Электротехника пәні бойынша электрондық оқулық
Кіріспе 3
1 Аналитикалық бөлімі 5
1.1 Қашықтықтан оқыту жүйесі туралы жалпы мәлімет 5
1.2 Электрондық оқулық туралы түсінік 18
1.3 Сайт құрудың әдістері 24
1.4 Denwer 3 Web . сервер эмуляторы 27
1.5 Maсromedia FLASH анимациялық ортасымен танысу 29
1.6 Camtasia Studio ортасымен танысу 31
1.7 Wordpress бағдарламасы туралы түсінік 33
2. Жобалау бөлімі 35
2.1 «Электротехника» пәнінің сипаттамасы 35
2.1 «Электротехника» пәнінен электрондық ресурс технологияларын дамыту сипаттамасы 36
2.3 Тұтынушы нұсқаулығының сипаттамасы 46
3 Экономикалық бөлімі 53
3.1 Негізгі көрсеткіштерді есептеу 53
4 Қауіпсіздік техникасы 56
4.1 Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау шарасы 56
4.2 Ақпараттық қауіпсіздік 57
4.3 Өрт қауіпсіздігі 59
4.4 ДЭЕМ қауіпсіздік техникасы 61
Қорытынды 65
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 67
Қосымша А 69
1 Аналитикалық бөлімі 5
1.1 Қашықтықтан оқыту жүйесі туралы жалпы мәлімет 5
1.2 Электрондық оқулық туралы түсінік 18
1.3 Сайт құрудың әдістері 24
1.4 Denwer 3 Web . сервер эмуляторы 27
1.5 Maсromedia FLASH анимациялық ортасымен танысу 29
1.6 Camtasia Studio ортасымен танысу 31
1.7 Wordpress бағдарламасы туралы түсінік 33
2. Жобалау бөлімі 35
2.1 «Электротехника» пәнінің сипаттамасы 35
2.1 «Электротехника» пәнінен электрондық ресурс технологияларын дамыту сипаттамасы 36
2.3 Тұтынушы нұсқаулығының сипаттамасы 46
3 Экономикалық бөлімі 53
3.1 Негізгі көрсеткіштерді есептеу 53
4 Қауіпсіздік техникасы 56
4.1 Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау шарасы 56
4.2 Ақпараттық қауіпсіздік 57
4.3 Өрт қауіпсіздігі 59
4.4 ДЭЕМ қауіпсіздік техникасы 61
Қорытынды 65
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 67
Қосымша А 69
Қазіргі кезде қоғам әрекеттерінің барлық саласында компьютер көмегімен ақпараттық ресурстар орын алады. Яғни, ХХІ ғасыр бүкіл дүние жүзі ақпараттық қоғамға көшіріле бастады деуге болады. Оған қоғамдағы барлық білім, ғылым, экономика және басқару салалары арқылы ақпараттандыру белгісіне қол жеткізуге болатындығы.
Қазіргі таңда негізінен білім жүйесінің барлық сатылары үшін электрондық оқулықтар жасаумен шұғылданып келеді. Электрондық оқулық студент үшін ақпарат көзі болып, сонымен қоса электрондық оқулықтармен жұмыс істеу әрбір студенттің өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізу болып саналады.
Ақпараттық көптеген мәселе, әсіресе оның ішінде ең негізгісі білім беру (оқыту) мәселесі болып табылады. Біздің негізге алған мәселеміз оқытуды автоматтандырумен байланысты. Демек білім беру мен пайдаланушы білімінің бақылау сұрағына қажетті нәтижелерді өңдеуі үшін қолданады. Білім беру компьютерлік техналогиямен жүзеге асыру ақпарат алушының сұранысын қанағаттандыратын оқу құралының басылымымен қатар тұрады. Мұндағы негізгі таралымдар оқулық шығару, оқу процестерінің бірігуін қамтамасыз ету және жоғарғы сапалы, иннавациялық ғылыми зерттеулердің, яғни жаңа ақпараттық технологиялардың қолданылу мақсатында оқу процестеріне және сонымен қатар, әртүрлі «электрондық оқулықтардың» түбі бір дәл осылай аталатындығы.
Компьютерлік техникалар құралдарын қолданудың жақсы тиімділігіне маман иесі пәндік облыста ақпаратты ұсынулардың құралдарын шектемей, коммуникациялардың және жұмыстың базалары мен білімдердің нәтижесінде қол жеткізуі мүмкін.
Дипломдық жобаның мақсаты: «Электротехника» пәнінен электронды оқулық құру.
Қазіргі таңда негізінен білім жүйесінің барлық сатылары үшін электрондық оқулықтар жасаумен шұғылданып келеді. Электрондық оқулық студент үшін ақпарат көзі болып, сонымен қоса электрондық оқулықтармен жұмыс істеу әрбір студенттің өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізу болып саналады.
Ақпараттық көптеген мәселе, әсіресе оның ішінде ең негізгісі білім беру (оқыту) мәселесі болып табылады. Біздің негізге алған мәселеміз оқытуды автоматтандырумен байланысты. Демек білім беру мен пайдаланушы білімінің бақылау сұрағына қажетті нәтижелерді өңдеуі үшін қолданады. Білім беру компьютерлік техналогиямен жүзеге асыру ақпарат алушының сұранысын қанағаттандыратын оқу құралының басылымымен қатар тұрады. Мұндағы негізгі таралымдар оқулық шығару, оқу процестерінің бірігуін қамтамасыз ету және жоғарғы сапалы, иннавациялық ғылыми зерттеулердің, яғни жаңа ақпараттық технологиялардың қолданылу мақсатында оқу процестеріне және сонымен қатар, әртүрлі «электрондық оқулықтардың» түбі бір дәл осылай аталатындығы.
Компьютерлік техникалар құралдарын қолданудың жақсы тиімділігіне маман иесі пәндік облыста ақпаратты ұсынулардың құралдарын шектемей, коммуникациялардың және жұмыстың базалары мен білімдердің нәтижесінде қол жеткізуі мүмкін.
Дипломдық жобаның мақсаты: «Электротехника» пәнінен электронды оқулық құру.
1. Г. Ә. Жапарова Информатика негіздері «Электрондық оқулық» 2006 ж-№ 4
2. М.М. Ерекешова Информатика негіздері «Электрондық каталог құру технологиясы» 2005 ж-№ 2
3. З.Р. Мырзабекова. Информатика негіздері «Қолданбалы программалар» 2006 ж-№ 16
4. В.И.Романченко Информатика и образование «Программы по курсу информатики и ИКТ» 2004 г.
5. П.Лапин «Самоучитель Flash МХ» Москва - Санкт-Петербург, 2003 г.
6. С.Каратягин, Л.Тихонова «Самоучитель Flash МХ» Москва: 2001 г.
7. П.Лапин «Самоучитель Flash МХ» Москва - Санкт-Петербург, 2003 г.
8. Современный самоучитель работы в сети Интернет.: Практ.пособ.– М.:Издательство ТРИУМФ, 1999 – 368с.:ил.
9. А.Н. Гончаров Самоучитель HTML А.Н. Гончаров.- СПб.: Питер, 2002 г.
10. А.Е.Әбілқасымова, Т.С.Садықов «Жоғары мектепте білім берудің дидактикалық негіздері» Алматы, Ғылым, 2003 ж.
11. С. Г. Горнаков Осваиваем популярные системы управления сайтом С. Г. Горнаков - М.: Наука, 2009 г.
12. Б. Досжанов, Р. Альменаева. «Электрондық оқулықтарды даярлау әдістері» Алматы, 2002 ж.
13. Д.О. Ежевский О критериях создания электронных учебных пособий Д.О. Ежевский.- М.: Эксмо, 2004 г.
14. Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министірі, 15 маусым 2015ж № 384 бұйрығының 368-қосымшасы.
15. Н. Назарбаев Егемен Қазақстан «Қазақстан Республикасы білім саласы қызметкерлерінің ІІІ съезі» 2004 ж-№ 13.
16. Колисниченко Д.Н. Движок для вашего сайта. CMS Joomla!, Slaed, PHP-Nuke Д.Н. Колесниченко.- М.: НТ Пресс, 2008 г.
17. Б. Бөрібаев, Б. Нақысбеков, Т. Мадиярова. "Инфарматика және есептеуіш техника негіздері" Алматы , 2002 ж.
18. https://kk.wikipedia.org/wiki/Wordpress
2. М.М. Ерекешова Информатика негіздері «Электрондық каталог құру технологиясы» 2005 ж-№ 2
3. З.Р. Мырзабекова. Информатика негіздері «Қолданбалы программалар» 2006 ж-№ 16
4. В.И.Романченко Информатика и образование «Программы по курсу информатики и ИКТ» 2004 г.
5. П.Лапин «Самоучитель Flash МХ» Москва - Санкт-Петербург, 2003 г.
6. С.Каратягин, Л.Тихонова «Самоучитель Flash МХ» Москва: 2001 г.
7. П.Лапин «Самоучитель Flash МХ» Москва - Санкт-Петербург, 2003 г.
8. Современный самоучитель работы в сети Интернет.: Практ.пособ.– М.:Издательство ТРИУМФ, 1999 – 368с.:ил.
9. А.Н. Гончаров Самоучитель HTML А.Н. Гончаров.- СПб.: Питер, 2002 г.
10. А.Е.Әбілқасымова, Т.С.Садықов «Жоғары мектепте білім берудің дидактикалық негіздері» Алматы, Ғылым, 2003 ж.
11. С. Г. Горнаков Осваиваем популярные системы управления сайтом С. Г. Горнаков - М.: Наука, 2009 г.
12. Б. Досжанов, Р. Альменаева. «Электрондық оқулықтарды даярлау әдістері» Алматы, 2002 ж.
13. Д.О. Ежевский О критериях создания электронных учебных пособий Д.О. Ежевский.- М.: Эксмо, 2004 г.
14. Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министірі, 15 маусым 2015ж № 384 бұйрығының 368-қосымшасы.
15. Н. Назарбаев Егемен Қазақстан «Қазақстан Республикасы білім саласы қызметкерлерінің ІІІ съезі» 2004 ж-№ 13.
16. Колисниченко Д.Н. Движок для вашего сайта. CMS Joomla!, Slaed, PHP-Nuke Д.Н. Колесниченко.- М.: НТ Пресс, 2008 г.
17. Б. Бөрібаев, Б. Нақысбеков, Т. Мадиярова. "Инфарматика және есептеуіш техника негіздері" Алматы , 2002 ж.
18. https://kk.wikipedia.org/wiki/Wordpress
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 83 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 83 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Аналитикалық бөлімі 5
1.1 Қашықтықтан оқыту жүйесі туралы жалпы мәлімет 5
1.2 Электрондық оқулық туралы түсінік 18
1.3 Сайт құрудың әдістері 24
1.4 Denwer 3 Web - сервер эмуляторы 27
1.5 Maсromedia FLASH анимациялық ортасымен танысу 29
1.6 Camtasia Studio ортасымен танысу 31
1.7 Wordpress бағдарламасы туралы түсінік 33
2. Жобалау бөлімі 35
2.1 Электротехника пәнінің сипаттамасы 35
2.1 Электротехника пәнінен электрондық ресурс технологияларын дамыту сипаттамасы 36
2.3 Тұтынушы нұсқаулығының сипаттамасы 46
3 Экономикалық бөлімі 53
3.1 Негізгі көрсеткіштерді есептеу 53
4 Қауіпсіздік техникасы 56
4.1 Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау шарасы 56
4.2 Ақпараттық қауіпсіздік 57
4.3 Өрт қауіпсіздігі 59
4.4 ДЭЕМ қауіпсіздік техникасы 61
Қорытынды 65
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 67
Қосымша А 69
Кіріспе
Қазіргі кезде қоғам әрекеттерінің барлық саласында компьютер көмегімен ақпараттық ресурстар орын алады. Яғни, ХХІ ғасыр бүкіл дүние жүзі ақпараттық қоғамға көшіріле бастады деуге болады. Оған қоғамдағы барлық білім, ғылым, экономика және басқару салалары арқылы ақпараттандыру белгісіне қол жеткізуге болатындығы.
Қазіргі таңда негізінен білім жүйесінің барлық сатылары үшін электрондық оқулықтар жасаумен шұғылданып келеді. Электрондық оқулық студент үшін ақпарат көзі болып, сонымен қоса электрондық оқулықтармен жұмыс істеу әрбір студенттің өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізу болып саналады.
Ақпараттық көптеген мәселе, әсіресе оның ішінде ең негізгісі білім беру (оқыту) мәселесі болып табылады. Біздің негізге алған мәселеміз оқытуды автоматтандырумен байланысты. Демек білім беру мен пайдаланушы білімінің бақылау сұрағына қажетті нәтижелерді өңдеуі үшін қолданады. Білім беру компьютерлік техналогиямен жүзеге асыру ақпарат алушының сұранысын қанағаттандыратын оқу құралының басылымымен қатар тұрады. Мұндағы негізгі таралымдар оқулық шығару, оқу процестерінің бірігуін қамтамасыз ету және жоғарғы сапалы, иннавациялық ғылыми зерттеулердің, яғни жаңа ақпараттық технологиялардың қолданылу мақсатында оқу процестеріне және сонымен қатар, әртүрлі электрондық оқулықтардың түбі бір дәл осылай аталатындығы.
Компьютерлік техникалар құралдарын қолданудың жақсы тиімділігіне маман иесі пәндік облыста ақпаратты ұсынулардың құралдарын шектемей, коммуникациялардың және жұмыстың базалары мен білімдердің нәтижесінде қол жеткізуі мүмкін.
Дипломдық жобаның мақсаты: Электротехника пәнінен электронды оқулық құру.
Дипломдық жобаның міндеті:
oo пәндік саланы зерттеу;
oo жоба бағдарламасына талдау жасау;
oo таңдап алынған бағдарлама арқылы дипломдық жобаны жүзеге асыру.
Дипломдық жобада WordPress технологиялар мүмкіндіктерін және принциптерін электрондық оқулық жасауда қарастырдық, сонымен қоса электрондық оқулықты, өзге бағдарламалармен (Flash MX) байланыстырып жаңа бір үлгідегі электрондық әдістемелік құрал жасадық.
Дипломдық жобаның өзектілігі: Мұндай құрылған бағдарлама әсіресе Интернетте электрондық оқулық құру технологиясын жетiлдiруге және көптеген пайдаланушыға білімін көтеруге көмектеседі.
