Жарнама қызметіне жалпы түсінік беріп, оның атқаратын қызметіне талдау

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

бет.

КІРІСПЕ . . . 3

1 ЖАРНАМА ҚЫЗМЕТІНДЕ БАСҚАРУ ШЕШІМДЕРІН ҚАБЫЛДАУ . . . 5

1. 1 Жарнамалық қызметтің рөлі мен мазмұны . . . 5

1. 2 Жарнама қызметін жіктеуде басқару шешімдерін қабылдау . . . 11

1. 3 Жарнама агенттіктерінің қызметі және жарнаманы жасау процесінде басқару шешімдерін қабылдау . . . 19

2 ҚАЗАҚСТАН КӘСІПОРЫНДАРЫНДА ЖАРНАМАЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАСҚАРУ ШЕШІМДЕРІН ЖАСАУ (Yellow Pages of Kazakhstan халықаралық баспа уйі мысалында) . . . 29

2. 1 "Yellow Pages of Kazakhstan"" халықаралық баспа үйінің шаруашылық қызметіне сипаттама . . . 29

2. 2 "Yellow Pages of Kazakhstan"" халықаралық баспа үйінің қаржы жағдайын талдау . . . 34

2. 3 "Yellow Pages of Kazakhstan" халықаралық баспа үйінің жарнама қызметінде басқару шешімдерін қабылдау ерекшеліктері . . . 43

3 ЖАРНАМА ҚЫЗМЕТІНІҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ БОЙЫНША БАСҚАРУ ШЕШІМДЕРІН ҚАБЫЛДАУ . . . 55

3. 1 Қазақстандағы жарнамалық нарықтың қазіргі жағдайын талдау . . . 55

3. 2 Жарнамалық қызметтің тиімділігін басқару . . . 62

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 69

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 71

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыста жарнама нарығы зерттелді. Соңғы жылдары Қазақстанда айтарлықтай саяси экономикалық және әлеуметтік өзгерістер болып жатыр. Мұндай жағдайда жақсы дамыған экономика және заңдық құрылым туралы сөз қозғауға әлі ертерек болып отыр. Кез келген орынсыздық дұрыс бағыттан ауытқытып, тайдырып жіберуі мүмкін.

Нарықтық реформалар жүйелі жолдан тайса ауыр кесапатқа соқтырары сөзсіз, бизнес жүйесінде күтпеген өзгерістер болуы мүмкін. Саяси, заңдық, салықтық жағдайдағы сенімсіздік және осы факторлардың біреуі ғана бойынша сәтсіздікке ұшырасақ, істі табысты жалғастыру мүмкіншілігінен айырыламыз. Қандай өзгерістер боларын, оның қандай нәтиже берерін алдын ала болжай алмайсың. Қазақстанда жүргізіліп жатқан реформалардың басты мақсаты - елді экономикалық дамудың жаңа деңгейіне алып шығу. Бұл істе өндірілген өнімнің сапасы бойынша мәселе ерекше мәнге ие, осы мәселені шешу нарықтық ортаның қалыптасуына, жаңа нарықтық субъектілердің пайда болуына шаруашылық жүргізу механизмінің ажырамас бөлігі болып табылатын нарықтық бәсекелестікті бекітуге зор ықпалы бар.

Нарықтық өндірісті реттеуде бәсекелестікті қолдану мүмкіндігін болдырмайтын маңызды жағдай - бұл барынша сапалы, барынша жетілдірілген, сатып алушылардың сандаған сұранысын қанағаттандыра алатын әралуан тауарлар ұсыну.

Жазылған жұмыстың өзектілігі - компанияның жарнамалық қызметіндегі басқару шешімдерін қабылдау ерекшеліктері.

Осыған орай дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты - жарнама қызметіне жалпы түсінік беріп, оның атқаратын қызметіне талдау жасау және Қазақстандағы жарнамалық нарықтың жағдайын зерттеу. Осы мақсаттар негізінденақты міндеттер қалыптасады:

жарнама қызметінің рөлі мен мазмұнын, оның құралы мен мағынасын анықтау;
жарнама қызметін жіктеуде басқару шешімдерін құру ерекшеліктерін айқындау;
жарнама агенттіктерінің міндетіне, құрылымына, қызмет саласына және жарнама жасау процесіндегі басқару шешімдерін жасау ерекшеліктеріне тоқталу;
"Yellow Pages of Kazakhstan"" халықаралық баспа үйінің шаруашылық қызметіне тоқталу;
кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау;
кәсіпорынның жарнама қызметінде басқару шешімдерін қабылдау ерекшеліктеріне тоқталу;
Қазақстандағы жарнамалық нарықтың қазіргі жағдайын талдау;
жарнамалық қызметтің тиімділігін басқаруға тоқталу.

Жұмыстың объектісі "Yellow Pages of Kazakhstan" халықаралық баспа үйі болып алынды. Қазіргі таңда минералды жарнама фирмаларының және компаниялардың алдына қойған міндетттерін шешу үшін мынадай факторлар әсерін тигізеді:

еліміздің көптеген аймақтары экономикасының дағдарысқа ұшырауы;
Қазақстан экономикасындағы дағдарыстар;
Қазақстанда әлеуметтік проблемалардың күрт өсуінен жұмыссыздықтың пайда болуы;
«өндіруші - тұтынушы» қатынасында көп мөлшерде делдалдардың болуы;
Қазақстанның қаржы нарығында несие мөлшерлемелерінің өсуі.

Сонымен қатар қазіргі кезде компаниялар инновацияларды қолдауға қажет қаржы тапшылығына тап болуда.

1 ЖАРНАМАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Жарнамалық қызметтің рөлі мен мазмұны

Тауарды нарыққа жылжыту жүйесіндегі маркетингтің классикалық тұжырымдамасында жарнаманы ең бірінші орынға қояды. Ол болашақ сатып алушылардың санасы мен назарына тауарлар мен қызметтер туралы маңызды фактілер мен мәліметтерді жеткізу үшін көркем көрсетілген нысанда қысқа және нұсқа түрінде ұсынылады.

Нарықтық экономика тұсында кәсіпорындардың маркетингті кең қолдануының негізгі мақсаты болып сан алуан жолмен жоғары пайда табу болып саналады. Пайда табу мақсатымен өндірісті дамыту жолдарына:

өндірілетін өнімнің түрлерін қарапайым экстенсивті жолмен арттыру;
өндірілетін өнімнің сапасын жақсарту, жетілдіру үшін қолданылатын өндіріс құрал-жабдықтарын, өндіріс алаңы мен жұмыс күшін тиімді, ұтымды пайдалану немесе интенсивті жолмен даму жатады.

Аталған дамудың жолдары тұтынушылардың сұранымын қанағаттандыруға тікелей бағытталады. Осы орайда маркетинг сұранысты ұсынымен теңестіру және олардың арасындағы қатынастың ұсынымның пайдасына қарай артуындағы негізгі құрал болуын қамтамасыз етеді. Тұтынушылардың төлем қабілеттілігінің құрылымы мен көлемін анықтау үшін және оны қанағаттандырудың тиімді құралын жасау нарықта ірі жетістіктерге жетудің негізгі кепілдемесі болады.

Тауар мұндай жағдайда сұранысты қанағаттандырушы негізгі инструмент болады. Ал тауар жөнінде ақпаратты, мәліметті кеңірек тұтынушыға жеткізу үшін жарнама қолданылады.

Жарнама ұғымы б. з. д 1 мыңжылдықта Мысырда пайда болды. Мысырдың Мемфис қаласында кішігірім тақтайша табылған. Бұл тақтайшада, «Мен, Рино, Крит аралынан, кез-келген түсті жорып беремін» деп жазылған. Бұл алғашқы жарнамалық жарияландыру болды. Ғалымдар Помпейдің қабырғаларынан да көптеген жарнамалық жарияландырулар тапқан. Бұл жарнамалық жарияландырулар б. з. д 73 жылға жатқызылады. Ежелгі Мысырда құлдарды сату туралы жарнамалық ақпарат папируста жазылатын. Бұл папирустар қазіргі уақытта Лондон қаласының мұражайында сақталған. Финикияда жарнамалық жарияландырулар саздық бұйымдарда көрсетілген.

Ежелгі Римде қызмет және тауарлар туралы ақпарат үйлердің қабырғаларында орналасатын. Осы кезден бастап жарнамаға шектеу салына бастады. Себебі, тұрғындардың көпшілігі жарнамалық жарияландырулар олардың үйлерінің сырт-пішінін бүлдіреді деп ойлаған. Сол уақыттан бастап, жергілікті басшылар жарнаманы тек белгіленген жерде орналастыра бастады.

Ерте кезде жарнама түрлерінің ішінде ең көп тарағаны ауызша жарнама болды. Саудагерлер тауарлары туралы ақпаратты ауызша айтқан. Олар тауарларының қасиеттерін, ерекшеліктерін және сапасын сипаттаған.

Орта ғасырларда жарнаманы саудагерлер, қолөнершілер жиі қолдана бастады. Бұл уақытта сыртқы жарнама пайдаланды. Саудагерлер, қолөнершілер өздерінің тауарлары, қызметтері туралы ақпаратты үлкен тақтайшаларға жазып, жарнамалаған.

1450 жылы Иоганн Гуттенберг баспа станогын ойлап тапты. Осы уақыттан бастап жарнама дамуының жаңа беті ашылды. Жарнама листовкалар, плакаттар, афишалар арқылы таратылды. Алғашқы кезде бұл баспа өнімдерінде тек қана текст болса, кейін графикалық суреттер де орналастырылды.

Көптеген еуропалық мемлекеттердің басшылары баспа жарнамасына тыйым сала бастады. Бірақ, бұл шаралар ешқандай нәтиже әкелген жоқ. Жарнама тез қарқынмен дами бастады.

Жарнаманың ең дамыған кезеңі, XVIII-XIX ғғ. болды. Оның басты себебі, біріншіден, дамыған мемлекеттерде өнеркәсіптің тез қарқынмен дамуы. Өнеркәсіптің дамуы нәтижесінде, тауарлар көптеп шығарыла бастады. Екіншіден, мемлекеттердің арасында жолдардың салынуы. Соның нәтижесінде, тауарлар мен қызметтер тез жеткізіле бастады. Үшіншіден, жалпы халықтың білімінің артуы. Яғни, газет-журналдардың тиражының артуы байқалды. Радио мен теледидардың пайда болуы да жарнаманың дамуына үлкен ықпал етті.

1840-1915 жылдар аралығы жарнаманың қалыптасу кезеңі болды. Осы кезеңнің аяғында, жарнаманың негізгі элементтерінің барлығы біртұтас болды. Сол уақыттан кейін, техникалық өзгерістерден басқа ешқандай өзгерістер байқалған жоқ.

Қазіргі уақытта, жарнама нарығы ең пайдалы, ірі нарық болып есептеледі. Жарнама барлық ақпарат құралдарында беріліп, тез қарқынмен дамып келеді. Жарнама тез арада ірі зерттелетін институтқа айналды. Жарнаманың өзінің функциялары, әсер ету әдістері және қағидалары қалыптасты. Жарнаманың даму кезеңдерін келесі кестеден көруімізге болады (кесте 1)

Кесте 1

Жарнаманың даму кезеңдері

№

Қамтыған мерзімі

Сипаттамасы

№: 1

Қамтыған мерзімі:

Маркетингке дейін дәуір.

Б. з. д 1 ғ. - XVIIIғ

Сипаттамасы: Ежелгі өркениеттерде саудагерлер өз тауарларын тұтынушыларға ауызша жеткізген.

№: 2

Қамтыған мерзімі: Жаппай коммуникациялар дәуірі. XIX-XX ғғ

Сипаттамасы: Жарнама берушілер өздері туралы ақпаратты баспасөз құралдары арқылы жариялай бастады.

№: 3

Қамтыған мерзімі: Зерттеулер дәуірі. XX ғғ

Сипаттамасы: Бұл кезде жарнама мамандары ғылыми-техникалық прогрестің дамуына сәйкес мақсатты аудиторияға тиімді жарнаманы ұсыну дәрежесіне жетті.

№: Деректер негізі: [1, 108б. ]

1 кестеден көріп отырғанымыздай, жарнама бірнеше даму кезеңдерінен өтті. Әр кезең жарнаманың дамуына үлкен септігін тигізді. Жарнаманың пайда болуынан қазіргі уақытқа дейін жарнама көптеген өзгерістерге ұшырап, техникалық жағынан дамып, қазіргі уақытта ірі нарыққа айналды.

Жарнама ұғымына көптеген тұжырымдамалар берілген. Негізінен, жарнама дегеніміз - адамдардың беймәлім тобына арналған және жеке немесе заңды тұлғаларға, тауарларға, тауар белгілеріне көрсетілетін қызметтерге қызығушылықты қалыптастыруға немесе қолдауға арналған және оларды өткізуге жәрдемдесетін құралдардың көмегімен таратылатын ақпарат [1, 106б. ] .

Жарнама дегеніміз - қаржыландыру көзі анық көрсетілген, БАҚ арқылы жүзеге асатын, жеке көрсетілмейтін, тауар мен қызметті жылжыту нысаны.

Жарнама - қаржылау көзі анық көрсетілетін төлемді ақпарат құралдары арқылы орындалатын коммуникацияның дербестелінбеген формасы.

Жарнамаға ақша шығаратындардың арасында коммерциялық фирмалармен қатар, өз мақсаттарын әр түрлі нысаналы аудиториялар алдында жарнамалауға тырысатын мұражайлар, қорлар және әр түрлі қоғамдық мекемелер де болады.

Жарнама ұғымының мәні туралы көптеген анықтамалар бар және олар әр түрлі болып келеді.

Жалпы "жарнама" ұғымы латынның "reklamare" сөзінен шыққан. Бұл ұғым "дауыстап айту" дегенді білдіреді (белгілі бір тарихи мәліметтер бойынша, Ежелгі Греция мен Римде осы сөз хабарландыруды атап көрсетуге пайдаланылған) [2, 253б. ] .

Қазақстан Республикасының "Жарнама туралы заңында" жарнама ұғымына келесі анықтама берілген: "Жарнама дегеніміз - тауарларға, идеяларға, тауар белгілеріне қызығушылықты туғызуға негізделген, белгілі бір топқа бағытталған, кез-келген формада таратылатын ақпарат" [3, 5-7б. ] .

Шетел ғалымдары жарнама ұғымына көп анықтама берген. Бірақ оның көпшілігі маркетингтік мағынада. Мысалы, Американың Маркетингтік Ассоциациясының анықтамасы бойынша, "жарнама тауар, қызмет және идеяларды жылжытуға негізделіп, тұтынушылардың қажеттілігін арттырады".

Атақты маркетолог, АҚШ-тың Солтүстік-Батыс университетінің профессоры Филипп Котлердің айтуы бойынша, "Жарнама төлем құралдары арқылы іске асатын, белгіленген қаржы көздері бар коммуникация түрі" [4, 364б. ] .

АҚШ-та және басқа дамыған мемлекеттерде «жарнама» ұғымы тек ақпарат көздерінде берілетін жарияландыру түрінде болады (телевизияда, баспа, газет-журналдарда) . Шетелде «жарнама» ұғымы тауарды жылжытатын көптеген жәрмеңкелерде, іс-шараларда қолданылмайды.

Біздің елімізде «жарнама» ұғымының түсінігі кеңірек. «Жарнама» ұғымына жәрмеңкелер, коммерциялық семинарлар, баспа өнімдері және тауарды жылжыту құралдары жатқызылады. Негізінен, жарнама тұтынушыға тауарды сатып алуға қажетті мәліметтерді жеткізеді. Басқа жағынан алғанда, жарнама үлкен спектрлі ақпарат құралы болғандықтан, адамның санасына эмоционалды-психологиялық әсер етеді.

Жарнамалық хабарламаның жай ақпараттан айырмашылығы, жарнамалық хабарлама тұтынушыны тауарды сатып алуға итермелейді. Жарнаманың негізгі ерекшелігі, ол тауарға сұранысты арттырудың нәтижесінде, адамның керекті сұранысын тәрбиелейді, эстетикалық бағытын анықтайды. Жарнама нарықтық маркетингтің тауарды жылжыту механизмнің негізгі бөлігі болып табылады. Жарнама әрқашан тұтынушыға тауардың сапасы, ассортименті, пайдалану ережесі, ерекшеліктері туралы ақпаратты шынайы түрде беруі қажет. Жарнаманың бұл функциясы тауарды тиімді өндіру және тұтынушының қажеттіліктерін толықтай қанағаттандыруға қолданады. Жарнамалық хабарламада тауардың сапасы, ерекшеліктері туралы анықтаманы асырып, жалған түрде көрсетуге болмайды.

Бірақ, қазіргі нарықтық экономикада бұл талаптар толық сақталмайды.

Бәсекелестерді озып өту үшін, қазіргі фирмалар ешқандай шығындарға қарамай, тауарларын нарықта жылжытуда. Тауарды нарықта жылжыту кезінде жарнаманы дұрыс ұйымдастыру және ұсыну қажет.

Жарнаманы ұйымдастыру және ұсыну кезінде келесі міндеттер шешілуі тиіс:

ақпарат беру (тауардың ерекшелігі жөнінде болып жатқан оқиғалар туралы ақпараттар беру және т. б. ) ;
насихаттау (тауардың ерекшелігі жөнінде пікір қалыптастыру, фирма және оның тауары жөнінде образ жасау, тауардың сапасы жөнінде тұтынушының көкірегіне сенім орнату, сатып алу фактісі бойынша ынталандыру және т. б. ) ;
тауар және фирма жөнінде тұтынушының есіне салып отыру (сатып алу аралығында уақыттың көп болуы есінде сақтау қабілеттілігін кмітеді, осындайда жиі-жиі жарнаманы қайталап отыру және т. б. ) [5, 187б. ] .

Дүниежүзілік тәжірибеде өнім өндіруші кәсіпорындар жарнаманың локальдық (өнім өндірілетін жерде немесе тыс жерде тауарды жарнамалауы), аймақтық жарнама, жалпыұлттық және халықаралық жарнама сияқты түрлерін қолданып келеді.

Жарнама түрлерінің ішінде, біздің мемлекетімізде көп қолданылатыны сауда жарнамасы болып есептеледі. Бірақ, жарнаманың басқа түрлері де өте қажетті. Ерте кезден пайдаланатын жарнама түрі - саяси жарнама. Саяси жарнама - саяси ойларды насихаттаудың аспабы. Саяси жарнаманың әр түрлі әдістері саяси бағдарламаларды, ойларды жылжыту кезінде пайдаланады. Қазіргі уақытта біздің ортада діни жарнама дамып келеді. Барлық жарнама түрлерінің ортақ біріктіретіні - жарнаманың кез-келген түрі адамды белгілі бір әрекет етуге итермелейді (тауарды немесе қызметті таңдау, көрсетілген кандидатқа дауыс беру, акцияларға қатысу және т. б. ) . Жарнамалық хабардың негізгі мазмұны - жарнама бағалы әлеуметтік ақпаратты сақтайды. Жарнаманың көмегімен тұтынушы қажетті тауарды тез тауып алады, сатып алуға көп уақыт кетірмейді. Сонымен қоса, тауардың сатылымы арттады, шығындар азаяды, сауда персоналының қызметі тиімдірек болады.

Кез келген жарнама заң жағынан алғанда мінсіз, әділетті және шыншыл болуы керек. Ол қоғам алдындағы жауапкершілікті сезіне отырып жасалуы керек.

ешқандай жарнама қоғамның жарнамаға деген сенімін жоғалтпауы керек;
оның мазмұны заңға қайшы келмеуі керек;
ешқандай жарнама қоғамды тауардың құрамына, өндірістің әдісіне және шығу уақытына байланысты түсінбеушілікке әкелмеуі тиіс;
басқа тауарлармен салыстыру кезінде шыншыл бәсекелестік қолдануы керек;
түсірілім кезінде рұқсатынсыз белгілі бір адамды, оның атын, мекемелерді, олардың фирмалық атауын, ғимараттарды қолданбау керек;
жастар мен балаларға арналған жарнамалар психологиялық, моральдық және физикалық жарақаттарға соқтыратын мазмұнда болмауы тиіс;
кодекстің ережелеріне жарнама берушілер, агенттіктер, баспа иелері жауапты.

Тұтыну тауарларын нарыққа жылжыту жүйесінде жарнаманы бірінші орынға қоюға болады. Жарнама болашақ сатып алушылардың санасы мен назарына тауарлар мен қызметтер туралы маңызды ақпараттарды жеткізу үшін көркем көрсетілген нысанда қысқа және нұсқа түрде ұсынылады.

Жарнаманың мәні оның қоғамдағы алатын рөліне байланысты:

1. Маркетингтік рөлі. Маркетинг - тұтынушылардың қажеттіліктерін тауар және қызмет арқылы қанағаттандыруға негізделген стратегиялық үрдіс. Компаниялар белгілі тұтынушыларға бағыттап көрсететін маркетингтік іс-әрекеттері арқылы мақсатты нарықты құрайды. Маркетингтік құралдарға өнім, оның бағасы және өнімді жеткізуге қажетті әдістер жатады. Маркетинг одан басқа тұтынушыға ақпаратты жеткізу механизмнен тұрады. Бұл механизм коммуникация немесе жылжыту деп аталады. Маркетингтік коммуникацияның төрт түрі бар: жарнама, PR, сатуды ынталандыру және дербес сату. Көріп отырғанымыздай, жарнама жалпы маркетингтік коммуникациялық бағдарламаның бір ғана бөлшегі.

2. Коммуникациялық рөлі. Жарнама - жалпы коммуникацияның бір формасы. Жарнама маркетингтік ақпаратты таратып, сатушы мен тұтынушы арасындағы түсінушіліктің болуына әсерін тигізеді. Жарнама тауарлар мен қызметтер туралы ақпараттарды ұсынып қана қоймай, адамдардың нақты бір бейнесін, мінез-құлқын қалыптастырады.

3. Экономикалық рөлі. Жарнаманың экономикалық рөліне қоғамдық өндірісті арттыру, жұмыс орнын көбейту, күрделі қаржы көлемін ұлғайту жатады. Тиімді ұйымдастырылған жарнама бәсекелестерге басымдылық көрсетуге, нарықта кәсіпорынның өз позициясын арттыруға, өнім өткізу нарығын кеңейтуге, айналым қаржыларын тездетуге, жалпы өндірістің тиімділігін арттыруға көмектеседі.

4. Қоғамдық рөлі. Жарнаманың қоғамдық өмірде рөлі зор. Жарнама тұтынушыларға нарықта шыққан жаңа өнімдердің ерекшеліктерін сипаттап қана қоймай, оны қалай пайдалануды түсіндіреді. Ол өнімдерді салыстырып, тұтынушыларды ақпараттандырып, тұтынушыға өнімді дұрыс таңдауға үлкен септігін тигізеді. Жарнама тұтынушылардың нарықтағы әр түрлі іс-әрекеттер бағыттарын сән және дизайн тенденцияларын сипаттап, олардың эстетикалық қажеттіліктеріне әсер етеді.

5. Саяси рөлі. Өркениетті, дамыған елдердегі демократияның кеңеюіне байланысты дауыс берушілердің оң көзқарасына ие болуды көздейтін саяси жарнаманың маңызы ұлғаюда.

6. Әлеуметтік рөлі. Жарнаманың әлеуметтік рөлі қоғамның жақсы тұрмыс жағдайын жасауға, нақты бір ойлау стандарттарын бекітуге бағытталған. Ол көбінесе мына бағыттарда жүргізіледі:

салауатты өмір сүруді насихаттау;
жұмыссыздық;
қылмыс;
қоршаған ортаны ластаумен күрес;
қоғамдық қорлар мен ұйымдар туралы ақпарат тарату;
халықтың әлеуметтік тұрмыс жағдайы төмен бөлігін қорғау және қолдау.

Халықаралық жарнама ассоцациясының көптеген елдерде жүргізген зерттеулері бойынша қазіргі қоғам экономикасы дамуындағы жарнаманың маңыздылығы Батыс Еуропа респонденттерінің 75%-ы, Азия, Тынық мұхиты аймағының 76%-ы, Балтық жағалауы мемлекеттерінің 71%-ы атап өтті. Осы аталған мемлекеттер респонденттерінің 70%-ға жуығы жарнаманың тауарлар мен қызметтер сапасын жақсартуға әсері бар екенін айтты.

Сонымен қатар жарнама экономика, мәдениет және өнердің бір бөлігі болып табылады.

Журналистика, кинематография, графика, көркем сурет тәсілдерін және түс, көлем мен кеңістікті қолдануда композициялық шешімдерді пайдалана отырып, жарнаманың әр түрлі өзіндік идеялары мен жарналарын жасайды. Жоғары кәсіптік деңгейде орындалған жарнама туындылары адамдардың жақсы толғанысын қалыптастырады, рухани және сезім әлеміне әсерін тигізеді, нанымы мен құндылықтарының бағытына ықпал етеді. Жарнамалық үндеудің ең үздігі қолданбалы өнердің туындылары болып табылады. Пішіні, идеясы, көркемдігі, сәтті сценарийлі, стилі тұрғысынан үйлесімді жарнама адамға ерекше психологиялық және эмоциялық әсер етеді.

Әлемдік тәжірибеден көріп отырғанымыздай, жарнаманың күші және рөлі өте жоғары. Жарнама арқылы тұтынушының санасына тауар туралы негізгі мәліметтер және жалпы ерекшеліктері жеткізіледі. Жарнама - әрқашан ақпарат болып табылады, бірақ ақпарат барлық уақытта жарнама бола бермейді. Қорытындылай келгенде, жарнама жұмыс та, өнер де деп айтуға болады [6, 139б. ] .

1. 2 Жарнама қызметін жіктеуде басқару шешімдерін қабылдау

Жарнама құралы жарнама хабарын таратады және жарнама әсерін арттыруға септігін тигізеді.

Барлық жарнамалық құралдар белгілі бір жиынтықты құрайды. Осы жиынтықты құру кезінде жарнамалық құралды жарнамалық хабарды таратушылардан ажырата білу керек.

Жарнамалық құрал жарнамалық хабарды таратуға қатысатын болса, жарнамалық хабарды тарату әрқашан жарнама құралы болмайды.

Сондықтан, жарнамалық құрал тек қана жарнамалық элементтерді ғана емес, жарнамалық емес элементтерді де біріктіреді. Жарнамалық элементтерге - жарнамалық хабардың мазмұны және құрылымы, ал жарнамалық емес элементтерге - жарнама хабарын тарату құралдары жатады. (мысалы, радио, теледидар және т. б. ) .

Жарнамалық құралдар арқылы жарнама беруші тұтынушыларға әсер етіп, тауарды сатып алуға итермелейді.

Жарнамалық ақпарат тұтынушыларға әр түрлі ақпарат құралдары арқылы жеткізіледі: баспасөз, баспа, радио, Интернет және теледидар.

Хабарды тарату әдістерінің түрлері көп. Хабарды тарату әдістерінің 100-ген түрі бар - күнделікті пайдаланатын хабарландырудан плакаттар, брелоктар, этикеткаға дейін. Сондықтан оларды белгілі бір жіктеу қиынға түседі.

Жарнамалық құралдардың жіктеуі өткен ғасырдың алғашқы жылдарында басталды. Бірақ, жарнамалық құралдарды жіктеудің ортақ түрі жасалынған жоқ. Әдебиеттерде бірнеше жіктеудің түрлерін кездестіруге болады. Жарнамалық құралдарды жіктеу критерийлердің ішіндегі негізгілері бойынша қарастырайық:

1. Жарнама демеушілерінің түріне байланысты: а) өндірушілер және сауда делдалдары атынан берілетін жарнама. Негізінен екі түрі болады: 1. корпоративтік; 2. фирмалық; ә) жеке тұлға атынан берілетін жарнама; б) мемлекет атынан берілетін жарнама; в) әлеуметтік жарнама. Коммерциялық емес сипатта белгілі бір әлеуметтік мәні бар қағидаларды бекітіп, қоғамдық өмір саласындағы мақсат үшін қолданылады; г) саяси жарнама. Саяси ойларды насихаттаудың құралы.

2. Мақсатты аудитория түріне байланысты: а) бизнес саласына байланысты жарнама; ә) жеке тұтынушыға арналған жарнама.

3. Нақты сегментте шоғырлануына байланысты: а) жаппай жарнама; ә) жергілікті жарнама.

4. Жарнаманың объектілеріне байланысты: а) тауарлық жарнама; ә) престиждік жарнама; б) тұлға жарнамасы; в) ойлар мен идеялар жарнамасы; г) аймақтар жарнамасы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.