Қан айналымның бұзылуы

Жоспар
Кіріспе

1 Веналық толыққандылық (гиперемия)
2 Қаназдық немесе ишемия
3 Лимфаның іркілуі немесе лимфа тамырларының

Нақты бір жер арқылы уақыт бірлігінде өтетін артериялық қан мөлшері көбейеді.
Артериялық толыққандылықтың жергілікті түрлері
1. Ангионевроздық (нейропараличтік) гиперемия . Тамырды кеңейтетін нерв тым тітіркенгендіктен немесе тамырды тарылтатын нервтің параличінен дамиды.
2. Коллатеральдық гиперемия. Қан ағысы негізгі артериялық тамырда тежелген кезде (тромбоз, эмболия) қанның айналма тамыр (коллатерал) арқылы ағысы үдей түседі.
3. Анемиядан кейінгі (постанемиялық) гиперемия. Тамырды қысып немесе бітеп тұрған себепті (ісікті, лигатураны, жиылған сұйықтықты, тромб, т.б.) жойғаннан кейін күрт дамиды. Тамыр жыртылу қаупі бар.
4. Вакаттық гиперемия Барометрлік қысым төмендегенде дамиды. Жалпы вакаттық гиперемия. Сүңгурлер кессондық жұмыс атқарған кезде, ғарышкерлерде газды эмболия дамуы мүмкін. Жергілікті вакаттық гиперемия. Мысалы, медициналық банканы қойғанда.
5. Қабынулық гиперемия
Артерия-веналық жыланкөздегі гиперемия. Артерия мен вена қабырғалары тесіліп жалғасқанда дамиды. Мысалы, жарақаттан.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Дәріс № 5
Тақырып: Қан айналымның бұзылуы
Артериялық толыққандылық (АТ) - артериялық қан көп келіп, мүшеде немесе тінде қан мөлшері көбейе түсетін процесс.
Артериялық толыққандылық : жалпы, жергілікті
Жалпы түрі. Айналымдағы қанның көлемі (гипертония) немесе эритроциттер саны (эритремия) арта түсіп, мүшедегі және тіндегі қан көлемі көбейеді.
Жергілікті түрі. Нақты бір жер арқылы уақыт бірлігінде өтетін артериялық қан мөлшері көбейеді.
Артериялық толыққандылықтың жергілікті түрлері
1. Ангионевроздық (нейропараличтік) гиперемия . Тамырды кеңейтетін нерв тым тітіркенгендіктен немесе тамырды тарылтатын нервтің параличінен дамиды.
2. Коллатеральдық гиперемия. Қан ағысы негізгі артериялық тамырда тежелген кезде (тромбоз, эмболия) қанның айналма тамыр (коллатерал) арқылы ағысы үдей түседі.
3. Анемиядан кейінгі (постанемиялық) гиперемия. Тамырды қысып немесе бітеп тұрған себепті (ісікті, лигатураны, жиылған сұйықтықты, тромб, т.б.) жойғаннан кейін күрт дамиды. Тамыр жыртылу қаупі бар.
4. Вакаттық гиперемия Барометрлік қысым төмендегенде дамиды. Жалпы вакаттық гиперемия. Сүңгурлер кессондық жұмыс атқарған кезде, ғарышкерлерде газды эмболия дамуы мүмкін. Жергілікті вакаттық гиперемия. Мысалы, медициналық банканы қойғанда.
5. Қабынулық гиперемия
Артерия-веналық жыланкөздегі гиперемия. Артерия мен вена қабырғалары тесіліп жалғасқанда дамиды. Мысалы, жарақаттан.
Веналық толыққандылық (гиперемия)
мүшеге немесе тінге келетін қанның мөлшері қалыпты немесе аз болып, қанды алып кету азаяды.
Веналардағы гиперемиядан, қан іркіліп, гипоксия дамып, веналар мен капиллярлар кеңейіп, базал мембраналарының өткізгіштігі артып, эритродиапедез байқалады.

:: Веналық жергілікті толыққандылық Белгілі бір мүшедегі немесе тіндегі вена бітелгенде (тромб, эмбол) немесе сыртынан қысылғанда (ісік, жиналған сұйықтық) қанды алып кету азаяды .
:: Веналық жалпы толыққандылық.
Өкпе немесе жүректің патологиясынан жүрек-тамыр қызметі жедел немесе созылмалы жеткіліксіз болғанда дамиды.
:: Жергілікті веналық толыққандылық жедел
:: созылмалы
Себептік түрлер:
1. Обтурациялық - вена бітелгенде (тромб, эмбол).
2. Компрессиялық - вена сыртынан қысылғанда (ісік, жгут, тыртық).
3. Коллатеральдық - негізгі тамырлар арқылы қанның ағысы тежелгенде (порталық гипертензия, цирроз, варикоз).
Созылмалы гипоксия - гистогематика-лық бөгеннің зақымы - капиллярлар қабырғасы өткізгіштігінің артуы - плазма ағып (плазморрагия) сіңу, сулану - стаз - диапедездік қанды дақтар - дистрофиялық және некробиоздық өзгерістер + гемосидероз - атрофия және склероз
Созылмалы жалпы веналық толыққандылық
Дамуы себебі - жүрек қызметінің созылмалы жеткіліксіздігі.
Мысалы: жүрек кемістігі, жүректің ишемиялық ауруы, созылмалы миокардит, кардиомиопатия, эндокардтың фиброэластозы, т.б.
Жалпы веналық созылмалы толыққандылықтың патоморфологиясы
:: Өкпенің қоңыр индурациясы
:: ( гемосидероз, склероз);
:: Мускат бауыр (ақыры цирроз);
:: Цианоздық қатты талақ;
:: Цианоздық қатты бүйрек.
Қаназдық немесе ишемия
( грекше: ischo - бөгеу, тоқтату) деп қан келудің жеткіліксіздігінен тканьдерде, органдарда, дененің түрлі бөліктерінде қанның азайюын атайды. Бұл ұғым қанның көлемінің жеткіліксіздігінен де, толық қансырауды да қамтиды.
Ишемияланған ткань бозарып, болжырайды, оның температурасы төмендейді. Қаны азайған орган кішірейіп, капсуласы (сыртқы қабығы) бүріседі. Қаназдықта байқалатын қандай да болмасын өзгерістер гипоксия, немесе аноксиядан, яғни оттегі тапшылығынан.
Жедел ағымды қаназдыққа әдетте дистрофиялық және некроздық өзгерістер орын алады;
Қаназдықтың түрлері:
1)Ангиоспазмдық қаназдық - түрлі тітіргедіргіштердің әсерінен артерияларының спазымының салдары
2) обтурациялық қаназдық артериялардың саңылауын тромб немесе эмбол бітегенде.
3) Компрессиялық қаназдық артериялар ісініп, жалқықпен, серіппелі жіппен, лигатурамен қосылғанда пайда болады.
4) Қанды қайта бөлісудің (перераспределение) салдарынан дамитын ишемия қанның көп мөлшері дененің қан азайған жерлеріне лап қойғанда байқалады. Бұған іш қуысындағы сұйықтықты шығарғанда, мида дамитын ишемия
Жедел қаназдықпен инфаркта дамитын өзгерістерді электрондық микроскоппен және гистохимиялық тәсілдермен зерттеп жинаған деректерге сүйенсек, жедел ағымды ишемияны инфаркталдылық (некрозалдылық) күй деп бағалаған жөн. Ұзақ мерзімді қаназдықтан паренхималық элементтер семіп, фибробласттардың коллагентүзгіштік қабілеті жанданып, склероз дамиды.
Қан ағу (геморрагия)
деп қанның қан тамырларынан, жүректен ішкі немесе сыртқы ортаға шығуын айтамыз.
Қан ағудың негізінен үш түрлі себебі бар:
1) қан тамырларының жыртылып немесе жарылып кетуі;
2) қан тамырлары кемерінің іріп ыдырауы немесе жегіленуі;
3) диапездез.
Қан тамырларының жыртылып немесе жарылып кетуі денеге оқ тигенде және басқа да жарақаттарға байланысты кездеседі. Мысалы, адамды қйта тірілту (реанимация) кезінде сынған қабырғалар өкпені, бауырды жарақаттап, ол жерден қан ағады. Патологиялық өзгерістерге шалдыққан қан тамырлары да жарылуға бейім болады. Қолқаның атеросклероз, мерез салдарынан кеңіп кеткен жерлері (аневризма) жарылып, ауру жедел қансырап өлуі мүмкін. Қан тамырларының жарылуы гематома пайда болуына соқтырады. Егер жарылған тамыр мен гематома арасында байланыс сақталып қалса ол жерде жалған аневризма пайда болуы ықтимал, оны солқылдаушы (пульсирующая) аневризма деп атайды.
Қантамыр қабырғаларының іріп ыдырауы немесе жегіленуі күнделікті өмірде (практикада) көбірек кездеседі. Мысалы, асқазан жарасы сол жара түбіндегі қан тамырларды, жатырдан тыс жүктілік кезінде трофобласт элементтері жатыр түтігінің қан тамырларын зақымдайды. Қатерлі ісік туберкулез үрдістеріндегі некрозға байланысты қан тамырларының кемерлері жегіленіп кетеді, сөйтіп қан кетуге соқтырады.
Қан қан тамыры кемерінен диапедоз жолымен, оны бұзбастан, (негізінен капиллярлар арқылы) сыртқа шығуы мүмкін.
Диапедез құбылысы капиллярлар мен майда венулалардың өткізгіштік қасиетінің артып кеткенінде ғана болуы мүмкін. Бұл жағдай гипоксияға, әр түрлі авитаминоздарға байланысты, кейбір қан ұйытушы факторлардың тума жетіспеушілігінде (гемофилия және т.б.) байқалады.
Стаз
- майда қан тамырларды, негізінен капиллярда, қан айналамының баяулап барып, тоқтап қалуы.
Стаз әртүрлі химиялық (токсиндер), физикалық факторлардың қан тамырларына тікелей әсері нәтижесінде және инфекциялы инфекциялық - аллергиялық ауруларда дамиды.
Стаз алды кезеңде эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер бір - біріне жабысып, сладж - феномен пайда болады. Бұл құбылыс жойылмаған жағдайда қан әрекеті бүтіндей тоқтап, стаз дамиды.
Стаз дамуында қан айналу үрдісінің қанның реологиялық қасиеттері бұсылуының маңызы зор.
Стаз қайтымды үрдіс, бірақ стаз ұзақ уақыт сақталғанда жергілікті тіндерде некробиоздық, тіпті некроздық өзгерістер дамиды. Мысалы, іш сүзегінде стазға байланысты құлақтың сырғалық бөлігінде, мұрынның ұшында некроздың (кейде гангреналық) өзгерістер көрінеді.
Тромбоз
деп қанның қан тамырлары ішінде ұйып қалуын айтады. Ұйып қалған зат тромб деп аталады. Тромб қан тамырлар саңылауын тарылтып немесе бүтіндей тығындап, қан айналысына кедергі жасайды. Артериямен қан келмей қалғанда, ағзалар некрозға дейін болатын аса қауіпті өзгерістерге ұшырайды.
Тромбоздың негізінде физиологиялық құбылыс - қан ұю үрдісі жатады. Бұл организмнің қоршаған ортаға бейімделу реакцияларының ең бір маңызды түрі, себебі тамырлар жарақаттанғанда қан ағу тоқтамаса, организм сәл ғана жарақаттан қансырап өледі.
Тромбтың түрі, көлемі, пайда болу механизимдері әр түрлі. Кейде оның ұзындығы ондаған сантиметрге дейін жететін болса, кейде оны тек микроскоппен ғана көре аламыз.
Сыртқы көрінісіне, түсіне және құрамына қарап тромбтың төрт түрін ажыратады: 1) қызыл тромб; 2) ақ тромб; 3) аралас тромб; 4) гиалиндік тромб.
Қызыл тромб - көбінесе вена тамырларында кездеседі. Оның тез пайда болуына байланысты фибрин жіпшелері коапляция фазасында ағып жатқан қанның бүкіл элементтерін өз құрамына қосып алады. Сондықтанда қызыл тромб құрамы қалыпты жағдайдағы қан құрамына сәйкес келеді, яғни ол эритроцит, лейкоцит және тромбоциттерден түзілген.
Ақ тромб - фибрин, лейкоцит және тромбоциттерден түзіліп, негізінен артерия тамырларында кездеседі. Артерияда қан өте жылдам аққандықтан фибрин торларына тамырды шеттей ағатын қанның ең жеңіл элементтері тромбоцит пен лейкоцит қана ілінеді, сондықтан ақ тромбтың көлемі үлкен болмайды.
Аралас тромб. Оның құрамындағы ақ және қызыл тромб элементтері араласа орналасқандықтан түсі шұбар болады. Аралас тромбтың бас жағы ақ тромбтан, орта шені нағыз аралас тромбтан, ал аяқ жағы қызыл тромбтан түзілген.
Гиалинді тромб ең майда тамырларда, микроциркуляция арнасында кездеседі. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.