1 Аналитикалық бөлімі
1.1 Қашықтықтан оқыту жүйесі туралы жалпы мәлімет
Түрлі стaтьяларды салыстыра отырып, қашықтықтан оқыту - бұл әдеттегі күндіз немесе сырттай оқудан көп айырмашылығы мен артықшылығы бар оқытудың жаңа, арнайы формасы. Ол оқушы мен мұғалімнің, оқушылардың өзара қарым-қатынынасының өзгеше формасын, өзгеше оқу құралы мен әдістемені, оқытудың ұйымдастыру өзгеше түрін ұсынады. Сонымен қатар оның құрамы кез-келген оқыту формасында, кез-келген оқыту жүйесінде бар компоненттерден, оқытудың барлық түрінде, әлеуметтік қажеттілікті өтейтін мақсаттардан, оқу орнының түріне қарай қолданыстағы программаларды қамтиытын мазмұннaн, әдістемелерден, ұйымдастыру формасынан, оқу құралдарынан тұрады. Қашықтықтан оқыту формасының соңғы үш компоненті қолданыстағы технолгиялық негіздерге (мысалы, тек компьютерлік телекоммуникацияға, баспа құралымен, компакт-дискімен, кейс-технологиямен жабдықталған компьютерлік телекоммуникацияға) қарай айрықшаланған. Cырттай оқу мен қашықтықтан оқуды шатастырмау керек. Олардың басты айырмашылығы сонда, қашықтықтан оқытуда жүйелі, әрі әсерлі интерактивтік оқыту қамтамасыз етіледі. Қашықтықтан оқытуды оқудың жаңа бір формасы деп, тиісінше қaшықтан білім беруді (оқыту нәтижесі сияқты, жүйені де, процестің өзін де) білім берудің жаңа формасы деп қарастыру керек. Әрине, оны басқа оқу жүйелерінің жетілдірілген түрі деп қарауға болмас. Қашықтықтан оқыту да күндізгі оқытудағыдай мазмұн мен мақсаттар негізінде құрылады. Бірақ, материалды беру түрі мен мұғалім - оқушы, оқушының өзара қатынастары басқаша болады. Қашықтықтан оқытудың дидактикалық принциптері де (ғылымилық, жүйлеік және жүйелілік, белесенділік принциптері, дамыта оқыту, көрнекілік, оқытудың дифференциалдығы мен жекелей оқыту принциптері т.с.с) күндізгі оқудағыдай. Бірақ, Интернеттің ақпараттық ортасының және оның қызметінің мүмкіндіктеріне байланысты, қашықтан білім беруді жүзеге асыру eрекше болады. Осылайша, бір жағынан қашықтықтан оқытуды жалпы білім беру арасында (үздіксіз білім беру жүйесінде), оның кейбір жақтарының ерекшеліктерін ескере отырып қарастыру керек. Басқаша жағынан, қашықтықтан оқуды жүйе және процесс ретінде айыра білу керек. Қашықтықтан оқыту - процесс. Қашықтықтан оқу - жүйе. Қашықтықтан оқыту саласындағы әлемдік тәжірибе көп жылдар бойы жиналды, ақпараттық технологиялар базасындағы қашықтықтан оқыту тәжірибесі өте аз. 90-жылдары қашықтықтан білім берудің маңызды идеялары, стратегиялары және технологиялары қалыптастырылды. Сонымен, оқыту үрдісін ұйымдастыру тәсілдерін анықтау қашықтықтан білім берудің дамуының маңызды стратегиясы болып табылады. Білім беру құнын азайтуға кепілдік бере алады.
Дәстүрлі емес оқыту формасына көшудің әлемдік тенденциясы оқытудың қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша дайындаумен айналысатын оқу орындарының өсуін көрсетеді.
Батыстың дамыған елдерінде қашықтықтан білім беру жүйесінің өзіндік ерекшеліктері бар. Бірінші орында қашықтықтан оқыту жүйесінің екі концепциясы тұр: солтүстік америкалық және еуропалық.
Қашықтықтан оқытудың білім саласындағы рөлі.
Соңғы он-он бес жылдан астам уақыт ішінде Қазақстандағы білім беру жүйелерінің кұрылымдарында елеулі өзгерістер болып жатыр. Оқу мен білім технологиясы қаржы қорының байыбына жетіп түсінудің, нарықты өркендету жолында күресудің тиімді құралына айналып отыр. Осы ретте қазіргі замандағы технологиялық жетістіктерге негізделген қашықтықтан білім беру жетекші рөл атқарады. Дүние жүзі бойынша қашықтықтан білім беру жүйесін өркендетудің басты мақсаттарының бірі - оқушылардың кез келген мектептер, колледждер мен университеттердегі оқу бағдарламалары бойынша оқып, білім алуларына жағдай туғызу болмақ. Осылай еткенде ғана студенттердің бір елден екінші елге орын ауыстыруларына шектеу қойып, кедергілер туғызудан гөрі көзқарастар жүйелерінің бір арнаға тоғыстырылған идеяларымен қаруланып, білім беру ресурстарын өзара алмастыру жағдайында болашағы зор жаңа істерді өркендете түсуге мүмкіндік туады. Коммуникациялық каналдарды ауқымды түрде тарату курсы маңызды міндеттерді ойдағыдай іс жүзінде асыруға септігін тигізбек.
Қашықтан оқытудың білім саласындағы мақсаты: Білім берудің біртұтас ақпараттық жүйесін құру арқылы оқушылар мен студенттердің білім деңгейін көтеру.
Қашықтықтан оқытудың білім саласындағы міндеттері:
oo бір-бірімен тығыз байланыста бола отырып, мемлекеттік (республикалық) деңгейіндегі қашықтықтан оқытудың құрамына енуі;
oo құру кезінде мемлекеттің стандарт талаптарын сақтау;
Республикалық білім беруді ақпараттандырудың ғылыми-әдістемелік орталығы ақпараттық қарым-қатынастық технологиялардың білім берудегі педагогикалық мүмкіндіктерін зерттеу жолында ЮНЕСКО институтының тірек нүктесіне жатады және онымен бірге қашықтықтан оқытудың спутниктік каналын ендірудің бірлескен жобасын жүзеге асыруда.
Қашықтан оқыту жүйесінің негізгі ұғымдары
Оқыту - білім алудың және шеберліктер мен дағдыларды қалыптастырудың мақсатты, жүйелі түрде ұйымдастырылған үрдісі, ал білім беру - бұл тұлғаны оқытудың нәтижесі.
Қашықтықтан оқыту - бұл оқытушы мен оқушы бірге бола алмаған жағдайда белгілі бір ара қашықтықта оқыту тәсілдері. Тарихи тұрғыдан алып қарасақ қашықтықтан оқыту бұрын сырттай оқыту деп аталатын еді. Ал, бүгінгі күні бұл - байланыс каналдары арқылы байланысатын аудио, бейне және компьютерлік жүйелерді қолданатын оқыту құралдары. Күндізгі және сырттай оқу формалары сияқты қашықтықтан оқыту да білім беру процесінде оқытудың компьютерлік және телекоммуникациялық технологияларына негізделген ең озық дәстүрлі және инновациялық әдістері, формалары мен құралдары қолданылатын білім алудың бір формасы болып табылады.
Қашықтықтан білім беру - қашықтықтан оқытумен тығыз байланысты. Қазіргі күнгі ғылымда қашықтықтан білім беру - бұл білімді қолма - қол беру процесі (ол үшін оқу орталығы мен оқытушы жауапты), ал, қашықтан оқыту - бұл білімді қабылдау процесі (бұған оқушы жауапты) деген ұғым қалыптасқан. Қашықтықтан білім беру - жаңа ақпараттық технологиялар мен мультимедиа жүйелері негізінде күндізгі, сырттай және кешкі оқыту жүйелерінің элементтерін біріктіретін, ерекше жетілдірілген форма. Қазіргі заманғы телекоммуникациялық және электрондық басылымдар құралдары дәстүрлі оқыту формаларының жағымды жақтарын сақтай отырып, олардың жетіспейтін жерлерін толықтыруға мүмкіндік береді.
1- кесте Қашықтан білім берудің ерекшеліктері
Ерекшелік түрлері
Қызметі, қолданылуы
Икемділік.
Оқушылар көп жағдайда лекция, семинар түріндегі сабақтарға қатыспайды. Әркім өзі таңдап алған мамандықты қажетті деңгейде игеру үшін өзіне ғана керекті мөлшерде білім алады
Модулділік.
Қашықтан оқыту бағдарламасының негізіне модулдік принцип салынады. Оқушылар игеретін пәндер жүйесі белгілі бір ғылым саласы туралы тұтас ұғым қалыптастырады. Ал, мұның өзі бір - біріне тәуелсіз оқу курстарынан жеке немесе топтық талаптарға жауап беретін оқу жоспарын құруға мүмкіндік береді.
Параллелділік
Оқыту процесі негізгі кәсіби қызметтің оқумен қатар жүруіне мүмкіндік береді, яғни, өндірістен қол үзбеуге жағдай жасайды.
1 кестенің жалғасы
Алыстан қызмет көрсету мүмкіндігі.
Оқушы мен білім беретін мекеме арасындағы қашықтық (байланыс жүйелері жұмысының сапалылығы жағдайында) тиімді білім беру процесіне кедергі болмайды.
Қамту
Бұл ерекшелікті кейде көпшілікті қамту деп атайды. ҚОЖ жүйесінде оқитындар саны шектеулі параметрге жатпайды. Олардың көптеген оқу ақпараттары көздеріне (электрондық кітапханалар, ақпарат базалары) ену мүмкіндіктері бар, сондай - ақ олар бір - бірімен және оқытушымен байланыс жүйелері немесе басқа да ақпараттық технологиялар құралдары арқылы байланыса алады
Рентабелділік
Қашықтан оқытудың бұл ерекшелігі оның экономикалық тұрғыдан тиімділігімен айқындалады. Шетелдік қашықтықтан оқыту жүйелерін бағалау олардың дәстүрлі жүйеге қарағанда 10 - 50 % - ға арзанға түсетіні көрсетіп отыр. Бұл, әдетте, оқу алаңдарын және ақпараттық технологиялардан техникалық құралдарын тиімді қолдану, сондай - ақ, оқу материалдарының неғұрлым шоғырландырылған және бір жүйеге келтірілген мазмұнын қолдану, ҚОЖ технологиясының өте көп тыңдаушылар санына
1 кестенің жалғасы
бағытталғандығымен түсіндіріледі
Жаңа ақпараттық технологиялар
Қашықтықтан оқыту жүйесінде басым түрде жаңа ақпараттық технологиялар (компьютерлер, аудио - бейнетехника, телекоммуникациялардың жүйелері мен құралдары т.б.) қолданылады.
Қашықтықтан оқытудың құралдары мен формалары
Кәсіби дамуға ұмтылатын бәсекеге қабілетті маман өзінің негізгі қызметінен үзілмей жаңа білім алу жолдарын іздестіреді. Ал жоғары оқу орындары мамандарға қойылатын талаптардың өсуіне байланысты оқытудың жаңа формалары мен әдістерін іздестіреді, білім беруге жаңа технологиялар енгізеді. Оқу үдерісін ұйымдастырудың жаңа формасының бірі - қашықтықтан оқыту технологиялары арқылы оқыту. Қашықтықтан оқу - жұмыстан қол үзбей қолайлы уақытта кез келген жерде ақпараттық - коммуникациялық технологиялар көмегімен оқу. Жоғары оқу орындарында қашықтықтан оқытудың 2 технологиясы пайдаланылады.
1) желілік технология - Интернет арқылы оқу. Университеттің білім беру порталында студенттер электрондық курстарға тіркеледі, ондағы бар материалды дәрістер және басқа оқу қорлары бойынша оқиды. Сосын автоматты түрде тестіленеді немесе тапсырмалар орындайды. Оқытушы, тапсырманы тексеріп, пікір жазып, баға қояды.
2) кейстік технология - студентке оқу - әдістемелік кейс, яғни семестрге барлық материалдар мен тапсырмалар беріледі, ол тапсырмаларды орындап, график бойынша оқытушыға жіберіп отырады. Сонымен, қашықтықтан оқыту технологиясы студенттердің тьютор (оқытушы-кеңесші) басқаруымен дербес оқуына негізделген. Семестр бойы кесте бойынша онлайн режимінде кеңестер беріледі.
Қашықтықтан оқытудың білім берушілік үрдісінде келесі оқыту құралдары қолданылады.
oo Баспалық шығарылымдар;
oo Электрондық басылымдар;
oo Кәдімгі және мультимедиалық варианттардағы компьютерлік оқытушы жүйелер;
oo Оқу - ақпараттық аудиоматериалдар;
oo Оқу - ақпараттық бейнематериалдар;
oo Қашықтан жүргізілетін лабораториялық практикумдар;
oo Тренажерлер;
oo Алыстан қол жеткізілетін білімдер мен ақпараттар базалары;
oo Электрондық кітапханалар;
oo Эксперттік оқыту жүйелеріне негізделген дидактикалық материалдар;
oo Геоинформациялық жүйелерге негізделген дидактикалық материалдар;
oo Компьютерлік жүйелер.
Қашықтыққа ақпараттар жеткізу технологиясы бойынша қашықтан оқытудың түрлері:
oo Баспалық материалдарды почта арқылы тарату (дәстүрлі сырттан оқыту формасына тән);
oo Аудио - бейнентаспаларды және СD - ROM жүйелерін тарату;
oo Интерактивті ТВ мен бейнеконференциялар арқылы тарату;
oo Электрондық почта және тарату қағаздары арқылы (Internet жүйесі базасында) тарату;
oo Телеконференциялар, IRC, MOO, MUD (Internet жүйесі базасында )
oo W W W арқылы тарату
Соңғы кездерде Internet технологиясы басқа формаларды ығыстырып шығаруда. Бұл құбылыс үш жағдайға байланысты:
oo Кез - келген оқу моделін неғұрлым арзан және ыңғайлы құралдармен бейнелеуге мүмкіндік беретін Internet - технологиялардың техникалық тұрғыдан дамуы;
oo Internet жүйесіне қосылудың қарапайымдылығы;
oo Жүйеге қосылу құнының төмендігі.
2 - кесте Оқу жүйелері ақпараттарын алу тәсілдері
Жүйелер оқу ақпараттарын алу тәсілдері
синхронды оқу жүйелері
асинхронды оқу жүйелері
Синхронды оқу жүйелері оқу процесіне оқушы мен оқытушының бір мезгілде қатысуын қарастырады.
Асинхронды оқу жүйелері оқушы мен оқытушының оқу процесіне бір мезгілдеқатысуын талап етпейді. Оқушы сабақтың уақыты мен жоспарын өзі таңдайды.
интерактивті теледидар;
бейнеконференциялар;
IRC;
MUD;
MOO.
баспалдық материалдар;
аудио және бейнетаспалар;
электрондық почта;
WWW, FTR курстары.
Осы екі жүйе элементтерін пайдаланатын аралас жүйелер де қолданылады.
Телеконференциялар - бұл екі немесе одан да көп қатысушылардың өзара қарым-қатынасын ұйымдастыру үшін байланыстың электронды каналдарын пайдалану процесі. Телеконференция процесінде дыбыс, бейне немесе компъютерлік ақпараттар жеткізіледі. Телеконференцияға жіберілетін хабарлар оның барлық қатысушыларына бірдей жеткізіледі де, сол арқылы бұл процесті дөңгелек стол айналасындағы сұхбат алмасуға ұқсатып отырады. Әрбір конференцияға тематиканың, этикетінің бұзылмауын қадағалап отыратын координатор басшылық етеді. Телеконференциялар - аудиоконференция, бейнеконференция және компьютерлік конференция сияқты түрлі технологияларға қатысты айтылатын жалпы термин.
Аудиоконференциялар - қатысушылар дауыстық коммуникацияға түсетін телеконференцияның бір түрі. Аудиоконференцияларды сандық, сонымен қатар аналогтық байланыс жүйелерінде ұйымдастыруға болады. Аудиоконференциялар біржақты бейнеқатынастарда, спутниктік телевидениеде, сондай - ақ селекторлық кеңестер ұйымдастыруда кеңінен қолданылады.
Бейнеконференциялар - бұл қажетті аппараттық - бағдарламалық кешендермен қамтамасыз етілген екі немесе одан да көп нүктелер арасында бейнекөріністермен немесе дыбыстық ақпараттармен алмасу әдісі. Оған қатысушылар бір - бірін шынайы уақыт аралығында көре және ести алады. Сондай - ақ, ақпараттар алмасып, оларды біріге отырып өңдей алады. Мынадай жүйе оқушылардың оқытушымен тікелей қарым - қатынас кететін шығындарын болдырмайды, жұмысының нәтижесін жоғарылатады. Іс жүзінде кез - келген ақпаратты тез және оңай түрде жеткізе алу мүмкіндіктерін ескеріп, бейнеконференцияларды қашықтықтан білім беру жүйесін ұйымдастырудағы ең тиімді технология ретінде қарастыруға болады.
Компьютерлік телеконференцияларға - жүздеген және мыңдаған Internet жүйесін пайдаланушылар қатыса алады. Конференцияға қатысу технологиясы өте қарапайым - адресін теріп алсаңыз болды. Конференцияға қатысушының компьютері экранында оған қатысушы өзге мүшелердің пікірлері мен айтқан сөздері көрініп тұрады. Хабарлар мен пікірлер экранда өте тез пайда болғанымен телеконференцияларды синхронды құралдар қатарына толықтай қосуға болмайды. Бұл технология өте үлкен көлемді хабарландырулар тақтасын еске түсіреді. Сол хабарландырулар тақтасындағыдай мұнда да ақпарат көздері біраз уақыттар бойына сақталып тұрады. Керек болған жағдайда оған қайтып оралып, хабарламаларды қарап отыруға болады.
Білім саласындағы нарықтық қатынастарды жетілдіру жолдарын қарастыратын болсақ, бүгінде информaция өңдеу мен халықаралық деңгейде еңбек түрлерін бөлу әлемдік экономиканың ең негізгі ерекшеліктері болып отырған кезде, білім алу кез келген маманның жеке және кәсіби табысының негізгі көзі болып қала береді. Білімнің адамның жұмысқа тұру мен өмір сүру деңгейіне тигізетін әсері бұрынғыға қарағанда анағұрлым күшейе бастады. Әрине, білімге қойылатын талаптар да өзгеріске ұшырады: әрбір жанның негізгі білімі мен оның тұрақты жаңарып отыруымен қатар қазіргі маман информациялық қорларды табысты пайдаланып, заң және экономика негіздерін де игеруі тиіc. Қазіргі мамандардың шығармaшылық тұрғыда ойлaй білуі, соның негізінде шешім қабылдауы және өмір бойы оқып үйренуі талап етіледі.
Функционалдық дайындау тұжырымдамасынан жеке тұлғаны дамыту тұжырымдамасына ауысу. Бұл ауысудың негізі тек приоритеттер ауысуы ғана емес, мұнда мамандарды мемлекетгік тапсырыс бойынша дайындаудан жеке тұлғаның талаптарын қанағаттандыруға көшу жүзеге асырылады. Жаңа түжырымдама әрбір нақты адамның өз мүмкіндіктерін есепке ала отырып, соны іс жүзінде көрсету мен жетілдіру арқылы білім беруді жекелеп жүргізудің сипат алғанын көрсетеді. Бұл оқушылардың және мүғалімдердің өздерінің әртүрлі жеке мүмкіндіктеріне сәйкес алуан түрлі білім беру бағдарламаларын жасау арқылы іске асырылады. Білім беруді жетілдірудің осы бағытындағы маңызды фактор болып оқушылардың қазіргі және болашақта қолданылатын информациялық коммуникациялық технологияларды (ИКТ) пайдалану арқылы оқуға деген өз ынтасын (мүмкіндігін), өздерінің жеке басының когнитивті іс-әрекет жасауға икемділігін қалыптастыру ісі саналады.
Бұдан бұрынырақ көркем етіп қолмен жаза білудің өзі қартайғанша қам жемей тыныш өмір сүруге кепілдік бере алатын еді. Соңғы онжылдықта әр түрлі қызмет салаларында технологиялар мен білім түрлерінің жаңаруының жылдам үрдіс ала бастағаны байқалды. Мектептен, тіпті жоғары оқу орнынан алған білімнің өзі ұзақ уақыт өмірге тірек бола алмайды.
Үздіксіз білім беру тұжырымдaмасы, оның іс жүзінде пайдалануға ұмтылу қоғамдағы ересек адамдардың білім алу мәселесін қиындатып жіберді. Ересек жандардың білім алуына деген көзқарас және оның қазіргі замандағы рөлі түбегейлі өзгеріске ұшырады. Ол қазіргі білім беру жүйесі кризисін аттап өтудің және жаңа заманға сәйкес білім жүйесін қалыптастырудың тікелей жолы ретінде қарастырылып отыр.
Білімді негізгі қоғамдық капиталға айналдыру және білім алуға байланысты табыстың өсуі осы тауарды пайдаланатын адамның, жалпы қоғамның және нақты бір мекеменің пайда табуына байланысты болып отыр. Осыдан барып білім беру саласын аралас түрде қаржыландыруға, осы саладағы нарықтық қатынастарды дамытуға негіз болатын мүмкіндіктер пайда бола бастайды.
Мектептегі информациялық технологиялар және информация курстарын бағдарламалау тілдерінің элементтері бар компьютер құралы алғашқы білім түрлері ретінде қарастыру - кейіннен зиян тигізетін өте қарапайым көзқарас Компьютерлік ғылымдар пәндерін инженерлік білім негіздерсіз (жоғары оку орындарына емес) нашар техникалық жабдықталған ортада үстірт оқып үйренуге талпыну - мектеп түлегінің көзі алдында ИКТ мүмкіндіктерінің рөлін төмен түсіру деген сөз. Балалардың мұндайда Компьютерге байланысты теріс көзқарасы қалыптасып, кейіннен оларды көптеген қиындықтарға душар етуі мүмкін.
Орта мектеп өмірге білікті программалаушылар беруі тиісті емес (оларды университеттер, колледждер дайындауы керек), оның атқаратын қызметі де ондай емес. Балаларды оларға қызықты, әрі өмірде керек болатын нәрселерге үйрету қажет. Оның үстіне дәл осы сәттегі мәселелер жалпы жеке адамның жан-жақты және гармониялық түрде дамуымен қайшы келмеуі тиіс. Менделеев атап өткендей "орта білімнің негізгі мақсаты оқушыларды жеке жетілдіру, олардың қоршаған ортаға деген дұрыс көзқарасын қалыптастыру және жеке қасиеттерін (байқампаздық, ой таластыра білу, еңбексүйгіштік, т.б.) дамыту".
Компьютер балалардың шығармашылық белсенділігін дамытуға көмектеседі, әсіресе егер оған үйренуді емес, оны құрал ретінде пайдалануды игерсе, яғни ИКТ-ның техникалық жағына ғана қарастырмай, оның танымдық жағына көңіл бөлу керек. Мұндайда оны дұрыс пайдаланса, компьютер білімді жетілдіру құралы рөлін жақсы атқара алады.
Компьютер мен оқушының өзара әрекеттесуі қызғылықты процесс, ол педагогикалық иновацияларда есепке алынып отыруы қажет.
Педагогиканың негізгі козғаушы күші ретінде барлық тәрбиелік әрекеттер негізі ынта болып саналатынын айтқан артық болмас. Өндірісте де ынталандыруға байланысты менеджмент ең бағалы ресурсты - кадрларды жетілдірудің негізгі құрамды бөлігі болып табылады емес пе? Балалар ересек адамдар тәрізді, егер оқу нәтижесі ертеңгі күні пайдалы болатынына көзі жетсе, оған зор ықыласпен қарап, тез үйренуге тырысады. Егер оқу процесі дұрыс құрастырылып, компьютер оның жылдам игерілуіне көмектесетін болса, оқушылар мақсаттарына жыддам қол жеткізе бастайды.
Мектептерде аппараттық, телекоммуникациялық және программалық жабдықтар аймағында тәжірибелік (немесе арнаулы) емес, индустриялық, яғни әрекеттік шешімі бар жұмыстарды енгізуге тырысу керек - олар практикалық қажеттілік пен ол істі жалғастырудың тиімділігіне кепілдік бере алады. Информациялық технологиялардың екпінді түрде жылдам дамуы аппараттық және программалық жабдықтар өндірісінің өзіндік құнының арзандауына, оған қоса ИКТ-ның негізгі даму бағытында программалар мен құрылғылардың бір-бірімен сәйкес келіп үйлесуіне әкеліп отыр.
ИКТ-ны практикаға енгізу жолында туындайтын мәселелерге салқын қандылықпен карап, оларды шешу кезінде мектептегі информациялық жүйелердің мынадай негізгі элементтеріне әсер ететінін айту керек:
oo әдістемелік жабдықтау жағына;
oo мұғалімдер мен әкімшілік органдарын дайындауға;
oo қолданбалы программалық жабдықтамаларға (энциклопедиялар, меди-ресурстар, модельдеу, әкімшшк-шаруашылық кешенін баскаруға)
oo базалык программалық платформаға (Windows операциялық жүйесі + Office);
oo аппараттык кешенге (компьютерлер, жергілікті желі, Интернетке қосылу).
Интеллектуалды ұлттық қорларды дамытудың басыңқы бағыттарына бағытталған бағдарламалар мен білім технологияларын жетілдіру - саяси маңызды стратегия.
Мұндай процестің маңыздылығы Экономикалық ынтымақтасу және жетілдіру ұйымына кіретін көптеген елдердің осындай жоспарларды тиянақты түрде құрастыруынан көрінеді. Мысал ретінде "Тһе National Сгіd fог Lеаrning" (Ұлыбритания) және "Schulen und Netz" (Германия) жоспарларын көрсетуге болады, осындай жоспарларды АҚШ, Қытай, Индия, Индонезия, Оңтүстік Корея, Тайлан мемлекеттері де жүзеге асыруда. 2000 ж. аяғында АҚШ Білім министрлігі жасап шыққан Білім технологиялары ұлттық приоритет ретінде қарастырылуы тиіс. Олар білім беру процесінің шет жағында қалмай, оның негізгі ядросы болып қалыптасуы керек.
Жаңа жоспар негізінде электрондық оқыту (е-Lеаrning) тұжырымдамасы жатыр, оның стратегиялық рөлі бұған дейін кең тараған электрондық бизнес ұғымынан гөрі маңызды болып саналады.
e-Learning электрондық оқыту жүйесі - Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына қосылған ауқымды мемлекеттік жоба.
Жобаның негізгі мақсаты - үздік білім ресурстары мен технологияларға білім беру процесінің барлық қатысушыларына тең қолжетімділікті қамтамасыз ету.
Мақсаттары:
oo мазмұнды және оқыту технологиясын жаңарту негізінде орта білім берудің сапасын елеулі арттыру
oo байланыстың және цифрлық технологиялардың заманауи құралдары мүмкіншіліктерін пайдаланумен оқу процесіне қатысушылар үшін сапалы білім беру қызметтерін дамыту
oo оқытудың жаңа құралдарын енгізу есебінен білім беру ресурстарына қолжетімділіктің тең жағдайларын қамтамасыз ету
1.2 Электрондық оқулық туралы түсінік
Аса жоғарғы сападағы графикалық схемаларды, формулаларды, берілгендерді безендіру, динамикалық суреттеудің жүйелі немесе тармақталу түріндегі мүмкіндіктерді түрлі түсті компьютерлік анимациасында қолдануға, және оларды жоғары деңгейде ұсыну қарастыруға болады. Электрондық оқулықтар барынша ыңғайлы және көрнекті дидактикалық материал беруге немесе оқуға назар аударылады және білім алуда қиындықтарды жоюға мүмкіндік береді. Сондай - ақ, оларға ұқсас оқулықтарды бағалау, нәтижелі құралдарымен, тиісті жабдықталу және білімдердің бақылау процесін меңгеру және дағдыларды қалыптастыруды қамтамасыз етеді.
Барлық электронды оқулықтар қазақстандық білім беру стандартына сәйкес жасалады. Олар нақты бір пәнге бағытталып қана қоймай, сондай-ақ жалпы оқытылу пәнінің мазмұнына бағытталған, бұл оқушыға оқу материалын біртұтас етіп және олардың өзара байланысын көрсете алады. Оқытудың педагогикалық маңыздылығы бар интербелсенді орта пайда болады.
Электрондық оқулықтарды жасаудағы маңызды ролі оқулықты әдістемелік қамтамасыз етуді жобалау алады. Электрондық оқулықтармен оқытудың (білім берудің) барлық негізгі кезеңдерін автоматтандыру - оқу материалдарының мазмұнын бақылауға және қорытынды бағалаулардың ұсынысын жасауға дейін көздеген. Соның арқасында барлық міндетті оқулық материалдары жарқын, қызықты, ақылдың үлесімен ойындық жүріске, яғни кең қолданысқа ие мультимедиалық түрін графиктерде, соның ішінде интерактивтік және дауыс жүргізу арқылы ауыстырылады.
Сондықтан, тиімді оқулықтан электрондық оқулық жасауға оның жабдықталуымен (гипермәтінін жасау) және көрнекілік жағынан жақсы материалмен (мультимедиалық құралмен қоса) және компьютер экранында іске асыру жеткіліксіз. Электрондық оқулықты мәтіндік суреттерге, анықтамаға айналдыру емес, оның негізгі принципіне мән беріледі.
Электрондық оқулық өз кезегінде оқытушыларға, бақылаушыларға, үлгі жасаушыларға және тағы басқаларға бағдарламалардың жинағының ПЭВМ магниттік сақтаушыларда (қатты немесе жұмсақ дискілерде) қондырылуын, мазмұны негізгі ғылыми оқулық тәртібін ұстауды ұсынады. Әдеттегі электрондық оқулық жиі толықтырылады, ал егер неғұрлым нәтижелі болсын десек, онда ол: практикалық кері байланысты шапшаң қамсыздандырады; қажетті хабарды жылдам табуға көмектеседі (соған қоса контекстік іздеу), әдеттегі күрделі оқулықтан қайсысын іздеуді; маңызды гипермәтіндік түсіндірулерге аз сұрай беріп уақытты үнемдейді, сонымен қатар қысқаша мәтінмен - көрсетеді, айтып береді, үлгі жасайды және т.б. оның түсініктемесі жеке адамға лайықтап жасалған, білімдерді тексеру арнайы бөлімде қарастырылады [1].
Электрондық оқулықтың жұмыс тәртіптері
Электрондық оқулықтардың жұмыс тәртібінің ерекшелеп көрсетуге болады:
oo бақылаусыз оқыту;
oo бақылаумен оқыту, оқытылған әрбір тарау (параграф) бойынша арнайы бақылау сұрақтарымен қортылады;
oo қорытынды бақылау тест арқылы бітеді.
Оқулықтың электрондық нұсқасы бақылау құралдарына кедергі келтіруде, дәл осы бақылау сияқты оқуда білімдерді бақылау негізгі мәселе болып келеді. Ұзақ уақыт бойы білім берудің дәстүрлі жүйесінде білім бақылауы ереже сияқты, ауызша түрде өткізілген еді. Қазіргі кезеңде тестілеудің әртүрлі әдістері қолданылуда. Көбісі, бұл позицияларды білмейді, сондай тесттер қажетті дағдыларды қалай талдау керектігін және мәселенің шешімін табуды шектейді. Жаңа технологияларды қолдану арқылы қашықтықтан оқыту жүйелерінде сапалы және жаңаша мүмкіндікпен шешуге болады. Біз электрондық оқулық түрін құрдық, сайып келгенде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану оқу нәтижелілігін жоғарылауына жағдай жасайтындығына үміттенуге болады, сонымен қатар білім алушының дербес дайындалуына таптырмас құрал деуге болады.
Электрондық оқулық білім алушының дербес жұмысы үшін, күндізгі оқуда және әсіресе қашықтықтан оқытуда қажетті:
oo оқулық баспа әдебиеттері болғандықтан, материалдардың қарқынды дамуы, есту және оның жадымызға әсері және т.б. оқулық материалдарды түсіну жеңіл түседі;
oo дайындаудың оның білім алушының қажеттіліктерімен, деңгейімен сәйкес бейімделуді, ойдың мүмкіндіктеріне және шымдануға рұқсат етеді;
oo көптеген есептеулерден және өзгертулерден азат етеді, пәннің мәніне оймен шоғырлануға, үлгілердің үлкен санын қарап шығуға және көбірек тапсырмаларды шешуге рұқсат ете білу;
oo барлық жұмыс кезеңдерінде өзін-өзі тексеруге арналған өте кең мүмкіншіліктерді пайдалануыға мүмкіндік беру;
oo жұмысты көрнекі және ұқыпты формаға келтіруге және файлдық немесе баспадан шығару (распечатка) түрінде оқытушыға тапсыруға мүмкіндік туғызады;
oo шексіз шыдамды жетекшінің рөлін атқарады, түсіндірулердің практикалық шектелмеген санын береді, қайталанатын және қайталанбайтын басқа да сөздерді пайдалану.
Мұндай жетістікке жету үшін студент өз білімін жетік игере білу қажет.
Электрондық оқулық оқытушы үшін ыңғайлы, себебі ол :
oo лекциялары және практикалық жұмыстары өзінің қалауына бағытталады, яғни аз көлемді, бірақ мазмұнын есепке алу және ЭО-мен дәрісханалық жұмыстардың дербес жұмысы үшін рұқсат етеді;
oo арақатынастардың мөлшерін үнемдеуді, үлгілерін ұстауы және мақсаттарды ықшамдауға, дәрісханада қарастырылатын және үйге берілген тапсырманы нәтижелеуге рұқсат етеді; студенттермен жұмыс жасағанда, әсіресе үй тапсырмалардың және бақылау іс-шараларына тиісті бөлімінде дербестікке мүмкіндік береді.
2006 жылдың 1 наурызындағы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың халыққа жолдауында Электрондық үкімет жүйесін шұғыл енгізу қажеттілігін әдейі баса көрсеткім келеді деп нақты атап көрсеткен. Біз электрондық үкіметпен ел басқарамыз, мемлекеттік органдарды тиімді пайдаланамыз.
Электрондық оқулық пен оқытудың негізгі мақсаты: Оқыту процесін үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту. Білім берудің кез келген саласы ойлау жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.
Қазіргі уақытта электрондық WEB оқулықтың қандай екендігі туралы біртұтас ой жоқ. Электрондық оқулық дегеніміз - мултимедиялық оқулық, сондықтан электрондық оқулықтың құрылымы сапалы жаңа деңгейде болуға тиіс. Электрондық оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді. Себебі, оқушының өзіне көрнекілік қолданған тиімді қажет элементінің жанында жазуы болады. Мазмұны қиындау бір үлкен тақырыптың бөліктерін өткенде қосымша бейнехабар және клиптер қажетті элемент болып табылады. Бейнеклиптер уақыт масштабын өзгертуге және көріністерді тез немесе жәй түрде көрсетуге пайдалы. Электрондық оқулық таңдап алынған хабарды көшіруге мүмкіншілік туғызады. Электрондық оқулықтың ең қажет элементі - аудиохабарлар. Мысалы: құстардың дауыстарына қарай құс екенін ажырата білу, жүрек қағысын байқау.
Бір жағынан, электрондық оқулықтың келеңсіз жақтарыда бар. Бұл психология - педагогикалық талаптардың, пәнаралық байланыстардың жоқтығы сияқты. Тағы да бір ең үлкен кемшілігі - фрагменттік бағдарлама. Ол материалды толық қамтуы немесе оқулықтарды толық аудару, берілген материалдағы санитарлық, гигеналық нормалардың сақталмауы, компьютердің графикалық мүмкіншілігінің қолданылуының нашарлығы және әлсіздігі [2].
Электрондық оқулықтарды қолданылу барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының күрт артқандығы байқалады. Сондай-ақ мұғалімдер де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде элекрондық оқулықтарды сабаққа пайдалануды - оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Ой-өрісі дамыған, шетелдік білім жүйесінен қалыспайтын жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде жүргізу үшін, бір-бірімізден тәжірибе алмасып, кемшілік - жетістіктерді айтып отырсақ жұмысымыз өнімді болады деп ойлаймыз.
Электрондық оқулық және оның құрылымы
oo Орта бiлiм беру жүйесiн ақпараттандырудың мемлекеттiк бағдарламасының негiзгi бағыттарының бiрi - оқыту процесiн ақпараттандыру. Аталған бағытты жүзеге асыру үшiн жаңа буын оқулықтарын электрондық түрге аудару қажет;
oo Электрондық оқулықтың мазмұны пайдаланушылардың интелектуалдық ойлау қабiлетiн дамытуға бағытталуы қажет және оның мына қасиеттердi қанағаттандыруы жеткiлiктi: жинақтылық, жүйелiлiк, эстетикалық көркемдiлiгi, жылдамдылығы және т.б;
oo Электрондық оқулықтар ара қашықтықтан оқыту формасына негiзделiп жасақталады және оны жүзеге асыру үшiн қолданылады;
oo Осы уақытқа дейiн бақылаушы, жаттықтырушы, модельдеушi, дидактикалық ойындар сияқты қолданбалы программалар қолданылып келдi. Бұл программалар пайдаланушының өздiгiнен оқып-үйренуiне және өзiндiк жұмыс жасау қабiлетiн дамытуға мүмкiндiк бередi [3];
oo Электрондық оқулықты құрастырған кезде оның мәтiндiк ақпараттан гөрi графиктiк ақпарат көбiрек қамтылуы керек, себебi ол пайдаланушының ақпаратты тез, әрi көрнекi түрде қабылдауына жағдай жасайды.
Электрондық оқулыққа қойылатын талаптар
oo Жан-жақтылығы;
oo Iзгiлiктiлiк. Онда кез келген орындаушы өзiне қажеттi бiлiмдi ала алады;
oo Бейiмдiлiгi. Ұсынылып отырған оқу материалы барлық орындаушылар үшiн бiрмәндi болуы керек. Бiрақ оқу материалы әр түрлi формада берiлуi мүмкiн;
oo Модульдiк. Кез келген электрондық оқулықты дәстүрлi оқулықтар негiзiнде құрылымын жасақтау;
oo Экономикалық тиiмдiлiгi. Аталған оқулыққа сұраныс көп болуы қажет және сәйкес түсетiн пайданы да қарастыру қажет;
oo Тұтынушыға бағдарлау;
oo Электрондық оқулықтың құрамы:
oo Аннотация;
oo Пән туралы қысқаша ақпарат;
oo Жұмыс бағдарламалары;
oo Электрондық оқулықпен және оның бөлiктерiмен жұмыс жасау туралы әдiстемелiк нұсқаулар;
oo Ұсынылатын бiлiм беру бағдарламалары;
oo Теориялық материалдар (лекция конспектiлерi);
oo Теориялық материалдарға негiзделген оқу құралы;
oo Лабораториялық жұмыстарды орындауға негiзделген әдiстемелiк құрал;
oo Лабораториялық жұмыс пен бақылау жұмыстарының тапсырмаларының тiзiмi;
oo Бақылау тапсырмалары;
oo Лабораториялық жұмыстардың әдiстемелiк нұсқалары;
oo Бiлiмдi бағалау критерийлерiн айқындайтын тапсырмалар;
oo Бақылау тестiлерiнiң жинағы;
oo Телекоммуникациялық құрылғыларды қолдану арқылы консультация түрлерi мен графигi;
oo әдебиеттер тiзiмi және Интернеттiң ақпараттық ресурстарына сiлтемелер;
oo Озат мұғалiмдердiң жасақтаған қосымша авторлық материалдары;
oo Үйренушiнiң жұмыс папкасы;
oo Мұғалiмнiң жұмыс папкасы.
oo Аталған құрам арқылы электрондық оқулықтың құрылымы тұрғызылады [4].
1.3 Сайт құрудың әдістері
Сайтты құру - бұл кәсіпқой емес адамның көзқарасымен бірінші рет ойлайтындай сондай оңай процесс емес. Желідегі қолданушылардың назарын аударатын сонымен қатар түрлі іздеу жүйелердегі жоғары талаптарды қанағаттандыра отырып, эффективті сайт құру кез келген жасаушының қолынан келе бермейді. Үнемі сайт құрудың жаңа технологияларына ие бола отырып, өз білімдерінді шыңдау керек.
Сайттар құрудың заманауи технологиялары оларға салынған қаражатты тез ақтайтын, оның иесіне сайтты маркетингтік құрал, сонымен бірге қажетті ақпаратты тарату құралы ретінде қолдану, жаңа мүмкіндіктер беретін веб-ресурстарды құруға мүмкіндік береді.
Сайттар құрудың заманауи технологиялары
Веб-сайттарды құрудың түрлі технологияларын иелену тек қана маманның қолынан келеді, ол үшін сайттарды құру - әрбір күнгі еңбек. Тапсырыс беруші талаптарын қанағаттандыратын нәтижелерге қол жеткізу үшін сайттарды құрудың қандай технологияларын жетік меңгеру керек?
oo PHP-скрипт - веб-сайттарды құрудың технологиялары ішінде ең әйгілі технологиялардың бірі; PHP (ағылш. PHP: Hypertext Preprocessor -- PHP: еренмәтінді алдын-ала үдірістегіш) -- Веб-серверде HTML беттерін құру және дерекқормен жұмыс істеуге арналған скрипті бағдарламалау тілі. Қазіргі күндерде хостинг қызметін ұсынатындардың көпшілігімен қолданады. LAMP веб-торап жасауға арналған стандартты жинақталымына енеді. Тілдің оңайлығы, орындалу жылдамдығы, функциялық байлығы және PHP негізіндегі әуелгі кодтардың кеңге таралуының арқасында PHP тілі Торда программалау саласында ең белгілі тілдердің бірі болып есептелінеді (JSP мен ASP-де қолданылатын тілдермен қатар). Бұл тілдің айрықшылығы ядромен соған қосылатын модульдарында. Соңғылары дерекқор, сокет, динамикалық графика, криптографиялық кітапханалар, PDF форматты құжаттармен және т.б. жұмыс істеуге арналған. Бұндай модульды қалаған адам дамытып қоса алады. Модульдардың саны бір неше жүз болғанымен, стандарттық жабдықтауға тек жақсы нәтиже көрсеткен бірнеше оны ғана кіреді. PHP интерпретаторы веб-серверге не арнайы сол сервер үшін жасалған модуль арқылы (мысалы, Apache әлде IIS), не CGI-қосымшасы ретінде қосылады. Бұған қоса, UNIX, Linux, Windows және Max OS X амалдық жүйелерінде әкімшілік тапсырыстарын атқаруға пайдаланылуы мүмкін. Бірақ PHP тілі бұл салада кең өріс алмаған, бұған қарағанда Perl, Python және VBScript тілдері айтарлықтай нәтиже көрсетіп отыр. Тілдің синтаксисі Си тәріздес. Ассоциаттивтік массивтер мен foreach циклі секілді кейбір элементтері Perl тілінен алынған. Қазіргі заманда PHP жүздеген мың дамытушылармен пайдалануда. Интернет желісі сайттарының 5-тен бірі осы тілде жазылған. PHP дамытушылар тобы тілдің ядросы, қосымшаларымен жұмыс істейтін, соған қатар PEAR не тілдің құжаттамасы сияқты байланысты жобалармен айналысатын көптеген адамдардан тұрады.
oo Java Script - сайт құру процесінде үнемі жетілдірілетін технология. JavaScript - бұл қолданушы жағындағы бағдарламалау тілі ғана емес. JavaScript негізгі идеясы HTML - контейнерлерді HTML-беттерін қарау барысында оның атрибуттары мен қасиеттерін өзгерту. Сонымен бірге беттерді қайта жүктеу қажет емес.
oo HTML - кейін кез келген браузерде оңай оқылатын мәтін беттерін құруға қажетті технология. HTML (Hyper Text Markup Language) - бұл құжаттарды кодтау үшін қолданылатын гипертекстік белгілеу тілі. HTML - ді көбі программалау тілі деп ойласа да, бұл программалау тілі емес. HTML - мәтінді белгілеу тілі.
oo МҚБЖ және MySQL - құрылымдық қорлармен жұмысқа арналған технологиялар. MySQL - дүние жүзінде ең көп қолданылатын, қайнары тегін және ашық, реляцияланған мәліметтер қоры жүйесі (RDBMS). Серверлік бағдарлама ретінде, бірнеше қолданушыларға бірнеше мәліметтер қорын қолдануды қамтамасыз етеді. MySQL сөзіндегі "My" сөзі, бағдарлама жасаушысы Майкл Видньюс-тың (Michael Widenius) қызының аты - "My" сөзінен алынған. Ал SQL фразасы - Құрылымдасқан Тапсырыс Тілі (Structured Query Language) дегенді білдіреді.
Әрбір жасаушы өзіне ыңғайлы деп санайтын сайт құру технологиясын таңдайды. Бірақ сауатты маман сайтты жасау барысында туындаған және ол максималды эффективті шеше алатын мәселелерге сүйене отырып технодлогияны таңдайды.
Сайттарды қолмен жасау әдістері айтарлықтай күрделі болып табылады, олар веб-бағдарламалау мен сайт дизайны салаларында елеулі білімдерді талап етеді. Бірақ олар бір талассыз артықшылыққа ие: сайтты қолмен құрған кезде қажетті нәрсеге қол жеткізе аласыз. Сайттарды құрудың қолмен орындалатын әдістерін веб-бағдарламлаудың көпшілік мінсіз жақдары осы себеппен таңдайды.
Тегін онлайн - конструкторлар негізінде сайттарды жасау өз күштерін сынауды қалайтын бастауыш веб-мастерлар үшін ыңғайлы болып табылады. Бұл әдіс күрделі емес қарапайым сайт, мысалы визитка-сайт құруға келеді.
Кез келген қиын сайттарды құрудың кең мүмкіндіктерін CMS ұсынады. Сайттарды құрудың дәл осы әдісі ең ыңғайлы, әрі қолайлы түрі болып табылады. Баптаулардың иілгіш жүйесі, CMS-тың өзін редакциялау мүкіндігі, контентті енгізу мен өзгерту оңайлығы - CMS негізінде сайт құруды шынымен тиімді етеді.
Сайттарды құру технологиялары бір орында тұрған жоқ, әрбір күн жұмыс барысында қолдануға болатын жаңалықтар пайда болады. Сайттарды құру - шығармашылық процесс, өз мақсаттарына жету үшін заманауи технологиялық базаға ие болып, веб-технологиялар саласында өз икемділіктерін жетілдіру мен қатар жаңа білімдерге ие болу керек.
1.4 Denwer 3 Web - сервер эмуляторы
Денвер - бұл бағдарламалық қабықша (unix жүйесіндегі веб сервер эмуляторы) өз ішіне Интернет желісіне шығусыз (локальды, http:localhost) компьютерде немесе ноутбукта сайттарды баптау үшін қажетті дистрибутивтер мен модульдердің жиынынан тұрады (Apache+SSL, PHP5, MySQL5, phpMyAdmin және т.б.).
Денвердің кілтті ерекшелігі -- бір уақытта бірнеше веб-жобалармен жұмысты қолдауы, олардың әрбіреуі жеке виртуалды хостта орналасады (жеке бума түрінде). Виртуалды хосттар жоба үшін автоматты түрде құрылады: мысалы, сізге жоба файлдарын homeВебЖобаАты.руwww көшірген жеткілікті, ол http:ВебЖобаАты.ру адресі бойынша қол жетімді болады. Ары қарай толығырақ қарастырамыз.
Денвердің барлық компоненттері бапталған және жұмысқа дайын (жекелей алғанда, MySQL, SSL және т.б. тіл кодировкасы дұрыс орнатылған). Бұдан басқа сіз Денвердің кез келген сервистерін (Apache, PHP, MySQL және т.б.) жаңарта аласыз, ол үшін жай дистрибутив жаңа версиясын ескісінің үстіне көшіру керек.
Денвер базалық пакет құрамы:
1. Apache 2 SSL және mod_rewrite қолдауымен.
2. PHP5: орындалатын файлдар, Apache веб-сервері үшін модуль, дистрибутивті және адаптирленген конфигурациялық файл, GD библиотекасы, MySQL және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе 3
1 Аналитикалық бөлімі 5
1.1 Қашықтықтан оқыту жүйесі туралы жалпы мәлімет 5
1.2 Электрондық оқулық туралы түсінік 18
1.3 Сайт құрудың әдістері 24
1.4 Denwer 3 Web - сервер эмуляторы 27
1.5 Maсromedia FLASH анимациялық ортасымен танысу 29
1.6 Camtasia Studio ортасымен танысу 31
1.7 Wordpress бағдарламасы туралы түсінік 33
2. Жобалау бөлімі 35
2.1 Электротехника пәнінің сипаттамасы 35
2.1 Электротехника пәнінен электрондық ресурс технологияларын дамыту сипаттамасы 36
2.3 Тұтынушы нұсқаулығының сипаттамасы 46
3 Экономикалық бөлімі 53
3.1 Негізгі көрсеткіштерді есептеу 53
4 Қауіпсіздік техникасы 56
4.1 Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау шарасы 56
4.2 Ақпараттық қауіпсіздік 57
4.3 Өрт қауіпсіздігі 59
4.4 ДЭЕМ қауіпсіздік техникасы 61
Қорытынды 65
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 67
Қосымша А 69
Кіріспе
Қазіргі кезде қоғам әрекеттерінің барлық саласында компьютер көмегімен ақпараттық ресурстар орын алады. Яғни, ХХІ ғасыр бүкіл дүние жүзі ақпараттық қоғамға көшіріле бастады деуге болады. Оған қоғамдағы барлық білім, ғылым, экономика және басқару салалары арқылы ақпараттандыру белгісіне қол жеткізуге болатындығы.
Қазіргі таңда негізінен білім жүйесінің барлық сатылары үшін электрондық оқулықтар жасаумен шұғылданып келеді. Электрондық оқулық студент үшін ақпарат көзі болып, сонымен қоса электрондық оқулықтармен жұмыс істеу әрбір студенттің өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізу болып саналады.
Ақпараттық көптеген мәселе, әсіресе оның ішінде ең негізгісі білім беру (оқыту) мәселесі болып табылады. Біздің негізге алған мәселеміз оқытуды автоматтандырумен байланысты. Демек білім беру мен пайдаланушы білімінің бақылау сұрағына қажетті нәтижелерді өңдеуі үшін қолданады. Білім беру компьютерлік техналогиямен жүзеге асыру ақпарат алушының сұранысын қанағаттандыратын оқу құралының басылымымен қатар тұрады. Мұндағы негізгі таралымдар оқулық шығару, оқу процестерінің бірігуін қамтамасыз ету және жоғарғы сапалы, иннавациялық ғылыми зерттеулердің, яғни жаңа ақпараттық технологиялардың қолданылу мақсатында оқу процестеріне және сонымен қатар, әртүрлі электрондық оқулықтардың түбі бір дәл осылай аталатындығы.
Компьютерлік техникалар құралдарын қолданудың жақсы тиімділігіне маман иесі пәндік облыста ақпаратты ұсынулардың құралдарын шектемей, коммуникациялардың және жұмыстың базалары мен білімдердің нәтижесінде қол жеткізуі мүмкін.
Дипломдық жобаның мақсаты: Электротехника пәнінен электронды оқулық құру.
Дипломдық жобаның міндеті:
oo пәндік саланы зерттеу;
oo жоба бағдарламасына талдау жасау;
oo таңдап алынған бағдарлама арқылы дипломдық жобаны жүзеге асыру.
Дипломдық жобада WordPress технологиялар мүмкіндіктерін және принциптерін электрондық оқулық жасауда қарастырдық, сонымен қоса электрондық оқулықты, өзге бағдарламалармен (Flash MX) байланыстырып жаңа бір үлгідегі электрондық әдістемелік құрал жасадық.
Дипломдық жобаның өзектілігі: Мұндай құрылған бағдарлама әсіресе Интернетте электрондық оқулық құру технологиясын жетiлдiруге және көптеген пайдаланушыға білімін көтеруге көмектеседі.
1 Аналитикалық бөлімі
1.1 Қашықтықтан оқыту жүйесі туралы жалпы мәлімет
Түрлі стaтьяларды салыстыра отырып, қашықтықтан оқыту - бұл әдеттегі күндіз немесе сырттай оқудан көп айырмашылығы мен артықшылығы бар оқытудың жаңа, арнайы формасы. Ол оқушы мен мұғалімнің, оқушылардың өзара қарым-қатынынасының өзгеше формасын, өзгеше оқу құралы мен әдістемені, оқытудың ұйымдастыру өзгеше түрін ұсынады. Сонымен қатар оның құрамы кез-келген оқыту формасында, кез-келген оқыту жүйесінде бар компоненттерден, оқытудың барлық түрінде, әлеуметтік қажеттілікті өтейтін мақсаттардан, оқу орнының түріне қарай қолданыстағы программаларды қамтиытын мазмұннaн, әдістемелерден, ұйымдастыру формасынан, оқу құралдарынан тұрады. Қашықтықтан оқыту формасының соңғы үш компоненті қолданыстағы технолгиялық негіздерге (мысалы, тек компьютерлік телекоммуникацияға, баспа құралымен, компакт-дискімен, кейс-технологиямен жабдықталған компьютерлік телекоммуникацияға) қарай айрықшаланған. Cырттай оқу мен қашықтықтан оқуды шатастырмау керек. Олардың басты айырмашылығы сонда, қашықтықтан оқытуда жүйелі, әрі әсерлі интерактивтік оқыту қамтамасыз етіледі. Қашықтықтан оқытуды оқудың жаңа бір формасы деп, тиісінше қaшықтан білім беруді (оқыту нәтижесі сияқты, жүйені де, процестің өзін де) білім берудің жаңа формасы деп қарастыру керек. Әрине, оны басқа оқу жүйелерінің жетілдірілген түрі деп қарауға болмас. Қашықтықтан оқыту да күндізгі оқытудағыдай мазмұн мен мақсаттар негізінде құрылады. Бірақ, материалды беру түрі мен мұғалім - оқушы, оқушының өзара қатынастары басқаша болады. Қашықтықтан оқытудың дидактикалық принциптері де (ғылымилық, жүйлеік және жүйелілік, белесенділік принциптері, дамыта оқыту, көрнекілік, оқытудың дифференциалдығы мен жекелей оқыту принциптері т.с.с) күндізгі оқудағыдай. Бірақ, Интернеттің ақпараттық ортасының және оның қызметінің мүмкіндіктеріне байланысты, қашықтан білім беруді жүзеге асыру eрекше болады. Осылайша, бір жағынан қашықтықтан оқытуды жалпы білім беру арасында (үздіксіз білім беру жүйесінде), оның кейбір жақтарының ерекшеліктерін ескере отырып қарастыру керек. Басқаша жағынан, қашықтықтан оқуды жүйе және процесс ретінде айыра білу керек. Қашықтықтан оқыту - процесс. Қашықтықтан оқу - жүйе. Қашықтықтан оқыту саласындағы әлемдік тәжірибе көп жылдар бойы жиналды, ақпараттық технологиялар базасындағы қашықтықтан оқыту тәжірибесі өте аз. 90-жылдары қашықтықтан білім берудің маңызды идеялары, стратегиялары және технологиялары қалыптастырылды. Сонымен, оқыту үрдісін ұйымдастыру тәсілдерін анықтау қашықтықтан білім берудің дамуының маңызды стратегиясы болып табылады. Білім беру құнын азайтуға кепілдік бере алады.
Дәстүрлі емес оқыту формасына көшудің әлемдік тенденциясы оқытудың қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша дайындаумен айналысатын оқу орындарының өсуін көрсетеді.
Батыстың дамыған елдерінде қашықтықтан білім беру жүйесінің өзіндік ерекшеліктері бар. Бірінші орында қашықтықтан оқыту жүйесінің екі концепциясы тұр: солтүстік америкалық және еуропалық.
Қашықтықтан оқытудың білім саласындағы рөлі.
Соңғы он-он бес жылдан астам уақыт ішінде Қазақстандағы білім беру жүйелерінің кұрылымдарында елеулі өзгерістер болып жатыр. Оқу мен білім технологиясы қаржы қорының байыбына жетіп түсінудің, нарықты өркендету жолында күресудің тиімді құралына айналып отыр. Осы ретте қазіргі замандағы технологиялық жетістіктерге негізделген қашықтықтан білім беру жетекші рөл атқарады. Дүние жүзі бойынша қашықтықтан білім беру жүйесін өркендетудің басты мақсаттарының бірі - оқушылардың кез келген мектептер, колледждер мен университеттердегі оқу бағдарламалары бойынша оқып, білім алуларына жағдай туғызу болмақ. Осылай еткенде ғана студенттердің бір елден екінші елге орын ауыстыруларына шектеу қойып, кедергілер туғызудан гөрі көзқарастар жүйелерінің бір арнаға тоғыстырылған идеяларымен қаруланып, білім беру ресурстарын өзара алмастыру жағдайында болашағы зор жаңа істерді өркендете түсуге мүмкіндік туады. Коммуникациялық каналдарды ауқымды түрде тарату курсы маңызды міндеттерді ойдағыдай іс жүзінде асыруға септігін тигізбек.
Қашықтан оқытудың білім саласындағы мақсаты: Білім берудің біртұтас ақпараттық жүйесін құру арқылы оқушылар мен студенттердің білім деңгейін көтеру.
Қашықтықтан оқытудың білім саласындағы міндеттері:
oo бір-бірімен тығыз байланыста бола отырып, мемлекеттік (республикалық) деңгейіндегі қашықтықтан оқытудың құрамына енуі;
oo құру кезінде мемлекеттің стандарт талаптарын сақтау;
Республикалық білім беруді ақпараттандырудың ғылыми-әдістемелік орталығы ақпараттық қарым-қатынастық технологиялардың білім берудегі педагогикалық мүмкіндіктерін зерттеу жолында ЮНЕСКО институтының тірек нүктесіне жатады және онымен бірге қашықтықтан оқытудың спутниктік каналын ендірудің бірлескен жобасын жүзеге асыруда.
Қашықтан оқыту жүйесінің негізгі ұғымдары
Оқыту - білім алудың және шеберліктер мен дағдыларды қалыптастырудың мақсатты, жүйелі түрде ұйымдастырылған үрдісі, ал білім беру - бұл тұлғаны оқытудың нәтижесі.
Қашықтықтан оқыту - бұл оқытушы мен оқушы бірге бола алмаған жағдайда белгілі бір ара қашықтықта оқыту тәсілдері. Тарихи тұрғыдан алып қарасақ қашықтықтан оқыту бұрын сырттай оқыту деп аталатын еді. Ал, бүгінгі күні бұл - байланыс каналдары арқылы байланысатын аудио, бейне және компьютерлік жүйелерді қолданатын оқыту құралдары. Күндізгі және сырттай оқу формалары сияқты қашықтықтан оқыту да білім беру процесінде оқытудың компьютерлік және телекоммуникациялық технологияларына негізделген ең озық дәстүрлі және инновациялық әдістері, формалары мен құралдары қолданылатын білім алудың бір формасы болып табылады.
Қашықтықтан білім беру - қашықтықтан оқытумен тығыз байланысты. Қазіргі күнгі ғылымда қашықтықтан білім беру - бұл білімді қолма - қол беру процесі (ол үшін оқу орталығы мен оқытушы жауапты), ал, қашықтан оқыту - бұл білімді қабылдау процесі (бұған оқушы жауапты) деген ұғым қалыптасқан. Қашықтықтан білім беру - жаңа ақпараттық технологиялар мен мультимедиа жүйелері негізінде күндізгі, сырттай және кешкі оқыту жүйелерінің элементтерін біріктіретін, ерекше жетілдірілген форма. Қазіргі заманғы телекоммуникациялық және электрондық басылымдар құралдары дәстүрлі оқыту формаларының жағымды жақтарын сақтай отырып, олардың жетіспейтін жерлерін толықтыруға мүмкіндік береді.
1- кесте Қашықтан білім берудің ерекшеліктері
Ерекшелік түрлері
Қызметі, қолданылуы
Икемділік.
Оқушылар көп жағдайда лекция, семинар түріндегі сабақтарға қатыспайды. Әркім өзі таңдап алған мамандықты қажетті деңгейде игеру үшін өзіне ғана керекті мөлшерде білім алады
Модулділік.
Қашықтан оқыту бағдарламасының негізіне модулдік принцип салынады. Оқушылар игеретін пәндер жүйесі белгілі бір ғылым саласы туралы тұтас ұғым қалыптастырады. Ал, мұның өзі бір - біріне тәуелсіз оқу курстарынан жеке немесе топтық талаптарға жауап беретін оқу жоспарын құруға мүмкіндік береді.
Параллелділік
Оқыту процесі негізгі кәсіби қызметтің оқумен қатар жүруіне мүмкіндік береді, яғни, өндірістен қол үзбеуге жағдай жасайды.
1 кестенің жалғасы
Алыстан қызмет көрсету мүмкіндігі.
Оқушы мен білім беретін мекеме арасындағы қашықтық (байланыс жүйелері жұмысының сапалылығы жағдайында) тиімді білім беру процесіне кедергі болмайды.
Қамту
Бұл ерекшелікті кейде көпшілікті қамту деп атайды. ҚОЖ жүйесінде оқитындар саны шектеулі параметрге жатпайды. Олардың көптеген оқу ақпараттары көздеріне (электрондық кітапханалар, ақпарат базалары) ену мүмкіндіктері бар, сондай - ақ олар бір - бірімен және оқытушымен байланыс жүйелері немесе басқа да ақпараттық технологиялар құралдары арқылы байланыса алады
Рентабелділік
Қашықтан оқытудың бұл ерекшелігі оның экономикалық тұрғыдан тиімділігімен айқындалады. Шетелдік қашықтықтан оқыту жүйелерін бағалау олардың дәстүрлі жүйеге қарағанда 10 - 50 % - ға арзанға түсетіні көрсетіп отыр. Бұл, әдетте, оқу алаңдарын және ақпараттық технологиялардан техникалық құралдарын тиімді қолдану, сондай - ақ, оқу материалдарының неғұрлым шоғырландырылған және бір жүйеге келтірілген мазмұнын қолдану, ҚОЖ технологиясының өте көп тыңдаушылар санына
1 кестенің жалғасы
бағытталғандығымен түсіндіріледі
Жаңа ақпараттық технологиялар
Қашықтықтан оқыту жүйесінде басым түрде жаңа ақпараттық технологиялар (компьютерлер, аудио - бейнетехника, телекоммуникациялардың жүйелері мен құралдары т.б.) қолданылады.
Қашықтықтан оқытудың құралдары мен формалары
Кәсіби дамуға ұмтылатын бәсекеге қабілетті маман өзінің негізгі қызметінен үзілмей жаңа білім алу жолдарын іздестіреді. Ал жоғары оқу орындары мамандарға қойылатын талаптардың өсуіне байланысты оқытудың жаңа формалары мен әдістерін іздестіреді, білім беруге жаңа технологиялар енгізеді. Оқу үдерісін ұйымдастырудың жаңа формасының бірі - қашықтықтан оқыту технологиялары арқылы оқыту. Қашықтықтан оқу - жұмыстан қол үзбей қолайлы уақытта кез келген жерде ақпараттық - коммуникациялық технологиялар көмегімен оқу. Жоғары оқу орындарында қашықтықтан оқытудың 2 технологиясы пайдаланылады.
1) желілік технология - Интернет арқылы оқу. Университеттің білім беру порталында студенттер электрондық курстарға тіркеледі, ондағы бар материалды дәрістер және басқа оқу қорлары бойынша оқиды. Сосын автоматты түрде тестіленеді немесе тапсырмалар орындайды. Оқытушы, тапсырманы тексеріп, пікір жазып, баға қояды.
2) кейстік технология - студентке оқу - әдістемелік кейс, яғни семестрге барлық материалдар мен тапсырмалар беріледі, ол тапсырмаларды орындап, график бойынша оқытушыға жіберіп отырады. Сонымен, қашықтықтан оқыту технологиясы студенттердің тьютор (оқытушы-кеңесші) басқаруымен дербес оқуына негізделген. Семестр бойы кесте бойынша онлайн режимінде кеңестер беріледі.
Қашықтықтан оқытудың білім берушілік үрдісінде келесі оқыту құралдары қолданылады.
oo Баспалық шығарылымдар;
oo Электрондық басылымдар;
oo Кәдімгі және мультимедиалық варианттардағы компьютерлік оқытушы жүйелер;
oo Оқу - ақпараттық аудиоматериалдар;
oo Оқу - ақпараттық бейнематериалдар;
oo Қашықтан жүргізілетін лабораториялық практикумдар;
oo Тренажерлер;
oo Алыстан қол жеткізілетін білімдер мен ақпараттар базалары;
oo Электрондық кітапханалар;
oo Эксперттік оқыту жүйелеріне негізделген дидактикалық материалдар;
oo Геоинформациялық жүйелерге негізделген дидактикалық материалдар;
oo Компьютерлік жүйелер.
Қашықтыққа ақпараттар жеткізу технологиясы бойынша қашықтан оқытудың түрлері:
oo Баспалық материалдарды почта арқылы тарату (дәстүрлі сырттан оқыту формасына тән);
oo Аудио - бейнентаспаларды және СD - ROM жүйелерін тарату;
oo Интерактивті ТВ мен бейнеконференциялар арқылы тарату;
oo Электрондық почта және тарату қағаздары арқылы (Internet жүйесі базасында) тарату;
oo Телеконференциялар, IRC, MOO, MUD (Internet жүйесі базасында )
oo W W W арқылы тарату
Соңғы кездерде Internet технологиясы басқа формаларды ығыстырып шығаруда. Бұл құбылыс үш жағдайға байланысты:
oo Кез - келген оқу моделін неғұрлым арзан және ыңғайлы құралдармен бейнелеуге мүмкіндік беретін Internet - технологиялардың техникалық тұрғыдан дамуы;
oo Internet жүйесіне қосылудың қарапайымдылығы;
oo Жүйеге қосылу құнының төмендігі.
2 - кесте Оқу жүйелері ақпараттарын алу тәсілдері
Жүйелер оқу ақпараттарын алу тәсілдері
синхронды оқу жүйелері
асинхронды оқу жүйелері
Синхронды оқу жүйелері оқу процесіне оқушы мен оқытушының бір мезгілде қатысуын қарастырады.
Асинхронды оқу жүйелері оқушы мен оқытушының оқу процесіне бір мезгілдеқатысуын талап етпейді. Оқушы сабақтың уақыты мен жоспарын өзі таңдайды.
интерактивті теледидар;
бейнеконференциялар;
IRC;
MUD;
MOO.
баспалдық материалдар;
аудио және бейнетаспалар;
электрондық почта;
WWW, FTR курстары.
Осы екі жүйе элементтерін пайдаланатын аралас жүйелер де қолданылады.
Телеконференциялар - бұл екі немесе одан да көп қатысушылардың өзара қарым-қатынасын ұйымдастыру үшін байланыстың электронды каналдарын пайдалану процесі. Телеконференция процесінде дыбыс, бейне немесе компъютерлік ақпараттар жеткізіледі. Телеконференцияға жіберілетін хабарлар оның барлық қатысушыларына бірдей жеткізіледі де, сол арқылы бұл процесті дөңгелек стол айналасындағы сұхбат алмасуға ұқсатып отырады. Әрбір конференцияға тематиканың, этикетінің бұзылмауын қадағалап отыратын координатор басшылық етеді. Телеконференциялар - аудиоконференция, бейнеконференция және компьютерлік конференция сияқты түрлі технологияларға қатысты айтылатын жалпы термин.
Аудиоконференциялар - қатысушылар дауыстық коммуникацияға түсетін телеконференцияның бір түрі. Аудиоконференцияларды сандық, сонымен қатар аналогтық байланыс жүйелерінде ұйымдастыруға болады. Аудиоконференциялар біржақты бейнеқатынастарда, спутниктік телевидениеде, сондай - ақ селекторлық кеңестер ұйымдастыруда кеңінен қолданылады.
Бейнеконференциялар - бұл қажетті аппараттық - бағдарламалық кешендермен қамтамасыз етілген екі немесе одан да көп нүктелер арасында бейнекөріністермен немесе дыбыстық ақпараттармен алмасу әдісі. Оған қатысушылар бір - бірін шынайы уақыт аралығында көре және ести алады. Сондай - ақ, ақпараттар алмасып, оларды біріге отырып өңдей алады. Мынадай жүйе оқушылардың оқытушымен тікелей қарым - қатынас кететін шығындарын болдырмайды, жұмысының нәтижесін жоғарылатады. Іс жүзінде кез - келген ақпаратты тез және оңай түрде жеткізе алу мүмкіндіктерін ескеріп, бейнеконференцияларды қашықтықтан білім беру жүйесін ұйымдастырудағы ең тиімді технология ретінде қарастыруға болады.
Компьютерлік телеконференцияларға - жүздеген және мыңдаған Internet жүйесін пайдаланушылар қатыса алады. Конференцияға қатысу технологиясы өте қарапайым - адресін теріп алсаңыз болды. Конференцияға қатысушының компьютері экранында оған қатысушы өзге мүшелердің пікірлері мен айтқан сөздері көрініп тұрады. Хабарлар мен пікірлер экранда өте тез пайда болғанымен телеконференцияларды синхронды құралдар қатарына толықтай қосуға болмайды. Бұл технология өте үлкен көлемді хабарландырулар тақтасын еске түсіреді. Сол хабарландырулар тақтасындағыдай мұнда да ақпарат көздері біраз уақыттар бойына сақталып тұрады. Керек болған жағдайда оған қайтып оралып, хабарламаларды қарап отыруға болады.
Білім саласындағы нарықтық қатынастарды жетілдіру жолдарын қарастыратын болсақ, бүгінде информaция өңдеу мен халықаралық деңгейде еңбек түрлерін бөлу әлемдік экономиканың ең негізгі ерекшеліктері болып отырған кезде, білім алу кез келген маманның жеке және кәсіби табысының негізгі көзі болып қала береді. Білімнің адамның жұмысқа тұру мен өмір сүру деңгейіне тигізетін әсері бұрынғыға қарағанда анағұрлым күшейе бастады. Әрине, білімге қойылатын талаптар да өзгеріске ұшырады: әрбір жанның негізгі білімі мен оның тұрақты жаңарып отыруымен қатар қазіргі маман информациялық қорларды табысты пайдаланып, заң және экономика негіздерін де игеруі тиіc. Қазіргі мамандардың шығармaшылық тұрғыда ойлaй білуі, соның негізінде шешім қабылдауы және өмір бойы оқып үйренуі талап етіледі.
Функционалдық дайындау тұжырымдамасынан жеке тұлғаны дамыту тұжырымдамасына ауысу. Бұл ауысудың негізі тек приоритеттер ауысуы ғана емес, мұнда мамандарды мемлекетгік тапсырыс бойынша дайындаудан жеке тұлғаның талаптарын қанағаттандыруға көшу жүзеге асырылады. Жаңа түжырымдама әрбір нақты адамның өз мүмкіндіктерін есепке ала отырып, соны іс жүзінде көрсету мен жетілдіру арқылы білім беруді жекелеп жүргізудің сипат алғанын көрсетеді. Бұл оқушылардың және мүғалімдердің өздерінің әртүрлі жеке мүмкіндіктеріне сәйкес алуан түрлі білім беру бағдарламаларын жасау арқылы іске асырылады. Білім беруді жетілдірудің осы бағытындағы маңызды фактор болып оқушылардың қазіргі және болашақта қолданылатын информациялық коммуникациялық технологияларды (ИКТ) пайдалану арқылы оқуға деген өз ынтасын (мүмкіндігін), өздерінің жеке басының когнитивті іс-әрекет жасауға икемділігін қалыптастыру ісі саналады.
Бұдан бұрынырақ көркем етіп қолмен жаза білудің өзі қартайғанша қам жемей тыныш өмір сүруге кепілдік бере алатын еді. Соңғы онжылдықта әр түрлі қызмет салаларында технологиялар мен білім түрлерінің жаңаруының жылдам үрдіс ала бастағаны байқалды. Мектептен, тіпті жоғары оқу орнынан алған білімнің өзі ұзақ уақыт өмірге тірек бола алмайды.
Үздіксіз білім беру тұжырымдaмасы, оның іс жүзінде пайдалануға ұмтылу қоғамдағы ересек адамдардың білім алу мәселесін қиындатып жіберді. Ересек жандардың білім алуына деген көзқарас және оның қазіргі замандағы рөлі түбегейлі өзгеріске ұшырады. Ол қазіргі білім беру жүйесі кризисін аттап өтудің және жаңа заманға сәйкес білім жүйесін қалыптастырудың тікелей жолы ретінде қарастырылып отыр.
Білімді негізгі қоғамдық капиталға айналдыру және білім алуға байланысты табыстың өсуі осы тауарды пайдаланатын адамның, жалпы қоғамның және нақты бір мекеменің пайда табуына байланысты болып отыр. Осыдан барып білім беру саласын аралас түрде қаржыландыруға, осы саладағы нарықтық қатынастарды дамытуға негіз болатын мүмкіндіктер пайда бола бастайды.
Мектептегі информациялық технологиялар және информация курстарын бағдарламалау тілдерінің элементтері бар компьютер құралы алғашқы білім түрлері ретінде қарастыру - кейіннен зиян тигізетін өте қарапайым көзқарас Компьютерлік ғылымдар пәндерін инженерлік білім негіздерсіз (жоғары оку орындарына емес) нашар техникалық жабдықталған ортада үстірт оқып үйренуге талпыну - мектеп түлегінің көзі алдында ИКТ мүмкіндіктерінің рөлін төмен түсіру деген сөз. Балалардың мұндайда Компьютерге байланысты теріс көзқарасы қалыптасып, кейіннен оларды көптеген қиындықтарға душар етуі мүмкін.
Орта мектеп өмірге білікті программалаушылар беруі тиісті емес (оларды университеттер, колледждер дайындауы керек), оның атқаратын қызметі де ондай емес. Балаларды оларға қызықты, әрі өмірде керек болатын нәрселерге үйрету қажет. Оның үстіне дәл осы сәттегі мәселелер жалпы жеке адамның жан-жақты және гармониялық түрде дамуымен қайшы келмеуі тиіс. Менделеев атап өткендей "орта білімнің негізгі мақсаты оқушыларды жеке жетілдіру, олардың қоршаған ортаға деген дұрыс көзқарасын қалыптастыру және жеке қасиеттерін (байқампаздық, ой таластыра білу, еңбексүйгіштік, т.б.) дамыту".
Компьютер балалардың шығармашылық белсенділігін дамытуға көмектеседі, әсіресе егер оған үйренуді емес, оны құрал ретінде пайдалануды игерсе, яғни ИКТ-ның техникалық жағына ғана қарастырмай, оның танымдық жағына көңіл бөлу керек. Мұндайда оны дұрыс пайдаланса, компьютер білімді жетілдіру құралы рөлін жақсы атқара алады.
Компьютер мен оқушының өзара әрекеттесуі қызғылықты процесс, ол педагогикалық иновацияларда есепке алынып отыруы қажет.
Педагогиканың негізгі козғаушы күші ретінде барлық тәрбиелік әрекеттер негізі ынта болып саналатынын айтқан артық болмас. Өндірісте де ынталандыруға байланысты менеджмент ең бағалы ресурсты - кадрларды жетілдірудің негізгі құрамды бөлігі болып табылады емес пе? Балалар ересек адамдар тәрізді, егер оқу нәтижесі ертеңгі күні пайдалы болатынына көзі жетсе, оған зор ықыласпен қарап, тез үйренуге тырысады. Егер оқу процесі дұрыс құрастырылып, компьютер оның жылдам игерілуіне көмектесетін болса, оқушылар мақсаттарына жыддам қол жеткізе бастайды.
Мектептерде аппараттық, телекоммуникациялық және программалық жабдықтар аймағында тәжірибелік (немесе арнаулы) емес, индустриялық, яғни әрекеттік шешімі бар жұмыстарды енгізуге тырысу керек - олар практикалық қажеттілік пен ол істі жалғастырудың тиімділігіне кепілдік бере алады. Информациялық технологиялардың екпінді түрде жылдам дамуы аппараттық және программалық жабдықтар өндірісінің өзіндік құнының арзандауына, оған қоса ИКТ-ның негізгі даму бағытында программалар мен құрылғылардың бір-бірімен сәйкес келіп үйлесуіне әкеліп отыр.
ИКТ-ны практикаға енгізу жолында туындайтын мәселелерге салқын қандылықпен карап, оларды шешу кезінде мектептегі информациялық жүйелердің мынадай негізгі элементтеріне әсер ететінін айту керек:
oo әдістемелік жабдықтау жағына;
oo мұғалімдер мен әкімшілік органдарын дайындауға;
oo қолданбалы программалық жабдықтамаларға (энциклопедиялар, меди-ресурстар, модельдеу, әкімшшк-шаруашылық кешенін баскаруға)
oo базалык программалық платформаға (Windows операциялық жүйесі + Office);
oo аппараттык кешенге (компьютерлер, жергілікті желі, Интернетке қосылу).
Интеллектуалды ұлттық қорларды дамытудың басыңқы бағыттарына бағытталған бағдарламалар мен білім технологияларын жетілдіру - саяси маңызды стратегия.
Мұндай процестің маңыздылығы Экономикалық ынтымақтасу және жетілдіру ұйымына кіретін көптеген елдердің осындай жоспарларды тиянақты түрде құрастыруынан көрінеді. Мысал ретінде "Тһе National Сгіd fог Lеаrning" (Ұлыбритания) және "Schulen und Netz" (Германия) жоспарларын көрсетуге болады, осындай жоспарларды АҚШ, Қытай, Индия, Индонезия, Оңтүстік Корея, Тайлан мемлекеттері де жүзеге асыруда. 2000 ж. аяғында АҚШ Білім министрлігі жасап шыққан Білім технологиялары ұлттық приоритет ретінде қарастырылуы тиіс. Олар білім беру процесінің шет жағында қалмай, оның негізгі ядросы болып қалыптасуы керек.
Жаңа жоспар негізінде электрондық оқыту (е-Lеаrning) тұжырымдамасы жатыр, оның стратегиялық рөлі бұған дейін кең тараған электрондық бизнес ұғымынан гөрі маңызды болып саналады.
e-Learning электрондық оқыту жүйесі - Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына қосылған ауқымды мемлекеттік жоба.
Жобаның негізгі мақсаты - үздік білім ресурстары мен технологияларға білім беру процесінің барлық қатысушыларына тең қолжетімділікті қамтамасыз ету.
Мақсаттары:
oo мазмұнды және оқыту технологиясын жаңарту негізінде орта білім берудің сапасын елеулі арттыру
oo байланыстың және цифрлық технологиялардың заманауи құралдары мүмкіншіліктерін пайдаланумен оқу процесіне қатысушылар үшін сапалы білім беру қызметтерін дамыту
oo оқытудың жаңа құралдарын енгізу есебінен білім беру ресурстарына қолжетімділіктің тең жағдайларын қамтамасыз ету
1.2 Электрондық оқулық туралы түсінік
Аса жоғарғы сападағы графикалық схемаларды, формулаларды, берілгендерді безендіру, динамикалық суреттеудің жүйелі немесе тармақталу түріндегі мүмкіндіктерді түрлі түсті компьютерлік анимациасында қолдануға, және оларды жоғары деңгейде ұсыну қарастыруға болады. Электрондық оқулықтар барынша ыңғайлы және көрнекті дидактикалық материал беруге немесе оқуға назар аударылады және білім алуда қиындықтарды жоюға мүмкіндік береді. Сондай - ақ, оларға ұқсас оқулықтарды бағалау, нәтижелі құралдарымен, тиісті жабдықталу және білімдердің бақылау процесін меңгеру және дағдыларды қалыптастыруды қамтамасыз етеді.
Барлық электронды оқулықтар қазақстандық білім беру стандартына сәйкес жасалады. Олар нақты бір пәнге бағытталып қана қоймай, сондай-ақ жалпы оқытылу пәнінің мазмұнына бағытталған, бұл оқушыға оқу материалын біртұтас етіп және олардың өзара байланысын көрсете алады. Оқытудың педагогикалық маңыздылығы бар интербелсенді орта пайда болады.
Электрондық оқулықтарды жасаудағы маңызды ролі оқулықты әдістемелік қамтамасыз етуді жобалау алады. Электрондық оқулықтармен оқытудың (білім берудің) барлық негізгі кезеңдерін автоматтандыру - оқу материалдарының мазмұнын бақылауға және қорытынды бағалаулардың ұсынысын жасауға дейін көздеген. Соның арқасында барлық міндетті оқулық материалдары жарқын, қызықты, ақылдың үлесімен ойындық жүріске, яғни кең қолданысқа ие мультимедиалық түрін графиктерде, соның ішінде интерактивтік және дауыс жүргізу арқылы ауыстырылады.
Сондықтан, тиімді оқулықтан электрондық оқулық жасауға оның жабдықталуымен (гипермәтінін жасау) және көрнекілік жағынан жақсы материалмен (мультимедиалық құралмен қоса) және компьютер экранында іске асыру жеткіліксіз. Электрондық оқулықты мәтіндік суреттерге, анықтамаға айналдыру емес, оның негізгі принципіне мән беріледі.
Электрондық оқулық өз кезегінде оқытушыларға, бақылаушыларға, үлгі жасаушыларға және тағы басқаларға бағдарламалардың жинағының ПЭВМ магниттік сақтаушыларда (қатты немесе жұмсақ дискілерде) қондырылуын, мазмұны негізгі ғылыми оқулық тәртібін ұстауды ұсынады. Әдеттегі электрондық оқулық жиі толықтырылады, ал егер неғұрлым нәтижелі болсын десек, онда ол: практикалық кері байланысты шапшаң қамсыздандырады; қажетті хабарды жылдам табуға көмектеседі (соған қоса контекстік іздеу), әдеттегі күрделі оқулықтан қайсысын іздеуді; маңызды гипермәтіндік түсіндірулерге аз сұрай беріп уақытты үнемдейді, сонымен қатар қысқаша мәтінмен - көрсетеді, айтып береді, үлгі жасайды және т.б. оның түсініктемесі жеке адамға лайықтап жасалған, білімдерді тексеру арнайы бөлімде қарастырылады [1].
Электрондық оқулықтың жұмыс тәртіптері
Электрондық оқулықтардың жұмыс тәртібінің ерекшелеп көрсетуге болады:
oo бақылаусыз оқыту;
oo бақылаумен оқыту, оқытылған әрбір тарау (параграф) бойынша арнайы бақылау сұрақтарымен қортылады;
oo қорытынды бақылау тест арқылы бітеді.
Оқулықтың электрондық нұсқасы бақылау құралдарына кедергі келтіруде, дәл осы бақылау сияқты оқуда білімдерді бақылау негізгі мәселе болып келеді. Ұзақ уақыт бойы білім берудің дәстүрлі жүйесінде білім бақылауы ереже сияқты, ауызша түрде өткізілген еді. Қазіргі кезеңде тестілеудің әртүрлі әдістері қолданылуда. Көбісі, бұл позицияларды білмейді, сондай тесттер қажетті дағдыларды қалай талдау керектігін және мәселенің шешімін табуды шектейді. Жаңа технологияларды қолдану арқылы қашықтықтан оқыту жүйелерінде сапалы және жаңаша мүмкіндікпен шешуге болады. Біз электрондық оқулық түрін құрдық, сайып келгенде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану оқу нәтижелілігін жоғарылауына жағдай жасайтындығына үміттенуге болады, сонымен қатар білім алушының дербес дайындалуына таптырмас құрал деуге болады.
Электрондық оқулық білім алушының дербес жұмысы үшін, күндізгі оқуда және әсіресе қашықтықтан оқытуда қажетті:
oo оқулық баспа әдебиеттері болғандықтан, материалдардың қарқынды дамуы, есту және оның жадымызға әсері және т.б. оқулық материалдарды түсіну жеңіл түседі;
oo дайындаудың оның білім алушының қажеттіліктерімен, деңгейімен сәйкес бейімделуді, ойдың мүмкіндіктеріне және шымдануға рұқсат етеді;
oo көптеген есептеулерден және өзгертулерден азат етеді, пәннің мәніне оймен шоғырлануға, үлгілердің үлкен санын қарап шығуға және көбірек тапсырмаларды шешуге рұқсат ете білу;
oo барлық жұмыс кезеңдерінде өзін-өзі тексеруге арналған өте кең мүмкіншіліктерді пайдалануыға мүмкіндік беру;
oo жұмысты көрнекі және ұқыпты формаға келтіруге және файлдық немесе баспадан шығару (распечатка) түрінде оқытушыға тапсыруға мүмкіндік туғызады;
oo шексіз шыдамды жетекшінің рөлін атқарады, түсіндірулердің практикалық шектелмеген санын береді, қайталанатын және қайталанбайтын басқа да сөздерді пайдалану.
Мұндай жетістікке жету үшін студент өз білімін жетік игере білу қажет.
Электрондық оқулық оқытушы үшін ыңғайлы, себебі ол :
oo лекциялары және практикалық жұмыстары өзінің қалауына бағытталады, яғни аз көлемді, бірақ мазмұнын есепке алу және ЭО-мен дәрісханалық жұмыстардың дербес жұмысы үшін рұқсат етеді;
oo арақатынастардың мөлшерін үнемдеуді, үлгілерін ұстауы және мақсаттарды ықшамдауға, дәрісханада қарастырылатын және үйге берілген тапсырманы нәтижелеуге рұқсат етеді; студенттермен жұмыс жасағанда, әсіресе үй тапсырмалардың және бақылау іс-шараларына тиісті бөлімінде дербестікке мүмкіндік береді.
2006 жылдың 1 наурызындағы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың халыққа жолдауында Электрондық үкімет жүйесін шұғыл енгізу қажеттілігін әдейі баса көрсеткім келеді деп нақты атап көрсеткен. Біз электрондық үкіметпен ел басқарамыз, мемлекеттік органдарды тиімді пайдаланамыз.
Электрондық оқулық пен оқытудың негізгі мақсаты: Оқыту процесін үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту. Білім берудің кез келген саласы ойлау жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.
Қазіргі уақытта электрондық WEB оқулықтың қандай екендігі туралы біртұтас ой жоқ. Электрондық оқулық дегеніміз - мултимедиялық оқулық, сондықтан электрондық оқулықтың құрылымы сапалы жаңа деңгейде болуға тиіс. Электрондық оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді. Себебі, оқушының өзіне көрнекілік қолданған тиімді қажет элементінің жанында жазуы болады. Мазмұны қиындау бір үлкен тақырыптың бөліктерін өткенде қосымша бейнехабар және клиптер қажетті элемент болып табылады. Бейнеклиптер уақыт масштабын өзгертуге және көріністерді тез немесе жәй түрде көрсетуге пайдалы. Электрондық оқулық таңдап алынған хабарды көшіруге мүмкіншілік туғызады. Электрондық оқулықтың ең қажет элементі - аудиохабарлар. Мысалы: құстардың дауыстарына қарай құс екенін ажырата білу, жүрек қағысын байқау.
Бір жағынан, электрондық оқулықтың келеңсіз жақтарыда бар. Бұл психология - педагогикалық талаптардың, пәнаралық байланыстардың жоқтығы сияқты. Тағы да бір ең үлкен кемшілігі - фрагменттік бағдарлама. Ол материалды толық қамтуы немесе оқулықтарды толық аудару, берілген материалдағы санитарлық, гигеналық нормалардың сақталмауы, компьютердің графикалық мүмкіншілігінің қолданылуының нашарлығы және әлсіздігі [2].
Электрондық оқулықтарды қолданылу барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының күрт артқандығы байқалады. Сондай-ақ мұғалімдер де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде элекрондық оқулықтарды сабаққа пайдалануды - оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Ой-өрісі дамыған, шетелдік білім жүйесінен қалыспайтын жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде жүргізу үшін, бір-бірімізден тәжірибе алмасып, кемшілік - жетістіктерді айтып отырсақ жұмысымыз өнімді болады деп ойлаймыз.
Электрондық оқулық және оның құрылымы
oo Орта бiлiм беру жүйесiн ақпараттандырудың мемлекеттiк бағдарламасының негiзгi бағыттарының бiрi - оқыту процесiн ақпараттандыру. Аталған бағытты жүзеге асыру үшiн жаңа буын оқулықтарын электрондық түрге аудару қажет;
oo Электрондық оқулықтың мазмұны пайдаланушылардың интелектуалдық ойлау қабiлетiн дамытуға бағытталуы қажет және оның мына қасиеттердi қанағаттандыруы жеткiлiктi: жинақтылық, жүйелiлiк, эстетикалық көркемдiлiгi, жылдамдылығы және т.б;
oo Электрондық оқулықтар ара қашықтықтан оқыту формасына негiзделiп жасақталады және оны жүзеге асыру үшiн қолданылады;
oo Осы уақытқа дейiн бақылаушы, жаттықтырушы, модельдеушi, дидактикалық ойындар сияқты қолданбалы программалар қолданылып келдi. Бұл программалар пайдаланушының өздiгiнен оқып-үйренуiне және өзiндiк жұмыс жасау қабiлетiн дамытуға мүмкiндiк бередi [3];
oo Электрондық оқулықты құрастырған кезде оның мәтiндiк ақпараттан гөрi графиктiк ақпарат көбiрек қамтылуы керек, себебi ол пайдаланушының ақпаратты тез, әрi көрнекi түрде қабылдауына жағдай жасайды.
Электрондық оқулыққа қойылатын талаптар
oo Жан-жақтылығы;
oo Iзгiлiктiлiк. Онда кез келген орындаушы өзiне қажеттi бiлiмдi ала алады;
oo Бейiмдiлiгi. Ұсынылып отырған оқу материалы барлық орындаушылар үшiн бiрмәндi болуы керек. Бiрақ оқу материалы әр түрлi формада берiлуi мүмкiн;
oo Модульдiк. Кез келген электрондық оқулықты дәстүрлi оқулықтар негiзiнде құрылымын жасақтау;
oo Экономикалық тиiмдiлiгi. Аталған оқулыққа сұраныс көп болуы қажет және сәйкес түсетiн пайданы да қарастыру қажет;
oo Тұтынушыға бағдарлау;
oo Электрондық оқулықтың құрамы:
oo Аннотация;
oo Пән туралы қысқаша ақпарат;
oo Жұмыс бағдарламалары;
oo Электрондық оқулықпен және оның бөлiктерiмен жұмыс жасау туралы әдiстемелiк нұсқаулар;
oo Ұсынылатын бiлiм беру бағдарламалары;
oo Теориялық материалдар (лекция конспектiлерi);
oo Теориялық материалдарға негiзделген оқу құралы;
oo Лабораториялық жұмыстарды орындауға негiзделген әдiстемелiк құрал;
oo Лабораториялық жұмыс пен бақылау жұмыстарының тапсырмаларының тiзiмi;
oo Бақылау тапсырмалары;
oo Лабораториялық жұмыстардың әдiстемелiк нұсқалары;
oo Бiлiмдi бағалау критерийлерiн айқындайтын тапсырмалар;
oo Бақылау тестiлерiнiң жинағы;
oo Телекоммуникациялық құрылғыларды қолдану арқылы консультация түрлерi мен графигi;
oo әдебиеттер тiзiмi және Интернеттiң ақпараттық ресурстарына сiлтемелер;
oo Озат мұғалiмдердiң жасақтаған қосымша авторлық материалдары;
oo Үйренушiнiң жұмыс папкасы;
oo Мұғалiмнiң жұмыс папкасы.
oo Аталған құрам арқылы электрондық оқулықтың құрылымы тұрғызылады [4].
1.3 Сайт құрудың әдістері
Сайтты құру - бұл кәсіпқой емес адамның көзқарасымен бірінші рет ойлайтындай сондай оңай процесс емес. Желідегі қолданушылардың назарын аударатын сонымен қатар түрлі іздеу жүйелердегі жоғары талаптарды қанағаттандыра отырып, эффективті сайт құру кез келген жасаушының қолынан келе бермейді. Үнемі сайт құрудың жаңа технологияларына ие бола отырып, өз білімдерінді шыңдау керек.
Сайттар құрудың заманауи технологиялары оларға салынған қаражатты тез ақтайтын, оның иесіне сайтты маркетингтік құрал, сонымен бірге қажетті ақпаратты тарату құралы ретінде қолдану, жаңа мүмкіндіктер беретін веб-ресурстарды құруға мүмкіндік береді.
Сайттар құрудың заманауи технологиялары
Веб-сайттарды құрудың түрлі технологияларын иелену тек қана маманның қолынан келеді, ол үшін сайттарды құру - әрбір күнгі еңбек. Тапсырыс беруші талаптарын қанағаттандыратын нәтижелерге қол жеткізу үшін сайттарды құрудың қандай технологияларын жетік меңгеру керек?
oo PHP-скрипт - веб-сайттарды құрудың технологиялары ішінде ең әйгілі технологиялардың бірі; PHP (ағылш. PHP: Hypertext Preprocessor -- PHP: еренмәтінді алдын-ала үдірістегіш) -- Веб-серверде HTML беттерін құру және дерекқормен жұмыс істеуге арналған скрипті бағдарламалау тілі. Қазіргі күндерде хостинг қызметін ұсынатындардың көпшілігімен қолданады. LAMP веб-торап жасауға арналған стандартты жинақталымына енеді. Тілдің оңайлығы, орындалу жылдамдығы, функциялық байлығы және PHP негізіндегі әуелгі кодтардың кеңге таралуының арқасында PHP тілі Торда программалау саласында ең белгілі тілдердің бірі болып есептелінеді (JSP мен ASP-де қолданылатын тілдермен қатар). Бұл тілдің айрықшылығы ядромен соған қосылатын модульдарында. Соңғылары дерекқор, сокет, динамикалық графика, криптографиялық кітапханалар, PDF форматты құжаттармен және т.б. жұмыс істеуге арналған. Бұндай модульды қалаған адам дамытып қоса алады. Модульдардың саны бір неше жүз болғанымен, стандарттық жабдықтауға тек жақсы нәтиже көрсеткен бірнеше оны ғана кіреді. PHP интерпретаторы веб-серверге не арнайы сол сервер үшін жасалған модуль арқылы (мысалы, Apache әлде IIS), не CGI-қосымшасы ретінде қосылады. Бұған қоса, UNIX, Linux, Windows және Max OS X амалдық жүйелерінде әкімшілік тапсырыстарын атқаруға пайдаланылуы мүмкін. Бірақ PHP тілі бұл салада кең өріс алмаған, бұған қарағанда Perl, Python және VBScript тілдері айтарлықтай нәтиже көрсетіп отыр. Тілдің синтаксисі Си тәріздес. Ассоциаттивтік массивтер мен foreach циклі секілді кейбір элементтері Perl тілінен алынған. Қазіргі заманда PHP жүздеген мың дамытушылармен пайдалануда. Интернет желісі сайттарының 5-тен бірі осы тілде жазылған. PHP дамытушылар тобы тілдің ядросы, қосымшаларымен жұмыс істейтін, соған қатар PEAR не тілдің құжаттамасы сияқты байланысты жобалармен айналысатын көптеген адамдардан тұрады.
oo Java Script - сайт құру процесінде үнемі жетілдірілетін технология. JavaScript - бұл қолданушы жағындағы бағдарламалау тілі ғана емес. JavaScript негізгі идеясы HTML - контейнерлерді HTML-беттерін қарау барысында оның атрибуттары мен қасиеттерін өзгерту. Сонымен бірге беттерді қайта жүктеу қажет емес.
oo HTML - кейін кез келген браузерде оңай оқылатын мәтін беттерін құруға қажетті технология. HTML (Hyper Text Markup Language) - бұл құжаттарды кодтау үшін қолданылатын гипертекстік белгілеу тілі. HTML - ді көбі программалау тілі деп ойласа да, бұл программалау тілі емес. HTML - мәтінді белгілеу тілі.
oo МҚБЖ және MySQL - құрылымдық қорлармен жұмысқа арналған технологиялар. MySQL - дүние жүзінде ең көп қолданылатын, қайнары тегін және ашық, реляцияланған мәліметтер қоры жүйесі (RDBMS). Серверлік бағдарлама ретінде, бірнеше қолданушыларға бірнеше мәліметтер қорын қолдануды қамтамасыз етеді. MySQL сөзіндегі "My" сөзі, бағдарлама жасаушысы Майкл Видньюс-тың (Michael Widenius) қызының аты - "My" сөзінен алынған. Ал SQL фразасы - Құрылымдасқан Тапсырыс Тілі (Structured Query Language) дегенді білдіреді.
Әрбір жасаушы өзіне ыңғайлы деп санайтын сайт құру технологиясын таңдайды. Бірақ сауатты маман сайтты жасау барысында туындаған және ол максималды эффективті шеше алатын мәселелерге сүйене отырып технодлогияны таңдайды.
Сайттарды қолмен жасау әдістері айтарлықтай күрделі болып табылады, олар веб-бағдарламалау мен сайт дизайны салаларында елеулі білімдерді талап етеді. Бірақ олар бір талассыз артықшылыққа ие: сайтты қолмен құрған кезде қажетті нәрсеге қол жеткізе аласыз. Сайттарды құрудың қолмен орындалатын әдістерін веб-бағдарламлаудың көпшілік мінсіз жақдары осы себеппен таңдайды.
Тегін онлайн - конструкторлар негізінде сайттарды жасау өз күштерін сынауды қалайтын бастауыш веб-мастерлар үшін ыңғайлы болып табылады. Бұл әдіс күрделі емес қарапайым сайт, мысалы визитка-сайт құруға келеді.
Кез келген қиын сайттарды құрудың кең мүмкіндіктерін CMS ұсынады. Сайттарды құрудың дәл осы әдісі ең ыңғайлы, әрі қолайлы түрі болып табылады. Баптаулардың иілгіш жүйесі, CMS-тың өзін редакциялау мүкіндігі, контентті енгізу мен өзгерту оңайлығы - CMS негізінде сайт құруды шынымен тиімді етеді.
Сайттарды құру технологиялары бір орында тұрған жоқ, әрбір күн жұмыс барысында қолдануға болатын жаңалықтар пайда болады. Сайттарды құру - шығармашылық процесс, өз мақсаттарына жету үшін заманауи технологиялық базаға ие болып, веб-технологиялар саласында өз икемділіктерін жетілдіру мен қатар жаңа білімдерге ие болу керек.
1.4 Denwer 3 Web - сервер эмуляторы
Денвер - бұл бағдарламалық қабықша (unix жүйесіндегі веб сервер эмуляторы) өз ішіне Интернет желісіне шығусыз (локальды, http:localhost) компьютерде немесе ноутбукта сайттарды баптау үшін қажетті дистрибутивтер мен модульдердің жиынынан тұрады (Apache+SSL, PHP5, MySQL5, phpMyAdmin және т.б.).
Денвердің кілтті ерекшелігі -- бір уақытта бірнеше веб-жобалармен жұмысты қолдауы, олардың әрбіреуі жеке виртуалды хостта орналасады (жеке бума түрінде). Виртуалды хосттар жоба үшін автоматты түрде құрылады: мысалы, сізге жоба файлдарын homeВебЖобаАты.руwww көшірген жеткілікті, ол http:ВебЖобаАты.ру адресі бойынша қол жетімді болады. Ары қарай толығырақ қарастырамыз.
Денвердің барлық компоненттері бапталған және жұмысқа дайын (жекелей алғанда, MySQL, SSL және т.б. тіл кодировкасы дұрыс орнатылған). Бұдан басқа сіз Денвердің кез келген сервистерін (Apache, PHP, MySQL және т.б.) жаңарта аласыз, ол үшін жай дистрибутив жаңа версиясын ескісінің үстіне көшіру керек.
Денвер базалық пакет құрамы:
1. Apache 2 SSL және mod_rewrite қолдауымен.
2. PHP5: орындалатын файлдар, Apache веб-сервері үшін модуль, дистрибутивті және адаптирленген конфигурациялық файл, GD библиотекасы, MySQL және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz