Жылқының тендиниті, тендовагиниті және оның емдері

Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілер мен қысқартулар
Кіріспе ... 8
1 Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
1.1 Тендовагинитке жалпы сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
1.2 Тендинит ауруы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
1.3Ұлпалардың соғылып зақымдануы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
2 Өзіндік зерттеу . Ауру тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.1 Ргоаnamnesis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
2.2 Аnamnesis vitae ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.3 Аnamnesis morbi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.4Status praesens communis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.5 Status praesens universalis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 19
2.6Status prаesens localis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
2.7 Diagnosis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
2.8 Decursis morbi et therapia ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
2.9 Epicrisіs ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
3Техникалық қауіпсіздік ... .30
Қорытынды ... .31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... .32

Тақырыптың өзектілігі. Дүние жүзінің әр түрлі аймағында тұратын халықтар, өзінің иелігінде жануарларды ұстауына байланысты хирургияның кейбір қарапайым жұмыстарын істеген. Тіпті алғашқы дәуірде малды пішіп емдегенді де білген. Хирургиялық емдер халық арасында кеңінен қолданылады. Мал иелері, бақташылар, ұсталар, тағы басқалар хирургиялық еммен айналысқан. Олар бір - бірінен үйреніп, кейінгі ұрпақтарға өз тәжірибесін беріп жалғастырған.
Хирургия XX ғасырда ветеринарияның жеке саласына айналды. Ветеринариялық хирургияның жетістіктері, Ұлы Отан Соғысы жылдарында жараланған жылқыларды емдеуге зор мүмкіндіктер туғызды. Осы күнгі хирургияның - оперативтік, жалпы, ортопедия және офтальмолоғия сияқты бөлімдері дамуда. Хирургияның мағынасы гректің "Сһeur ergon" деген екі сөзінен алынған. «Қолмен әсер етейін» деп аударуға болады.
Қазақстанның ветеринария хирургиясының дамуы, бұрынғы Кеңестер Одағы ғалым - хирургтардың еңбектерімен тығыз байланысты. Қазақ халқының ежелден келе жатқан дәстүрі - малды күту, бағу.
Жалпы хирургияның дамуына үлес қосқан ғалымдар - грек ғалымы Гиппократ (460-370 ж.ж біздің араға дейін) , атақты Рим дәрігері Цельс (1 ғасыр біздің әраға дейін) және Гален (130-200 ж.ж. біздің араға дейін) болған. Хирургияның дамуына көп үлес қосқан, мал хирургиясы жөнінде кітаптар жазған Рим дәрігері Вегеций.
Алғаш ветеринариялық хирургияда топографиялық анатомияны Петербургта А.А.Январский, Мәскеуде А.А.Петров оқыса, кейіннен Петербург Зооветинститутының кафедрасын В.И.Всеволодов басқарды.
Хирургиялық операцияларды зерттеп жасау анатомиялық деректерге тікелей байланысты.
Хирургиялық операция (латынша. орега - әрекет, жұмыс, еңбек) - малдың ағзаларға және ұлпаларға емдік немесе диагностикалық мақсаттармен қолданылатын механикалық әсерлердің жиынтығы. Кейде шаруашылық қажеттілігімен кейбір операциялар сау малға да жасалады, ол: еркек және ұрғашы малды пішу. Операция мақсаты, оны жасағаннан кейін малдан алынатын өнімділікті жоғарылату.
Әр операция жасар алдында мұқият клиникалық, зертханалық (лабораториялық), рентгенологиялық және тағы басқа арнаулы жүргізілген зерттеулер арқылы аурудың диагнозы қойылады.
Курстық жұмыстың мақсаты – жылқының тендинит және тендовагинит ауруларын анықтап, дұрыс диагноз қою және емдеу шараларын жүргізу.

1 Общая ветеринарная хирургия: Учебн.пос.для вузов / Под ред.А.ВЛебедева,В.А.Лукъяновского,Б.С.Семенов.-М.: Колос, 2000.
2 Петраков К.А., Саленка П.Т. Панинский С.Т. Оперативная хирургия с топографической анатомией животных. Под ред. К.А. Петракова. Колос, 2001.
3 Поваженко И.Е. Общая ветеринарная хирургия: учебник для вузов /Поваженко И. Е., Братюха С. И. Москва «Колос» -1971.-131с.
4 Оликов Б.М. Оперативная хирургия: учебник для вузов /Оликов Б.М./ Москва, 1941.- 133с.
5 Абдірахманов Е. Хирургия: оқулық жоғары оқу орындары үшін /Абдірахманов Е. Алматы 2000.- 114б.
6 Hаметов А.М. Препараты, используемые при лечений хирургических ран животных: учебник для вузов /Маметов А.М., Б.К.Ілиясов, А.А.Абдулла Москва, «Колос» -1971.-112с.
7 Плахотин М.Ф. Общая ветеринарная хирургия:/ Плахотин М.Ф. Москва, Колос 1981.
8 Калашник А.И., Практикум общей хирургии:/ Калашник А.И., Лабунский В.М., Передера Б.Я., Русинов А Москва, Колос, 1982 г.
9 Алиев А.А. Оперативные методы лечения животных:/ Алиев А.А. Ленинград 1979 г.
10 Кузнецов Г.С. Основы топографической анатомии сельскохозяйственных животных. М.1964 г.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Аннотация

Ветеринариялық хирургия пәнінен Жылқының тендиниті, тендовагиниті
және оның емдері тақырыбына арналған курстық жұмыс 32 беттен тұрады.
Курстық жұмыс титул парағы, аннотация, мазмұны, нормативтік сілтеме,
анықтама, белгілер мен қысқартулар, кіріспе, негізгі бөлім, өзіндік
зерттеу, техника қауіпсіздігі, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер
тізімінен тұрады.
Курстық жұмыстың негізгі бөлімінде тендовагинитке жалпы сипаттама,
тендинит ауруы, ұлпалардың соғып зақымдалуы қамтылған.
Қорытынды бөлімінде жүргізілген жұмыстың нәтижесі көрсетілген.

Нормативтік сілтемелер

Осы курстық жұмыста келесі нормативтік құжаттарды қолдануға
сілтемелер жасалған:
МЖМБС 2.104 -2006 КҚБЖ (ЕСКД).Негізгі жазбалар.
МЖМБС 2.301 -68 КҚБЖ (ЕСКД).Форматтар.
МЖМБС 2.601 -2006 КҚБЖ (ЕСКД).Пайдалану құжаттары.
МЖМБС 2.304-81 КҚБЖ (ЕСКД).Сызбалық шрифттер.
МЖМБС 2.701-84 КҚБЖ (ЕСКД).Схемалар.Түрлері мен типтері.Орындауға
қойылатын жалпы талаптар.
МЖМБС 2.321-84 КҚБЖ (ЕСКД).Әріптік белгілеу.

Анықтамалар

Хирургиялық операция - ұлпаларға және мүшелерге диагноздық, емдік,
экономикалық және косметикалық мақсаттармен көбінде қанды түрде,
қолданылатын механикалық әсер.
Тендовагинит (tendovaginitis) ауруы - сіңірдің қынабының қабынуымен
сипатталатын ауру.Тендовагинит барлық ауыл шаруашылық малдарында
кездесетін ауру.
Тендинит ауруы (Tendenitis) - сіңірдің қабынуымен сипатталатын ауру.
Таңғыш - таңатын материалды немесе компрессті тұрақты бекітуіне арналған
жасаулар.
Пункция - мүше қабырғасын тесу немесе организмнің қуыстарын өңір ине
немесе троакармен диагноздық немесе емдік мақсатпен тесу.
Иньекция, іnjectio (лат. ендіру) - арнайы сұйықтықты организмге
диагноздық немесе емдік мақсатпен енгізу.
Қан алу, missio (лат. Міssіо - шығару, sanguis, inis - қан) - күре
тамырдан қажетті мөлшерде, арнайы инемен немесе күретамырды кесу жолмен қан
шығаруы.
Қан кету, haemorrhagia - қан жүретін тамырларынан қан кетуі.
Диагноз -ауру малдың жағдайы туралы қысқа түсінік.
Дифференциалды диагноз - ауруды басқа аурулардан ажырататын балау.
Пальпация - мал денесінің сыртынан қағып тыңдау.
Перкуссия - мал денесінің сыртынан қағып тыңдау.
Габитус - ауру малдың сырт тұлғасын, сыртқы белгілерін, салмағын,
темпераментін анықтау.

Белгілер мен қысқартулар

мл — миллилитр
см — сантиметр
% — пайыз
мин — минут
м — метр
т.б — тағы басқа
мм — миллиметр

Мазмұны

Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілер мен қысқартулар
Кіріспе ... 8
1 Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
1. Тендовагинитке жалпы
сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.9
1.2 Тендинит
ауруы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 13
1.3Ұлпалардың соғылып
зақымдануы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
2 Өзіндік зерттеу - Ауру
тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..16
2.1 Ргоаnamnesis
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...16
2.2 Аnamnesis
vitae ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .16
2.3 Аnamnesis
morbi ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .17
2.4Status praesens communis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.5 Status praesens universalis
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... . 19
2.6Status prаesens
localis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .22
2.7
Diagnosis ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
2.8 Decursis morbi et
therapia ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..22
2.9 Epicrisіs ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...27
3Техникалық қауіпсіздік ... .30
Қорытынды ... .31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... .32

Ф.7.04-03

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті

__________________________кафедрасы

___________________________________ пәні бойынша

Курстық жұмыс

Пәні ___________________________________ ____________________
Жұмыс тақырыбы:__________________________ ___________________
Мамандығы:_________________________ ________________________

Орындаған _______________________________

(студенттің аты жөні,тобы)
Жетекші
___________________________________ __________
(оқытушының аты –
жөні,ғылыми дәрежесі, атағы)

Жұмыс ____________
бағасы
бағасына қорғалды
_____________2013ж.

Норма бақылау:
_______________
қолы, аты – жөні

Комиссия:
_______________
қолы,аты – жөні
_______________
қолы,аты – жөні

Шымкент 2013 ж.

Ф. 7. 05 – 04

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті

______________________________кафед расы

Бекітемін

Каф.меңгерушісі __

_________2013ж.

№____Тапсырмасы

___________________________________ пәні бойынша курстық жұмыс
Студент _______________________________
(тегі,аты-жөні)
Жұмыс тақырыбы ___________________________________ ___________

Бастапқы мәліметтер ___________________________________ _______

№ Курстық жұмыстың мазмұны Орындалу Көлемі
мерзімі (парақ саны)
1
2
3
4
5
6

Ұсынылған әдебиеттер:
1.___________________________________ _______________________
2.___________________________________ _______________________
3.___________________________________ __________________________

Тапсырма берілген күні _________жұмысты қорғау күні________________

Жұмыс жетекшісі ___________________________________ ______________
(қызметі, тегі,аты – жөні, қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдаған_________________________ ______
( күні,
студенттің қолы)

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Дүние жүзінің әр түрлі аймағында тұратын
халықтар, өзінің иелігінде жануарларды ұстауына байланысты хирургияның
кейбір қарапайым жұмыстарын істеген. Тіпті алғашқы дәуірде малды пішіп
емдегенді де білген. Хирургиялық емдер халық арасында кеңінен қолданылады.
Мал иелері, бақташылар, ұсталар, тағы басқалар хирургиялық еммен
айналысқан. Олар бір - бірінен үйреніп, кейінгі ұрпақтарға өз тәжірибесін
беріп жалғастырған.
Хирургия XX ғасырда ветеринарияның жеке саласына айналды.
Ветеринариялық хирургияның жетістіктері, Ұлы Отан Соғысы жылдарында
жараланған жылқыларды емдеуге зор мүмкіндіктер туғызды. Осы күнгі
хирургияның - оперативтік, жалпы, ортопедия және офтальмолоғия сияқты
бөлімдері дамуда. Хирургияның мағынасы гректің "Сһeur ergon" деген екі
сөзінен алынған. Қолмен әсер етейін деп аударуға болады.
Қазақстанның ветеринария хирургиясының дамуы, бұрынғы Кеңестер Одағы
ғалым - хирургтардың еңбектерімен тығыз байланысты. Қазақ халқының ежелден
келе жатқан дәстүрі - малды күту, бағу.
Жалпы хирургияның дамуына үлес қосқан ғалымдар - грек ғалымы Гиппократ
(460-370 ж.ж біздің араға дейін) , атақты Рим дәрігері Цельс (1 ғасыр
біздің әраға дейін) және Гален (130-200 ж.ж. біздің араға дейін) болған.
Хирургияның дамуына көп үлес қосқан, мал хирургиясы жөнінде кітаптар жазған
Рим дәрігері Вегеций.
Алғаш ветеринариялық хирургияда топографиялық анатомияны Петербургта
А.А.Январский, Мәскеуде А.А.Петров оқыса, кейіннен Петербург
Зооветинститутының кафедрасын В.И.Всеволодов басқарды.
Хирургиялық операцияларды зерттеп жасау анатомиялық деректерге тікелей
байланысты.
Хирургиялық операция (латынша. орега - әрекет, жұмыс, еңбек) - малдың
ағзаларға және ұлпаларға емдік немесе диагностикалық мақсаттармен
қолданылатын механикалық әсерлердің жиынтығы. Кейде шаруашылық
қажеттілігімен кейбір операциялар сау малға да жасалады, ол: еркек және
ұрғашы малды пішу. Операция мақсаты, оны жасағаннан кейін малдан алынатын
өнімділікті жоғарылату.
Әр операция жасар алдында мұқият клиникалық, зертханалық
(лабораториялық), рентгенологиялық және тағы басқа арнаулы жүргізілген
зерттеулер арқылы аурудың диагнозы қойылады.
Курстық жұмыстың мақсаты – жылқының тендинит және тендовагинит ауруларын
анықтап, дұрыс диагноз қою және емдеу шараларын жүргізу.
1. Негізгі бөлім

1. Тендовагинитке жалпы сипаттама

Тендовагиниттер - сіңір қынабының қабынуы. Ол сіңірдің
созылуы нәтижесінде, ұрып алғанда, жарақаттанғанда, имтогендік
инфекция, инвазия кезінде немесе айналадағы тін процесінде іріңге
айналғанда дамиды. Олардың асептикалық, іріңдік және инвазиялық
деп бөледі. Асептикалық тендовагиниттер жіті және созылмалы түрде
өтеді: Жіті өтетіні сірнелі талшықты және талшықты, ал
созылмалы сірнелі талшықты және сүйектері тін бола алады.
Жіті сірнелі тендовагинит. Бір факаторлардың әсерінен (созылу,
зорығу, ұрып алу, бруцеллез, туберкулез, ревматизмнен және т.б. ауру)
синовиалдық қабықта майда қан құйылу пайда болады, артериялық
гиперемия және тамыр қабырғаларының өтуі көтеріледі. Нәтижесінде
сірнелі эксудаттың және лейкоциттердің имеграциясы сұйықтыққа
айналады. Эксудат синовиалдық қабықшасын сіңіреді, ісінуге апарады
және сіңір ішінде жинала бастайды. Энотелиалды сыртқы қабығының
қоректенуі бұзылады, сондықтан оның кейбір жерлері сұйықтанады және
лейкоциттер мен бірге эксудаттарды мұнарландырады.
Клиникалық белгілері. Сіңірлердің өтуінде ұзақ, сирек
тартылатын әлсіз , баяу ауру жоғары температурада ісік тербелісі
болады. Алғаш қимылдауда ақсақтық пайда болады.
Емі. Тыныштық, суықтық, қысып байлау, көп жиналған эксудаттан
сұйықтықты сорып алу, 10-20мл 1% новокаин антибиотик ерітіндісін
және гидрокартизонмен, ішіне ендіру, 50-60мл пеницеллин – новокаин
ерітіндісін тамыр арқылы жіберу керек. Ауру реакциясы
азайғанда жылы ем, массаж жасау керек.
Жіті сірнелі - талшықты және талшықты тендовагинит. Әртүрлі
механикалық әсердің нәтижесінен пайда болады (соққы, секіру,т.б.)
сірнеалі тендовагинитке қарағанда қатты ауырады, синовалдық
қабыршақты, тамырларды, нервтерді және басқада сіңір элементтерін
зақымдайды.
Патогенезі. Зақымданған дәрежесіне қарай ауру реакциясы дамиды.
Синовалдық қабыршыққа және оның ішіне фибриногені торша
элементтері бар экссудат жиналады. Синовалдық қабыршық ісінеді ,
эндотелиалды сырты сұйықталады, көбірек болған сайын, ауырта
түседі. Талшықты тендовагинит кезінде синовия өнімі
бәсеңдейді немесе тоқтайды, синовиалық қуыста, висцералық және
париетальдық синовол қабығының жапырақтарында , жиі жапырақтар
арасында байланыс пайда болатын, әрі қарай байланыстыратын
жабыспалар тудыратын көп фибрин шығады. Сірнелі - талшықты
қабынуда фибрин көбінесе тұрақсыз жағдайда сірнелі сұйықта
болады немесе қынаптың түбіне түседі, синовалды қабыршыққа ол
жабысады аз мөлшерде және оңай сорылады.
Клиникалық белгілері. Жіті сірнелі талшық тендовагинитте
фибриннің аз мөлшер. кезінде тік кілегейлі тендовагинт
белгілеріне сәйкес келеді. Ауруды толық зерттеу нәтижесіне қарап
саралайды. Талшықты тендовгинит кезінде жануар тыныш тұрғанда
ауырған аяғын бос тастайды, жүргенде қатты ақсақтайды. Сіңір
қыныбының көлемі жағынан аз ұлғайған бірақ тез ауыртады: сол
температурасы көтеріңкі флютуация болмайды. Пальпация және аз
қимыл кезінде байқалатын фибринозды крепитация осы тендовагиниттің
патогендік белгілері болады. Сондықтан талшықты тендовагинитті
сықырлаушы деп те атайды. Крепитация фибринімен жабылған
висцериальды және паристальды жапырақтардың үйкелуінен пайда
болады. Сірнелі талшықты тендовагинит кепизінде болжамы жақсы ,
ал талшықты да абайлау керек. Өйткені сіңірдің қимылын
қиындататын сіңір қынабында жабыспалар пайда болуы мүмкін.
Емі. Тыныштық, суық және қимылдатпау керек, циркулярлы
новокаин блогын немесе новокаин тамыр арқылы жіберіледі.
Кейін жылы ем жасау (жылы компресс, порафин, озокериет)
ионогальванизация, диятермия, ультрадыбыс, массаж, жіберу.
Созылмалы – сірнелі тендовагинит. (сіңір қынбының шемені).
Сірнелі экссудаттың сіңір қынап қуысында біртіндеп жиналуы:
Кейде көп мөлшерде жинлуымен сипатталады. Аурудың алдында
сорылмаған интрақанаптық қан құйылу жіті асептикалық тендовагиниті
болады немесе ол өздігінше қайталану себебінен, бірақ сіңірге
және оның қынабына әлсіз механикалық әсерінен дамиды. Негізгі
кемшіліктері, бір орыннан басқа орынға ауыстыру дұрыс жүргізілмесе,
күпекті кесіп тастамау және тұяққа тағаны қағу алдын ала
орныққан себептері болады.
Патогенезі. Синовалды қабыршықтың әлсіз , жиі қайталанатын
механикалық рецепторлы аппараттың тітіркену әсерінен онда
пассивті гиперемия , іркілген ісік, бүрлердің гиперплазиясы және
бірігі тіндерінің пролиферациясы дамиды.
Соңғысы лимфациторлы клеткалармен бірге мезотенон және қынаптың
қабырғаларын инфильтраттайды. Осының әсерінен олар жуандайды.
Тамырлар езіледі, қан айналым және тін триофикалары қатты
бұзылады. Эндотелий қоректенудің жетіспеушілігінен кей жерлерінде
өте бастайды және ажыратылады. Бұл нервтердің тітіркенуін
күшейтеді, сондықтан сақталған эндотелиалды тіндер синовия өнімін
ұлғайтады. Ол сірнелі экудатқа араласады және онымен бірге сіңір
қынабының қуысына толады. Фибриннен тұратын эндотелия және
бүрлерден ажыратылған сұйықтық кейде жылтыр, ашық- сары денелерді
құрайды.
Клиникалық белгілері. Сіңір қынабы кілегейлі экссудатпен толы
және үлкен өлшемге дейін ұлғайтылған, әсіресе жылдам беткейлі
жақтары(ақтарылған жағы). Сондықтан алғашқы кезеңде негізінде қынаптың
жоғарғы жақтары созылады, ал астыңғысы қуатты фассия мен
жабылған жағы экссудаттың көп жиналуынан томпаяды. Қынаптың
ісінгендігі ұзын немесе жарты сфералық пішінде болады және
шекарасы анық айқындалады. Орнындағы температура көтерілмеген, ауру
реакциясы жоқ немесе саусақпен басып тексеру кезінде ауру
реакциясы әлсіз болады. Экссудаттың асперациясынан соң жіңішкерген
қынап қабырғалары пальпациялау арқылы жақсы анықталады. Онда тығыз
консистенциясы бар , ал кей жерлерде қатты фиброзды тіндердің
өсіп кеткен орындарын көрсетеді.
Пунктат- сабан түсті өте жай ұйыйтын әлсіз жабысқақ
сұйықтық.
Ауру жануарлар тез шаршайды жүрісі ырғақсыз, сүріншек
болады, көп ауыртпалық түскенде ақсақтайды. Спорт жылқылары жиі
күнделікті жұмысын орындай алмайды.
Емі. Экссудаттың асперациясы қынап қуысына 10-20 мл 1%
новокаин, пенициллин (200000-300000 ЕД) ерітіндісін жіберу ,
қысатын таңғыш. Бұл емді 8-12 рет қайталайды. Алғашқы 3-5 күнде
күніге, ал кейін 2-3 күннен соң , алдында өткізу мен массаж
жасап алып, 6-8 аптадан соң жазыла бастайды. Тескеннен соң
қуысқа 2% йод ерітіндісін жіберген дұрыс және қысатын таңғышты
қою керек. Терең күйдіреді, қызыл йодтты сынап май дәрі мен
сіңдіріп жағу керек. Ультрадыбыс ионогальванизация, диатермия,
парафин және озокеитпен емін пайдалану қажет.
Талшықты және сүйектенетін тендовагиниттер. Талшықты
тендовагинит сіңір қынабының қабырғасында талшықты тінде дамытуға
жетелейтін созылмалы процесс деп түсінеміз. Сүйектену ошағын
тудырғаннан тендовагинитті оссифирациялық деп атайды.
Талшықты тендовагинит негізінде ұзаққа созылған сірнелі-
талшықты және әсіресе талшықты тендовагиниттің әсерінен дамиды.
Патогенезі. Синовиалды қабыршықтағы сорылмаған фибрин оның
жабыспалары және байланыстырғышы капиллярлар арқылы өсіп кетеді.
Олардың айналасында талшықтарға айналатын байланыстырушы тін
дамиды. Синовиалды қабыршақ және барлық сіңір қынабының
қабырғалары бірден жуанданып сирек сіңірмен және айналадағы тінмен
өсіп шығады. Қатты жіңішкеру сіңірдің қысылуына апарады және
тарылған тендовагинитті дамытады.
Клиникалық белгілері. Жұмыс уақытында күшейетін ақсақтық
байқалады. Талшықты тендовагинит кезінде сіңір қынабы аумағында
ауыртпайтын ұсақ емес тығыз консистенцияның томпақ ісігі табылады
және қаттысын сүйектену кезінде.
Емі. Алғашқы кезеңде массаж, қыздыратын спирт, компресс,
парофин апликациясы, озокерит, торфо, УЗИ , диатермия, ультрадыбыс,
тін терапиясы, ескірген жағдайларда нүктелік күйдіру артынан
өткір май дәрімен сіңіріп сылау және жануарды 2-3 апта
мазаламау. Сонан соң аз жұмысқа жіберіледі, орыннан диатерия-
ионгальванизация, йод йонымен жасайды.
Іріңді тендовагинит. Сіңір қынап қуысының іріңге толып
синовиалды қабыршақтың іріңді қабынуы. Егер іріңді эксудатқа
біраз мөлшер сірнелі немесе талшықты эксудаты араласса, онда
тендовагинит сірнелі- іріңді немесе талшықты - іріңді деп
аталады. Іріңді тендовагинит негізінде алғашқы сіңір қынабының
жарақтының өткен әсерінен пайда болады, сирек екінші рет
іріңді процестің айналадағы тіннен өтуінен (флегмона және тағы
басқа) және литостаздық жолмен (бала жолдасының кешігуінен
пиосептицемия және тағы басқа). Стрептококктар, стафилакокктар, ішек
таяқшалары және сирек басқада микробтар инфекция тудырушылар
болады.
Патогенезі. Сіңір қынабының қуысына енген вирулентті микробтар
рецептор аппаратының тітіркенуінен және синовалды қабыршақтың
үдемелі қабыну реакциясын тудырады. Сіңір қынабының қабырғасы
ісінеді, нейтрофилдармен инфильтрацияланады және іріңді экссудаттармен
сіңіріледі. Синовиалды қабыршықтың эндотермиялық үлкен алаңда
сұйықтанады, язва пайда болады, патологиялық грануляция, соңынан
жиі приетальды және висцериалды жапырақтарының жабыспалары
басталады. Оның әсерінен шыжырқай тамырлары тез қан ұйыйды және
тамырлар езіледі , содан сіңірдің қоректенуі нашарлап
өліеттендіреді. Ол ірі қара малында кейде ұзақ уақыт
дамиды.
Ірің сыртқа шығудың бос жері болмағандықтан көп жиналған
жерде ақтарылу қабырғасында сіңір қынабынан партендосиновиялдық
тінге оның флегмонаның тудырып өтеді.
Екінші реттегі тендовагинитте іріңді қабыну алғашқыда
айналадағы тінде дамиды, сіңір қынабының қабырғасы ериді, және
де іріңді процесс синовиалды қабыршаққа өтеді. Зақымдану
ошағынан микробтарды сорып алу әсерінен , аурулар бактериалық
және тіндік уыттары жиі резервті қызбасы, лейкоцитоз ядроның
солға жылжуымен, басқада жалпы бұзылулармен дамиды. Өтіп кеткен
жағдайда іріңді тендовагинит сирек сепсиситің пайда болуна
себеп болады.
Клиникалық белгілері. Сіңір қынабы іріңнің толу әсерінен
көлемі үлкейеді. Пальпациялау кезінде орнындағы температураның
көтерілуі , қатты ауырту, сіңір қынап қабырғаларының зорығуы
флюктуация , тері астындағы тіннің ісінуі байқалады. Ауру аяқ
флексорлардың қабынуы кезінде бүгіліп тұрады: жануар тек тұяғының
ұшымен тұрады. Қатты ақсайды, ал кейде толық аяғы салбырап
кетеді. Тыныштықта жануар ауру аяғымен селкілдетіп тұрады. Маятник
жарақатта сүңгілеу кезінде немесе жалаң көз зонды сіңір
қынабына өтеді. Одан көп мөлшерде іріңді немесе талшықты - іріңді
экссудат қышқыл реакциясы шығады. Экссудат тез ұйыйды
жара бетінде көп ұйыған қан пайда болады.
Болжамы. Көп жағдайларда болжамы өте сақ болған жөн. Бұл сіңір
қынабына енген микробтардың, бактериялардың вируленттілігіне байланысы,
және ауруды мүмкіндігінше ертерек емдеуіне байланысты.
Емі. Бірінші, екінші күндері сіңір қынабына пункция жасаймыз.
Экссудаттарды сорып аламыз, ішіне , яғни сіңір қынабының ішіне 300...500
мың ЕД пенициллинді 3-5 мл 0,5 проценттік новакаинмен араластырып, ерітінді
түрінде жіберу. Және оның қуысына антибиотиктер қосылған новакаинның 0,5%
ерітіндісімен, этакридиннің және фурациллиннің ерітінділерімен жуу. Жуып
болғаннан кейін сіңір қынабының қуысына новакаинның 0,5%, 15-20мл
ерітінділермен 500-600 мың ЕД антибиотиктер енгіземіз. Микробтарға қарсы
ампициллин, стрептомицин сульфатын береміз.

2. Тендинит ауруы

Тенденит ауруы (Tendenitis)- жылқыларда жиі кездесетін аурулардың
бірі болып саналады. Ірі қара малда сиректеу байқалады. Тенденит- сіңірдің
қабынуымен сипатталатын ауру. Барысы жағынан жіті және созылмалы,
жалқаяқтың сипаты жағынан- асептикалақ және іріңді тендениттер болады.
Себептері. Созып алу, соғып алу, сіңірді қысып және жаралап алу.
Шамадан тыс салмақ түсіру. Қолайсыз кенет қимылдар жасау.
Жылқының бақай бүккіштері, сүйек араларындағы бұлшық еттері, ірі
қараның өкпе тарамыс, кәрі жілік шыбығының үшінші бұлшық еті, бақай бүккіші
жиі зақымданады. Тенденит көбі несе мал аяғын қатты созып алғанда , соғып
алғанда, тарамысты қысып және жаралап алғанда, пайда болатын ауру.
Тенденит ауруының белгілері оның түріне байланысты болады. Асептикалық
жіті тенденитте малдың ақсадауы және сіңірді бойлаған, жергілікті
температурасы көтеріліп ауырсынатын ісік байқалады. Ірі қараның
ауырсынатыны жылқыға қарағанда кемірек бейнеленеді. Жылқының дене
температурасы аздап көтерілуі мүмкін. Аурудың барысы қолайлы болғанда
нышандары екі-үш аптадан кейін жоғала бастайды. Теріс әсер жалғаса бергендн
процесс созылмалы формаға айналады. Сіңірдің созылмалы қабынуы зақымдалған
сіңір мен оны қоршаған ұлпаларды фибринозды ұлпалардың ұлғаюымен
сипатталады. Сипағанда сіңірді бойлаған ауырмайтын тығыз ісік байқалады.
Оның жылжымалығының төмендегені білінеді. Бүккіштердің сіңір қынабы
қабынғанда бұлшық еттер тарыла түседі.
Мал денесінің температурасы көтеріледі. Қанда лейкоцитоз процесі
байқалады. Жүргенде қатты ақсаңдайды. Тыныш күйінде мал аяғын бүгіп
ұстайды. Зақымданған сіңір қынабының көлемі ұлғаяды, саусақпен қатты
басқанда қатты ауырсынады. Жергілікті температурасы көтеріледі, зақымдалған
сіңір қынабын тескенде қан аралас іріңді жалқаяқ шығады.
Патогенезі. Жарақаттардың немесе өкпе жаралардың кесірінен сіңірдің
талшықтары және капилярлары үзіліп жаралып кетеді. Сіңірге қан құйылады,
онда асептикалық қабыну орын алады.
Болжамы. Жіті асептикалық және іріңді тендениттер дұрыс емдеген кезде
малдың толық жазылуымен сипатталады.
Емі. Асептикалық тендениттің бастыпқы сатысында суық, қысатын
таңғыштар қолданады. Екі – үш күндері , ылғалды кепкіш спирт, ихтиол (10%)
және камфора таңғыштары, компрестер, уқалау тағайындалады. Созылмалы
жағдайда майла жағу ұсынылады.

1.3Ұлпалардың соғылып зақымдануы

Жарақат. Жарақаттанғанда зақымданған ұлпада мынадай өзгерістер пайда
болады: Теңбіл - ұсақ, дөңгелек пішінде қанталау; экхимоза - шағын жайылма
қанталау; сугиляция - көлемді жайылма қанталау; ол көбінесе ұлпаларды
қоректендіріп отыратын терінің шел қабығына жайылады; гемо
-лимфоэкстравазаттар - қан мен сөлдің борпылдақ клетчаткаға құйылып, кейін
мұнда қуыстың пайда болуы; гематомдар - пайда болған қуыста қанның жиналуы.
Бұған қоса жарақаттану салдарынан мал организмінде рефлекторлы жолмен пайда
болатын үлкен өзгерістердің орын алуы мүмкін.
Белгілері. Ұлпаларға қан, сөл және қабыну салдарынан пайда болған
жалқаяқтың құйылуының жарақаттанған орын ісініп кетеді және қабыну
өнімдерінің әсер етуі салдарынан нерв ұштарының тітіркенуі себепті
жарақаттанған орын ауырады. Шел қабық неғұрлым борпылдақ болса, ісік
соғұрлым үлкен болады. Ісік тез пайда болады, оның қан талауы (алғашқы
сатыда), тығыздануы жіті қабыну сатысында, іркілдеу (қанды ісік кезінде)
мүмкін. Тері пигменттелмеген жерінің талаурауы ықтимал. Талаурау себепті
жарақаттанған орын 2-3 күннен кейін қоңырқай тартады, ол бірте - бірте
өзгеріп, жасыл және сары түсте болады. Қан көп құйылып және жарақат орнының
ұлпасы езіліп зақымданса, дене қызуы көтеріледі (асептикалық қызба),
жарақаттанған орган ұлпаның қызметі бұзылады. Аяқ ұлпалары жарақаттанса,
мал ақсайды.
Емі. Бастамада жарақаттанған орынды қатты қысып таңады, жараның
айналасына новакаин немесе гемо - новакаин жібереді және мұз, суық суға
малынған дәкені басады. Жарақаттанған жердің ісігі қайтып, мал жарақатты
ауырсынбайтын болған жағдайда ауру жерге жылу қолданылады, йодвазоген
жағылады, ол массаждалады. Өздігінен таралып кетпейтін қанмен сөл жиналған
ісік болса, ол троакармен тесіледі, шара болмаған жағдайда жарақат орны
кесіліп, антисептиктермен және антибиотиктермен дәріленеді. Жарақаттанған
жер іріңдесе не ұлпа өлі еттенсе операция жасалады.
Созылу. Жұмсақ ұлпалар созылғанда шандырдың, бұлшық еттің, сіңірдің,
тарамыстың және нервтердің гистологиялық бір тұгастығы бұзылады, ал
анатомиялық бір тұтастығы бұзылмайды [2,3,4,7].
Белгілері. Мал ауырсынады, ісік пайда болады, қанталайды, бұлшық
еттің, тарамыстың сіңірдің және талшықтарының зақымдануы себепті органның
қызметі бұзылады.
Емі. Созылу зақымы күшті болса, малға тыныштық жағдай туғызылады,
новакаин жіберіледі, зақымданған орынға қысып тұратын таңғыш не
қозғалтпайтын гипс таңғыш салады, кейін сол жерді массаждайд, меңдуана майы
қосылған йодвазоген немесе меңдуана майын болмаса камфора майын сол
мөлшердегі хлороформмен араластырып жағады, парафин, емдік балшықпен саз
балшық таңу да пайда береді.
Үзілу. Тканьдер үзілгенде олардың анатомиялық бір тұтастығы бұзылады.
Мал тайып кеткенде, сүрінгенде, секіргенде, жұмыс кезінде күшті
бұлқынғанда, оқыс қимыл жасағанда, аяғы бір нәрсеге қысылып қалғанда және
кіріп кеткен кезде ткань үзіледі. Тканьнің өздігінен үзілуі мүмкін
(тканьдердің патологиялық өзгеруі салдарынан).
Белгілері. Толық үзілмеген болса, ұлпа ісіп кетеді, ауырады, зақымданған
органның қызуы көтеріліп, қызметі бұзылады; ткань толық үзілген болса,
жоғарыда көрсетілген белгілермен қатар, алғашқы кезде қолмен сипап
қарағанда ойық білінеді, бұл - тканьдердің үзіліп кеткенін көрсетеді.
Емі. Малды жүргізбеуге тырысады, зақымданған жер тігіледі және гипс
таңғыш салынады. 3-6 аптадан кейін массаж жасайды, тітіркендіруі шамалы май
жағылады, жылу ұстайды, парафин таңғыш байланады, йодтың ионтофорезі,
диатермия қолданылады.
Жара. Терінің (не кілегейлі қабықтың) және одан тереңірек жатқан
тканьдердің біртұтастығы бұзылады.
Барысы. Жараның жазылып кету процесі үш кезеңге бөлінеді: 1)
дегенеративті не гидротация кезеңінде жара маңындағы тканьдер күшті
қабынады, зақымданған ткань бөлініп түседі, жара жалқаяқтанады және ол
бірте - бірте тазарады; 2) регенеративті, не дегидротация кезеңінде
жарадағы қабыну процесі бәсеңдейді, жара тазарады, тканьдер тығызданады
және жара орны жас тканьдермен толығады; 3) жараның тыртықтанып бітуі және
терінің қалпына келуі [4,5,6].
Жануарлардың әр түрінде жаралану процесі түрліше өтеді. Жылқыда жарадан
серозды - іріңді не іріңді жалқаяқ ағып тұрады.
Емі. Жараны емдеу үшін патогенетикалық, этиорпатогенетикалық әдістер
және қуаттандырғыш дәрі - дәрмектер қолданылады. Бұларға мыналар
жатады: 1) жараны хирургиялық жолмен өңдеу - жараны тазарту және жара
маңындағы теріні дезинфекциялау, жараны тілу не кесіп, алып тастау; 2)
химиялық не биологиялық антисептик дәрілерді қолданып, жараға енген
микробтардың әсерін төмендету; 3) қуаттандырғыш дәрілерді қолдану

2Өзіндік зерттеу - Ауру тарихы

Өзіндік зерттеу жұмысымды Шымкент қаласында орналасқан М.Әуезов атындағы
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университетінің Агроөнеркәсіп факультеті
Ветеринариялық медицина кафедрасының клиникасында бастадым.
Өзімнің курстық жұмысымның тақырыбына сәйкес, жылқының тендинит ауруын
емдедім.
Операция жасау барысында ветеринария ғылымының докторы, профессор
Ілиясов Б.К. жетекшілік жасады.

2.1 Ргоаnamnesis (малды тіркеу)

Малдың тіркелген күні 15.02.2013 жыл
Амбулаторлық журналдағы тіркеу нөмірі - 14
Емдік мекеме аты: Шымкент қаласы, М.Әуезов атындағы ОҚМУ-нің Агроөнеркәсіп
факультетінің Ветеринариялық медицина кафедрасына қарасты Ветеринарлық
клиникасы
Иесі: Тасболатов Шерхан
Иесінің мекен жайы: Шымкент қаласы, Пахтакор м.а
Мал түрі: жылқы
Жынысы: айғыр
Туылған жылы: 2011 ж.
Жасы: 3
Малдың тұқымы- Ахалтеке
Салмағы: 275 кг
Лақап аты: Құлагер
13.Жылқының сипаттамасы: шоқтығының биіктігі - 149 см, тұрқының
ұзындығы -18 см, кеуде орамы -182 см, жіліншік орамы -19,2 см.
Түсі: сары түсті
Дәрігерге көріну күні: 15.02.2013ж.
Сауығукүні: 24.02.2013 ж
Алдын ала қойылған диагнозы: алдыңғы сол аяғының тендиниті

2.2Аnamnesis vitae

Малдың егесінің мәліметтері бойынша, Құлагерді иесі қорада асыраған.
Күніне ұзақтығы 3-4 сағаттан азанғы уақытта 1 рет жайылымға шығарылып
отырған. Жайылымнан кейін де және кешке азықтандырып отырған. Оның азық
рационында қоректі заттардың (протеин, май, күл, витаминдер, минералды
заттар, белоктар) барлығы өз нормасымен берілген.
Құлагер жайылым отын, шалғын шөбін, көп жылдық екпе шөптерден, атқонақ,
еркек шөп, беде және жоңышқаны жақсы жеген. Сұлы, арпа дәні мен жармасын,
тары сабанын да жейді.
Құлагердің сүйсініп жейтін ең жұғымды жемі сұлы. Бірақ оны егесі шектеп
жегізген. Ас қорытуға оң ықпал ететін диеталық азық ретінде бидай кебегін
жегізген. Жүгері дәнін жармалап, басқа азықтармен қосып беріп отырған.
Протеинді азықтардан жылқыға күнбағыс пен зығыр күнжарасын, шротын
енгізген. Жазда жылқыны жайылым отына жайып отырған.
Құлын кезінен бастап Құлагерге инфекциялық ауруларға қарсы және
инвазиялық ауруларға қарсы профилактика жасалған. Оның ішінде бруцеллезге,
сібір жарасына, сап (маңқа) ауруына қарсы вакциналар егілген.
Егесінің айтуынша Құлагер аяғын жарақаттап алған. Қоршаған тканьдерден
жалғасып, сіңір қынабына қабыну процесстері таралған. Ол сіңірді қысып,
және жаралап алудан болған. Содан жылқының халі бүлінген екен.

2.3 Аnamnesis morbi

Малдың жалпы күйі күйзелісті болған. Жылқының денесінің температурасы
көтерілген, азыққа тәбеті тартпай, жатып қалған.
Жылқы жүргенде қатты ақсайды, тыныш күйінде жылқы аяғын бүгіп ұстаған.
Зақымданған сіңір және оның қынабының көлемі ұлғайған. Саусақпен басқанда
қатты ауырсынады. Жергілікті температурасы көтерілген.
Алғашында жылқының жүру координациясы бұзылып, зақымданған аяғы дірілдей
бастаған. Кейіннен сол аяғын баса алмай қалған. Жылқының егесі өзінше
білген емдеу шараларын жүргізіп көрген. Бірақ, емі нәтижесіз болған.

2.4 Status praesens communis

Жылқыны жалпы тексеру:
Габитус: жылқының дене бітімі орташа, дұрыс - 500 кг. Қоңдылығы орташа.
Денесін кеңістікте дұрыс ұстап тұра алады. Аяқтарын дұрыс ұстайды, бірақ
зақымданған, яғни жараланған аяғын бүгіп ұстайды, баса алмайды. Жылқының
ерекшеліктері: басы сүйекті, сәл ұзындау, маңдайы томпақ, көздері шығыңқы,
танаулары делдиген жұқа, құлақтары орташа, жұқа, мойны түзу, омыраулы, ұзын
қабырғалары қапталды, арқасы тегіс, сауыры жалпақ, әрі тік; жауырыны қысқа,
алдыңғы аяқтары тұзу, аралары кең, артқы аяқтары қайқылау, тірсектері
жақындасып тұр. Тұяқтары берік, дөңгелек және үлкен.
Жылқының түсі: сары түсті.
Конституциясы қағілез типке жатады. Яғни, жылқының терісі жұқа, жүні
тықыр, жеңіл денелі. Тері астында қан тамырлары білеуленіп, анық білініп
тұр. Қағілез жылқы ұшқыр да нәзік. Мәпелеп күтіп, жақсы азықтандыруды
тілейді. Тебінде бағуға шыдамсыз.
Бұлшық еттері толық, семіруге бейім, жұмысқа төзімді, қан айналуы мен
тыныс алу , ас қорыту жүйелері жақсы жұмыс істейді семіруге бейім, жұмысқа
төзімді, қан айналуы мен тыныс алу , ас қорыту жүйелері жақсы жұмыс
істейді.
Тері мен оның өнімдерін тексеру: терінің ылғалдылығы біркелкі. Тері
температурасы біркелкі, жылы, денесінің симметриялық бөлімдерінде бірдей.
Симптомдары меи синдромдары
Қантамырлары бүлінген
Сіңірдің сұйық бөлігі шығып, көрші ұлпаларға жайылған
Сол жерде домбығу байқалады
Қабыну процесі және экссудат жиналған
Жерғілікті қызуы көтерілген
Мал жараланған аяғын көтеріп тұрайды
Жүргенде сүйретіп басады
Аяғын баса бергенде өте қатты ақсайды
Сүйек қозғалысы бұзылған
Жарақаттанған жер ауырады, ісінген
Жүргенде ақсау ұлғаяды
Тәбеті төмен
Жалпы әлсіздік
Тез шаршағыштық білінеді
Қозғыштығы байқалады
Симтомдары мен синдромдары әрдайым жарақаттың түріне және ауыр -
жеңілділігіне, жараға енген патогенді микроорганизмдердің түріне, санына
және уыттылығына, малдың организмінің сезімталдық қабілеттілігне байланысты
болады.
Сіңір тесіле - жарыла жарақаттанған, оның жіті қабыну барысы екі түрде
өтіп жатыр: анаэробты инфекция туғызатын қабынудың жалпы белгілері басым ,
тез асқынып, қарқынды түрде өтіп жатыр және жергілікті бір жерде - сіңір
және сіңір қынабы тканьдері қабынып тұр.
Клиникалық практикада жиі кездесетін, барысы бәсең және көбінесе іріңді
тендинит түрінде байқалады.
Ашық жарақатынан бастапқы кезде, әдеттегі жараларда байқалатын сыздану,
қан ағу, жараның үңірейіп тұруы сияқты клиникалық белгілер көрініп тұрды.
Тканьге өтіп кеткен үлкен жарақаттан қан араласқан сұйық, ірің ағады.
Жарақаттанған сіңірдің қызметі, алғашқы сатыларда, не тіпті тәулік бойында
сіңірде және сіңір қынабында қабыну процесстері басталғанға дейін
өзгермеген.
Сулы, сулы - фибринді жіті қабыну түрінде байқалады. Жылқы яғни басқан
кезде оның топай буыны мүлде иіліп, тұяқ буыны төмен түсіп кетеді. Баса
берген аяғы кенеттен ақсайды, жүріс кезінде бақай буынын қинала жазады,
жиі сүрінеді. Мал аяғын тұяғының ұшымен немесе оның сырт жағымен
басады.
Осы аталған белгілерге карағанда тек алдын ала қойылатын диагнозды
болжап айтуға болады: сіңірдің қабынуы және сіңірдің қынабының қабынуымен
бірге.
Өтуі бойынша жіті, созылмалы, іріңді болып келеді. Ауырсыну формасында
көрінеді. Өршу кезеңінде.
Диагнозды нақтылау үшін лабораториялық - инструментарлы зерттеу қажет.

2.5 Status praesens universalis

Малдың жалпы күйі күйзелісті . Жылқының денесінің температурасы 1 -2
°С дейін көтерілген, азыққа тәбеті тартпай, жатып қалған. Жылқы жүргенде
қатты ақсайды, тыныш күйінде жылқы аяғын бүгіп ұстаған. Зақымданған сіңір
және оның қынабының көлемі ұлғайған. Саусақпен басқанда қатты ауырсынады,
Жергілікті температурасы көтерілген.
Кілегейлі қабықтарын зерттеу. Ауыз қуысының, көздің тағы басқа кілегейлі
қабықтары ақшыл қызғылт түсті, ылғалдылығы төмендеу.
Қаңқа сүйектерін зерттеу. Қаңқа сүйектері - қалыпты, ешбір өзгеріссіз,
сыну, мүжілу, тағы басқа белгілер байқалмайды.
Жүрек - қан тамырлар жүйесін зерттеу. Жүрек - қан тамырлар жүйесін
фенондоскоппен тыңдап, зерттегенде тамырсоғысы 70 - 75 рет, яғни, ауытқуы
бар екенін аңғардық. Жүрек саздары қалыпты, бірақ ырғағы жылдамдаған. Қан
тамырлары кеңейген.
Жүректі клиникада зерттегенде ауруын анықтаудың негізгі тәсілдері
мынадай: жүрек серпінін сипап білу, жүрек соғуын қағып және тыңдап білу.
Жүрек серпінін сипап білу.
Жылқының жүрек серпінін сол жақтан 5-ші қабырға аралығынан, ал оң жақтан
- 4-ші қабырға аралалығынан , иық буыны тұсынан 7-8 см төмен алып
зерттедік. Серпін шамамен 4-5 см2 жерге тарайды.
Жүрек соғуын қағып білу.
Жылқыда жүректің дүңкілсіз соғуы алдыңғы жағынан шынтақ тұсынан, ал
артқы жағынан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.