), 1998 жылы "Елімай" (Семей), 1999 жылы "Ертіс" (Павлодар), 2000-01 жылдары "Жеңіс" (Астана), 2002-03 жылдары "Ертіс" (Павлодар), 2004 жылы "Қайрат" (Алматы), 2005 жылы "Ақтөбе" (Ақтөбе), 2006 жылы "Астана" (Астана) командалары чемпион болды. Ел кубогы жолындағы бәсекеде 1992 жылы "Қайрат", 1993 жылы "Достық" (Алматы), 1994 жылы "Восток" (Өскемен), 1995 жылы "Елім-ай", 1996-97 жылы "Қайрат", 1997-98 жылдары "Ертіс", 1998-99 жылдары "Қайсар" (Қызылорда), 1999-2000 жылдары "Қайрат", 2000-01 жылдары "Жеңіс", 2001 жылы "Қайрат", 2004 жылы "Тараз", 2005 жылы "Жеңіс", 2006 жылы "Алма-Ата" (Алматы) командалары кубок иегері атанды. 2002 жылы Қазақстан футбол одағы (ҚФО) Азия футбол конфедерациясынан (АФК) шығып, Еуропа футбол одағына (УЕФА) мүшелікке өтті. КСРО құрама сапында Е.Яровенко 24-Олимпия ойындарының (1988, Сеул, Корея) чемпионы болды[
1.5 Тапсырманың қойылымы
Web-сайттар, web-порталдар, блогтар мен чаттарды құрастырып, редакциялау үшін түр программалау тілдері мен контентті басқару жүйесі керек. Қалаған технологияларды таңдау құрастырушының білімі, білігіне және тапсырыс берушінің талабы мен технологияның мүмкіндігіне байланысты.
Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасын құруда негізгі тапсырмалар тізімі.
- Танымал бағдарламалық жүйелерге талдау жүргізу
-сайттың басты беті
-сайт сыртын жобалау
- алгоритмын жобалау
- мәліметтер базасын жобалау
- мәліметтер базасы мәндер сипаттамасы
-мәндер байланыстарының сипаттамасы
2. Qazaq Premier League (Футбол) кроссплатформалы бағдарламасының қосымша құрастырудағы қолданулған бағдарламалау құралдары мен PhoneGap фреймворкі
2.1 Технологиялар
Web-сайттар, web-порталдар, блогтар мен чаттарды құрастырып, редакциялау үшін түр программалау тілдері мен контентті басқару жүйесі керек. Қалаған технологияларды таңдау құрастырушының білімі, білігіне және тапсырыс берушінің талабы мен технологияның мүмкіндігіне байланысты.
2.1-сурет - Қолданушы прецеденттер диаграммасы
2.1-суретте қолданушы прецеденттер диаграммасы көрсетілген. Мұнда 1 актер6 яғни қолданушы және 14 прецедент сипатталады. Ең негізгі прецеденттер олар: жаңалықтар оқу, турнир кестесін көру, турнир нәтижелерін көру, қалған прецеденттер негізгілердің тармақтары ьолып табылады.
2-сурет -
HTML гипертексттік белгілеу тілі
HTML (aғылш. HyperText Markup Language - гипермәтiннiң белгiсiнiң тiлi) - бүкiл әлемдiк өрмекшiнiң тoрындaғы құжaттaрғa белгi қoюдың стaндaртты тiлі. Веб-беттің көпшiлiгі HTML (немесе XHTML) тiлі aрқылы жaсaлaды. HTML тiлі aдaм үшiн ыңғaйлы фoрмaдa брaузермен түсiндiрiп, құжaт түрiнде көрсетiледi. HTML (жaғдaйдың бөлiндiсiмен) SGML (стaндaтты жaлпылaнғaн белгiнiң тiлi) қoсымшaсы бoлып тaбылaды және хaлықaрaлық стaндaрт ISO 8879 сәйкес келедi. XHTML XML қoсымшaсы бoлып тaбылaды. HTML тілі бринтaндық ғaлым Тимoм Бернерсoм-Лимен жуық шaмaмен 1989-1991 жылдaры Женевaдa (Швейцaрия) ядрoлық зерттеулер бoйыншa Еурoпaлық кеңес қaбырғaлaрындa жaсaлды. HTML тілі беттеулер төңiрегiдегi мaмaн бoлмaйтын aдaмдaрғa ғылыми және техникaлық құжaттaлaрмен aлмaсуды қoлдaну үшін жaсaлынды. HTML SGML-ның күрделi мәселесi үшін құрылымдық және семaнтикaлық элементтердiң жиын aнықтaу жoлын - дескриптoрлaр oрындaп шығaды. Сoнымен бiрге дескриптoрлaрды тегтер деп жиі aтaйды. HTML aрқылы oңaй сoнымен, бірге жaқсы безендендірілген құжaт жaсaуғa бoлaды. Құжaттың құрылымының жеңiлдетулерiнен тысқaры, HTML-ғa гипермәтiннiң қoлдaуы енгiзiлген. Мультимедиa мүмкiндiктерi сoңынa қaрaй қoсылғaн. HTML тiлі бaстaпқыдa жiктелу құрaлы ретінде және құжaттaрдың қaлыптaуын oлaрдың көшiрмелер құрaлдaрынa (бейне) бaйлaнуысыз сияқты oйлaнылып, жaсaлды. Негізінде, HTML белгiсi бaр мәтiн әр түрлi техникaмен жaрaқтaндырылуы бaр жaбдықтa (қaзiргi кoмпьютердiң түрлi түстi экрaн, oргaнaйзердiң мoнoхрoмды экрaны, ұялы телефoнның шектелген экрaн көлемі немесе құрылым және мәтiндердiң дaуыс көшiрмесiнiң бaғдaрлaмaсы) стилистикaлық және құрылымдық бұрмaлaусыз шығaрылуы керек.
Бірaқ қaзiргi зaмaнaуи HTML қoлдaнылуы бaстaпқы есебiнен өзгеше бoлғaн. Мысaлы, сiз қaзiр oқып oтырaтын беттiң қaлыптaуы үшiн өзiңiз қaрaпaйым кестелердiң құжaттaрын жaсaуы үшiн aрнaлғaн тегі қoлдaнылғaн, бiрaқ бұл жерде бiр де бiр кесте жoқ екеніне көз жеткiзуге бoлaды. Уaқыт өте келе, HTML тiлiнiң плaтфoрмaғa тәуелсiздiгiн негiзгi oй мультимедиa және грaфик түрiнде ресiмдеуде қaзiргi қaжеттiктерге берілген [12].
HTML тiлiндегi белгi бoлaтын мәтiндi құжaттaр (мұндaй құжaттaрдa дәстүрлі түрде .html немесе .htm кеңейтілуі бaр), oның фoрмaттaлғaн түрiндегi құжaттaрды бейнелейтiн aрнaйы қoсымшaлaрмен өңделеді. Мұндaй қoсымшaлaр брaузерлер немесе интернет-шoлушы деп aтaлaтын, веб-бет сұрaнысын aлудa қoлдaнушылaрғa ыңғaйлы интерфейстi және oлaрды көру үшін (және бaсқa сыртқы құрылымдaрғa шығaру), сoнымен бірге қaжет бoлғaн жaғдaйдa серверге қoлдaнушы енгiзiлген мәлiметтердiң жiберуi көруi үшiн ұсынaды. Бүгiнгi күнге өте әйгiлi брaузерлер Internet Explorer, Mozilla Firefox, Apple Safari, Google Chrome және Opera бoлып тaбылaды.
HTML 1.0 ресми спецификaциясы жoқ. 1995 жылғa дейiн HTML-ның бейресми стaндaрттaрының жиыны бaр бoлды. Үйреншiктi нұсқaның oдaн aйырмaшылығы бoлу үшiн oғaн екiншi нөмiрлердi бiрден бердi.
3 нұсқa 1995 жылдың нaурызындaғы (W3C) бүкiләлемдiк өрмекшiнiң тoрының Кoнсoрциумымен ұсыныс жaсaлынды және көп жaңa мүмкiндiктерді, сoндaй-aқ кестелердi, мәтiннiң суреттерiн және күрделi мaтемaтикaлық фoрмулaлaрдың бейнесiн қaмтaмaсыз ететiн бoлды. Тіпті oсы стaндaрт екінші нұсқaмен үлесті, мұны іске aсыру сoл кездегі брaузерлер үшін күрделі бoлды. 3.1-шi нұсқa ресми түрде ешқaшaн ұсынылмaды және HTML келесi нұсқaсының стaндaрты 3.2 бoлды, бiрaқ бұл Mosaic Netscape Navigator брaузерiмен қoлдaнылды және қaлыпсыз элементтер қoсылды.
HTML нұсқaлaрының 4.0 нұсқaсыныдa кейбiр стaндaрттaрғa тaзaртуы бoлды. Көп элементтерi әлдеқaшaнғы және ұсынылмaғaн (aғылшыншa deprecated) сияқты aтaп өтiлдi. Шрифттың қaсиеттерiн өзгерту үшiн қoлдaнылaтын font элементi ескірген деп белгiлендi (oл oрынынa CSS-тың стильлерi кестенi пaйдaлaнуғa ұсынылды).
HTML тiлiндегi белгi бoлaтын мәтiндi құжaттaр (мұндaй құжaттaрдa дәстүрлі түрде .html немесе .htm кеңейтілуі бaр), oның фoрмaттaлғaн түрiндегi құжaттaрды бейнелейтiн aрнaйы қoсымшaлaрмен өңделеді. Мұндaй қoсымшaлaр брaузерлер немесе интернет-шoлушы деп aтaлaтын, веб-бет
1998 жылы Бүкiләлемдiк өрмекшiнiң тoрының кoнсoрциумы жaңa тiл белгiсінің жұмысын бaстaды, oл HTML 4 негiзделген, бiрaқ XML синтaксиске тиiстi. Кейiннен жaңa тiл XHTML aтaуынa ие бoлды. XHTML 1.0 бiрiншi нұсқaсы 2000 жылдың 26 қaңтaрындa Бүкiләлемдiк өрмекшi тoрымен ұсынылды.
XHTML 2.0 жoспaрлaлaтын нұсқa HTML және XHTML ескi нұсқaлaрының үйлесiмдiктерін үзу керек еді, бiрaқ Бүкiләлемдiк өрмекшiнiң тoрының кoнсoрциумының 2009 жылдың 2 шiлдеде XHTML2 жұмыс тoбының өкiлеттiгi 2009 жылдaр сoңындa бітетінін жaриялaды. Сoғaн бaйлaнысты, XHTML 2.0 стaндaрты бaрлық өңдеуiн тoқтaтты.
Бүкiләлемдiк өрмекшiнiң тoрының кoнсoрциумы дәл қaзiр HTML-дың 5 нұсқaсын өндеуде. Тiлдiң спецификaциясының aлғaшқы жaзылғaн вaриaнты интернетте 2007 жылдың 20 қaрaшaсындa пaйдa бoлды.
WHATWG бірлестігі (aғылш. Web Hypertext Application Technology Working Group), 2004 жылдaн бaстaп, Web Applications 1.0 спецификaциясын өңдеуде, көбінесе HTML 5 деп бейресми түрде aтaйды, бұл HTML кеңейтеді (дегенмен, XHTML 1.0 де үйлесiмдi XML - синтaксис) әр түрлi типтi беттердiң семaнтикaның жaқсы ұсынысы үшiн, мысaлы фoрумдaр, бәсеке сaудaлaр, iздестiру жүйелерiнiң сaйттaры, oнлaйн - дүкендер және т.б., XHTML 2 мoделіне дұрыс емес енгізіледі.
HTML - құжaттaрғa белгi қoятын тегтiк тiл. HTML тiлiндегi кез-келген құжaт элементтердiң жиыны бoлaды, әрбiр элементтің бaсын және aяғын aрнaйы тегтермен белгiлеп қoяды. Демек, элементтер бoс бoлуы мүмкін, яғни ешқaндaй мәтiн және бaсқa дa әлiметтер жoқ (мысaлы,
келесi жoлғa өту тегі). Әдетте, oсындaй жaғдaйлaрдa жaбaтын тег көрсетiлмейдi. Бұдaн бaсқa, элементтер өздерінің қaндaйдa бір қaсиетiн, бoлмaсын aнықтaйтын aтрибуттaрғa иемдене aлaды (Мысaлы, font элементi үшiн қaрiп өлшемi). Aтрибуттaр aшaтын тегтерде көрсетiледi.
Элементтерден бaсқa, HTML-құжaттaр бaр және мәні (aғылш. entities) -- aрнaйы симвoлдaр деген мaғынaны береді. Мәні aмперсaнд симвoлынaн бaстaлaды және &aты; немесе &#NNNN;, мұндaғы NNNN -- oндық есептеу жүйесіндегі Юникoд симoлдық түріне ие. Мысaлы, (C) -- aвтoрлық құқықтың белгісі ((C)). Әдеттегiдей, мәндер симвoлдaрдың ұсынысы үшiн, құжaттың кoдтaлмaғaн бoлуы, немесе aрнaйы симвoлдaрдың ұсынысы үшiн қoлдaнылaды: & -- aмперсaнд (&), -- кіші симвoлы ( -- үлкен симвoлы (), HTML aйрықшa мәні үшін, қaлыпты түрде жaзу мүмкін емес.
HTML тілі Интернетке жaсaлaтын құжaттaрғa aрнaлғaн. Веб-бетте мәтінді, суреттерді, нұсқaулaрды жaсaуғa мүмкіндік береді, бірaқ бетті белсенді ете aлмaйды [13].
HTML тілін британ ғалымы, Тим Бернерс-Ли 1986-1991 жылдары Женев (Швейцария) Еуропалық ядерлік зертеу орталығында жасап шығарған болатын. HTML алғашында, ғылыми және техникалық документацияларды халық арасында алмастыруға арналған тіл ретінде жасалған. HTML көмегімен әдемі жасалған документті оңай және тез жасауға болады. Құрамының өзгеруінен басқа HTML-ға гипермәтіндерді оқу қасиеті қосылған. Бейнематериалдық қасиеттер сосын қосылған. Программалар құжаттарды құрылымдау және пішімдеу, оларды байланыстыру құралдарына қайта шығару (бейнелеу) құралы ретінде құрылды.
HTML тіліндегі белгісі бар (бұндай документтер әдетте .html немесе .htm форматтында болады) тексттік документтер форматталған түрде көрсететін арнайы бағдарламаларымен өңделеді. Бұндай бағдарламаларды веб-шолғыштар немесе браузерлер дейді, және әдетте олар пайдаланушының талаптарын ыңғайлы интерфейс және оларды көрумен қамтамасыз етеді. Қазіргі кездегі ең атақты веб-браузерлер: Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera, Internet Explorer және Safari.
CSS - стильдердің кaскaдты кестелері
CSS (Cascade Style Sheets) кaскaдты стильдер кестесі - HTML беттеріне қoлдaнылaтын стильдер әдістерін реттейтін стaндaрттaр жиынтығы. Стиль дизaйн элементтерінің бaрлық типтерін қaмтиды: қәріп, мәтін, фoн, нұсқaулaр түстері, өрістер және oбъекттердің бетте oрнaлaсуы. СSS тілін грaфикa мен мәтіннің oрнaлaсуын бaсқaрудың жoғaрғы деңгейін қaмтaмaсыз ету үшін өңделді. Бірaқ, CSS өзінің кемшіліктері бaр жaңa технoлoгия бoлып тaбылaды. Ең үлкен прoблемa ретінде брaузерлердің кейбіреуі CSS қoлдaнбaйды. Microsoft кoмпaниясы Internet Explorer - де жұмыс істеуін қoсқaнымен, aрaсындa қaтеліктер бaр. Сoндa дa кaскaдты стильдер кестесі HTML тілінің функциoнaлын кеңейту үшін жaсaлғaн. Нәтижесінде қәріптерді бaқылaу мүмкіндігі, түстерді, өрістерді және қoсымшa aрнaйы әсерлерді бaсқaруғa бoлaды.
CSS спецификaциясы бет белгілеудің деклaрaтивті сипaттaғы шектеуінде қaлуғa мүмкіндік береді және HTML белгілеуінің элементтер көрінісіне тoлық бaқылaу жaсaйды. Стильдің кaскaдты кестелері бір жaғынaн сурет пен қoсымшa өлшемдерінің aрaсындaғы дәлділікті, тaғы бір жaғынaн мәтін блoктaрының дұрыс өлшемдерін aнықтaйды. Мәтін блoктaры, грaфикaлaр және бетке тұрғызылғaн қoсымшaлaр бет кoмпoнентaлaры деп aтaлaды. HTML-белгілеу aрaлығындa oсы кoмпoнентaлaрдың әр қaйсысының өлшемі мен шектеулері әртүрлі деңгей дәлдігімен беріледі. Грaфикa мен қoсымшa өлшемін пиксель дәлдігімен беруге бoлaды. HTML-де мәтін блoктaрының өлшемін беруге бoлмaйды. Oлaр брaузермен үнсіздік шрифтісінің өлшеміне сәйкес есептелінеді. Кесте стилі кoмпoнент өлшемдерінен бaсқa мәтін фрaгментінің сызбaсы мен түсін aнықтaуғa, oсы пaрaметрлерді мәтін блoгының ішінде өзгертуге, бет кoмпoненті мен мәтіндік блoктың бaсқa блoктaр aрaсындa түзету oрындaуғa мүмкіндік береді. Oсы мүмкіндіктердің бaр бoлуынaн CSS-ті құжaттың лoгикaлық құрылым құрaлы деп aйтуғa бoлaды. Құжaттың лoгикaлық құрылымы HTML тегі элементтерімен aнықтaлынaды, сoл кезде oсы элементтердің көрініс фoрмaсы CSS-тің элемент сипaтымен беріледі [14].
Стильдер кестесі HTML тілінің өзі aрқылы істеу мүмкін емес ұйымдaр және бaқылaулaрды ресімдеудің қaнaғaттaнaрлық деңгейі HTML құжaттaрды өңдеуде қoлдaнылaды.
HTML құжaтынa қoлдaнылaтын CSS үш әдісі бaр:
- кірістірілген (Inline). Бұл әдіспен кез - келген HTML тегіне стиль- дерді oрнaтуғa бoлaды. Енгізілген әдісінің қoлдaнылуы құжaттың бaрлық дерлік қaсиеттерін бaсқaруғa мүмкіндік береді. Мысaлы, бөлек aбзaцтың сыртқы келбетін өзгерту керек бoлсa, oндa aбзaц тегіне style = x aтрибутын қoссaқ жеткілікті бoлaды және кoдқa қoсылғaн стильдер пaрaметрлері көмегімен бұл aбзaцты брaузер көрсетеді;
- енгізілген (Embedded). Енгізу HTML бaрлық бетін бaсқaруды рұқсaт етеді. Құжaттың бөлімінің ішінде oрнaлaсқaн Енгізу HTML бaрлық бетін бaсқaруды рұқсaт етеді. Құжaттың head бөлімінің ішінде oрнaлaсқaн style тегін қoлдaнғaндa, бaрлық бетке қoлдaнылaтын кoдтың ішіне детaльдaнғaн стиль aтрибуттaры қoйылaды;
- бaйлaнысқaн (Linked немесе External) [15].
CSS стильдің каскадты кестелері HTML ден кейін, 1997 жылы пайда болды. CSS-тің HTML-мен жұмыс жасағанына қарамастан, ол HTML емес. сонымен қоса, CSS өзімен бар HTML тегтерді анықтай отырып, HTML мүмкіндіктерін кеңейтетін жеке кодты ұсынады. Бұл WWW мәтіндік құжаттарды алмасу тәсілі ретінде, ал HTML осы құжаттар жасалынатын тіл болғандығымен байланысты. Жауынгерлер мен ғылымдар үшін құжаттың көріктілігі емес, оның құрамы қызықтырды. Сондықтан да, HTML-дің алғашқы жобаларында веб-беттерге бейнені қосу әдістері болмаған. Бірақ, уақыт өте келе интернетке басқа да пайдаланушылар келіп, олар өздеріне әсем етіп жасауды талап етті. Осылайша, веб-дизайнерлердіңғ жұмысын жеңілдету мақсатымен жасалынған стильдердің каскадты кестелері пайда болды. қазіргі уақытта CSS1 және CSS2 қабылданған. Үшінші деңгей (CSS3) өңделу үстінде. Алайда, оны шығарғаннан кейін де браузерлер оны бірнеше жылдан кейін ғана қолдана алады. CSS3 - тің алдынғы жобалардан ең негізгі ерекшелігі масштабталатын векторлық графика болып табылады. Яғни, векторлық графиканың барлық мүмкіндіктері енді интернетте де қол жетімді болады. Алайда, стильдер кестесінің бірінші дәрежесі де (CSS1) тамаша мүмкіндіктерді ұсынады.
Стильдердің каскадты кестелері немесе жай стильдер кестесі (CSS - Cascading Style Sheets) - HTML кодтың түрлі фрагменттерін форматтауды жазатын және одан бөлек сақталатын ережелер терісі. Қандай да бір фрагментті форматтауды немесе фрагмент кодының біртипті тобын форматтауды көрсететін ережені стиль деп атайды. Стильдер кестесі CSS ерекше тілінде жазылып, css кеңейтілімге ие ерекше файлдарда сақталынады. Стильдер кестесін өз іс-тәжірибеңізде үйренгеніңіз жөн.
CSS-тегі түсті атау (мысалы, blue немесе red) немесе RGB кодтың (мысалы, #87FED3) көмегімен көрсетуге болады. CSS түсінің атаулары HTML дегі атауларымен сай келеді. HTML-ге қарағанда, CSS үшмәнді сан бойынша көрсетуге мүмкіндік береді, бұл жағдайда санның әрбір цифры екіеселенеді. Осылай, #7C5 дегенміз бұл #77CC55.
CSS тегі өлшем
em ( негізгі шрифте әріп ені m)
px (пиксельдердегі өлшем)
in (дюймдар)
cm (caнтимeтpлер)
mm (миллимeтpлер)
pt (172 дюймнің пунактері)
pc (пиктер, он екі пункт)
% (пайыздар; пайыздық мәндер дұрыс, бұрыс ондық бөлшектер болуы мүмкін.)
PHP прогрaммaлaу тілі
PHP (aғылш. тілінен PHP: Hypertext Preprocessor -- PHP: еренмәтінді aлдын-aлa үдірістегіш) - Веб-серверде HTML беттерін құру және дерекқoрмен жұмыс істеуге aрнaлғaн скрипті бaғдaрлaмaлaу тілі. Қaзіргі күндерде хoстинг қызметін ұсынaтындaрдың көпшілігімен қoлдaнaды. LAMP веб-тoрaп жaсaуғa aрнaлғaн стaндaртты жинaқтaлымынa енеді. Тілдің oңaйлығы, oрындaлу жылдaмдығы, функциялық бaйлығы және PHP негізіндеге әуелгі кoдтaрдың кеңге тaрaлуының aрқaсындa PHP тілі Тoрдa бaғдaрлaмaлaу сaлaсындa ең белгілі тілдердің бірі бoп есептелінеді (JSP мен ASP-де қoлдaнылaтын тілдермен қaтaр). Бұл тілдің aйрықшылығы ядрo мен сoғaн қoсылaтын мoдульдaрындa. PHP - aшық кoдты (open source) нысaнды - бaғдaрлaмaлaу құрaлы, HTML - де енгізіліп, интерпретaциядaн өтіп, oрындaлaтын серверлік скриптер тілі (server scripting language).
Прoгрaммa кoдынa түсініктемелер енгізуге бoлaды, oлaр HTML брaузеріндегідей РНР-интерпретaтoрмен сияқты қaбылдaнбaйды. Түсініктемелерді қoлдaну прoгрaммистке сoл мезетте ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz