Қойдың ортан жілігінің сынығын емдеу

Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілер мен қысқартулар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1Негізгі бөлім ...10
1.1Ортан жіліктің сынуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 10
1.2 Ортан жіліктің таюы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.3 Сүйек аурулары, периоститтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
1.4 Оститтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
1.5 Сүйектің сынуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
1.6 Хирургиялық операциялардың элементтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
1.7 Малдарды бекемдеу тәсілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
2 Өзіндік зерттеу . ауру тарихы ... 22
2.1Proanamnеsis ... .22
2.2 Anamnesis vitae ... ... 22
2.3 Anamnesis morbi ... 22
2.4 Status praesens universalis : ... .23
2.5 Status prаesens localis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
2.6 Diagnosis ... 25
2.7 Decursus morbi et therapia ... 25
2.8 Epicrisis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29
3 Техникалық қауіпсіздік ... 30
Қорытынды ... 31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32

Тақырыптың өзектілігі. Хирургия XX ғасырда ветеринарияның жеке саласына айналды. Ветеринариялық хирургияның жетістіктері, Ұлы Отан Соғысы жылдарында жараланған жылқыларды емдеуге зор мүмкіндіктер туғызды. Осы күнгі хирургияның - оперативтік, жалпы, ортопедия және офтальмология сияқты бөлімдері дамуда. Хирургияның мағынасы гректің "Сһeur ergon" деген екі сөзінен алынған. «Қолмен әсер етейін» деп аударуға болады.
Дүние жүзінің әр түрлі аймағында тұратын халықтар, өзінің иелігінде жануарларды ұстауына байланысты хирургияның кейбір қарапайым жұмыстарын істеген. Тіпті алғашқы дәуірде малды пішіп емдегенді де білген. Хирургиялық емдер халық арасында кеңінен қолданылады. Мал иелері, бақташылар, ұсталар, тағы басқалар хирургиялық еммен айналысқан. Олар бір - бірінен үйреніп, кейінгі ұрпақтарға өз тәжірибесін беріп жалғастырған.
Қазақстанның ветеринария хирургиясының дамуы, бұрынғы Кеңестер Одағы ғалым - хирургтардың еңбектерімен тығыз байланысты. Қазақ халқының ежелден келе жатқан дәстүрі - малды күту, бағу.
Жалпы хирургияның дамуына үлес қосқан ғалымдар - грек ғалымы Гиппократ (460-370 ж.ж біздің эраға дейін), атақты Рим дәрігері Цельс (1 ғасыр біздің эраға дейін) және Гален (130-200 ж.ж. біздің эраға дейін) болған. Хирургияның дамуына көп үлес қосқан, мал хирургиясы жөнінде кітаптар жазған Рим дәрігері Вегеций.
Алғаш ветеринариялық хирургияда топографиялық анатомияны Петербургта А.А.Январский, Мәскеуде А.А.Петров оқыса, кейіннен Петербург Зооветинститутының кафедрасын В.И.Всеволодов басқарды.
Хирургиялық операцияларды зерттеп жасау анатомиялық деректерге тікелей байланысты.
Хирургиялық операция (латынша. орега - әрекет, жұмыс, еңбек) - малдың ағзаларға және ұлпаларға емдік немесе диагностикалық мақсаттармен қолданылатын механикалық әсерлердің жиынтығы. Кейде шаруашылық қажеттілігімен кейбір операциялар сау малға да жасалады, ол еркек және ұрғашы малды пішу. Операция мақсаты, оны жасағаннан кейін малдан алынатын өнімділікті жоғарылату.
Әр операция жасар алдында мұқият клиникалық, зертханалық (лабораториялық), рентгенологиялық және тағы басқа арнаулы жүргізілген зерттеулер арқылы аурудың диагнозы қойылады .
Оперативтік хирургияда операциялардың сәтті орындалуы оның атқарылу техникасының дұрыс қалыптастырылуына байланысты болатынын сөзсіз екеніне құбылыс деп есептеуге болмайды, керісінше ол организмнің барлық жүйелерін терең қозғайды. Осыған байланысты оперативтік хирургияны толық зерттеу үшін, студенттерге анатомия, физиология, дерттік физиология, фармакология және басқа да пәндерден толық білім алу қажеттілігі зор.

1 Несіпбаев Т. Жануарлар физиологиясы: оқулық жоғары оқу орындары үшін /Несіпбаев Т. 2 – басылым. Алматы: «Ғылым» баспасы, 2005.-86б.
2 Қожабеков З. К. Малдың патологиялық физиологиясы: оқулық жоғары оқу орындары үшін /Қожабеков З. К., Өтенов Ә. М. Алматы, «Ана тілі» 1992.- 156б.
3 Сайдулдин Т. Орысша – қазақша малдәрігерлік сөздігі : оқулық жоғары оқу орындары үшін /Т.Сайдулдин Алматы, 1993 .- 212б7
4 Ілиясов Б.К. Алғашқы ветеринарлық жәрдем: оқулық жоғары оқу орындары үшін /Ілиясов Б.К. Алматы, 2001.-134 б.
5 Поваженко И.Е. Общая ветеринарная хирургия: учебник для вузов /Поваженко И. Е., Братюха С. И. Москва «Колос» -1971.-128с.
6 Маметов А.М. Препараты, используемые при лечений хирургических ран животных: учебник для вузов /Маметов А.М., Б.К.Ілиясов, А.А.Абдулла Москва, «Колос» -1971.-112с.
7 Оликов Б.М. Оперативная хирургия: учебник для вузов /Оликов Б.М./ Москва, 1941.- 127с.
8 Ілиясов Б.К. Алғашқы ветеринарлық көмек: оқулық жоғары оқу орындары үшін / Б.К.Ілиясов, М.Жоланов/ Алматы 2004.- 126б.
9 Безсонов Н. А. Витамины: учебное пособие для вузов / Безсонов Н. А. 1931.-107с.
10 Қожанов Қ.Н./ Ветеринарлық фармакология: оқулық жоғары оқу орындары үшін /Қожанов Қ.Н. Алматы-2008. – 138б.
11 Повоженко И.Е.Частная ветеринарная хирургия: учебник для вузов /Повоженко И.Е и др. Ленинград, 1981.- 101с.
12 Абдірахманов Е. Хирургия: оқулық жоғары оқу орындары үшін /Абдірахманов Е. Алматы 2000.- 114б.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Аннотация

Ветеринариялық хирургия пәнінен жазылған Қойдың ортан жілігінің сынығын емдеу атты курстық жұмысым 30 беттен тұрады.
Курстық жұмыс титул парағы, аннотация, мазмұны, нормативтік сілтеме, анықтама, белгілер мен қысқартулар, кіріспе, негізгі бөлім, өзіндік зерттеу, техника қауіпсіздігі, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Курстық жұмыстың негізгі бөлімінде ортан жіліктің сынуы, ортан жідіктің таюы, сүйек аурулары, сүйектің сынуы қамтылған.
Қорытынды бөлімінде жүргізілген жұмыстың нәтижесі көрсетілген.

Нормативтік сілтемелер

Осы курстық жұмыста келесі нормативтік құжаттарды қолдануға сілтемелер жасалған:
МЖМБС 2.104 -2006 КҚБЖ (ЕСКД). Негізгі жазбалар.
МЖМБС 2.301 -68 КҚБЖ (ЕСКД).Форматтар.
МЖМБС 2.601 -2006 КҚБЖ (ЕСКД). Пайдалану құжаттары.
МЖМБС 2.304-81 КҚБЖ (ЕСКД).Сызбалық шрифттер.
МЖМБС 2.701-84 КҚБЖ (ЕСКД). Схемалар. Түрлері мен типтері.
Орындауға қойылатын жалпы талаптар.
МЖМБС 2.321-84 КҚБЖ (ЕСКД). Әріптік белгілеу.

Мазмұны

Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар
Белгілер мен қысқартулар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1Негізгі бөлім ...10
1.1Ортан жіліктің сынуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.2 Ортан жіліктің таюы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
1.3 Сүйек аурулары, периоститтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.4 Оститтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
1.5 Сүйектің сынуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
1.6 Хирургиялық операциялардың элементтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
1.7 Малдарды бекемдеу тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
2 Өзіндік зерттеу - ауру тарихы ... 22
2.1Proanamnеsis ... .22
Anamnesis vitae ... ... 22
Anamnesis morbi ... 22
Status praesens universalis : ... .23
2.5 Status prаesens localis ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.6 Diagnosis ... 25
Decursus morbi et therapia ... 25
Epicrisis ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29
3 Техникалық қауіпсіздік ... 30
Қорытынды ... 31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32

Анықтамалар

Остеосинтез - сынған сүйектің өзегіне әр түрлі заттардан ағаштың жас бұтағы, темір, сүйектің ұнтағынан жасалған таяқшалар т.б. жасалған таяқшаларды енгізіп бекіту
Остит - сүйектің қабынуы
Сүйек некрозы - сүйектің өлуі
Остеомиелит - сүйек миының қабынуы
Десмургия - байлам жөніндегі оқу жүйесі. Негізі гректің (desmos - байланыс, байлам, esgon - іс) термині, байлам материалдарының түрлерін әртүрлі әдістермен байлап (таңып) және олардың қасиеттеріне қарай хирургиялық патологияда пайдалануды үйретеді.
Оститтер - жеке ауру ретінде сирек кездеседі, әдетте сүйектің барлық элементтері - сүйек қабығы, сүйек, эндоост және сүйек кемігі зақымдалады.

Қысқартылған сөздер мен белгілер

мл - миллилитр
см- сантиметр
% - пайыз
мин -минут
м -метр
т.б - тағы басқа
мм-миллиметр

Ф.7.04-03

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті

__________________________кафедрасы

___________________________________ пәні бойынша

Курстық жұмыс

Пәні ___________________________________ ____________________
Жұмыс тақырыбы:__________________________ ___________________
Мамандығы:_________________________ ________________________

Орындаған _______________________________
(студенттің аты жөні,тобы)
Жетекші ___________________________________ __________
(оқытушының аты - жөні,ғылыми дәрежесі, атағы)

Жұмыс ____________
бағасы
бағасына қорғалды
_____________2013ж.

Норма бақылау:
_______________
қолы, аты - жөні

Комиссия:
_______________
қолы,аты - жөні
_______________
қолы,аты - жөні

Шымкент 2013 ж.

Ф. 7. 05 - 04

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті

______________________________кафед расы

Бекітемін
Каф.меңгерушісі __
_________2013ж.

№____Тапсырмасы

___________________________________ пәні бойынша курстық жұмыс
Студент _______________________________
(тегі,аты-жөні)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жұмыс тақырыбы ___________________________________ ___________
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

Бастапқы мәліметтер ___________________________________ _______

№
Курстық жұмыстың мазмұны

Орындалу
мерзімі
Көлемі
(парақ саны)
1

2

3

4

5

6

Ұсынылған әдебиеттер: 1.___________________________________ _______________________
2.___________________________________ _______________________
3.___________________________________ __________________________

Тапсырма берілген күні _________жұмысты қорғау күні________________

Жұмыс жетекшісі ___________________________________ ______________
(қызметі, тегі,аты - жөні, қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдаған_________________________ ______
( күні, студенттің қолы)

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Хирургия XX ғасырда ветеринарияның жеке саласына айналды. Ветеринариялық хирургияның жетістіктері, Ұлы Отан Соғысы жылдарында жараланған жылқыларды емдеуге зор мүмкіндіктер туғызды. Осы күнгі хирургияның - оперативтік, жалпы, ортопедия және офтальмология сияқты бөлімдері дамуда. Хирургияның мағынасы гректің "Сһeur ergon" деген екі сөзінен алынған. Қолмен әсер етейін деп аударуға болады.
Дүние жүзінің әр түрлі аймағында тұратын халықтар, өзінің иелігінде жануарларды ұстауына байланысты хирургияның кейбір қарапайым жұмыстарын істеген. Тіпті алғашқы дәуірде малды пішіп емдегенді де білген. Хирургиялық емдер халық арасында кеңінен қолданылады. Мал иелері, бақташылар, ұсталар, тағы басқалар хирургиялық еммен айналысқан. Олар бір - бірінен үйреніп, кейінгі ұрпақтарға өз тәжірибесін беріп жалғастырған.
Қазақстанның ветеринария хирургиясының дамуы, бұрынғы Кеңестер Одағы ғалым - хирургтардың еңбектерімен тығыз байланысты. Қазақ халқының ежелден келе жатқан дәстүрі - малды күту, бағу.
Жалпы хирургияның дамуына үлес қосқан ғалымдар - грек ғалымы Гиппократ (460-370 ж.ж біздің эраға дейін), атақты Рим дәрігері Цельс (1 ғасыр біздің эраға дейін) және Гален (130-200 ж.ж. біздің эраға дейін) болған. Хирургияның дамуына көп үлес қосқан, мал хирургиясы жөнінде кітаптар жазған Рим дәрігері Вегеций.
Алғаш ветеринариялық хирургияда топографиялық анатомияны Петербургта А.А.Январский, Мәскеуде А.А.Петров оқыса, кейіннен Петербург Зооветинститутының кафедрасын В.И.Всеволодов басқарды.
Хирургиялық операцияларды зерттеп жасау анатомиялық деректерге тікелей байланысты.
Хирургиялық операция (латынша. орега - әрекет, жұмыс, еңбек) - малдың ағзаларға және ұлпаларға емдік немесе диагностикалық мақсаттармен қолданылатын механикалық әсерлердің жиынтығы. Кейде шаруашылық қажеттілігімен кейбір операциялар сау малға да жасалады, ол еркек және ұрғашы малды пішу. Операция мақсаты, оны жасағаннан кейін малдан алынатын өнімділікті жоғарылату.
Әр операция жасар алдында мұқият клиникалық, зертханалық (лабораториялық), рентгенологиялық және тағы басқа арнаулы жүргізілген зерттеулер арқылы аурудың диагнозы қойылады .
Оперативтік хирургияда операциялардың сәтті орындалуы оның атқарылу техникасының дұрыс қалыптастырылуына байланысты болатынын сөзсіз екеніне құбылыс деп есептеуге болмайды, керісінше ол организмнің барлық жүйелерін терең қозғайды. Осыған байланысты оперативтік хирургияны толық зерттеу үшін, студенттерге анатомия, физиология, дерттік физиология, фармакология және басқа да пәндерден толық білім алу қажеттілігі зор.
Сүйек зақымдануы, қысылу, бұралу себепті сынады. Сынықтың мынадай түрлері бар: пайда болуына қарай -- туғаннан болған (жатында), жүре болған (жарақаттанудан) және өздігінен болған (патологиялық - остеосаркома, остеодистрофия, остеопороз, кариез, туберкулез); зақымдану түріне қарай -- толық және шала (шытыйау), сынық сүйек бетінің жарылуы, жабық және ашық сынық; сүйектің сынған жеріне қарай -- эпифизді, диафизді буын ішілік; сүйектің сыну бағытына қарай -- келденеңінең ұзынынан, иректеліп, қисықтанып, аралас (көлденең, ұзындығы және т. б.) сыну болады.
Ауырсыну, зақымданған органның пішінінің өзгеруі және кызметінің бұзылуы, малдың жүрісінің бұзылуы, сүйектің сықырлауы (толық сынғанда).
Алдымен рентгенограмманы зерттеп сынақтың түрін, қаншалықты күрделі екенін анықтау керек. Сонан соң малдың сынған жерін, белгілерін зерттеңдер, олар - ісіну, ауырсыну, толық сынықтарда буынсыз жерден қозғалу, шықырлау, малды жүргізгенде ақсау.
Сынықтарды консервативтік және оперативтік әдістермен емдейді.
Сүйектің сынған ұштары орнынан көп таймаган жағдайда, көбінесе жабық сынықтарда оны сыртынан келтіріп, бекітіп таңып, консервативтік ем қолданылады [1,2].
Курстық жұмыстың мақсаты - қойдың ортан жілігінің сынуын хирургиялық жолмен емдеу.

1 Негізгі бөлім

1.1Ортан жіліктің сынуы

Ортан жіліктің сынуы - көбінесе ұсақ малда, кейде ірі малда кездеседі. Әдетте жіліктің жоғарғы басы, осы маңайдағы өсіңкі сүйектер, ортан белі және төменгі басы сынады. Ұрылу-соғылу -- сынықтың негізгі себептері.
Белгілері. Мал кенеттен қатты ақсайды, сынған аяғын жерге баса алмайды, басса да тек тұяғының ұшымен басады. Жүре бастаса аяғын бүге алмайды, іштен сыртқа қарай серпіп, доға тәрізді етіп сүйрейді. Сынған жер ісіп кетеді, ауырады, сынық сүйек қисаяды. Бірақ ол әрдайым қышырлай бермейді.
Болжау. Ұсақ мал айығады, ірі мал айықпайды, немесе екіталай.
Емі. Тыныштық күйде ұстайды, ірі малды аспалы аппаратқа орналастырып, кальций ионтофорезін жасайды, ұсақ малдың сынған аяғын қозғалмайтындай етіп таңып тастайды. Сүйек сынықтарын қабыстырып тігеді.

1.2 Ортан жіліктің таюы

Ортан жіліктің таюы - ірі қарада жиі, жылқыда және итте сирек кездеседі. өз-өзінен жарақаттанғанда, аяқ тым бүгілгенде немесе жазылып-созылғанда жіліктің басы тайып кетеді.
Белгілері. Кенеттен өте қатты ақсайды, жамбас жілік буыны әдеттегіден тыс қозғалып тұрады, буынның сырт пішіні өзгереді. Тік ішекке қол сұғып көргенде ортан жіліктің ұршық басының орнынан тайып кеткені айқын білініп тұрады.
Болжау. Ұсақ мал айығып кетеді, ірі малдың айығуы екіталай немесе айықпайды.
Емі. Малға жалпы наркоз беріп, тайған сүйекті орнына салады. Сүйекті орнына салған соң ұсақ мал саны гипстеп таңылады, ірі малды аспалы аппаратта ұстайды. Тайған буынды қозғалтпау үшін ірі мал буынының маңын қатты тітіркендіргіш сүртпе маймен сылайды немесе күйдіреді.

1.3 Сүйек аурулары, периоститтер

Сүйек құрылысы ауызша айтылады.
Периоститтер - сүйек қабығының қабынуы, келесі этиологияларға ажыратады:
1. Жарақаттанудан, қабынудан және токсикалық.
2. Патолого-анатомиялық өзгерістерге байланысты - сероздық, сероздық-фибриноздық, іріңді, фибринозды.
3. Клиникалық ағымына байланысты - жіті және созылмалы.
4. Таралу дәрежесіне қарай - шектелген, диффузды және көптік.
Серозды және іріңді жіті өтеді, ал қалғандары созылмалы түрде жүреді.
Серозды периостит periostis serosa жұмсақ ұлпалармен әлсіз қорғалған сүйектерде болады.
Этиологиясы - сүйек қабығының жабық механикалық зақымдалуынан болады.
Патогенез: зақымдалудың алғашқы сатысында посттравматикалық қабыну, гиперемия, клеткалық - сероздық инфильтрация дамиды және периоститтің серозды - фибринозды түрі пайда болады. Уақытында емделмесе инфильтрат сорылып кетеді және айтарлықтай морфологиялық өзгерістер қалмайды. Кейде жіті қабыну созылмалы - фибриноздыға немесе оссиферлеуші периоститке айналуы мүмкін.
Клиникасы: ыстық, ауырсыну, ақсау пайда болады.
Емдеу: тыныштық, құрғақ суық, қысатын таңғыштар, одан кейін жылылық процедуралар.
Іріңді периостит periostitus pirilenta сүйек қабығының балқып, тесіліп, абцесс пайда болумен сипатталатын сүйек қабығының іріңді қабынуы.
Этиология: біріншілік және екіншілік.
Патогенез: Кішкентай абцесстерде ірің сорылып кетеді немесе сыртқа ағып кетеді, қуыс грануляциялы ұлпаға толып, ол кейін остеоидты, содан кейін сүйек ұлпасымен бірігіп әр түрлі қатты түзілістер түзеді.
Ауыр ағында өтсе кариеске, сүйек некрозына, тіпті остеомиелитке айналуы мүмкін.
Клиникалық белгілері: температура көтерілуі, әлсіздік, жергілікті ісік, қатты ауырсыну, ақсау.
Болжау: уақытында емдесе - емделеді.
Емдеу: антибиотиктермен бірге қысқа новокаинді блокада, спирттік таңғыштар, артерия ішіне және сүйек ішіне антибиотиктер енгізу, өлі ұлпалардан арылту, симптоматикалық емдеу.
Фибринозды периостит periostikus fibrosa сүйек қабығы жағынан фибринозды дәнекер ұлпа өсуімен сипатталады. Көбінесе дистальді бөліктен өсіп шығады.
Этиологиясы: сүйек қабығының ортаңғы және беткейлі қабаттарының қайталап механикалық зақымдалуы, сіңір-байланыс аппаратындағы және жұмсақ ұлпалардың сүйек қабығының тітіркенуін шақыратын созылмалы қабыну үрдістері.
Патогенез: Тамырлар қабығынан ірі-дисперсті белок-фибриногендер кіреді, шыққан экссудат сүйек қабығының фиброзды жіпшелеріне сіңеді, фибрин шөгеді. Кейін жіті қабыну көріністері жоғалғаннан кейін фиброзды периостит сақталған созылмалы түрге айналуы мүмкін.
Клиникалық белгілері: Тері астында аздап ауыратын ісінулер пайда болады, температура көтерілмейді.
Емдеу: Жылылық процедуралар, сынап майымен ысқылау, иод препараттарының ионофорезі, диатермия.
Оссифицирлеуші периостит periostitus ossificans - сүйек қабығы жақтан сүйек ұлпасының өсуі.
Себептері: механикалық зақымдалулар, қабыну процестері.
Патогенез: остеобластардан остеоидты ұлпа дамиды, ол кейіннен жай сүйектен қаттырақ сүйек ұлпасына ауысады.
Клиникалық белгілері: пальпация жасағанда қатты зат білінеді.
Болжам: Ақсақтық болмаса қауіпті емес.
Емдеу: парафинді және озокеритті апликациялар, тітіркендіргіш мазьдармен ысқылау, тері астына иодтың спиртті ерітіндісін немесе сулеманы енгізу. Оперативтік жолмен алып тастау.
Уытты токсикалық оссифицирлеуші остеопериостоз osteoperiostosis ossificans toxica - сүйектің қабыну белгілері байқалмайтын пролиферативті үрдіс. Трубка тәрізді сүйектің бетінде көптеген оссифирлеуші қабаттанулар пайда болады, көбінесе иттер ауырады.
Этиопатогенез: себептері анықталмаған: зақымданған ошақтардың улы заттарының тітіркендіріп әсер етуі нәтижесінде пайда болады.
Клиникалық белгілері: сыртқы белгілері және жергілікті қабыну үрдістері байқалмайды. Жылқыларда шынтақ сүйектерінде, иық және тізе сүйек эпифизінде, саусақ және фалангтарда пальпация жасағанда гиперстоздар байқалады.
Диагноз: рентгенографиямен бірге клиникалық.
Болжам: жазылмауы мүмкін.
Емдеу: негізгі ауруларды жою [1,2.3,4].

1.4 Оститтер

Оститтер - жеке ауру ретінде сирек кездеседі, әдетте сүйектің барлық элементтері - сүйек қабығы, сүйек, эндоост және сүйек кемігі зақымдалады. Клиникалық белгілері бойынша - жіті және созылмалы; экссудат сипатына қарай - асептикалық және іріңді, ал патоморфологиялық өзгерістеріне қарай - конденсирленген және сиретілген деп ажыратылады.
Асептикалық остит оситис асептика - жұмсақ ұлпалармен әлсіз қорғалған сүйектердің механикалық зақымдалуы, сонымен қатар көрші ұлпалардағы қабыну үрдістерінің ауысуы нәтижесінде болуы мүмкін.
Патогенез: қабыну үрдістері тамырлар гиперемиясымен және лейкоциттердің жаппай көшуімен экссудаттың ағуымен өтеді.
Сүйек негізінің қабырғаларының бұзылуының нәтижесінде гаверс каналдары үлкейеді, лакундар түзіледі, сүйек сиретіледі, сондықтан қабыну үрдісі сиретілген остит деп аталады. Инфекция түспесе қабыну эксудаты сорылып кетеді, лакундерге дәнекер ұлпа және остеоидті ұлпа толады, ол кейін жаңа сүйек ұлпасына ауысады. Сүйектің осындай жаңа түрінің түзілуі конденсирленген остит стадиясы деп аталады.
Клиникалық белгілері: Пальпацияда және перкуссияда ауырсыну реакциясы байқалады, бұл сүйек қабығының зақымдалғанын көрсетеді, ақсақтық байқалады.
Диагноз: клиникалық және рентгенография.
Болжам: жазылады.
Емдеу: тыныштық, алғашқы тәуліктерінде суық басу, таңғыштар. Жіті қабыну үрдістері кеткеннен кейін жылытатын компресстер қою, кондинсерленген оститте парафин, озокерит.
Іріңді остит оститус пирулента - біріншілік және екіншілік кокты микрофлораның енуі. Жіті және созылмалы түрлерін ажыратады.
Жіті іріңді остит оститус парулента акута - қабыну ошағында сүйек ішілік тамырлар қысылады, қан және лимфа айналу бұзылады, микробтардан улы өнімдер пайда болады, тамырлардың тромбозы және оның қабырғаларының некрозы, сүйек аймағының өліеттенуі.
Клеткалық элементтер босаған ферменттермен бірге тірі және өлі шекарасында сүйек ұлпасын бұзады. Жиірек қабыну үрдісі сүйек қабығына ауысып оның қабынуын шақырады іріңді периостит немесе сүйек ішіне еніп оның кемігін зақымдайды іріңді остеомиелит.
Көптеген жағдайларда ойықтар пайда болады, ол жерлерде қабыну болуы мүмкін [1,3,5].
Клиникалық белгілері: ауыр ағында өтеді, жоғары температура, қатты ауырсыну, ақсау, зақымданған сүйек қалыңдайды.
Диагноз: клиникалық және рентгенография.
Болжам: күдікті және қауіпті.
Емдеу: тыныштық, дұрыс тамақтандыру, алғашқы сатысында спиртті - кептіргіш таңғыштар, спиртті - қыздырғыш таңғыштар, новокаинді блокада, оперативтік араласулар.
Кариес - сүйек язвасы түзілетін сүйек ұлпасының шектелген ұсақ дәнді ыдырауы.
Этиология: сүйек ұлпасын қоршаған жұмсақ ұлпалардың қабынуы, Инфекциялық аурулар туберкулез, актиномикоз.
Гиповитаминоз, жүдеу, зат алмасуының бұзылуы.
Патогенез: ұзақ ағында өтіп, сүйекті бұзады.
Клиникалық белгілері: іріңді ойықтар түзіледі, жітіде пальпация жасағанда ауырсыну, созылмалыда - ауырмайды.
Емдеу: іріңді жарады, ірің ағуына жағдай жасайды. Кариозды тістерді жұлады.
Остеомиелит остеомилитис сүйек кемігінің қабынуы, асептикалық және инфекциондық түрлерін ажыратады. Өту ағымына қарай жіті және созылмалы деп бөлінеді.
Этиология: сүйек жарақаттануы, суу, жүдеу, гиповитаминоз.
Келесі себебі: жабық механикалық зақымдалу - асептикалық, стафилококтардың немесе басқа микрофлораның сүйек кемігіне енуі.
Патогенез: асептикалық үрдісте өтсе жазылуы мүмкін. Іріңді түрде жіті диффузды қабыну болып, ұлпа серозды - фибринозды сұйыққа толады.
Гематогенді остеомиелит - жіті және созылмалы түрлерін ажыратады.
Клиникалық белгілер: жоғары температураның кенеттен көтерілуі, зақымданған жерде ыстық ісіктер пайда болады, пальпацияда ауырсынады, қатты ақсайды, жергілікті лимфа түйіндері үлкейген, рентгенографияда сүйек деструкциясы көрінеді.
Диагноз: рентгеноскопия, клиникалық белгілер.
Болжам: күдікті және қауіпті.
Емдеу: тыныштық, дұрыс тамақтандыру, күтім. Сепсисті болдырмау үшін антибиотиктер, сульфаниламидтер, Кадыковтың камфорлы сұйықтығы, новокаинді блокада, қан құю.
Сүйек ішіне антибиотиктер қолдану эритромицин, кевзол, эпициллин.
Сүйекті қарқынды түрде бұзып жатқан остеомиелитте хирургиялық емдеу, зақымданған аймақты алып тастау, іріңді экссудаттың ағуына жағдай жасау, кюретаж. Қуысты фурацилинмен жуу эфир - спиртпен жуу, тыныштық [1,3,4].

1.5 Сүйектің сынуы

Сүйек сыну - жұмсақ ұлпалардың зақымдалуымен бірге жүретін, механикалық әсерден сүйектің бүтіндігінің жартылай немесе толық бұзылуы. Мысалы соққы, ұрып алу, құлау т.б.
Уақытына қарай туа біткен және жүре келе пайда болған деп бөлінеді. Сөзбен: жабық - егер тері бүтіндігі сақталса, ашық - терең ұлпалар мен тері бұзылса. Трубкалы сүйектің локализациясына байланысты - эпифизарлы, метафизарлы және диафизарлы. Зақым дәрежесіне байланысты - толық емес және толық.
Клиникалық белгілер: Толық еместе: қызметінің бұзылуы, пальпацияда ауырсыну.
Толық: ауырсыну, қызметінің бұзылуы, зақымданған сегменттің дефигурациясы, сүйектер буыннан тыс қозғалады, сүйек крепитациясы.
Диагноз: клиникалық, рентгенография.
Емдеу: алғашқы көмек, иммобилизация.
Жабық сынықтарды консервативті емдеу:
а) бөлектенген сынықтарды орнына келтіру.
б) орнында салынған сынықтарды иммобилдеу.
в) жараның регенерациясына және стимуляциясына жағдай жасау. Шокты болдырмау, бұлшықеттерді босаңсыту, жергілікті жансыздандыру.
Ірі жануарларда иммобильдеуші таңғышты 35-40 күннен кейін, ұсақ малда 20-25 күннен кейін шешеді. Гипсті таңғыштардың кемшіліктері сөзбен айтылады.
Ашық сынықтарды емдеу: ауырсынуды азайту, өңдеу, гипс. Сынықты оперативтік жолмен емдеу: сүйек сынықтарын бекіту: 1) оларды кетгутпен, жібекпен, сым темірмен тігу. 2) шұрыптар көмегімен металл пластиналармен бекіту. 3) сүйек - кемік каналына металл немесе пластмасс штифт енгізіп бекіту. 4) әр түрлі бекіткіш аппараттар қолдану - Илизарова, Гудушаури, Рахимкулова т.б.
Алдыңғы аяқ сынықтары. Алдыңғы аяқ сынықтары сиырларда және ірі қараларда кездеседі. Сиырларда алдыңғы сынық сүйектерінің эксплуатациялық сынықтары аяқ сүйектері сынықтарының жалпы санының 5,5 құрайды.
Сүйектердің жарақаттануының түріне қарай сынықтар эпифизарлы, метафизарлы болады. Иық сүйектерінің сынықтары толық емес, жабық және ашық, қарапайым және күрделі болады.
Этиология: ұрылулар, қатты соққылар, таю және кенеттен қатты затқа құлауы сынықтардың негізгі себептері. Бұл құбылыстарға себеп болатын сүйек ұлпаларындағы патологиялық өзгерістер немесе олардың мықтылығын әлсірететін ертеде пайда болған аурулар. Әсіресе, остеомилиелит, микоз, остеопороз, остеомаляция, рахит, авитаминоз, және остеодистрофия.
Бурятск АССР аудандарында В.А.Матвеев, И.А.Ленец, Г.В.Иванов остеодистрофиямен ауырған қойларда кенеттен болатын иық, сан және т.б. сынықтарды тексерген. Авторлардың ойынша, қойлардағы остеодистрофияның негізгі себебі ашығу болып табылған.
Сонымен қатар, Челябииск облысының Брединск ауданында А.А.Кабыш ірі қараның кенеттен болатын жілік сүйектерінің сынықтары және басқа да сынықтарды тексерген. Ол остеодистрофия азықта кобальт, марганецтің жетіспеуі және магний, никель, стронций және барийдің көп болуынан болады деген.
Клиникалық белгілері. Ұсақ малдарда күтпеген жерден ауыр дәрежеде ақсақтық, иық аумақтарында ауыр ісіктер және сықырлау пайда болады. Жануарлар толық диафизарлы сынық кезінде иіліп тұрған, жарақаттанған аяғына тіреп тұра алмайды және алға сүйретіп жүре алмайды. Алдыңғы аяқ төмен түсіп кеткен, қалыпты аяғына қарағанда ауру аяғы ұзынырақ болады. Эпифиз сынықтары кезінде алдыңғы аяқ сүйектерінің қалыпты емес қозғалыс байқалады.
Клиникалық белгілері кенеттен болатын жілік сүйектерінің сынықтарын қойларда жоғарыда аталған авторлар көрсеткендей: тексеретін жануарлардың түрімен, төмен температурасымен және ауру реакциясымен ерекшеленеді. Жануарларға зақымданған жерді пальпациялау және пассивті қозғалыстар жүргізу әсер еткен жоқ.
Қойдың алдыңғы аяқ буындарының сынықтары кезіндегі қозғалысында ауру аяғын алға сүйреп жүреді, ал басқа функциялары зақымданбауы мүмкін.
Диагноз: ұсақ малдарда алдыңғы аяқ сүйектерінің сынықтары клиникалық белгілермен анықталады: кенеттен болатын ақсақтық, сүйектерінің қалыпты емес қозғалуы, сықырлауы, сүйектердің деформациясы, ісіктер кезіндегі ауырсыну. Ірі жануарларда диагностикалық мақсаттарға сай рентгенологиялық зерттеулер жүргізіледі [1,2.3,5].
Болжам: толық емес сынықтар емдеу кезіндегі болжамы жағымды. Ұсақ жануарларда болжамбайды. Ірі жануарларда толық сынықтар кезінде біріктіру фиксациясы мүмкін емес, атап айтқанда жылқыларда, емдеу нәтижесіз, болжамы жағымсыз.
Алдымен рентгенограмманы зерттеп сынықтың түрін, қаншалықты күрделі екенін анықтап, сонан соң малдың сынған жерін, белгілерін зерттеп, олар ісіну, ауырсыну, толық сынықтарда буынсыз жерден қозғалу, шықырлау, малды жүргізгенде ақсау.
Емі. Сынықтарды консервативтік және оперативтік әдістермен емдейді. Сүйектің сынған ұштары орнынан көп таймаған жағдайда, көбінесе жабық сынықтарда оны сыртынан келтіріп, бекітіп таңып, консервативтік ем қолданылады.
Алдын ала сынған жерді жансыздандырып, миорелаксант қолданып, осыдан кейін сынған сүйекті орнына келтіріп, репозиция, сыртынан таңғыға қалақ, гипс тағы басқа әдістермен қозғалмайтындай қылып таңып тастаймыз- иммобилизация, малға тиісті жағдай жасап, құнарлы жем-шөппен С,Д витаминдерімен қамтамасыз етіп, қан арқылы -10% кальций хлоридін беру керек - консолидация.
Ашық сынықтарда гипсті саңылау қалдырып салады. Күрделі сынықтарда оперативтік ем қолданады. Мұнда сүйектің өзегіне әр түрлі заттардан ағаштың жас бұтағы, темір, сүйектің ұнтағынан жасалған таяқшалар т.б. жасалған таяқшаларды енгізіп бекітеді, бұл операция остеосинтез деп аталады. Көбінесе остеосинтез ортан жілік және тоқпан жіліктердің сынығын емдеуге қолданылады.
Наркоз беріп жергілікті жансыздандыру. Операцияны сан аумағының сыртқы жағынан жасайды. Операцияға дайындалған теріні оның астындағы шандырды скальпелмен тіліп бұлшық етті бір-бірінен жігінен сүйекке ажыра білуіміз керек. Саусағымызбен сүйектің сынған ұштарын тауып оның өзегіне 5-7 мл 1% спиртке ерітілген новокаин жіберіп, сонан соң сүйектің жоғарғы сынығының өзегінен бұрғылап тесеміз. Бұрғының ұшы ортан жіліктің басындағы ойшықты, сол аумақтағы бұлшық етті, теріні тесіп шығады. Бұдан кейін бұрғыны алып соның ізімен дайындалған таяқшаны енгізіп, тығыз жағдайда балғамен соғып енгізеді. Таяқшаның ұшы сыртқы тесіктен шығып тұрады, ал оның төменгі ұшын төменгі сынықтың өзегіне таяқшаны балғамен кері соғып енгізеді. Осыдан кейін бұлшық еттің арасына антисептикалық ұнтақтар қолданып етті шандырмен қоса кетгутпен тігіп, терісіне жібек жіптен тігін жасадық. Малдың санын таңғыш қалақпен бекіттік.
Тоқпан жіліктің сынуында остеосинтез операциясын осы аумақтың сырт жағынан жасайды. Жалпы тәсілі жоғарғы айтылғандай, бірақ жоғарғы тесікті сүйектің жоғарғы сынығының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.