Әдіскер-маманның жүргізетін қызметін, үйде оқитын балаларды есепке алудағы күрделі жүйесін автоматтандыру
КІРІСПЕ
1 Бағдарламалық.техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесін құру
1.1 Пәндік аймақты зерттеу және талдау
1.1.3 Қашықтан білім беру және кәсіптік оқыту тобы
1.1.4 Әдістемелік жұмыс тобы
1.1.5 Қашықтан білім беру және кәсіптік оқыту тобы
1.1.6 Аналитикалық есеп және мониторинг тобы
1.1.7 Ақпараттандыруды бағдарламалық және техникалық қамтамасыз ету тобы
1.1.8 Білім беру контентін құру бойынша тобы (зертхана)
1.1.9 Ақпараттық ресурстарды және интерактивті жүйелерді қолдану бойынша тобы
1.2 Бағдарламалық.техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген оқушыларды есепке алуды автоматтандыру
1.3 Инклюзивті білім беру және мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын балаларға орнатылған арнайы техникалық жабдықтар түрлерінің жалпы сипаттамасы
1.3.1 Инклюзивті білім беру
1.3.2 Мүмкіншіліктері шектеулі, үйден оқитын балалар білім беру
1.3.4 Оқу бағдарламасында мүмкіншіліктері шектеулі, үйде оқитын балаларға жалпы білім берудің және арнайы оқытудың жағдайын реализациялау
1.3.5 Бағдарламалық.техникалық жабдықтар:
1.3.6 Баспа машинасы . көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға арналған жабдықтар
1.3.7 Компьютерлік тифлокомплекс . көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға арналған жабдықтар
1.3.8 Көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға арналған портативті электронды лупа
1.3.9 Портативті электронды лупа
1.3.10 Көздері әлсіз көретін мүгедек балаларға арналған жабдықтар . сөзбен экранды үлкейтіп көрсететін жылжымалы USB құрылғысы бар дербес кешен.
1.3.11 Есту қабілеттреі әлсіз және естімейтін балаларға арналған арнайы жабдықтар
1.3.12 Компактті сөйлеу тринажеры
Сурет 1.11 . Компактті сөйлеу тринажеры
1.3.13 Тірек.қозғалыс құрылғысы бұзылған балаларға арналған жабдақтар
1.4 Бағдарламалық.техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесінің архитектурасын құру
1.5 Бағдарламалық және аппараттық қамтамасыз етуді таңдау
1.6 Бағдарламалық қосымшаларды құру инструменталды ортасын таңдау
2 Бағдарламалық.техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесінің бағдарламалық жүзеге асырылуы
2.1Автоматтандырылған жүйенің диалогының кестесі мен функционалдық мүмкіншіліктерінің жүзеге асырылуы
3 Экономикалық қолайлылықты негіздеу
3.1 Негізгі көрсеткіштерді есептеу
4 Негізгі заңдық ережелер және еңбекті қорғауды ұйымдастыру
4.1 Еңбекті қорғауды реттейтін негізгі құжаттар
4.2 Өндірістік жарақат және кәсіби аурулар
4.2.1 Өндірістік жарақат пен кәсіби аурулардың болу себептері
4.2.2 Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеу және тіркеу
4.3.1 Өндірістік зиянды факторлардың түрлері мен сипаттамасы
4.3.2 Еңбек талаптарының гигиеналық өлшемдері
4.3.3 Шу және тербелу
4.4 Жұмыс орындарын жарықтандыру
4.4.1 Жарықтылықтың түрлері және жарықтандыруды қалыпқа келтіру
4.4.2 Жарықтандыру ережелері мен нормалары
4.5.1 Жарақаттану қаупі және электр тогының адамға әсері
4.5 Электр қауіпсіздігі
4.5.2 Электр тогынан жарақат алғандарға көрсетілетін алғашқы көмек
4.5.3 Электр қондырғылары. Электр қондырғыларын пайдаланғанда қолданылатын қауіпсіздік талаптары
4.5.4 Сақтану құралдары мен құрылғылары
4.5.5 Электр қауіпсіздігін сақтаудың ұйымдастыру және техникалық шаралары
4.5.6 Өрттің алдын алу шаралары
4.5.7 Өрт қауіпсіздігінің нұсқамасы
4.5.8 Өрт сөндіру құралдары
4.5.9 Өрт кезінде адамдарды көшіру
4.6 ПЭЕМ . ға арналған талаптар
ҚОРТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
А ҚОСЫМШАСЫ
1 Бағдарламалық.техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесін құру
1.1 Пәндік аймақты зерттеу және талдау
1.1.3 Қашықтан білім беру және кәсіптік оқыту тобы
1.1.4 Әдістемелік жұмыс тобы
1.1.5 Қашықтан білім беру және кәсіптік оқыту тобы
1.1.6 Аналитикалық есеп және мониторинг тобы
1.1.7 Ақпараттандыруды бағдарламалық және техникалық қамтамасыз ету тобы
1.1.8 Білім беру контентін құру бойынша тобы (зертхана)
1.1.9 Ақпараттық ресурстарды және интерактивті жүйелерді қолдану бойынша тобы
1.2 Бағдарламалық.техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген оқушыларды есепке алуды автоматтандыру
1.3 Инклюзивті білім беру және мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын балаларға орнатылған арнайы техникалық жабдықтар түрлерінің жалпы сипаттамасы
1.3.1 Инклюзивті білім беру
1.3.2 Мүмкіншіліктері шектеулі, үйден оқитын балалар білім беру
1.3.4 Оқу бағдарламасында мүмкіншіліктері шектеулі, үйде оқитын балаларға жалпы білім берудің және арнайы оқытудың жағдайын реализациялау
1.3.5 Бағдарламалық.техникалық жабдықтар:
1.3.6 Баспа машинасы . көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға арналған жабдықтар
1.3.7 Компьютерлік тифлокомплекс . көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға арналған жабдықтар
1.3.8 Көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға арналған портативті электронды лупа
1.3.9 Портативті электронды лупа
1.3.10 Көздері әлсіз көретін мүгедек балаларға арналған жабдықтар . сөзбен экранды үлкейтіп көрсететін жылжымалы USB құрылғысы бар дербес кешен.
1.3.11 Есту қабілеттреі әлсіз және естімейтін балаларға арналған арнайы жабдықтар
1.3.12 Компактті сөйлеу тринажеры
Сурет 1.11 . Компактті сөйлеу тринажеры
1.3.13 Тірек.қозғалыс құрылғысы бұзылған балаларға арналған жабдақтар
1.4 Бағдарламалық.техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесінің архитектурасын құру
1.5 Бағдарламалық және аппараттық қамтамасыз етуді таңдау
1.6 Бағдарламалық қосымшаларды құру инструменталды ортасын таңдау
2 Бағдарламалық.техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесінің бағдарламалық жүзеге асырылуы
2.1Автоматтандырылған жүйенің диалогының кестесі мен функционалдық мүмкіншіліктерінің жүзеге асырылуы
3 Экономикалық қолайлылықты негіздеу
3.1 Негізгі көрсеткіштерді есептеу
4 Негізгі заңдық ережелер және еңбекті қорғауды ұйымдастыру
4.1 Еңбекті қорғауды реттейтін негізгі құжаттар
4.2 Өндірістік жарақат және кәсіби аурулар
4.2.1 Өндірістік жарақат пен кәсіби аурулардың болу себептері
4.2.2 Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеу және тіркеу
4.3.1 Өндірістік зиянды факторлардың түрлері мен сипаттамасы
4.3.2 Еңбек талаптарының гигиеналық өлшемдері
4.3.3 Шу және тербелу
4.4 Жұмыс орындарын жарықтандыру
4.4.1 Жарықтылықтың түрлері және жарықтандыруды қалыпқа келтіру
4.4.2 Жарықтандыру ережелері мен нормалары
4.5.1 Жарақаттану қаупі және электр тогының адамға әсері
4.5 Электр қауіпсіздігі
4.5.2 Электр тогынан жарақат алғандарға көрсетілетін алғашқы көмек
4.5.3 Электр қондырғылары. Электр қондырғыларын пайдаланғанда қолданылатын қауіпсіздік талаптары
4.5.4 Сақтану құралдары мен құрылғылары
4.5.5 Электр қауіпсіздігін сақтаудың ұйымдастыру және техникалық шаралары
4.5.6 Өрттің алдын алу шаралары
4.5.7 Өрт қауіпсіздігінің нұсқамасы
4.5.8 Өрт сөндіру құралдары
4.5.9 Өрт кезінде адамдарды көшіру
4.6 ПЭЕМ . ға арналған талаптар
ҚОРТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
А ҚОСЫМШАСЫ
Өскемен қаласы әкімдігінің «Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі – ресурстық орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекеме (Өскемен қаласы әкімдігінің «ҚжБОМ-РО» КММ) қызметі туралы түсінік. 2004ж.15 сәуір «Білім берудегі Өскемен қаласының жаңа технологиялар орталығы» мемлекеттік мекемесін құру туралы» облыс әкімдігінің қаулысы.
Аналитикалық есеп және мониторинг тобының мақсаты қала мектептерінің материалды-техникалық базасын мониторингілеу, тестілеу теория мен методологиясы, сонымен қатар аналитикалық қызметімен, мүмкіншілігі шектеулі үйден оқитын балаларды арнайы бағдарламалық-техникалық жабдықтармен қамтамасыз ету болып табылады. Дипломдық жобаның басты мақсаты – қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі – ресурстық орталығының аналитикалық есеп және мониторинг тобының мониторинг бойынша бас маман-әдіскерлеріне арналған мүмкіншіліктері шектеулі, уйден оқитын балаларды есепке алу бойынша автоматтандырылған ішкі жүйесін құру.
Мақсатқа жету үшін қойылған талаптар:
мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен жабдықталған оқушыларды есепке алу үрдісін зерттеу және талдау;
мәліметтер қоймасын басқару жүйесін және клиенттік қосымшаларды құру үшін инструментталды құралды таңдау;
мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен жабдықталған оқушыларды есепке алу ішкі жүйесін құру;
қолданушының сұраныстарын өңдеу үшін жүйеге қатынауды және жүйенің дайындығын қамтамасыз ету;
қауіпсіздік жүйесін құру. Ақпаратқа қатынауды шектеу және жүйелендіру.
Осы талаптар арқылы мақсатында автоматты-бағдарлама құрылады.
Аналитикалық есеп және мониторинг тобының мақсаты қала мектептерінің материалды-техникалық базасын мониторингілеу, тестілеу теория мен методологиясы, сонымен қатар аналитикалық қызметімен, мүмкіншілігі шектеулі үйден оқитын балаларды арнайы бағдарламалық-техникалық жабдықтармен қамтамасыз ету болып табылады. Дипломдық жобаның басты мақсаты – қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі – ресурстық орталығының аналитикалық есеп және мониторинг тобының мониторинг бойынша бас маман-әдіскерлеріне арналған мүмкіншіліктері шектеулі, уйден оқитын балаларды есепке алу бойынша автоматтандырылған ішкі жүйесін құру.
Мақсатқа жету үшін қойылған талаптар:
мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен жабдықталған оқушыларды есепке алу үрдісін зерттеу және талдау;
мәліметтер қоймасын басқару жүйесін және клиенттік қосымшаларды құру үшін инструментталды құралды таңдау;
мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен жабдықталған оқушыларды есепке алу ішкі жүйесін құру;
қолданушының сұраныстарын өңдеу үшін жүйеге қатынауды және жүйенің дайындығын қамтамасыз ету;
қауіпсіздік жүйесін құру. Ақпаратқа қатынауды шектеу және жүйелендіру.
Осы талаптар арқылы мақсатында автоматты-бағдарлама құрылады.
1. Әлеуметтік педагог №1-2010ж;
2. Бала құықтары туралы конференция;
3. Бгажнокова И.М. «Школа для детей с нарушениями интеллекта: тенденции перспективы развития» Дефектология 2004г, №3 стр. 51-54;
4. Работа с базой данных в DELPHI – 2-ое издание, Влад Гофман, Анатолий Хомоненко;
5. Иенсен К., Вирт Н. Паскаль: Руководство для использования и описание языка. - М.: Финансы и статистика, 1982;
6. Климова Л. М. Практическое программирование. Решение Типовых задач. Pascal 7.0. - М.: Кудиц-образ, 2000;
7. Мадьярова А. основы информатики и вычислительной техники. - Алматы, 2004;
8. Абрамов В.Г. Введение в язык Паскаль. - М.: Наука, 1988;
9. Борецкий Я. Турбо Паскаль с графикой для персональных компьютеров - М.: Машиностроение, 1991;
10. Васюкова Н.Д, Тюляева В.В. Практика по основам программирования языка Паскаль. - М.: Высшая школа, 1991;
11.Охрана Труда Ф.Я. Мотуско «Высшая школа» Москва 1969 г. Расчет освещение [134стр];
12. Охрана Труда Б.А. Князевского «Высшая школа» 1982 г;
13. Охрана Труда К.З. Ушаков, Б.Ф. Мотуско «Высшая школа» Москва 1969 г;
14. Охрана Труда В.Ф. Кобевник «Высшая школа» Киев 1990 г;
15. Охрана Труда А.Н. Янович, А.А. Бусурин Москва «Недра» 1990 г;
16. Архангельский А.Я. Программирование в Delphi 7, Москва Издательство Бином 2004 г;
17. Баженова И.Ю. Delphi 7 Самоучитель Программиста, Кудиц – Образ, Москва 2003 г;
18. Культин Н. Б. Основы программирования в Delphi 7, Издательство БХВ – Петербург, 2003 г;
19. Бобровский С.И.. Delphi 7. Учебный курс Питер, 2004 г;
20. М.Фленов Программирование в Delphi глазами Хакера Издательство БХВ – Петербург, Санкт – Петербург 2003 г;
21. Шпак Ю.А. Delphi 7 на примерах Издательство Юниор, 2003 г;
22. Гофман В.Э., А.Д.Хомоненко Работа с базами данных в Delphi, 2,3 – е изд. Издательство БХВ – Петербург, Санкт – Петербург 2003 г;
23. Орлов С.А. Технологии разработки программного обеспечения, Питер 2002;
24. www.goroo.ukg.kz;
25. www.iandex.ru;
26. www.goroo.ukg.kz.
2. Бала құықтары туралы конференция;
3. Бгажнокова И.М. «Школа для детей с нарушениями интеллекта: тенденции перспективы развития» Дефектология 2004г, №3 стр. 51-54;
4. Работа с базой данных в DELPHI – 2-ое издание, Влад Гофман, Анатолий Хомоненко;
5. Иенсен К., Вирт Н. Паскаль: Руководство для использования и описание языка. - М.: Финансы и статистика, 1982;
6. Климова Л. М. Практическое программирование. Решение Типовых задач. Pascal 7.0. - М.: Кудиц-образ, 2000;
7. Мадьярова А. основы информатики и вычислительной техники. - Алматы, 2004;
8. Абрамов В.Г. Введение в язык Паскаль. - М.: Наука, 1988;
9. Борецкий Я. Турбо Паскаль с графикой для персональных компьютеров - М.: Машиностроение, 1991;
10. Васюкова Н.Д, Тюляева В.В. Практика по основам программирования языка Паскаль. - М.: Высшая школа, 1991;
11.Охрана Труда Ф.Я. Мотуско «Высшая школа» Москва 1969 г. Расчет освещение [134стр];
12. Охрана Труда Б.А. Князевского «Высшая школа» 1982 г;
13. Охрана Труда К.З. Ушаков, Б.Ф. Мотуско «Высшая школа» Москва 1969 г;
14. Охрана Труда В.Ф. Кобевник «Высшая школа» Киев 1990 г;
15. Охрана Труда А.Н. Янович, А.А. Бусурин Москва «Недра» 1990 г;
16. Архангельский А.Я. Программирование в Delphi 7, Москва Издательство Бином 2004 г;
17. Баженова И.Ю. Delphi 7 Самоучитель Программиста, Кудиц – Образ, Москва 2003 г;
18. Культин Н. Б. Основы программирования в Delphi 7, Издательство БХВ – Петербург, 2003 г;
19. Бобровский С.И.. Delphi 7. Учебный курс Питер, 2004 г;
20. М.Фленов Программирование в Delphi глазами Хакера Издательство БХВ – Петербург, Санкт – Петербург 2003 г;
21. Шпак Ю.А. Delphi 7 на примерах Издательство Юниор, 2003 г;
22. Гофман В.Э., А.Д.Хомоненко Работа с базами данных в Delphi, 2,3 – е изд. Издательство БХВ – Петербург, Санкт – Петербург 2003 г;
23. Орлов С.А. Технологии разработки программного обеспечения, Питер 2002;
24. www.goroo.ukg.kz;
25. www.iandex.ru;
26. www.goroo.ukg.kz.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 89 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 89 бет
Таңдаулыға:
КІРІСПЕ
Өскемен қаласы әкімдігінің Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі –
ресурстық орталығы коммуналдық мемлекеттік мекеме (Өскемен қаласы
әкімдігінің ҚжБОМ-РО КММ) қызметі туралы түсінік. 2004ж.15 сәуір Білім
берудегі Өскемен қаласының жаңа технологиялар орталығы мемлекеттік
мекемесін құру туралы облыс әкімдігінің қаулысы.
Аналитикалық есеп және мониторинг тобының мақсаты қала мектептерінің
материалды-техникалық базасын мониторингілеу, тестілеу теория мен
методологиясы, сонымен қатар аналитикалық қызметімен, мүмкіншілігі шектеулі
үйден оқитын балаларды арнайы бағдарламалық-техникалық жабдықтармен
қамтамасыз ету болып табылады. Дипломдық жобаның басты мақсаты –
қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі – ресурстық орталығының аналитикалық
есеп және мониторинг тобының мониторинг бойынша бас маман-әдіскерлеріне
арналған мүмкіншіліктері шектеулі, уйден оқитын балаларды есепке алу
бойынша автоматтандырылған ішкі жүйесін құру.
Мақсатқа жету үшін қойылған талаптар:
– мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен жабдықталған
оқушыларды есепке алу үрдісін зерттеу және талдау;
– мәліметтер қоймасын басқару жүйесін және клиенттік қосымшаларды
құру үшін инструментталды құралды таңдау;
– мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен жабдықталған
оқушыларды есепке алу ішкі жүйесін құру;
– қолданушының сұраныстарын өңдеу үшін жүйеге қатынауды және
жүйенің дайындығын қамтамасыз ету;
– қауіпсіздік жүйесін құру. Ақпаратқа қатынауды шектеу және
жүйелендіру.
Осы талаптар арқылы мақсатында автоматты-бағдарлама құрылады.
1 Бағдарламалық-техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген
оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесін құру
1. Пәндік аймақты зерттеу және талдау
Өскемен қаласы әкімдігінің Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі –
ресурстық орталығы коммуналдық мемлекеттік мекеме (Өскемен қаласы
әкімдігінің ҚжБОМ-РО КММ) қызметі туралы түсінік. 2004ж.15 сәуір – Білім
берудегі Өскемен қаласының жаңа технологиялар орталығы мемлекеттік
мекемесін құру туралы облыс әкімдігінің қаулысы.
2004ж. 19 сәуір – Қалалық білім басқармасымен Білім берудегі Өскемен
қаласының жаңа технологиялар орталығы мемлекеттік мекемесінің жарғысы және
құрылымы бекітілген.
2006ж. 15 мамыр – Білім берудегі Өскемен қаласының жаңа технологиялар
орталығы мемлекеттік мекемесі Өскемен қаласының ресурс орталығы
мемлекеттік мекемесі атауына ауыстырылған.
2010ж. 15 маусымда Өскемен қаласы әкімдігінің қаулысымен Өскемен
қаласының ресурс орталығы ММ және Оқушыларды еңбекке үйрету және кәсіптік
дайындау мектебі ММ қосылу жолы арқылы Қашықтықтан және бейінді оқыту
мектебі – ресурстық орталығы КММ болып қайта құрылды.
Қызмет мақсаттары және құрамы. “Қазақстан Республикасындағы білімді
жетілдірудің Концепциясы” мен “Білім туралы” Заңына сәйкес “Қашықтықтан
және бейіндік оқыту мектебі - ресурс орталығы” КММ орта білімнің жоғарғы
сатысының функционалды қызметінің құрамдық бөлігі болып табылады.
ҚжБОМ-РО оқудың негізгі мақсаттары:
– “Технология” пәнін оқу;
– оқушыларды мамандыққа дейін тереңдетіп дайындауда профильді оқытуды
жүзеге асыру;
– кәсіптік курстар шегінде бастапқы кәсіптік оқу бойынша қосымша
білім беруді ұйымдастыру;
ҚжБОМ-РО оқу қызметінің негізгі міндеттері болып мыналар саналады:
– еңбек қызметінің әр түрінде, олардың қызығушылықтары, мүмкіншіліктері
мен бейімділіктеріне қарай әр оқушының жеке тұлға ретінде дамуы үшін
оңтайлы жағдайлар жасау;
– оқушыларды нақты, шын өндірістік қатынастарға кірістіру, маркетингтің,
менеджменттің және кәсіпкерліктің негіздерін үйрету;
– ақпарттық, компьютерлік және өндірістік технологияларды басқару мен
ұйымдастыру, оқушыларды тез ауысатын прогрессивті технологияның
принциптерімен таныстыру;
Кәсіптік бағдардың жұмысының мақсаттары мен міндеттері оқушылардың
еңбекке деген түсініктерін терең қалыптастырудан тұрады, тәрбиеде еңбектің
адам үшін бірінші қажеттілік екендігін ұқтыру, кез-келген ой мен дене
еңбегін сыйлау, өз еңбегін ұжым еңбегімен үйлестіре білу жатады. Таңдаған
мамандығының еңбектік мазмұны туралы оқушыларға толық мағлұмат беру.
Үзіліссіз өмірлік білімге дайындықтарын қалыптастыру, таңдаған
мамандықты тереңдетіп үйрену, оларды мамандықты саналы түрде таңдауға
әкелу, қызметтің оларға лайық ортасы туралы көбірек кеңес беру, өзінің
таңдаған мамандығы туралы ойлауды, оқушылардың қызығушылықтарын,
мүмкіншіліктерін, бейімділіктерін зерттеу бойынша жүйелі жұмыс жүргізу.
Қашықтықтан және бейіндік оқыту мектебі – ресурс орталығы КММ
қызметтік мақсаттары болып мыналар табылады:
– біріңғай білім беру ақпараттық ортаны дамыту саясатын
жүзеге асыру, ақпараттық білім беру үдерісінің ары қарай
дамуын үйлестіретін және қолдайтын функцияларды орындау;
– Өскемен қаласының білім беру мекемелеріне әдістемелік,
кеңестік және техникалық қолдау көрсету;
– білім беру мекемелерінің оқушылары мен педагогикалық
жұмысшыларының қашықтықтан және кәсіптік білім беру жүйесін
дамыту, азаматтардың ақпараттық қоғам жағдайында білім
беруге кіру мүмкіндігін жоғарлату.
1) Мектепке дейінгі, орта және қосымша білім беру мекемелерін және
ақпараттандыру аясында мемлекеттік саясатын жүзеге асыру.
2) Қашықтықтан және кәсіптік білім беру, білім беру үдерісін сапалы
оқу-әдістемелік, ғылыми және ақпараттық қамтамасыз ету жүйелерін жүзеге
асыру бойынша басқару органдарды, әдістемелік қызметтерді, жас
оқушыларды, педагогикалық кадрлар мен қоғам ұйымдарды бірігуін қамтамасыз
ету.
3) Ресурс орталығының шарттары бойынша мұғалімдердің ақпараттық
мәдениеттерін дамыту тақырыбы бойынша тәжірибелі-экспериментальді
бағдарламаларын әзірлеу және жүзеге асыру; зерделенген теориалық
материалдар бойынша жариаланым дайындау, топтардың қызметтік талдауы.
4) Ақпараттық технологияларды қолдану аясында барлық деңгейдегі білім
беру мекемелеріне және білім беруіндегі нақты қызметкерлерге кеңестік,
әдәстемелік және технологиялық қолдау көрсету.
5) Аппараттық-бағдарламалық құралдарды техникалық ілесуімен желісін
дамыту.
6) Білім беру ақпараттық кеңістікті құру және білім беру ресурстарына
кіру мүмкіндігін ұйымдастыру үшін қолданылған аппаратты-бағдарламалық
құралдарды ілесу механизмін құру арқылы ақпараттандыру құралдарын дамыту.
7) Қашықтықтан білім беру ұйымдары үшін тьютор сертификаттарын алу
мақсатында ресурс орталығының қызметкерлерін оқыту.
8) Оқушыларды кәсіп алдында дайындау, жоғары сынып оқушыларын кәсіптік
дайындау, педагогикалық жұмысшылардың біліктілігін жоғарлату үшін
қашықтықтан курстар, жобалар, әдістемелік ұсыныстарды дайындау және жүзеге
асыру.
9) Moodle негізінде білім беру порталында жұмыстарды іске асыру.
10) Қалалық медиатеканы толтыру:
– медиа-ресурстардың компьютерлік каталогтау;
– әр-түрлі сақтаушылардан ақпаратты тауып алу әдісін
қолданушыларға оқытуды ұйымдастыру;
– жаңа ақпараттық технологиялар саласында ақпараттық
қажеттіліктерін табу және білім беру мекемелерінің
сұраныстарын қанағаттандыру;
– медиа-ресурстарын әдістемелік қамтамасыз ету;
11) Әртүрлі пәндердің салалары бойынша сайтотеканы, интернет
ресурстардың базаларын толтыру мұғалімдерге глобальді желіде ыңғайын табуға
көмектеседі:
– қалалық білім беру мекемелеріне медиа-прокатты ұйымдастыру;
– медиатека қорын ресурс орталығындағы компьютер сыныбының базасында
немесе мектептің өз базасында уақытша пайдалануға (мұғалімдерге және қала
оқушыларына) беру;
– бар ресурстарды қолдану бойынша әдістемелік кепілдеме құру;
12) Ғылыми білім беру ресурстарының ағымдағы жағдайын бақылауға
мүмкіндік беретін және оларды тиімді қолдануға жағдай жасайтын қалалық
білім беру ресурстарының мониторингі.
13) Білім беру контентін құру және бақылау.
14) Өскемен қаласының білім беру сапасының бағасы автоматтандырылған
жүйелерді ендіру.
15) Өскемен қаласының білім беру ұйымдарын ақпараттандыру
индикаторларын өндеу.
16) Өскемен қаласы мектепке арналған біріңғай ақпаратты білім жүйесі
ендіру.
17) Шығарылған өнімдерге (ЭОБ, әдістемелік пособия т.б.) авторлық
құқықтарын тіркеу.
18) Жұмысшылардың қызметін іс-қимылға жұмылдыруына арналған топтардың
рейтингі.
19) Мектеп оқушыларының жақсы нәтижелері мен сәтсіздіктері туралы ата-
аналарына тез хабарлау үшін СМС-мектебінің жобаларын өндеу және ендіру.
20) ҰБТ, АМБ және бөлек сабақтар бойынша қағаз тестілеуді тексеруін
автоматтандыру үшін RCU TestReader енгізу.
21) 9 сынып оқушыларының кәсіптік бағыттарын анықтау
автоматтандырылған жүйелерін өндеу.
22) Ақпараттық қоғамдағы өмірге азаматтардың бейімделуі.
23) Жеке жұмыс жасауды дамытуға арналған шарттарды құру арқылы жеке
адамның шығармашылық мүмкіншіліктерін дамыту, парасатын байыту.
24) Азаматшылық пен патриотизмге, Қазақстан Республикасы – еліне деген
сүйіспеншілікке тәрбиелеу, мемлекеттік рәміздерді құрметтеу, халық
дәстүрлерін сыйлау, кез келген конституцияға қарсы және қоғамға қарсы
көріністерге шыдамдылықсыз таныту.
25) Республиканың қоғамдық-саясаттық, экономикалық және мәдениеттік
өміріне қатысу қажеттіліктерін қалыптастыру, жеке адамның өз құқығы мен
міндеттеріне деген қатынастарын білу.
Ұжымның алдындағы тұрған міндеттерді шешу үшін:
– балалар мен олардың ата-аналарының ықластары бойынша, бірақ
алдын-ала алынған тестілеу мен анкеттеудің қортындыларын ескере
отырып, бастапқы кәсіптік оқудың топтарын жинақтау;
– өз жұмысында қазіргі заман талабына сай дифференциация,
интеграция мен кәсіптік бағдардың негіздерінде әзірленген оқудың
әдістерін пайдалану;
– тұлғалық білім берудің тиімділігіне аса көңіл бөлу;
– болашақ мамандыққа қатысты өзін-өзі анықтау, оқушы тұлғасының
социалануына мектептің әсерін күшейту, оны жаңа экономикалық
жағдайларға бейімдеу.
1.1.3 Қашықтан білім беру және кәсіптік оқыту тобы
Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі-ресурстық орталығының кадрлық
құрамы алты топқа және мектепке бөлінген:
1.1.4 Әдістемелік жұмыс тобы
Әдістемелік жұмыс тобы келесі бағытта жұмыс атқарады:
– білім беру саласында инновациялық технологияларды, білім беру
сапасының менеджмент негіздерді ендіру;
– қала мектептерінде оқу-тәрбиелік үрдісін жетілдіру
мақсатында оқытушыларға компьютерде жұмыс істеу
негіздерін оқытуды ұйымдастыру;
– білім беру қызметтерінің сапасын жоғарылату мақсатында
қазіргі білім беру бағдарламаларын енгізу, сонымен қатар
ақпараттық ресурстарды қолдану бойынша әдістемелік
кепілдемелерін жетілдіру;
– ақпараттық технологиялар саласында барлық білім беру
деңгейіндегі білім беру мекемелеріне әдістемелік,
кеңестік көмек көрсету;
– мұғалімдерді мұғалім-оқытушылардың шығармашылық
топтарымен жұмыс істеу арқылы білім берудің жаңа түрін
жетілдіру бойынша қызметіне қосу;
– санатты педагогикалық тәжірибені тарату, мектеп
мұғалімдерімен ақпаратты алмасу, интернет – форумдарды,
чаттарды ұйымдастыру;
– мұғалімдер мен қатысушыларды жаңа жағдайға қызықтыру
мақсатында әртүрлі қашықтық жобаларды шығару.
1.1.5 Қашықтан білім беру және кәсіптік оқыту тобы
Қашықтық және кәсіптік оқытуды орындау үшін білім берудегі
инновациялық жобаларды шығарумен айналысады:
– интернет-технологияларын қолдануымен оқушылар мен мұғалімдерге
арналған әртүрлі қашықтық курстар, оқытатын олимпиадаларын
өткізу;
– кәсіптік оқыту сұрақтары бойынша информатика пәні
мұғалімдерінің шығармашылық топтарының жұмыстарын ұйымдастыру;
– қала мектептерінде ақпараттық технологияларды қолдану арқылы
кәсіптік оқыту және қолданбалы курстар мен тандау бойынша
курстарды құру сұрақтары бойынша әдістемелік және кеңестік көмек
көрсету;
– кәсіптік оқыту сұрақтары бойынша мұғалімдердің санатты
педагогикалық тәжірибесін зерттеп тарату;
– ресурс орталығының ресми сайтында Өскемен қаласының орта оқу
орындарына берілетін электронды ақпараттық ресурстарды жаңарту.
1.1.6 Аналитикалық есеп және мониторинг тобы
Қала мектептерінің материалды-техникалық базасының мониторингімен,
тестілеудің теория мен методологиясымен, сонымен қатар аналитикалық
қызметімен айналысады:
– қала мектептерінің электронды поштамен жұмыс мониторингі;
– қала мектептерінің интерактивті сабақтарға қатысу мониторингі;
– мемлекеттік сатып алу веб-порталында жұмыс жасау бойынша білім
беру мекемелеріне кеңес;
– Өскемен қаласының мектептері үшін бірыңғай ақпараттық білім
беру жүйесінде жұмыс жасау.
1.1.7 Ақпараттандыруды бағдарламалық және техникалық қамтамасыз ету
тобы
Өскемен қаласының білім беру мекемелеріне келесі техникалық көмек
көрсетеді:
– ақпараттық технологияларды қодану саласындағы білім берудің
барлық деңгейіндегі білім беру мекемелеріне техникалық көмек
беру;
– білім беру саласындағы информатизацияның аппаратты-
бағдарламалық құралдарын толық сервистеу және техникалық қолдау;
– аппаратты-бағдарламалық құралдарды техникалық желісін құру және
дамыту;
– жұмыс жасау және білім беру ұйымдардың бірігу мақсатында
бірыңғай телекоммуникациялық инфражүйелерді дамытуға қатысу;
– Өскемен қаласының білім беру мекемелерінде оқу-тәрбиелік
үрдісін автоматтандыру үшін бағдарламалық қамтамасыз етуді құру,
енгізу және іске асыру.
1.1.8 Білім беру контентін құру бойынша тобы (зертхана)
Білім беру контентін құру бойынша зертхана Өскемен қаласының білім
беру саласындағы ғылыми-зерттеулік, әдістемелік, техникалық функцияларды
жүзеге асыру үшін құрылған.Зертхананың құрушысы Өскемен қаласының
әкімшілігіболыптабылады.
Білім беру контентін құру бойынша зертхана Өскемен қаласының білім
беру саласындағы ғылыми-зерттеулік, әдістемелік, техникалық функцияларды
жүзеге асыру үшін арналған. Өскемен қаласының әкімшілігі зертхананың
құрушысы болып табылады. Зертхана Өскемен қаласының ресурс орталығы
мемлекеттік мекемесіндегі жұмысын атқарады.
Зертхананың қызметтік мақсаты, міндеті және түрлері: Білім беру
саласындағы жиналған тәжірибені есепке ала отырып бірыңғай білім беретін
ақпараттық саласының даму саясатын қолдау, ақпараттық технологиялар
саласындағы Өскемен қаласының білім беру мекемелеріне кеңестік қолдау,
ақпараттық білім беру просесінің онан арғы қолдау функцияларын орындауы
негізгі мақсаты болып табылады.
Білім беру контентін жасау және шығару. Ғылыми-білім беретін
телекомуникациялық желі және де басқа тарату түрлері арқылы нәтижелі
қолдану. Оқу просесіндегі қазіргі электрондық оқу материалдарын, оқу
процесін ақпаратты-техникалық қолдануының электрондық құралдарын қолдану
үшін жасау және өндеу. Электрондық оқу материалдарды тәжірибелі мақұлдау.
Білім берудің әртүрлі деңгейлерінің оқу процесін қамтамасыз етуге арналған
электрондық оқу материалдар мен ақпаратты-техникалық құралдардың тізімін
құру, оқу материалдардың электрондық кітапханаларын ұйымдастыру және оларға
кіруге рұқсат беру. Оқу-білім беру саласындағы қолдану мақсатымен сыртқы
оқу-әдістемелік материалдардың сынақтық бағасын қамтамасыз ету.
1.1.9 Ақпараттық ресурстарды және интерактивті жүйелерді қолдану
бойынша тобы
Білім беру салаларының оперативтік, функционалдық және ақпаратты-
аналитикалық қызметтерінің тиімділігін арттыру әдістерін шығару,
андрагогика жөніндегі сұрақтар бойынша әдістемелік және кеңестік көмек
көрсету, электронды үкіметті енгізу бойынша бағдарламаларды жүзеге асыру
аясында компьютерлік курстарды оқыту.
Ақпараттық ресурстарды және интерактивті жүйелерді ендіру тобының
ұсыныстары оқытудың дәстүрлі үрдісіндегі ақпараттық технологиялар
потенциалын максималды түрде қолдануға мүмкіндік береді.
Орталық Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 13 қыркүйектегі №
995 Қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында ақпараттық теңсіздікті
төмендетудің 2007-2009 жылдарға арналған Бағдарламасын орындау бойынша
ұйымды-әдістемелік қызметтерді жүзеге асырады.
Өскемен қаласы әкімдігінің "Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі-
ресурстық орталығы" КММ директоры Басқарма әкімшілік құрылымы (Сурет 1.1
көрсетілген).
Сурет 1.1 - Басқарма әкімшілік құрылымы
Өскемен қаласы әкімдігінің Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі-
ресурстық орталығының кадрлық құрамының құрылымы (Сурет 1.2 көрсетілген).
Сурет 1.2 – Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі-ресурстық орталығының
құрылымы
2. Бағдарламалық-техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген
оқушыларды есепке алуды автоматтандыру
Аналитикалық есеп және мониторинг тобы Өскемен қаласы әкімдігінің
ҚжБОМ-РО КММ құрылымдық ішкі бөлімі болып табылады.
Аналитикалық есеп және мониторинг тобының мақсаты қала мектептерінің
материалды-техникалық базасын мониторингілеу, тестілеу теория мен
методологиясымен, сонымен қатар аналитикалық қызметімен, мүмкіншілігі
шектеулі үйден оқитын балаларды арнайы бағдарламалық-техникалық
жабдықтармен қамтамасыз ету болып табылады.
Аналитикалық есеп және мониторинг тобының мониторинг бойынша бас маман
әдіскердің автоматтандыруға жататын негізгі үрдісі 2011-2020 жылдарға
арналған білімді дамыту мемелекеттік бағдарламасын жүзеге асыру бойынша
Қазақстан Республикасының Үкіметі Заңының 93 бабы бойынша Үйден оқитын
мүгедек балалардың жұмыс орындарын жабдықпен қамтамасыз ету: Жеке
ерекшеліктерін, мүмкіншіліктерін және қажеттіліктерін ескере отырып
компьютерлік техникалық және бағдарламалық жиындықтарымен қамтамасыз ету
болып табылады.
Топтың автоматтандыру бағыты бойынша негізгі міндеттері:
– Өскемен қаласынаң және қалалық психологиялық-медициналық-
педагогикалық кеңестерімен (П – МПК) білім басқармасының
бекітілген тізімі бойынша мүмкіншіліктері шектеулі үйден
оқитын мүгедек балаларға арналған арнайы техникалық
жабдықтардың берілуі және қамтамасыздандырылуы;
– жабдықтармен қамтамасыз етілген мүмкіншіліктері шектеулі
үйден оқитын мүгедек балалар туралы мәліметтер жиыны;
– мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын мүгедек балалардағы
жабдықтардың инсталляциясы және жеткізуі бойынша маниторингі;
– мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын мүгедек балалардағы
жабдықтардың техникалық күйі бойынша маниторинг;
– арнайы жабдықтар жиынының бір оқушыдан басқа оқушыға сол
сиякты мектептердегі баланстың балансқа қозғалысы бойынша
маниторинг.
2011 жылы мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын мүгедек балалардың
тізіміне сәйкес, оқушылар арнайы жабдықтың 45 жинағын иеленді (Кесте 1.1
көрсетілген)
Кесте 1.1 – 2011 жылы қамтылған жабдықтар жинағы
№ Жабдық аты Өлшем бірлік Саны
1 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі орта және Жинақ 1
үлкен мектеп жасындағы көру қабілеттері төмен
(соқыр), үйден оқитын балаларға арналған
жабдықтар жинағы (Брайль механикалық баспа
машинасы бойынша арнайы жабдық)
2 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі орта және Жинақ 3
үлкен мектеп жасындағы көру қабілеттері төмен
(көзі әлсіз көретін), үйден оқитын балаларға
арналған жабдықтар жинағы (Экран және сөйлеу
әуестігі бар USB арнайы жабдығы)
3 Қашықтықтан оқытатын есту қабілеттері төмен Жинақ 3
(есту құрылғыларын қолданбайтын, есту
қабілеттері жеңіл және орташа деңгейдегі),
үйден оқитын балаларға арналған жабдықтар
жинағы (Дыбыс күшейткіш жүйе)
4 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі кіші және ортаЖинақ 4
мектеп жасындағы тірек-қозғалыс құрылғылары
мен зерделері бұзылған балаларға арналған
жабдықтар жинағы (Едуплей)
5 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі орта және Жинақ 22
үлкен мектеп жасындағы тірек-қозғалыс
құрылғылары мен зерделері бұзылған балаларға
арналған жабдықтар жинағы (Мультикид)
6 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі сөйлеу Жинақ 12
эмоциялары мен интеллектуалды ақаулары бар,
үйден оқитын балаларға арналған арнайы жабдық
(Дельфа 14 логопедиялық тренажеры)
Қортындысы 45
Ал 2012 жылы мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын мүгедек балаларға
арналған арнайы жабдықтар қамтылды.
Мекеменің тапсырмалары мен функцияларына бағына отырып деректер
базасына келіп түскен мәліметтерді қосу, мәлімет ақпаратттарын жүйелі
тіркеу, оларды өзгерту, іздеу жұмыстарын жеңілдету үшін Өскемен қаласы
әкімдігінің “Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі – ресурс орталығы” КММ
мекемесіндегі аналитикалық есеп және мониторинг тобының әдіскерлеріне
арналған автоматты бағдарлама қажет болады.
Мекемеде автоматизацияға бағынатын концептуалды ақпараттық үрдістің
үлгісі құрылады:
Сурет 1.3 – Ақпараттық үрдістің концептуалды үлгісі
Мониторинг бойынша бас маман-әдіскерінің функциялары:
– үйден оқитын жабдықпен жабдықталған оқушыларды есепке алуды жүргізу;
– арнайы техникалық жабдықтардың бір оқушыдан екінші оқушыға берілуін,
соған сәйкес бір мектеп балансынан екінші мектеп балансына ауысуын
бақылау;
– нақты уақытта мәліметтер қорында ақпараттарды сақтау;
– нәтижелерді жинау, көрсету, сақтау және есеп беруді шығару.
1.3 Инклюзивті білім беру және мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын
балаларға орнатылған арнайы техникалық жабдықтар түрлерінің жалпы
сипаттамасы
1.3.1 Инклюзивті білім беру
Педагогикалық білімді нақты қайта құру көп жағдайда гуманитарлық
үрдістер мен Қазақстан қоғамының әлеуметтік-гуманитарлық кезеңдеріне
байланысты. Жалпыадамдық құндылыќтарды қоғам түсінігінде бекіту, ең алдымен
дамуына проблемасы бар балаларға деген көзқараспен, оларды әлеуметтендіру,
интеграцияда немесе инклюзивтік білім беру сқрақтарын шешумен байланысты.
Инклюзивтік білім беру – барлық балаларды жалпы білім процестеріне
толық енгізу және әлеуметтік бейімделуге, жасына, жынысына, шығу тегіне,
дініне, экономикалық статусына қарамай, балаларды айыратын барьерлерді
жоюға, отбастарын белсенді қатыстыру, баланың түзетім-педагогикалық және
әлеуметтік қажеттіліктерін арнайы қолдау, баланың емес, ортаның балалардың
жеке ерекшелігіне және білімдік қажеттіліктеріне бейімделуі, яғни, жалпы
білім беру сапасы сақталѓан тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат.
Ол проблеманы баладан емес, жүйеден көреді. Барлық балалар оқытуға жатады
және мүгедектіктің әлеуметтік моделін қабылдайды. Бұл оқыту түрі оқу
жоспарын және білім беру жүйесінің методологиясын икемді болуға, ер баланың
қажеттілігін ескеруді айтады.
Инклюзивтік оқыту жағдайындағы арнайы түзетім көмектерін беретін
педагог-дефектологтар жалпы білім беретін мектептердің тәрбиешілері мен
мұғалімдеріне нұсқаушылар болулары керек.
Мүгедек жєне дамуларында шектеушілік бар балаларды инклюзивтік оқыту
практикаға мамандандырылған мамандарды даярлау, оларды жалпы түрдегі
мекемелерде оқыту үшін жағдайлар жасау және қоғамның мүгедек балаларға
деген көзқарастарын өзгертумен бірте-бірте енгізілуі керек.
Мүмкіндігі шектеулі балалардың ата-анасы көмекші не арнайы мектептер
мен мектеп интернаттарға, психологиялық-педагогикалық түзу кабинеттері мен
сыныптарға балаларын бергісі келмесе, жалпы балалар оқитын мектептерге ПМПК-
ң ұсынысы бойынша жењілдетілген баѓдарламамен оқытуға толық құқылары бар.
Ол үшін жалпы мектептер ПМПК-ң қорытындысы бойынша көрсетілген, яғни
баланың деңгейіне қарай жеңілдетілген бағдарламамен кемтар балаларды
тәрбиелеуге және инклюзивті оқытуға жалпы мектептерде арнайы мұғалімдер
болмаған жағдайда мұғалімдерді мүмкіндігі шектелген, кемтар, мүгедек
балаларды инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы
білім беретін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады.
Инклюзивті оқыту негізінде сипаттауда қолданылады. Инклюзивті оқыту
негізінде балалар құқығын кемсітпеу, барлық адамдарға деген теңдік
қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге ерекше оқыту қажеттілігі бар
балаларға арнайы жағдай қалыптастыру идеологиясы жатыр.
Инклюзивті оқыту – адамдермен қарым-қатынасына қажетті қабілеттілікті
дамытуға мүмкіндік береді.
Инклюзивті оқыту – барлық балалардың мұқтаждықтарын ескеретін, ерекше
қажеттіліктері бар балалардың білім алуын қамтамасыз ететін жалпы білім
үрдісінің дамуы. Инклюзивті оқыту балалардың оқу үрдісіндегі
қажеттіліктерін қанағаттандырып, оқыту мен сабақ берудің жаңа бағытын
өңдеуге талпынады.
Инклюзивтік білім беру – барлық балаларды жалпы білім үрдісіне толық
енгізу және әлеуметтік бейімделуге, жыныста, шығу тегіне, дініне, жағдайына
қарамай, балаларды айыратын кедергілерді жоюға, ата-аналарын белсенділікке
шақыруға, баланың түзету-педагогикалық және әлеуметтік қажеттіліктерін
арнайы қолдау, қоршаған ортаның балаларды жас ерекшеліктеріне және білімдік
қажеттіліктеріне бейімделуіне жағдай қалыптастыру, яғни жалпы білім беру
сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат.
Жалпы білім беретін 1286 мектепте 15,7 мың оқушыға инклюзивті білім
беріледі. Мектеп жасындағы 48,6 мың баланың білім алуына арнайы жағдай
жасалған. Өзінің дені сау құрдастарымен ұдайы қарым-қатынаста болу олардың
əлеуметтік бейімделуі мен қоғамға сіңуіне өте тиімді.
Даму мүмкіндігі шектеулі балалар туралы толық мəліметтер арнайы
ұйымдар желісіне, орталықтандырылып енгізілген. Бұл мүмкіндігі шектеулі
балалардың білім алу желісін кеңейтуге, еліміздегі жекелеген аймақтар
бойыншаарнайы білім беру жүйесін басқару сапасын жақсартуға қажетті шаралар
қабылдауға мүмкіндік береді. Білім берудің түзету ұйымдары оқытудың қосымша
техникалық жəне компенсаторлық құрылғылар сурдотехника (желілік жəне
желілік емес оқу сыныптары, аудиоөлшегіштер); тифлотехникамен (оқу
машиналары, тифлокешендер) сенсорлы жəне демалуға арналған жұмсақ бөлмелер,
логопедтік жəне емдік тренажерлар) арнайы құрал-жабдықтармен қамтамасыз
етілген.
Арнайы білім беру мазмұны жаңартылған. Типтік арнайы жалпы білім
беретін оқу бағдарламалары жасалып, онда психофизиологиясының бұзылу
ерекшеліктерін ескеретін, вариативтік оқытуға жағдай жасалған.
Жаңа типті арнайы ұйымдардың желісі дамып келеді: 2010 жылы
реабилитациялық орталықтардың саны 16, психолого-педагогикалық түзету
бөлмесі 124, логопедтік пункттер 402 (2004 жылға сəйкес, 5, 47 жəне 99
бірлік) құраған. Білім беруді ұйымдастырудың жаңа түрлері, ол мүмкіндігі
шектеулі балаларға педагогикалық-түзетуге қолдау көрсетеді жəне оқи
алмайды деген балалардың өзін оқу процесіне қосады.
Мүмкіндігі шектеулі балаларға сапалы білім беру 2011-2020 жылдарға
арналған Қазақстан Республикасы білім беруді дамыту Мемлекеттік
бағдарламасында атап көрсетілген. Денсаулығына байланысты мектепке бара
алмайтын 9300 балаға қашықтықтан оқыту əдісі арқылы сапалы білім беру үшін
мемлекет тарапынан компьютерлер беріліп, интернетке қосып жəне өзіндік
ерекшеліктерін ескере отырып қажетті бағдарламалармен қамтамасыз етілмек.
1.3.2 Мүмкіншіліктері шектеулі, үйден оқитын балалар білім беру
Жұмыс орны арнайы жабдықтармен жабдықталған мүмкіншіліктері шектеулі,
үйден оқитын балалардың оқу мақсатына, жетілуіне мен әлеуметтенуіне
бағдарланған. Үйде оқитын, мүгедек балаларға арналған
телекоммуникацияланған компьютерлік білім беру ортасындағы оқу үрдісі.
Мұнда мұғалімдердің оқушылардың арасында оңтайлы әрекеттестік жүйесі
құрылуы қажет. Көмекші және жалпы білім беру технологияларды қолдануда
оқушыларға оқытып үйретушілерден қолдау.
1.3.4 Оқу бағдарламасында мүмкіншіліктері шектеулі, үйде оқитын
балаларға жалпы білім берудің және арнайы оқытудың жағдайын
реализациялау
Оқушының қажеттілігі мен мүмкіншілігіне жұмыс орнын жаңартылған
техникалық құралдармен жарақталуы толығымен сай келуімен қатар, түзеу мен
компенсиялық көрнекілік орын алуы қажет. Мұндай техникалық құралдардың
негізі бағдарламалық-аппараттық платформалар болу керек.
1.3.5 Бағдарламалық-техникалық жабдықтар:
– мүмкіншіліктері шектеулі, үйде оқитын балалардың жұмыс орнындағы
жабдықтарға арналған барлық бағдарламалық-техникалық жинақтар
бөлімдегі жалпы талаптарға сәйкес болуы керек;
– аппараттық платформалар;
– жалпыжүйелік және базалық қолданбалы бағдарламалық
қамтамасызандыру;
– мүмкіншіліктері шектеулі балаларға тиімді пайдалану үшін
мүмкіндікпен қамтамасыз ететін, арнайы функциялар болу.
1.3.6 Баспа машинасы – көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға
арналған жабдықтар
Брайль механикалық баспа машинасы – техникалық заттарды қолдануда
қауіпсіз, шусыз және жеңіл пайдалануға арналған. Көру қабілеттері төмен
оқушыларға Брайльдің нақты-бедерлі қарпін жеңіл жазуға және жазу
жылдамдығын арттыруға көмектеседі. Түрлі-түсті Брайль қағаздарын қолдануға
болады (Сурет 1.4 көрсетілген).
Сурет 1.4 – Баспа машинасы
Алты пернелі Брайль механикалық баспа машинасы - қауіпсіз, шусыз,
жеңіл басқарылады. Оған қарапайым орамдағы Брайль қағаздарын қолданады.
Корпусы өте берік болады(Сурет 1.5 көрсетілген).
Ерекшеліктері:
– тұрақты бақылайтын оң және сол шегітер, жолдың соңына дейін бес-
жеті символ қалғанда, ескертетін қоңырау;
– болдырмау функциясы және кареткаларды босату функциясы;
– қағазды механикалық тартажонғыш;
– тұрақты пернетақта;
– жолдағы символдар саны: 34-тен 40 символға дейін.
Сурет 1.5 – Алты пернелі Брайль механикалық баспа машинасы
1.3.7 Компьютерлік тифлокомплекс – көру қабілеттері төмен мүгедек
балаларға арналған жабдықтар
Компьютерлік тифлокомплекс – көру қабілеттері төмен оқушыларға
арналған компьютеризацияланған жұмыс орны. Компьютердің мәтінін редакциялау
және оқу мүмкіндіктер туғызады. Интернет ресурсына қатынау және т.б (Сурет
1.6 көрсетіген).
Сурет 1.6 – Компьютерлік тифлокомплекс
– көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға Брайльдің дисплей
жолдарында, барлық қызмет ететін мәліметтер мен мәтіндер
Брайльдің нақты-алтылық қарпімен тұжырымдалады.
– бағдарламалақ экран қатынау – операциялық жүйе мен брайль
дисплейінің арасында байланыс орнатады. Сонымен қатар сөзді
жинақтау көмегімен, барлық мәтін мәліметтерінің төлнұсқасын
көшірмелейді, оған қоса экрандағы кескінді көпретте ( 1-ден
32 рет) үлкейтіп көрсетеді (Сурет 1.7 көрсетілген)
Сурет 1.7 – Брайль құрылғысы
1.3.8 Көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға арналған портативті
электронды лупа
Портативті электронды лупа – үлкейтуге арналған шағын жинақы
видиоқондырғы, көру қабілеттері төмен балаларға 17 см көлемдегі экраннан
көруге, мәтінді оқуға және кескінді қарастыруға мүмкіншілік береді. Оны
өте қарапайым түрде басқарады (Сурет 1.8 көрснтілген).
Сурет 1.8 – Портативті электронды лупа
1.3.9 Портативті электронды лупа
Экраны 3,4 – тен, 16 рет дейін ұлғайтылған, кең көлемді және сәл
шалқайтылған экран ыңғайлы оқуды қамтамасыз етеді.
– дисплейі: сәуле түсірмейтін тегіс экран, көрсетілу аймағының
диогналі 17,8 см;
– камера: толық түс, оған қоса оқуға арналған 22 қосымша
қанықтылық (қара фонда ақ мәтін, ақ фонда қара мәтін, сары фонда
көк мәтін), баланың көру мүмкіндігіне арналған ыңғайлы режім.
Сонымен қатар, оның көмегімен оқушы жазып отырған мәтінін көп көлемде
ұлғайтып көре алады. Лупа теледидарға қосыла алады, сол арқылы кескінде
қосымша ұлғаяды (48 рет).
– 4 сағат үздіксіз жұмыс;
– 4 сағат аккумулятор батсреясының куат алуына арналған.
1.3.10 Көздері әлсіз көретін мүгедек балаларға арналған жабдықтар –
сөзбен экранды үлкейтіп көрсететін жылжымалы USB құрылғысы бар
дербес кешен.
Универсалды және жылжымалы экрандық қатынау. Бұл – U3 форматындағы
флешка. Арнайы исталляцияны талап етпейді. Компьютердің еркін USB портында
орналасқан, флешка автоматты түрде косылғандықтан қолданушы бірден
компьютермен жұмыс істей алады. Флешкадан жойғаннан кейін компьютерде
ешқандай құжат қалмайды және ешқандай конфигурациясы өзгермейді (Сурет 1.9
көрсетілген).
Артықшылығы:
– windows қойылған кез-келген компьютерде жұмыс істеуге болады;
– сөз мәліметін енгізуге және экранды үлкейту қолданылады.
Сурет 1.9 – Экранды үлкейтіп көрсететін жылжымалы USB құрылғысы
1.3.11 Есту қабілеттреі әлсіз және естімейтін балаларға арналған
арнайы жабдықтар
Сымсыз дыбыскүшейткіш жүйе (индукциондық ілмек жинағында) қошаған
адамдармен, ата-аналарымен және мұғалімдермен сөйлесуде есту қабілетіне
болысады. Ол тыныш және шулы ортада тілдесуге, компьютер арқылы он-лайн
байланыстарға, теледидар көруге, қарапайым ұялы телефонмен сөйлесуге
мүмкіндік береді.
Индукцияондық ілмек – индивидуалды таңдалған және бапталған есту
аппараты арқылы дыбыс сапасын күшейтеді (Сурет 1.10 көрсетілген).
Сурет 1.10 – Сымсыз дыбыскүшейткіш құрылғысы
1.3.12 Компактті сөйлеу тринажеры
Мұғалімдер көмегімен және өз бетінше сөйлеу дағдысын қалпына келтіруге
немесе жетілдіруге арналған көпфункционалды жабдық. Бұл мұғалімнің немесе
оқушының таңдауына, сабақ мақсатына байланысты талған 24 суреттің әр
кайсысына жазылған хабарлама арқасында жүзеге асады (Сурет 1.11
көрсетілген).
Сурет 1.11 – Компактті сөйлеу тринажеры
1.3.13 Тірек-қозғалыс құрылғысы бұзылған балаларға арналған жабдақтар
Арнайы бастапқы оқу бағдарламасын және жалпы білім меңгерген балаларға
арналған мультимедиялық білім беру жүйесі (Сурет 1.12 көрсетілген).
Сурет 1.12 – Эдуплей құрылғысы
Сурет 1.13– Мультикид
Эдуплей және мультикид құрылғылары оқушылардың кыймыл қозғалысына,
құрылғыны қолдануына мүмкіндік береді.
1.4 Бағдарламалық-техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген
оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесінің
архитектурасын құру
Функционалды бағдарламамен қамтамасыздандыру фунционалды
тапсырмалардың шешімін табу үшін арналған. Универсалды бағдарламамен және
функционалды пакеттермен ерекшеленеді. Әдіскердің бұл бағдарламамен
қамтамасыздандыруды жобалауда бағдарламалаудың принцптерін міндетті түрде
ескеруі керек. Қолданушының көптеген функцияларына бағдарламалық және
техникалық қамтамасыздандыруна сұраныстар бейнеленеді және бұл кәсіби
проблемаларды шешуге көмектеседі.
Дипломдық жобаның басты мақсаты – қашықтықтан және бейінді оқыту
мектебі – ресурстық орталығының аналитикалық есеп және мониторинг тобының
мониторинг бойынша бас маман-әдіскерлеріне арналған мүмкіншіліктері
шектеулі, уйден оқитын балаларды есепке алу бойынша автоматтандырылған ішкі
жүйесін құру (Сурет 1.14 көрсетілген).
Мақсатқа жету үшін қойылған талаптар:
– мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен
жабдықталған оқушыларды есепке алу үрдісін зерттеу және
талдау;
– мәліметтер қоймасын басқару жүйесін және клиенттік
қосымшаларды құру үшін инструментталды құралды таңдау;
– мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен
жабдықталған оқушыларды есепке алу ішкі жүйесін құру;
– қолданушының сұраныстарын өңдеу үшін жүйеге қатынауды және
жүйенің дайындығын қамтамасыз ету;
– қауіпсіздік жүйесін құру;
– ақпаратқа қатынауды шектеу және жүйелендіру.
Жүйе функциясы:
– ақпарат енгізу;
– шығару;
– қосу;
– өзгерту;
– жою;
– сақтау;
– excel-ге экспорттау;
Сурет 1.14 – Автоматтандырылған жүйенің құрылымы
Әзірленген автоматтандырылған бағдарламалық қолдау қызметкер-
әдіскердің жұмыс уақытын үнемді қолданып және ақпараттың қортындысын
жеңілдетеді.
Бұл бағдарлама – аналитикалық есеп және мониторинг тобындағы әдіскер-
маманның жүргізетін қызметін, үйде оқитын балаларды есепке алудағы күрделі
жүйесін қанағаттандырады. Құрылған автоматтандырылған бағдарлама
қызметкерге қойылған талаптарға сай, функциялары қолданушыларға өте
ыңғайлы. Бағдарламамен жұмыс жасау қиындық тудырмайды. Автоматтандырылған
басқару жүйесінің функцияларын жүзеге асыру, ақпаратты дайындау әдістері
және (ақпараттар жиымы және жүйе құжаттары) құралдар жиының пайымдау
ақпаратпен қамтамасыз ету үшін арналған.
Объектіні басқару жүйесі ақпарат қорының құрамы, ақпараттар ұйымы және
мазмұнды құжаттар мағұлыматының жиыны. Функцияны басқаруын орындау –
персаналды объектіні қолдану, құбылыс, процесс, оқиға, өзгеше фактінің
мәліметтерінің мазмұны.
Ақпараттың құрамын және құрылымын анықтау мақсатымен тізбекті
формалдау және мәліметтердің ақпараттық-логикалық моделін құру үшін алғашқы
ақпаратқа талдау жүргіземіз. Қойылған талаптарды шешу үшін пәндік аймақтың
құжаттары келесі жүйеде анықтамаларды жүргізуге мүмкіндік береді:
– Оқушылар.
– Жабдықтар.
– Мектептер.
Мәндерді, байланыстарды анықтау және Мән-байланыс мәліметтерінің
инфологиялық моделін құру.
ER-диаграммасын құру үшін пәндік аймақтың объектілерін және олардың
атрибуттық құрамын белгілеу. Қойылған талаптар негізінде келесі мәндер
атрибуттарымен қоса белгіленген (Кесте 1.2 көрсетілген).
Кесте 1.2 – Атрибуттар жиыны
Атрибут атауы Идентификатор
№
1 2 3 4
1 ID_надомник ID_nadomnik Есептік
2 Аты-жөні FIO Мәтіндік
3 Туған күні Data_rojdenia Уакыт
4 Мекен-жайы Adres Мәтіндік
Кесте 1.2 - Жалғасы
№ Атрибут атауы Идентификатор Тип поля
1 2 3 4
5 Телефоны Telefon Сандық
6 Сыныбы Klass Сандық
7 Сағат саны Kolichestvo_chasov Сандық
8 Әкесінің аты FIO otsa Мәтіндік
9 Анасының аты FIO materi Мәтіндік
10 Асыраушысының аты Opekuny Мәтіндік
11 ID_жабдық ID_oborud Сандық
12 ID_мектеп ID_shkola Сандық
13 ID_жабдық ID_oborud Есептік
14 Аты Name Мәтіндік
15 ID_мектеп ID_shkola Есептік
16 Аты Name Мәтіндік
17 Мекен-жайы Adres Мәтіндік
18 Телефоны Telefon Сандық
Мәндер арасындағы байланыс қортындысы 1.2. кестесінде көрсетілген
Кесте 1.3 – Байланыс қортындысы
Название сущностей Байланыс атауы
Мектеп, оқушылар Оқу
Оқушылар, жабдықтар Орнату
Оқушылар, дербес комптютер Есепке алу
Оқушылар, мамандық Есепке алу
Дербес компьютер, есеп беру Құрылу
Мәндер таңдалып, атрибуттар берілген соң мәндер арасында байланыс
қортындысы жүргізілді. Содан МҚ-ның инфологиялық моделі ER-диаграмма
түрінде жобаланды. Онда тіктөртбұрыш мәндерді, байланыстар ромбыны
білдіреді (Кесте 1.4 көрсетілген)
Сурет 1.4 – Үйден оқитын, бағдарламалық-техникалық құралдармен
жабдықталған оқушыларын есепке алу инфологиялық моделі
1.5 Бағдарламалық және аппараттық қамтамасыз етуді таңдау
Көптеген МҚБЖ түрлері бар: Ins, Cetop, Oracle, Clipper, Fox Pro,
Acsess негізгі түрлерге тоқталайық.
Мәліметтер дегеніміз жүйелендірілген құрылымға келтірілген ақпарат.
Мәліметтер банкі Ақпаратты сақтауды ұйымдастырудың қазіргі заманғы формасы
және оған қатынау болып табылады.
Мәліметтер банкі дегеніміз бұл мәліметтерді орталықтандырып жинақтауға
және коллектипті көп мақсаттық қолдануды қамтамасыз ету үшін арналған
арнайы ұйымдастырылған мәліметтер бағдарламмалар, техникалық, тілдік,
әдістемелік ұйымдастырылған құралдар жүйесі.
Бұл түсініктемеден мәліметтер банкі автоматтандырылған мәліметтерді
өңдеу жүйелерінің жұмыс істеуі үшін қажетті барлық қамтамасыз ететін ішкі
жүйелерді қосатын күрделі жүйе болып табылады.
Мәліметтер қоры (МҚ) – қандай да пәндік аймақтағы ақиқат өмірдің нақты
объектілері туралы мағлұматтардың өзара байланыстағы жиынтығы. МҚ-ның
негізгі мақсаты – нақты өмірдің объектілері туралы өте үлкен мәліметтер
санын олардың арасындағы байланыстарды ескере отырып өңдеу. МҚ іргелі
ұғымдары – объект, атрибут, байланыс.
Объект – бізді қошаған нақты болмыстың (заттың, үрдістің, құбылыстың)
белгілі бір бөлігі.
Атрибут – объект қасиеттерінің ақпараттық бейнеленуі, яғни объект
белгілерінің бірін (мысалы көлемі, түсі, т.с.с.) немесе жұмыс істеу
ерекшеліктерін анықтайтын сол объект элементінің сипаты.
Байланыс – объектілер арасындағы қатынас. Сонымен қатар келесі негізгі
ұғымдар қолданылады.
Жазба – өзара логикалық түрде байланысқан мәліметтер элементтерінің
жиынтығы.
Алғашқы кілт – объектінің әрбір данасын (жазбаны) ерекше түрде
идентификациялайтын атрибут.
Мәліметтердің МҚ-да сақталу процедурасы принциптерінің ішінде негізгі
екеуін көрсетуге болады, олар:
– мәліметтердің тұтастығы және қайшылықсыздығы;
– мәліметтердің минималды артықтығы.
Яғни, кез келген мәлімет элементі бір түрде ғана сақталуы. МҚ-да
мәліметтерді ұйымдастырудың иерархиялық, реляциялық және желілік модельдері
қолданылады, соларға сәйкес МҚ түрлері анықталады. Мәліметтер қорымен
әртүрлі операциялар орындау үшін мәліметтер қорын басқару жүйелері (МҚБЖ)
құрылады.
МҚБЖ – МҚ басқаруға арналған программалық құралдардың кешені. Ең жалпы
деңгейде мамандандырылған немесе өнеркәсіптік МҚБЖ және дербес МҚБЖ деп
жіктейді.
Мамандандырылған немесе өнеркәсіптік МҚБЖ – ірі экономикалық
объектілерді басқаруды автоматтандыру жүйелерін құрудың программалық
негізі. Олар – Orfcle, DB2, Sybase, Informix, т.б.
Дербес МҚБЖ – жергілікті пайдаланушының немесе қомақты пайдаланушылар
тобының есептерін шешуге бағытталған және микро ЭЕМ-дерде пайдалануға
белгіленген программалық жабдық. Олар – FoxBaseFoxPro, Clipper, Paradox,
Access, Approach, т.б. MS Access, оның негізгі ұғымдары. MS Access –
мәліметтердің реляциялық моделін қолданатын дербес типті МҚБЖ.
Оның негізгі атқаратын қызметтері:
– негізгі объектілерді, яғни кестелерді жобалау;
– кестелер арасында байланыстар орнату;
– кестелерге мәліметтер енгізу, оларды сақтау, қарау, сұрыптау,
сүзгілеу, түрлендіру;
– туынды объектілерді – пішім, сұраныс, есеп беру, макрос, модуль
– құру, түрлендіру және қолдану;
Әрбір объект дербес атына ие және әрқайсысы өз терезесінде, режімде –
Оперативті және Конструктор режімінде жұмыс істейді. Кесте жолдардан және
бағандардан тұрады, әрбір жол – жазба, яғни бір объект туралы мәліметтердің
толық жиынтығы, ал әрбір баған - өріс, яғни кестенің нақты мәліметті
беретін құрылымданған элементі, бір атрибут. Өріс өзінің атымен және онда
орналасатын мәліметтің типімен анықталады. MS Access қолданылатын
мәліметтер типтері Windows жүйесіндегі стандартты типтер. MS Access-пен
жұмыс МҚ файлын құрудан басталады, МҚ файлы MS Access-тің негізгі өңдеу
объектісі.
1.6 Бағдарламалық қосымшаларды құру инструменталды ортасын таңдау
Delphі ортасының компоненттері программа орындалғандағы көріністің
пішімін анықтайтын бөлек элементтер ретінде қолданылады. Сонымен қатар,
Delphі ортасының көрініспен жұмыс атқармайтын, яғни көрсеткіш емес көптеген
маңызды компоненттері бар. Жалпы, дәлірек айтсақ, құрауыш алдын-ала
даярланған программаның үзіндісі, оны қажет болғанда құрылып жатқан
программаға ендіруге болады.
Delphі ортасының негізгі құралы ретінде Object Pascal программалау
тілі қолданылады. Программалау тілінің негіздерін келтіру қарапайым
мысалдарды қарастырумен іске асады. Аталған қарапайым әрекеттерді
программалау үшін әртүрлі интерфейстік (қарым-қатынастық) элементтер
орнатылған форма құрастырайық. Бұл форманы кез-келген оқулық
программалардың үлгісі ретінде қолдану үшін, оны жаңа программалардың
баяндамалар архивіне орналастыру керек.
Оқып-танысып тәжірибе алу – болашақ мамандықтарды оқыту, үйрету және
даярлау барысындағы алғалшқы өткізілетін студенттердің тәжірибе алуы.
Тәжірибе алу барысында студенттер Delphi программалау ортасымен, MathCad
пен Maple секілді компьютерлік математика ортасымен және Internet,
Intranet, Ezernet сияқты желі түрлерімен танысады.
Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphi 7-нің негізгі
версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphi 7 версиясында өте
көп өзгерістер енгізілген. Программалармен қамтамасыз етудің тиімді өңдеу
құралдарын қажет ету “жылдам жасау” ортасы деп аталатын программалау
жүйелерінің пайда болуына алып келді. Мұндай ортаға мысал ретінде Borland
Delphi жатады. Жылдам жасау RAD – жүйесінде “Rapid Application Development”
жүйесінің негізі визуалды жобалау және оқиғаны өндеуді программалар
технологиясы жатады, оның мағынасы өңдеу үнемсіз жұмыстың көп бөлігін өзіне
алады да, программистке диалогты терезелерді және оқиғаны өңдеу функциясын
құрастыру жұмыстары қалады. Ортада қатаң типтелген объектіге бағдарлы тілі
қолданылады, оның негізіне Object Pascal (Turbo Pascal жалғасы) жатады.
Delphi әр түрлі программаларды құруға мүмкіндік береді: қарапайым
біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару
программаларына дейін. Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен,
мультимедиямен, дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық
құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша
ерекшелігі. NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.
Жалпы қазіргі уақытта Delphi, MathCad, Maple туралы алған білімдердің
болашақ мамандар және қоғам үшін маңызы өте зор. Қазір осындай пәндерді
игеру үшін көптеген оқудықтар мен оқу-әдістемелік нұсқаулар жазылуда.
Мысалы, Delphі ортасымен танысып және онда жұмыс жасап үйренуде
Фаронов, Культин Н секілді жазушылар еңбектерінің маңызы зор болса, ал
компьютерлік математикамен танысуда жазушы В.И.Дьяконовтың еңбектерінің
орны ерекше. Бұл тәжірибе алудың мақсаты студенттердің информатика,
программалау технологиялары, компьютерлік графика пәндерінен алған
білімдерін ары қарай жалғастыру, жоғары курстарда оқытылатын пәндер туралы
алғашқы түсінік беру, сонымен қатар студентті таңдаған мамандығының
ерекшелігімен таныстыру және ол туралы түсінігін тереңдету болып табылады.
Бұл есеп беру құжаты бес бөлімнен тұрады. Олар: кіріспе, негізгі
бөлім, қорытынды және пайдаланған оқулықтар тізімі. Негізгі бөлімде
студенттің тәжірибе алу барысында Delphi, MathCad, Maple орталары мен
желілер туралы алған білімдері толығымен сипатталады.
Delphi ортасымен танысу. Delphi ортасын – програмалаушының сапалы
жұмысын қамтамасыз ететін күрделі механизм. Ол экрандағы бір уақытта
ашылатын бірнеше терезелермен сипатталады. Бұл терезелер бір-бірін жартылай
немесе толығымен жауып, экранда орын ауыстыра алады.
Delphi ортасы – көптерезелік жүйе.
Оның негізгі төрт терезесі:
– негізгі терезе (Project1);
– объектілер бақылаушысының терезесі (ObjectInspector);
– формаларды құрастырушының терезесі (Form1);
– программа кодының терезесі (Unit1.Pas).
– негізгі терезеден басқа терезелерді жылжытуға, өлшемін
өзгертуге немесе экраннан алып тастауға болады. Форманың
терезесінен Unit кодына өту және одан кері өту F12 пернесі
арқылы орындалады.
Негізгі терезе мен компоненттер жинағы.Негізгі терезе
программаның жобасын құрудағы жұмыстарды басқарады және Delphi
ортасы іске қосылып тұрғанда міндетті түрде экранның жоғарғы
қатарында орналасады.
Бұл терезде Delphi-ң негізгі меню жүйесі, пиктограммалық командалық
батырмалары мен компоненттер политрасы орналасады.
Компоненттер жинағы – Delphi-ң негізгі байлығы болып табылады. Ол
негізгі терезенің оң жағында орналасып, қажетті компонентті тез табуға
арналған белгілерден тұрады.
Компонент деп белгілі бір қасиеттерді иемденген және форма терезесінде
кез-келген объектіні орналастыру мүмкіндігін туғызатын функциональды
элементті айтады. Delphi ортасының компоненттері 19 топқа бөлінген, ол
топтарды парақтар деп атаймыз. Форма құрастырушының және объектілер
бақылаушысының терезесі. Форма құрастырушының немесе форманың терезесі –
болашақ программаның Windows жобасы. Алдымен бұл терезе бос болады. Бұл
терезенің жұмыс аймағы координаттық тордың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Өскемен қаласы әкімдігінің Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі –
ресурстық орталығы коммуналдық мемлекеттік мекеме (Өскемен қаласы
әкімдігінің ҚжБОМ-РО КММ) қызметі туралы түсінік. 2004ж.15 сәуір Білім
берудегі Өскемен қаласының жаңа технологиялар орталығы мемлекеттік
мекемесін құру туралы облыс әкімдігінің қаулысы.
Аналитикалық есеп және мониторинг тобының мақсаты қала мектептерінің
материалды-техникалық базасын мониторингілеу, тестілеу теория мен
методологиясы, сонымен қатар аналитикалық қызметімен, мүмкіншілігі шектеулі
үйден оқитын балаларды арнайы бағдарламалық-техникалық жабдықтармен
қамтамасыз ету болып табылады. Дипломдық жобаның басты мақсаты –
қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі – ресурстық орталығының аналитикалық
есеп және мониторинг тобының мониторинг бойынша бас маман-әдіскерлеріне
арналған мүмкіншіліктері шектеулі, уйден оқитын балаларды есепке алу
бойынша автоматтандырылған ішкі жүйесін құру.
Мақсатқа жету үшін қойылған талаптар:
– мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен жабдықталған
оқушыларды есепке алу үрдісін зерттеу және талдау;
– мәліметтер қоймасын басқару жүйесін және клиенттік қосымшаларды
құру үшін инструментталды құралды таңдау;
– мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен жабдықталған
оқушыларды есепке алу ішкі жүйесін құру;
– қолданушының сұраныстарын өңдеу үшін жүйеге қатынауды және
жүйенің дайындығын қамтамасыз ету;
– қауіпсіздік жүйесін құру. Ақпаратқа қатынауды шектеу және
жүйелендіру.
Осы талаптар арқылы мақсатында автоматты-бағдарлама құрылады.
1 Бағдарламалық-техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген
оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесін құру
1. Пәндік аймақты зерттеу және талдау
Өскемен қаласы әкімдігінің Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі –
ресурстық орталығы коммуналдық мемлекеттік мекеме (Өскемен қаласы
әкімдігінің ҚжБОМ-РО КММ) қызметі туралы түсінік. 2004ж.15 сәуір – Білім
берудегі Өскемен қаласының жаңа технологиялар орталығы мемлекеттік
мекемесін құру туралы облыс әкімдігінің қаулысы.
2004ж. 19 сәуір – Қалалық білім басқармасымен Білім берудегі Өскемен
қаласының жаңа технологиялар орталығы мемлекеттік мекемесінің жарғысы және
құрылымы бекітілген.
2006ж. 15 мамыр – Білім берудегі Өскемен қаласының жаңа технологиялар
орталығы мемлекеттік мекемесі Өскемен қаласының ресурс орталығы
мемлекеттік мекемесі атауына ауыстырылған.
2010ж. 15 маусымда Өскемен қаласы әкімдігінің қаулысымен Өскемен
қаласының ресурс орталығы ММ және Оқушыларды еңбекке үйрету және кәсіптік
дайындау мектебі ММ қосылу жолы арқылы Қашықтықтан және бейінді оқыту
мектебі – ресурстық орталығы КММ болып қайта құрылды.
Қызмет мақсаттары және құрамы. “Қазақстан Республикасындағы білімді
жетілдірудің Концепциясы” мен “Білім туралы” Заңына сәйкес “Қашықтықтан
және бейіндік оқыту мектебі - ресурс орталығы” КММ орта білімнің жоғарғы
сатысының функционалды қызметінің құрамдық бөлігі болып табылады.
ҚжБОМ-РО оқудың негізгі мақсаттары:
– “Технология” пәнін оқу;
– оқушыларды мамандыққа дейін тереңдетіп дайындауда профильді оқытуды
жүзеге асыру;
– кәсіптік курстар шегінде бастапқы кәсіптік оқу бойынша қосымша
білім беруді ұйымдастыру;
ҚжБОМ-РО оқу қызметінің негізгі міндеттері болып мыналар саналады:
– еңбек қызметінің әр түрінде, олардың қызығушылықтары, мүмкіншіліктері
мен бейімділіктеріне қарай әр оқушының жеке тұлға ретінде дамуы үшін
оңтайлы жағдайлар жасау;
– оқушыларды нақты, шын өндірістік қатынастарға кірістіру, маркетингтің,
менеджменттің және кәсіпкерліктің негіздерін үйрету;
– ақпарттық, компьютерлік және өндірістік технологияларды басқару мен
ұйымдастыру, оқушыларды тез ауысатын прогрессивті технологияның
принциптерімен таныстыру;
Кәсіптік бағдардың жұмысының мақсаттары мен міндеттері оқушылардың
еңбекке деген түсініктерін терең қалыптастырудан тұрады, тәрбиеде еңбектің
адам үшін бірінші қажеттілік екендігін ұқтыру, кез-келген ой мен дене
еңбегін сыйлау, өз еңбегін ұжым еңбегімен үйлестіре білу жатады. Таңдаған
мамандығының еңбектік мазмұны туралы оқушыларға толық мағлұмат беру.
Үзіліссіз өмірлік білімге дайындықтарын қалыптастыру, таңдаған
мамандықты тереңдетіп үйрену, оларды мамандықты саналы түрде таңдауға
әкелу, қызметтің оларға лайық ортасы туралы көбірек кеңес беру, өзінің
таңдаған мамандығы туралы ойлауды, оқушылардың қызығушылықтарын,
мүмкіншіліктерін, бейімділіктерін зерттеу бойынша жүйелі жұмыс жүргізу.
Қашықтықтан және бейіндік оқыту мектебі – ресурс орталығы КММ
қызметтік мақсаттары болып мыналар табылады:
– біріңғай білім беру ақпараттық ортаны дамыту саясатын
жүзеге асыру, ақпараттық білім беру үдерісінің ары қарай
дамуын үйлестіретін және қолдайтын функцияларды орындау;
– Өскемен қаласының білім беру мекемелеріне әдістемелік,
кеңестік және техникалық қолдау көрсету;
– білім беру мекемелерінің оқушылары мен педагогикалық
жұмысшыларының қашықтықтан және кәсіптік білім беру жүйесін
дамыту, азаматтардың ақпараттық қоғам жағдайында білім
беруге кіру мүмкіндігін жоғарлату.
1) Мектепке дейінгі, орта және қосымша білім беру мекемелерін және
ақпараттандыру аясында мемлекеттік саясатын жүзеге асыру.
2) Қашықтықтан және кәсіптік білім беру, білім беру үдерісін сапалы
оқу-әдістемелік, ғылыми және ақпараттық қамтамасыз ету жүйелерін жүзеге
асыру бойынша басқару органдарды, әдістемелік қызметтерді, жас
оқушыларды, педагогикалық кадрлар мен қоғам ұйымдарды бірігуін қамтамасыз
ету.
3) Ресурс орталығының шарттары бойынша мұғалімдердің ақпараттық
мәдениеттерін дамыту тақырыбы бойынша тәжірибелі-экспериментальді
бағдарламаларын әзірлеу және жүзеге асыру; зерделенген теориалық
материалдар бойынша жариаланым дайындау, топтардың қызметтік талдауы.
4) Ақпараттық технологияларды қолдану аясында барлық деңгейдегі білім
беру мекемелеріне және білім беруіндегі нақты қызметкерлерге кеңестік,
әдәстемелік және технологиялық қолдау көрсету.
5) Аппараттық-бағдарламалық құралдарды техникалық ілесуімен желісін
дамыту.
6) Білім беру ақпараттық кеңістікті құру және білім беру ресурстарына
кіру мүмкіндігін ұйымдастыру үшін қолданылған аппаратты-бағдарламалық
құралдарды ілесу механизмін құру арқылы ақпараттандыру құралдарын дамыту.
7) Қашықтықтан білім беру ұйымдары үшін тьютор сертификаттарын алу
мақсатында ресурс орталығының қызметкерлерін оқыту.
8) Оқушыларды кәсіп алдында дайындау, жоғары сынып оқушыларын кәсіптік
дайындау, педагогикалық жұмысшылардың біліктілігін жоғарлату үшін
қашықтықтан курстар, жобалар, әдістемелік ұсыныстарды дайындау және жүзеге
асыру.
9) Moodle негізінде білім беру порталында жұмыстарды іске асыру.
10) Қалалық медиатеканы толтыру:
– медиа-ресурстардың компьютерлік каталогтау;
– әр-түрлі сақтаушылардан ақпаратты тауып алу әдісін
қолданушыларға оқытуды ұйымдастыру;
– жаңа ақпараттық технологиялар саласында ақпараттық
қажеттіліктерін табу және білім беру мекемелерінің
сұраныстарын қанағаттандыру;
– медиа-ресурстарын әдістемелік қамтамасыз ету;
11) Әртүрлі пәндердің салалары бойынша сайтотеканы, интернет
ресурстардың базаларын толтыру мұғалімдерге глобальді желіде ыңғайын табуға
көмектеседі:
– қалалық білім беру мекемелеріне медиа-прокатты ұйымдастыру;
– медиатека қорын ресурс орталығындағы компьютер сыныбының базасында
немесе мектептің өз базасында уақытша пайдалануға (мұғалімдерге және қала
оқушыларына) беру;
– бар ресурстарды қолдану бойынша әдістемелік кепілдеме құру;
12) Ғылыми білім беру ресурстарының ағымдағы жағдайын бақылауға
мүмкіндік беретін және оларды тиімді қолдануға жағдай жасайтын қалалық
білім беру ресурстарының мониторингі.
13) Білім беру контентін құру және бақылау.
14) Өскемен қаласының білім беру сапасының бағасы автоматтандырылған
жүйелерді ендіру.
15) Өскемен қаласының білім беру ұйымдарын ақпараттандыру
индикаторларын өндеу.
16) Өскемен қаласы мектепке арналған біріңғай ақпаратты білім жүйесі
ендіру.
17) Шығарылған өнімдерге (ЭОБ, әдістемелік пособия т.б.) авторлық
құқықтарын тіркеу.
18) Жұмысшылардың қызметін іс-қимылға жұмылдыруына арналған топтардың
рейтингі.
19) Мектеп оқушыларының жақсы нәтижелері мен сәтсіздіктері туралы ата-
аналарына тез хабарлау үшін СМС-мектебінің жобаларын өндеу және ендіру.
20) ҰБТ, АМБ және бөлек сабақтар бойынша қағаз тестілеуді тексеруін
автоматтандыру үшін RCU TestReader енгізу.
21) 9 сынып оқушыларының кәсіптік бағыттарын анықтау
автоматтандырылған жүйелерін өндеу.
22) Ақпараттық қоғамдағы өмірге азаматтардың бейімделуі.
23) Жеке жұмыс жасауды дамытуға арналған шарттарды құру арқылы жеке
адамның шығармашылық мүмкіншіліктерін дамыту, парасатын байыту.
24) Азаматшылық пен патриотизмге, Қазақстан Республикасы – еліне деген
сүйіспеншілікке тәрбиелеу, мемлекеттік рәміздерді құрметтеу, халық
дәстүрлерін сыйлау, кез келген конституцияға қарсы және қоғамға қарсы
көріністерге шыдамдылықсыз таныту.
25) Республиканың қоғамдық-саясаттық, экономикалық және мәдениеттік
өміріне қатысу қажеттіліктерін қалыптастыру, жеке адамның өз құқығы мен
міндеттеріне деген қатынастарын білу.
Ұжымның алдындағы тұрған міндеттерді шешу үшін:
– балалар мен олардың ата-аналарының ықластары бойынша, бірақ
алдын-ала алынған тестілеу мен анкеттеудің қортындыларын ескере
отырып, бастапқы кәсіптік оқудың топтарын жинақтау;
– өз жұмысында қазіргі заман талабына сай дифференциация,
интеграция мен кәсіптік бағдардың негіздерінде әзірленген оқудың
әдістерін пайдалану;
– тұлғалық білім берудің тиімділігіне аса көңіл бөлу;
– болашақ мамандыққа қатысты өзін-өзі анықтау, оқушы тұлғасының
социалануына мектептің әсерін күшейту, оны жаңа экономикалық
жағдайларға бейімдеу.
1.1.3 Қашықтан білім беру және кәсіптік оқыту тобы
Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі-ресурстық орталығының кадрлық
құрамы алты топқа және мектепке бөлінген:
1.1.4 Әдістемелік жұмыс тобы
Әдістемелік жұмыс тобы келесі бағытта жұмыс атқарады:
– білім беру саласында инновациялық технологияларды, білім беру
сапасының менеджмент негіздерді ендіру;
– қала мектептерінде оқу-тәрбиелік үрдісін жетілдіру
мақсатында оқытушыларға компьютерде жұмыс істеу
негіздерін оқытуды ұйымдастыру;
– білім беру қызметтерінің сапасын жоғарылату мақсатында
қазіргі білім беру бағдарламаларын енгізу, сонымен қатар
ақпараттық ресурстарды қолдану бойынша әдістемелік
кепілдемелерін жетілдіру;
– ақпараттық технологиялар саласында барлық білім беру
деңгейіндегі білім беру мекемелеріне әдістемелік,
кеңестік көмек көрсету;
– мұғалімдерді мұғалім-оқытушылардың шығармашылық
топтарымен жұмыс істеу арқылы білім берудің жаңа түрін
жетілдіру бойынша қызметіне қосу;
– санатты педагогикалық тәжірибені тарату, мектеп
мұғалімдерімен ақпаратты алмасу, интернет – форумдарды,
чаттарды ұйымдастыру;
– мұғалімдер мен қатысушыларды жаңа жағдайға қызықтыру
мақсатында әртүрлі қашықтық жобаларды шығару.
1.1.5 Қашықтан білім беру және кәсіптік оқыту тобы
Қашықтық және кәсіптік оқытуды орындау үшін білім берудегі
инновациялық жобаларды шығарумен айналысады:
– интернет-технологияларын қолдануымен оқушылар мен мұғалімдерге
арналған әртүрлі қашықтық курстар, оқытатын олимпиадаларын
өткізу;
– кәсіптік оқыту сұрақтары бойынша информатика пәні
мұғалімдерінің шығармашылық топтарының жұмыстарын ұйымдастыру;
– қала мектептерінде ақпараттық технологияларды қолдану арқылы
кәсіптік оқыту және қолданбалы курстар мен тандау бойынша
курстарды құру сұрақтары бойынша әдістемелік және кеңестік көмек
көрсету;
– кәсіптік оқыту сұрақтары бойынша мұғалімдердің санатты
педагогикалық тәжірибесін зерттеп тарату;
– ресурс орталығының ресми сайтында Өскемен қаласының орта оқу
орындарына берілетін электронды ақпараттық ресурстарды жаңарту.
1.1.6 Аналитикалық есеп және мониторинг тобы
Қала мектептерінің материалды-техникалық базасының мониторингімен,
тестілеудің теория мен методологиясымен, сонымен қатар аналитикалық
қызметімен айналысады:
– қала мектептерінің электронды поштамен жұмыс мониторингі;
– қала мектептерінің интерактивті сабақтарға қатысу мониторингі;
– мемлекеттік сатып алу веб-порталында жұмыс жасау бойынша білім
беру мекемелеріне кеңес;
– Өскемен қаласының мектептері үшін бірыңғай ақпараттық білім
беру жүйесінде жұмыс жасау.
1.1.7 Ақпараттандыруды бағдарламалық және техникалық қамтамасыз ету
тобы
Өскемен қаласының білім беру мекемелеріне келесі техникалық көмек
көрсетеді:
– ақпараттық технологияларды қодану саласындағы білім берудің
барлық деңгейіндегі білім беру мекемелеріне техникалық көмек
беру;
– білім беру саласындағы информатизацияның аппаратты-
бағдарламалық құралдарын толық сервистеу және техникалық қолдау;
– аппаратты-бағдарламалық құралдарды техникалық желісін құру және
дамыту;
– жұмыс жасау және білім беру ұйымдардың бірігу мақсатында
бірыңғай телекоммуникациялық инфражүйелерді дамытуға қатысу;
– Өскемен қаласының білім беру мекемелерінде оқу-тәрбиелік
үрдісін автоматтандыру үшін бағдарламалық қамтамасыз етуді құру,
енгізу және іске асыру.
1.1.8 Білім беру контентін құру бойынша тобы (зертхана)
Білім беру контентін құру бойынша зертхана Өскемен қаласының білім
беру саласындағы ғылыми-зерттеулік, әдістемелік, техникалық функцияларды
жүзеге асыру үшін құрылған.Зертхананың құрушысы Өскемен қаласының
әкімшілігіболыптабылады.
Білім беру контентін құру бойынша зертхана Өскемен қаласының білім
беру саласындағы ғылыми-зерттеулік, әдістемелік, техникалық функцияларды
жүзеге асыру үшін арналған. Өскемен қаласының әкімшілігі зертхананың
құрушысы болып табылады. Зертхана Өскемен қаласының ресурс орталығы
мемлекеттік мекемесіндегі жұмысын атқарады.
Зертхананың қызметтік мақсаты, міндеті және түрлері: Білім беру
саласындағы жиналған тәжірибені есепке ала отырып бірыңғай білім беретін
ақпараттық саласының даму саясатын қолдау, ақпараттық технологиялар
саласындағы Өскемен қаласының білім беру мекемелеріне кеңестік қолдау,
ақпараттық білім беру просесінің онан арғы қолдау функцияларын орындауы
негізгі мақсаты болып табылады.
Білім беру контентін жасау және шығару. Ғылыми-білім беретін
телекомуникациялық желі және де басқа тарату түрлері арқылы нәтижелі
қолдану. Оқу просесіндегі қазіргі электрондық оқу материалдарын, оқу
процесін ақпаратты-техникалық қолдануының электрондық құралдарын қолдану
үшін жасау және өндеу. Электрондық оқу материалдарды тәжірибелі мақұлдау.
Білім берудің әртүрлі деңгейлерінің оқу процесін қамтамасыз етуге арналған
электрондық оқу материалдар мен ақпаратты-техникалық құралдардың тізімін
құру, оқу материалдардың электрондық кітапханаларын ұйымдастыру және оларға
кіруге рұқсат беру. Оқу-білім беру саласындағы қолдану мақсатымен сыртқы
оқу-әдістемелік материалдардың сынақтық бағасын қамтамасыз ету.
1.1.9 Ақпараттық ресурстарды және интерактивті жүйелерді қолдану
бойынша тобы
Білім беру салаларының оперативтік, функционалдық және ақпаратты-
аналитикалық қызметтерінің тиімділігін арттыру әдістерін шығару,
андрагогика жөніндегі сұрақтар бойынша әдістемелік және кеңестік көмек
көрсету, электронды үкіметті енгізу бойынша бағдарламаларды жүзеге асыру
аясында компьютерлік курстарды оқыту.
Ақпараттық ресурстарды және интерактивті жүйелерді ендіру тобының
ұсыныстары оқытудың дәстүрлі үрдісіндегі ақпараттық технологиялар
потенциалын максималды түрде қолдануға мүмкіндік береді.
Орталық Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 13 қыркүйектегі №
995 Қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында ақпараттық теңсіздікті
төмендетудің 2007-2009 жылдарға арналған Бағдарламасын орындау бойынша
ұйымды-әдістемелік қызметтерді жүзеге асырады.
Өскемен қаласы әкімдігінің "Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі-
ресурстық орталығы" КММ директоры Басқарма әкімшілік құрылымы (Сурет 1.1
көрсетілген).
Сурет 1.1 - Басқарма әкімшілік құрылымы
Өскемен қаласы әкімдігінің Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі-
ресурстық орталығының кадрлық құрамының құрылымы (Сурет 1.2 көрсетілген).
Сурет 1.2 – Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі-ресурстық орталығының
құрылымы
2. Бағдарламалық-техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген
оқушыларды есепке алуды автоматтандыру
Аналитикалық есеп және мониторинг тобы Өскемен қаласы әкімдігінің
ҚжБОМ-РО КММ құрылымдық ішкі бөлімі болып табылады.
Аналитикалық есеп және мониторинг тобының мақсаты қала мектептерінің
материалды-техникалық базасын мониторингілеу, тестілеу теория мен
методологиясымен, сонымен қатар аналитикалық қызметімен, мүмкіншілігі
шектеулі үйден оқитын балаларды арнайы бағдарламалық-техникалық
жабдықтармен қамтамасыз ету болып табылады.
Аналитикалық есеп және мониторинг тобының мониторинг бойынша бас маман
әдіскердің автоматтандыруға жататын негізгі үрдісі 2011-2020 жылдарға
арналған білімді дамыту мемелекеттік бағдарламасын жүзеге асыру бойынша
Қазақстан Республикасының Үкіметі Заңының 93 бабы бойынша Үйден оқитын
мүгедек балалардың жұмыс орындарын жабдықпен қамтамасыз ету: Жеке
ерекшеліктерін, мүмкіншіліктерін және қажеттіліктерін ескере отырып
компьютерлік техникалық және бағдарламалық жиындықтарымен қамтамасыз ету
болып табылады.
Топтың автоматтандыру бағыты бойынша негізгі міндеттері:
– Өскемен қаласынаң және қалалық психологиялық-медициналық-
педагогикалық кеңестерімен (П – МПК) білім басқармасының
бекітілген тізімі бойынша мүмкіншіліктері шектеулі үйден
оқитын мүгедек балаларға арналған арнайы техникалық
жабдықтардың берілуі және қамтамасыздандырылуы;
– жабдықтармен қамтамасыз етілген мүмкіншіліктері шектеулі
үйден оқитын мүгедек балалар туралы мәліметтер жиыны;
– мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын мүгедек балалардағы
жабдықтардың инсталляциясы және жеткізуі бойынша маниторингі;
– мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын мүгедек балалардағы
жабдықтардың техникалық күйі бойынша маниторинг;
– арнайы жабдықтар жиынының бір оқушыдан басқа оқушыға сол
сиякты мектептердегі баланстың балансқа қозғалысы бойынша
маниторинг.
2011 жылы мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын мүгедек балалардың
тізіміне сәйкес, оқушылар арнайы жабдықтың 45 жинағын иеленді (Кесте 1.1
көрсетілген)
Кесте 1.1 – 2011 жылы қамтылған жабдықтар жинағы
№ Жабдық аты Өлшем бірлік Саны
1 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі орта және Жинақ 1
үлкен мектеп жасындағы көру қабілеттері төмен
(соқыр), үйден оқитын балаларға арналған
жабдықтар жинағы (Брайль механикалық баспа
машинасы бойынша арнайы жабдық)
2 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі орта және Жинақ 3
үлкен мектеп жасындағы көру қабілеттері төмен
(көзі әлсіз көретін), үйден оқитын балаларға
арналған жабдықтар жинағы (Экран және сөйлеу
әуестігі бар USB арнайы жабдығы)
3 Қашықтықтан оқытатын есту қабілеттері төмен Жинақ 3
(есту құрылғыларын қолданбайтын, есту
қабілеттері жеңіл және орташа деңгейдегі),
үйден оқитын балаларға арналған жабдықтар
жинағы (Дыбыс күшейткіш жүйе)
4 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі кіші және ортаЖинақ 4
мектеп жасындағы тірек-қозғалыс құрылғылары
мен зерделері бұзылған балаларға арналған
жабдықтар жинағы (Едуплей)
5 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі орта және Жинақ 22
үлкен мектеп жасындағы тірек-қозғалыс
құрылғылары мен зерделері бұзылған балаларға
арналған жабдықтар жинағы (Мультикид)
6 Қашықтықтан оқытатын мекемедегі сөйлеу Жинақ 12
эмоциялары мен интеллектуалды ақаулары бар,
үйден оқитын балаларға арналған арнайы жабдық
(Дельфа 14 логопедиялық тренажеры)
Қортындысы 45
Ал 2012 жылы мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын мүгедек балаларға
арналған арнайы жабдықтар қамтылды.
Мекеменің тапсырмалары мен функцияларына бағына отырып деректер
базасына келіп түскен мәліметтерді қосу, мәлімет ақпаратттарын жүйелі
тіркеу, оларды өзгерту, іздеу жұмыстарын жеңілдету үшін Өскемен қаласы
әкімдігінің “Қашықтықтан және бейінді оқыту мектебі – ресурс орталығы” КММ
мекемесіндегі аналитикалық есеп және мониторинг тобының әдіскерлеріне
арналған автоматты бағдарлама қажет болады.
Мекемеде автоматизацияға бағынатын концептуалды ақпараттық үрдістің
үлгісі құрылады:
Сурет 1.3 – Ақпараттық үрдістің концептуалды үлгісі
Мониторинг бойынша бас маман-әдіскерінің функциялары:
– үйден оқитын жабдықпен жабдықталған оқушыларды есепке алуды жүргізу;
– арнайы техникалық жабдықтардың бір оқушыдан екінші оқушыға берілуін,
соған сәйкес бір мектеп балансынан екінші мектеп балансына ауысуын
бақылау;
– нақты уақытта мәліметтер қорында ақпараттарды сақтау;
– нәтижелерді жинау, көрсету, сақтау және есеп беруді шығару.
1.3 Инклюзивті білім беру және мүмкіншіліктері шектеулі үйден оқитын
балаларға орнатылған арнайы техникалық жабдықтар түрлерінің жалпы
сипаттамасы
1.3.1 Инклюзивті білім беру
Педагогикалық білімді нақты қайта құру көп жағдайда гуманитарлық
үрдістер мен Қазақстан қоғамының әлеуметтік-гуманитарлық кезеңдеріне
байланысты. Жалпыадамдық құндылыќтарды қоғам түсінігінде бекіту, ең алдымен
дамуына проблемасы бар балаларға деген көзқараспен, оларды әлеуметтендіру,
интеграцияда немесе инклюзивтік білім беру сқрақтарын шешумен байланысты.
Инклюзивтік білім беру – барлық балаларды жалпы білім процестеріне
толық енгізу және әлеуметтік бейімделуге, жасына, жынысына, шығу тегіне,
дініне, экономикалық статусына қарамай, балаларды айыратын барьерлерді
жоюға, отбастарын белсенді қатыстыру, баланың түзетім-педагогикалық және
әлеуметтік қажеттіліктерін арнайы қолдау, баланың емес, ортаның балалардың
жеке ерекшелігіне және білімдік қажеттіліктеріне бейімделуі, яғни, жалпы
білім беру сапасы сақталѓан тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат.
Ол проблеманы баладан емес, жүйеден көреді. Барлық балалар оқытуға жатады
және мүгедектіктің әлеуметтік моделін қабылдайды. Бұл оқыту түрі оқу
жоспарын және білім беру жүйесінің методологиясын икемді болуға, ер баланың
қажеттілігін ескеруді айтады.
Инклюзивтік оқыту жағдайындағы арнайы түзетім көмектерін беретін
педагог-дефектологтар жалпы білім беретін мектептердің тәрбиешілері мен
мұғалімдеріне нұсқаушылар болулары керек.
Мүгедек жєне дамуларында шектеушілік бар балаларды инклюзивтік оқыту
практикаға мамандандырылған мамандарды даярлау, оларды жалпы түрдегі
мекемелерде оқыту үшін жағдайлар жасау және қоғамның мүгедек балаларға
деген көзқарастарын өзгертумен бірте-бірте енгізілуі керек.
Мүмкіндігі шектеулі балалардың ата-анасы көмекші не арнайы мектептер
мен мектеп интернаттарға, психологиялық-педагогикалық түзу кабинеттері мен
сыныптарға балаларын бергісі келмесе, жалпы балалар оқитын мектептерге ПМПК-
ң ұсынысы бойынша жењілдетілген баѓдарламамен оқытуға толық құқылары бар.
Ол үшін жалпы мектептер ПМПК-ң қорытындысы бойынша көрсетілген, яғни
баланың деңгейіне қарай жеңілдетілген бағдарламамен кемтар балаларды
тәрбиелеуге және инклюзивті оқытуға жалпы мектептерде арнайы мұғалімдер
болмаған жағдайда мұғалімдерді мүмкіндігі шектелген, кемтар, мүгедек
балаларды инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы
білім беретін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады.
Инклюзивті оқыту негізінде сипаттауда қолданылады. Инклюзивті оқыту
негізінде балалар құқығын кемсітпеу, барлық адамдарға деген теңдік
қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге ерекше оқыту қажеттілігі бар
балаларға арнайы жағдай қалыптастыру идеологиясы жатыр.
Инклюзивті оқыту – адамдермен қарым-қатынасына қажетті қабілеттілікті
дамытуға мүмкіндік береді.
Инклюзивті оқыту – барлық балалардың мұқтаждықтарын ескеретін, ерекше
қажеттіліктері бар балалардың білім алуын қамтамасыз ететін жалпы білім
үрдісінің дамуы. Инклюзивті оқыту балалардың оқу үрдісіндегі
қажеттіліктерін қанағаттандырып, оқыту мен сабақ берудің жаңа бағытын
өңдеуге талпынады.
Инклюзивтік білім беру – барлық балаларды жалпы білім үрдісіне толық
енгізу және әлеуметтік бейімделуге, жыныста, шығу тегіне, дініне, жағдайына
қарамай, балаларды айыратын кедергілерді жоюға, ата-аналарын белсенділікке
шақыруға, баланың түзету-педагогикалық және әлеуметтік қажеттіліктерін
арнайы қолдау, қоршаған ортаның балаларды жас ерекшеліктеріне және білімдік
қажеттіліктеріне бейімделуіне жағдай қалыптастыру, яғни жалпы білім беру
сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат.
Жалпы білім беретін 1286 мектепте 15,7 мың оқушыға инклюзивті білім
беріледі. Мектеп жасындағы 48,6 мың баланың білім алуына арнайы жағдай
жасалған. Өзінің дені сау құрдастарымен ұдайы қарым-қатынаста болу олардың
əлеуметтік бейімделуі мен қоғамға сіңуіне өте тиімді.
Даму мүмкіндігі шектеулі балалар туралы толық мəліметтер арнайы
ұйымдар желісіне, орталықтандырылып енгізілген. Бұл мүмкіндігі шектеулі
балалардың білім алу желісін кеңейтуге, еліміздегі жекелеген аймақтар
бойыншаарнайы білім беру жүйесін басқару сапасын жақсартуға қажетті шаралар
қабылдауға мүмкіндік береді. Білім берудің түзету ұйымдары оқытудың қосымша
техникалық жəне компенсаторлық құрылғылар сурдотехника (желілік жəне
желілік емес оқу сыныптары, аудиоөлшегіштер); тифлотехникамен (оқу
машиналары, тифлокешендер) сенсорлы жəне демалуға арналған жұмсақ бөлмелер,
логопедтік жəне емдік тренажерлар) арнайы құрал-жабдықтармен қамтамасыз
етілген.
Арнайы білім беру мазмұны жаңартылған. Типтік арнайы жалпы білім
беретін оқу бағдарламалары жасалып, онда психофизиологиясының бұзылу
ерекшеліктерін ескеретін, вариативтік оқытуға жағдай жасалған.
Жаңа типті арнайы ұйымдардың желісі дамып келеді: 2010 жылы
реабилитациялық орталықтардың саны 16, психолого-педагогикалық түзету
бөлмесі 124, логопедтік пункттер 402 (2004 жылға сəйкес, 5, 47 жəне 99
бірлік) құраған. Білім беруді ұйымдастырудың жаңа түрлері, ол мүмкіндігі
шектеулі балаларға педагогикалық-түзетуге қолдау көрсетеді жəне оқи
алмайды деген балалардың өзін оқу процесіне қосады.
Мүмкіндігі шектеулі балаларға сапалы білім беру 2011-2020 жылдарға
арналған Қазақстан Республикасы білім беруді дамыту Мемлекеттік
бағдарламасында атап көрсетілген. Денсаулығына байланысты мектепке бара
алмайтын 9300 балаға қашықтықтан оқыту əдісі арқылы сапалы білім беру үшін
мемлекет тарапынан компьютерлер беріліп, интернетке қосып жəне өзіндік
ерекшеліктерін ескере отырып қажетті бағдарламалармен қамтамасыз етілмек.
1.3.2 Мүмкіншіліктері шектеулі, үйден оқитын балалар білім беру
Жұмыс орны арнайы жабдықтармен жабдықталған мүмкіншіліктері шектеулі,
үйден оқитын балалардың оқу мақсатына, жетілуіне мен әлеуметтенуіне
бағдарланған. Үйде оқитын, мүгедек балаларға арналған
телекоммуникацияланған компьютерлік білім беру ортасындағы оқу үрдісі.
Мұнда мұғалімдердің оқушылардың арасында оңтайлы әрекеттестік жүйесі
құрылуы қажет. Көмекші және жалпы білім беру технологияларды қолдануда
оқушыларға оқытып үйретушілерден қолдау.
1.3.4 Оқу бағдарламасында мүмкіншіліктері шектеулі, үйде оқитын
балаларға жалпы білім берудің және арнайы оқытудың жағдайын
реализациялау
Оқушының қажеттілігі мен мүмкіншілігіне жұмыс орнын жаңартылған
техникалық құралдармен жарақталуы толығымен сай келуімен қатар, түзеу мен
компенсиялық көрнекілік орын алуы қажет. Мұндай техникалық құралдардың
негізі бағдарламалық-аппараттық платформалар болу керек.
1.3.5 Бағдарламалық-техникалық жабдықтар:
– мүмкіншіліктері шектеулі, үйде оқитын балалардың жұмыс орнындағы
жабдықтарға арналған барлық бағдарламалық-техникалық жинақтар
бөлімдегі жалпы талаптарға сәйкес болуы керек;
– аппараттық платформалар;
– жалпыжүйелік және базалық қолданбалы бағдарламалық
қамтамасызандыру;
– мүмкіншіліктері шектеулі балаларға тиімді пайдалану үшін
мүмкіндікпен қамтамасыз ететін, арнайы функциялар болу.
1.3.6 Баспа машинасы – көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға
арналған жабдықтар
Брайль механикалық баспа машинасы – техникалық заттарды қолдануда
қауіпсіз, шусыз және жеңіл пайдалануға арналған. Көру қабілеттері төмен
оқушыларға Брайльдің нақты-бедерлі қарпін жеңіл жазуға және жазу
жылдамдығын арттыруға көмектеседі. Түрлі-түсті Брайль қағаздарын қолдануға
болады (Сурет 1.4 көрсетілген).
Сурет 1.4 – Баспа машинасы
Алты пернелі Брайль механикалық баспа машинасы - қауіпсіз, шусыз,
жеңіл басқарылады. Оған қарапайым орамдағы Брайль қағаздарын қолданады.
Корпусы өте берік болады(Сурет 1.5 көрсетілген).
Ерекшеліктері:
– тұрақты бақылайтын оң және сол шегітер, жолдың соңына дейін бес-
жеті символ қалғанда, ескертетін қоңырау;
– болдырмау функциясы және кареткаларды босату функциясы;
– қағазды механикалық тартажонғыш;
– тұрақты пернетақта;
– жолдағы символдар саны: 34-тен 40 символға дейін.
Сурет 1.5 – Алты пернелі Брайль механикалық баспа машинасы
1.3.7 Компьютерлік тифлокомплекс – көру қабілеттері төмен мүгедек
балаларға арналған жабдықтар
Компьютерлік тифлокомплекс – көру қабілеттері төмен оқушыларға
арналған компьютеризацияланған жұмыс орны. Компьютердің мәтінін редакциялау
және оқу мүмкіндіктер туғызады. Интернет ресурсына қатынау және т.б (Сурет
1.6 көрсетіген).
Сурет 1.6 – Компьютерлік тифлокомплекс
– көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға Брайльдің дисплей
жолдарында, барлық қызмет ететін мәліметтер мен мәтіндер
Брайльдің нақты-алтылық қарпімен тұжырымдалады.
– бағдарламалақ экран қатынау – операциялық жүйе мен брайль
дисплейінің арасында байланыс орнатады. Сонымен қатар сөзді
жинақтау көмегімен, барлық мәтін мәліметтерінің төлнұсқасын
көшірмелейді, оған қоса экрандағы кескінді көпретте ( 1-ден
32 рет) үлкейтіп көрсетеді (Сурет 1.7 көрсетілген)
Сурет 1.7 – Брайль құрылғысы
1.3.8 Көру қабілеттері төмен мүгедек балаларға арналған портативті
электронды лупа
Портативті электронды лупа – үлкейтуге арналған шағын жинақы
видиоқондырғы, көру қабілеттері төмен балаларға 17 см көлемдегі экраннан
көруге, мәтінді оқуға және кескінді қарастыруға мүмкіншілік береді. Оны
өте қарапайым түрде басқарады (Сурет 1.8 көрснтілген).
Сурет 1.8 – Портативті электронды лупа
1.3.9 Портативті электронды лупа
Экраны 3,4 – тен, 16 рет дейін ұлғайтылған, кең көлемді және сәл
шалқайтылған экран ыңғайлы оқуды қамтамасыз етеді.
– дисплейі: сәуле түсірмейтін тегіс экран, көрсетілу аймағының
диогналі 17,8 см;
– камера: толық түс, оған қоса оқуға арналған 22 қосымша
қанықтылық (қара фонда ақ мәтін, ақ фонда қара мәтін, сары фонда
көк мәтін), баланың көру мүмкіндігіне арналған ыңғайлы режім.
Сонымен қатар, оның көмегімен оқушы жазып отырған мәтінін көп көлемде
ұлғайтып көре алады. Лупа теледидарға қосыла алады, сол арқылы кескінде
қосымша ұлғаяды (48 рет).
– 4 сағат үздіксіз жұмыс;
– 4 сағат аккумулятор батсреясының куат алуына арналған.
1.3.10 Көздері әлсіз көретін мүгедек балаларға арналған жабдықтар –
сөзбен экранды үлкейтіп көрсететін жылжымалы USB құрылғысы бар
дербес кешен.
Универсалды және жылжымалы экрандық қатынау. Бұл – U3 форматындағы
флешка. Арнайы исталляцияны талап етпейді. Компьютердің еркін USB портында
орналасқан, флешка автоматты түрде косылғандықтан қолданушы бірден
компьютермен жұмыс істей алады. Флешкадан жойғаннан кейін компьютерде
ешқандай құжат қалмайды және ешқандай конфигурациясы өзгермейді (Сурет 1.9
көрсетілген).
Артықшылығы:
– windows қойылған кез-келген компьютерде жұмыс істеуге болады;
– сөз мәліметін енгізуге және экранды үлкейту қолданылады.
Сурет 1.9 – Экранды үлкейтіп көрсететін жылжымалы USB құрылғысы
1.3.11 Есту қабілеттреі әлсіз және естімейтін балаларға арналған
арнайы жабдықтар
Сымсыз дыбыскүшейткіш жүйе (индукциондық ілмек жинағында) қошаған
адамдармен, ата-аналарымен және мұғалімдермен сөйлесуде есту қабілетіне
болысады. Ол тыныш және шулы ортада тілдесуге, компьютер арқылы он-лайн
байланыстарға, теледидар көруге, қарапайым ұялы телефонмен сөйлесуге
мүмкіндік береді.
Индукцияондық ілмек – индивидуалды таңдалған және бапталған есту
аппараты арқылы дыбыс сапасын күшейтеді (Сурет 1.10 көрсетілген).
Сурет 1.10 – Сымсыз дыбыскүшейткіш құрылғысы
1.3.12 Компактті сөйлеу тринажеры
Мұғалімдер көмегімен және өз бетінше сөйлеу дағдысын қалпына келтіруге
немесе жетілдіруге арналған көпфункционалды жабдық. Бұл мұғалімнің немесе
оқушының таңдауына, сабақ мақсатына байланысты талған 24 суреттің әр
кайсысына жазылған хабарлама арқасында жүзеге асады (Сурет 1.11
көрсетілген).
Сурет 1.11 – Компактті сөйлеу тринажеры
1.3.13 Тірек-қозғалыс құрылғысы бұзылған балаларға арналған жабдақтар
Арнайы бастапқы оқу бағдарламасын және жалпы білім меңгерген балаларға
арналған мультимедиялық білім беру жүйесі (Сурет 1.12 көрсетілген).
Сурет 1.12 – Эдуплей құрылғысы
Сурет 1.13– Мультикид
Эдуплей және мультикид құрылғылары оқушылардың кыймыл қозғалысына,
құрылғыны қолдануына мүмкіндік береді.
1.4 Бағдарламалық-техникалық құралдармен (БТҚ) қамтамасыз етілген
оқушыларды есепке алу автоматтандырылған ішкі жүйесінің
архитектурасын құру
Функционалды бағдарламамен қамтамасыздандыру фунционалды
тапсырмалардың шешімін табу үшін арналған. Универсалды бағдарламамен және
функционалды пакеттермен ерекшеленеді. Әдіскердің бұл бағдарламамен
қамтамасыздандыруды жобалауда бағдарламалаудың принцптерін міндетті түрде
ескеруі керек. Қолданушының көптеген функцияларына бағдарламалық және
техникалық қамтамасыздандыруна сұраныстар бейнеленеді және бұл кәсіби
проблемаларды шешуге көмектеседі.
Дипломдық жобаның басты мақсаты – қашықтықтан және бейінді оқыту
мектебі – ресурстық орталығының аналитикалық есеп және мониторинг тобының
мониторинг бойынша бас маман-әдіскерлеріне арналған мүмкіншіліктері
шектеулі, уйден оқитын балаларды есепке алу бойынша автоматтандырылған ішкі
жүйесін құру (Сурет 1.14 көрсетілген).
Мақсатқа жету үшін қойылған талаптар:
– мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен
жабдықталған оқушыларды есепке алу үрдісін зерттеу және
талдау;
– мәліметтер қоймасын басқару жүйесін және клиенттік
қосымшаларды құру үшін инструментталды құралды таңдау;
– мүмкіншілігі шектеулі арнайы техникалық жабдықпен
жабдықталған оқушыларды есепке алу ішкі жүйесін құру;
– қолданушының сұраныстарын өңдеу үшін жүйеге қатынауды және
жүйенің дайындығын қамтамасыз ету;
– қауіпсіздік жүйесін құру;
– ақпаратқа қатынауды шектеу және жүйелендіру.
Жүйе функциясы:
– ақпарат енгізу;
– шығару;
– қосу;
– өзгерту;
– жою;
– сақтау;
– excel-ге экспорттау;
Сурет 1.14 – Автоматтандырылған жүйенің құрылымы
Әзірленген автоматтандырылған бағдарламалық қолдау қызметкер-
әдіскердің жұмыс уақытын үнемді қолданып және ақпараттың қортындысын
жеңілдетеді.
Бұл бағдарлама – аналитикалық есеп және мониторинг тобындағы әдіскер-
маманның жүргізетін қызметін, үйде оқитын балаларды есепке алудағы күрделі
жүйесін қанағаттандырады. Құрылған автоматтандырылған бағдарлама
қызметкерге қойылған талаптарға сай, функциялары қолданушыларға өте
ыңғайлы. Бағдарламамен жұмыс жасау қиындық тудырмайды. Автоматтандырылған
басқару жүйесінің функцияларын жүзеге асыру, ақпаратты дайындау әдістері
және (ақпараттар жиымы және жүйе құжаттары) құралдар жиының пайымдау
ақпаратпен қамтамасыз ету үшін арналған.
Объектіні басқару жүйесі ақпарат қорының құрамы, ақпараттар ұйымы және
мазмұнды құжаттар мағұлыматының жиыны. Функцияны басқаруын орындау –
персаналды объектіні қолдану, құбылыс, процесс, оқиға, өзгеше фактінің
мәліметтерінің мазмұны.
Ақпараттың құрамын және құрылымын анықтау мақсатымен тізбекті
формалдау және мәліметтердің ақпараттық-логикалық моделін құру үшін алғашқы
ақпаратқа талдау жүргіземіз. Қойылған талаптарды шешу үшін пәндік аймақтың
құжаттары келесі жүйеде анықтамаларды жүргізуге мүмкіндік береді:
– Оқушылар.
– Жабдықтар.
– Мектептер.
Мәндерді, байланыстарды анықтау және Мән-байланыс мәліметтерінің
инфологиялық моделін құру.
ER-диаграммасын құру үшін пәндік аймақтың объектілерін және олардың
атрибуттық құрамын белгілеу. Қойылған талаптар негізінде келесі мәндер
атрибуттарымен қоса белгіленген (Кесте 1.2 көрсетілген).
Кесте 1.2 – Атрибуттар жиыны
Атрибут атауы Идентификатор
№
1 2 3 4
1 ID_надомник ID_nadomnik Есептік
2 Аты-жөні FIO Мәтіндік
3 Туған күні Data_rojdenia Уакыт
4 Мекен-жайы Adres Мәтіндік
Кесте 1.2 - Жалғасы
№ Атрибут атауы Идентификатор Тип поля
1 2 3 4
5 Телефоны Telefon Сандық
6 Сыныбы Klass Сандық
7 Сағат саны Kolichestvo_chasov Сандық
8 Әкесінің аты FIO otsa Мәтіндік
9 Анасының аты FIO materi Мәтіндік
10 Асыраушысының аты Opekuny Мәтіндік
11 ID_жабдық ID_oborud Сандық
12 ID_мектеп ID_shkola Сандық
13 ID_жабдық ID_oborud Есептік
14 Аты Name Мәтіндік
15 ID_мектеп ID_shkola Есептік
16 Аты Name Мәтіндік
17 Мекен-жайы Adres Мәтіндік
18 Телефоны Telefon Сандық
Мәндер арасындағы байланыс қортындысы 1.2. кестесінде көрсетілген
Кесте 1.3 – Байланыс қортындысы
Название сущностей Байланыс атауы
Мектеп, оқушылар Оқу
Оқушылар, жабдықтар Орнату
Оқушылар, дербес комптютер Есепке алу
Оқушылар, мамандық Есепке алу
Дербес компьютер, есеп беру Құрылу
Мәндер таңдалып, атрибуттар берілген соң мәндер арасында байланыс
қортындысы жүргізілді. Содан МҚ-ның инфологиялық моделі ER-диаграмма
түрінде жобаланды. Онда тіктөртбұрыш мәндерді, байланыстар ромбыны
білдіреді (Кесте 1.4 көрсетілген)
Сурет 1.4 – Үйден оқитын, бағдарламалық-техникалық құралдармен
жабдықталған оқушыларын есепке алу инфологиялық моделі
1.5 Бағдарламалық және аппараттық қамтамасыз етуді таңдау
Көптеген МҚБЖ түрлері бар: Ins, Cetop, Oracle, Clipper, Fox Pro,
Acsess негізгі түрлерге тоқталайық.
Мәліметтер дегеніміз жүйелендірілген құрылымға келтірілген ақпарат.
Мәліметтер банкі Ақпаратты сақтауды ұйымдастырудың қазіргі заманғы формасы
және оған қатынау болып табылады.
Мәліметтер банкі дегеніміз бұл мәліметтерді орталықтандырып жинақтауға
және коллектипті көп мақсаттық қолдануды қамтамасыз ету үшін арналған
арнайы ұйымдастырылған мәліметтер бағдарламмалар, техникалық, тілдік,
әдістемелік ұйымдастырылған құралдар жүйесі.
Бұл түсініктемеден мәліметтер банкі автоматтандырылған мәліметтерді
өңдеу жүйелерінің жұмыс істеуі үшін қажетті барлық қамтамасыз ететін ішкі
жүйелерді қосатын күрделі жүйе болып табылады.
Мәліметтер қоры (МҚ) – қандай да пәндік аймақтағы ақиқат өмірдің нақты
объектілері туралы мағлұматтардың өзара байланыстағы жиынтығы. МҚ-ның
негізгі мақсаты – нақты өмірдің объектілері туралы өте үлкен мәліметтер
санын олардың арасындағы байланыстарды ескере отырып өңдеу. МҚ іргелі
ұғымдары – объект, атрибут, байланыс.
Объект – бізді қошаған нақты болмыстың (заттың, үрдістің, құбылыстың)
белгілі бір бөлігі.
Атрибут – объект қасиеттерінің ақпараттық бейнеленуі, яғни объект
белгілерінің бірін (мысалы көлемі, түсі, т.с.с.) немесе жұмыс істеу
ерекшеліктерін анықтайтын сол объект элементінің сипаты.
Байланыс – объектілер арасындағы қатынас. Сонымен қатар келесі негізгі
ұғымдар қолданылады.
Жазба – өзара логикалық түрде байланысқан мәліметтер элементтерінің
жиынтығы.
Алғашқы кілт – объектінің әрбір данасын (жазбаны) ерекше түрде
идентификациялайтын атрибут.
Мәліметтердің МҚ-да сақталу процедурасы принциптерінің ішінде негізгі
екеуін көрсетуге болады, олар:
– мәліметтердің тұтастығы және қайшылықсыздығы;
– мәліметтердің минималды артықтығы.
Яғни, кез келген мәлімет элементі бір түрде ғана сақталуы. МҚ-да
мәліметтерді ұйымдастырудың иерархиялық, реляциялық және желілік модельдері
қолданылады, соларға сәйкес МҚ түрлері анықталады. Мәліметтер қорымен
әртүрлі операциялар орындау үшін мәліметтер қорын басқару жүйелері (МҚБЖ)
құрылады.
МҚБЖ – МҚ басқаруға арналған программалық құралдардың кешені. Ең жалпы
деңгейде мамандандырылған немесе өнеркәсіптік МҚБЖ және дербес МҚБЖ деп
жіктейді.
Мамандандырылған немесе өнеркәсіптік МҚБЖ – ірі экономикалық
объектілерді басқаруды автоматтандыру жүйелерін құрудың программалық
негізі. Олар – Orfcle, DB2, Sybase, Informix, т.б.
Дербес МҚБЖ – жергілікті пайдаланушының немесе қомақты пайдаланушылар
тобының есептерін шешуге бағытталған және микро ЭЕМ-дерде пайдалануға
белгіленген программалық жабдық. Олар – FoxBaseFoxPro, Clipper, Paradox,
Access, Approach, т.б. MS Access, оның негізгі ұғымдары. MS Access –
мәліметтердің реляциялық моделін қолданатын дербес типті МҚБЖ.
Оның негізгі атқаратын қызметтері:
– негізгі объектілерді, яғни кестелерді жобалау;
– кестелер арасында байланыстар орнату;
– кестелерге мәліметтер енгізу, оларды сақтау, қарау, сұрыптау,
сүзгілеу, түрлендіру;
– туынды объектілерді – пішім, сұраныс, есеп беру, макрос, модуль
– құру, түрлендіру және қолдану;
Әрбір объект дербес атына ие және әрқайсысы өз терезесінде, режімде –
Оперативті және Конструктор режімінде жұмыс істейді. Кесте жолдардан және
бағандардан тұрады, әрбір жол – жазба, яғни бір объект туралы мәліметтердің
толық жиынтығы, ал әрбір баған - өріс, яғни кестенің нақты мәліметті
беретін құрылымданған элементі, бір атрибут. Өріс өзінің атымен және онда
орналасатын мәліметтің типімен анықталады. MS Access қолданылатын
мәліметтер типтері Windows жүйесіндегі стандартты типтер. MS Access-пен
жұмыс МҚ файлын құрудан басталады, МҚ файлы MS Access-тің негізгі өңдеу
объектісі.
1.6 Бағдарламалық қосымшаларды құру инструменталды ортасын таңдау
Delphі ортасының компоненттері программа орындалғандағы көріністің
пішімін анықтайтын бөлек элементтер ретінде қолданылады. Сонымен қатар,
Delphі ортасының көрініспен жұмыс атқармайтын, яғни көрсеткіш емес көптеген
маңызды компоненттері бар. Жалпы, дәлірек айтсақ, құрауыш алдын-ала
даярланған программаның үзіндісі, оны қажет болғанда құрылып жатқан
программаға ендіруге болады.
Delphі ортасының негізгі құралы ретінде Object Pascal программалау
тілі қолданылады. Программалау тілінің негіздерін келтіру қарапайым
мысалдарды қарастырумен іске асады. Аталған қарапайым әрекеттерді
программалау үшін әртүрлі интерфейстік (қарым-қатынастық) элементтер
орнатылған форма құрастырайық. Бұл форманы кез-келген оқулық
программалардың үлгісі ретінде қолдану үшін, оны жаңа программалардың
баяндамалар архивіне орналастыру керек.
Оқып-танысып тәжірибе алу – болашақ мамандықтарды оқыту, үйрету және
даярлау барысындағы алғалшқы өткізілетін студенттердің тәжірибе алуы.
Тәжірибе алу барысында студенттер Delphi программалау ортасымен, MathCad
пен Maple секілді компьютерлік математика ортасымен және Internet,
Intranet, Ezernet сияқты желі түрлерімен танысады.
Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphi 7-нің негізгі
версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphi 7 версиясында өте
көп өзгерістер енгізілген. Программалармен қамтамасыз етудің тиімді өңдеу
құралдарын қажет ету “жылдам жасау” ортасы деп аталатын программалау
жүйелерінің пайда болуына алып келді. Мұндай ортаға мысал ретінде Borland
Delphi жатады. Жылдам жасау RAD – жүйесінде “Rapid Application Development”
жүйесінің негізі визуалды жобалау және оқиғаны өндеуді программалар
технологиясы жатады, оның мағынасы өңдеу үнемсіз жұмыстың көп бөлігін өзіне
алады да, программистке диалогты терезелерді және оқиғаны өңдеу функциясын
құрастыру жұмыстары қалады. Ортада қатаң типтелген объектіге бағдарлы тілі
қолданылады, оның негізіне Object Pascal (Turbo Pascal жалғасы) жатады.
Delphi әр түрлі программаларды құруға мүмкіндік береді: қарапайым
біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару
программаларына дейін. Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен,
мультимедиямен, дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық
құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша
ерекшелігі. NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.
Жалпы қазіргі уақытта Delphi, MathCad, Maple туралы алған білімдердің
болашақ мамандар және қоғам үшін маңызы өте зор. Қазір осындай пәндерді
игеру үшін көптеген оқудықтар мен оқу-әдістемелік нұсқаулар жазылуда.
Мысалы, Delphі ортасымен танысып және онда жұмыс жасап үйренуде
Фаронов, Культин Н секілді жазушылар еңбектерінің маңызы зор болса, ал
компьютерлік математикамен танысуда жазушы В.И.Дьяконовтың еңбектерінің
орны ерекше. Бұл тәжірибе алудың мақсаты студенттердің информатика,
программалау технологиялары, компьютерлік графика пәндерінен алған
білімдерін ары қарай жалғастыру, жоғары курстарда оқытылатын пәндер туралы
алғашқы түсінік беру, сонымен қатар студентті таңдаған мамандығының
ерекшелігімен таныстыру және ол туралы түсінігін тереңдету болып табылады.
Бұл есеп беру құжаты бес бөлімнен тұрады. Олар: кіріспе, негізгі
бөлім, қорытынды және пайдаланған оқулықтар тізімі. Негізгі бөлімде
студенттің тәжірибе алу барысында Delphi, MathCad, Maple орталары мен
желілер туралы алған білімдері толығымен сипатталады.
Delphi ортасымен танысу. Delphi ортасын – програмалаушының сапалы
жұмысын қамтамасыз ететін күрделі механизм. Ол экрандағы бір уақытта
ашылатын бірнеше терезелермен сипатталады. Бұл терезелер бір-бірін жартылай
немесе толығымен жауып, экранда орын ауыстыра алады.
Delphi ортасы – көптерезелік жүйе.
Оның негізгі төрт терезесі:
– негізгі терезе (Project1);
– объектілер бақылаушысының терезесі (ObjectInspector);
– формаларды құрастырушының терезесі (Form1);
– программа кодының терезесі (Unit1.Pas).
– негізгі терезеден басқа терезелерді жылжытуға, өлшемін
өзгертуге немесе экраннан алып тастауға болады. Форманың
терезесінен Unit кодына өту және одан кері өту F12 пернесі
арқылы орындалады.
Негізгі терезе мен компоненттер жинағы.Негізгі терезе
программаның жобасын құрудағы жұмыстарды басқарады және Delphi
ортасы іске қосылып тұрғанда міндетті түрде экранның жоғарғы
қатарында орналасады.
Бұл терезде Delphi-ң негізгі меню жүйесі, пиктограммалық командалық
батырмалары мен компоненттер политрасы орналасады.
Компоненттер жинағы – Delphi-ң негізгі байлығы болып табылады. Ол
негізгі терезенің оң жағында орналасып, қажетті компонентті тез табуға
арналған белгілерден тұрады.
Компонент деп белгілі бір қасиеттерді иемденген және форма терезесінде
кез-келген объектіні орналастыру мүмкіндігін туғызатын функциональды
элементті айтады. Delphi ортасының компоненттері 19 топқа бөлінген, ол
топтарды парақтар деп атаймыз. Форма құрастырушының және объектілер
бақылаушысының терезесі. Форма құрастырушының немесе форманың терезесі –
болашақ программаның Windows жобасы. Алдымен бұл терезе бос болады. Бұл
терезенің жұмыс аймағы координаттық тордың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz