Қазақстандағы салық қызметі

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 76 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ:

КІРІСПЕ . . . 3

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ САЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖАНДАНДЫРУ

ЖОЛДАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ . . . 6

1. 1 ҚР салық қызметінің ролі және салық салудың маңыздылығы . . . 7

1. 2 Қазақстандағы салық қызметін жандандыру жолдарының міндеті мен

қажеттілігі . . . 16

1. 3 Республикамыздағы Салық қызметін заңнамалық реттеу . . . 22

2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ САЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖАНДАНДЫРУ ЖОЛДАРЫНА ТАЛДАУ ЖҮРГІЗУ (Алматы облыстық салық комитеті мысалында)

2. 1 Салық қызметінің қазіргі жағдайына экономикалық талдау . . . 27

2. 2 Салық қызметінің жандандыру жолдарын ұйымдастырудың

міндеттемелері . . . 47

3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ДАМУ АСПЕКТІЛЕРІ

3. 1 ҚР Салық жүйесін дамытудағы негізгі мәселелер . . . 61

3. 2 ҚР Салық жүйесінің саяси кеңістіктегі орны . . . 64

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 79

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 81

КІРІСПЕ

Салықтар бұл мемлекет бір жақты тәртіппен заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер. Салқтар барлық елдердің саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекеттік кірістердің негізгі көзі ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы. Осыған орай, салық қызметін жандандыруы елімізге қоғамдық-экономиканың жағдайын дамытудың бір саласы болып табылады [1, 14] .

Салық Кодексі кең көлемдi және жүйелi құжат. Мұнда бюджет пен салық төлеушiнiң арақатынасы толық, реттелген және көптеген салық түрлерi бойынша халықаралық стандарттарға мейлiнше сәйкестендiрiлген.

Қазақстанның салық саясаты салық берешегiн жеңiлдету жолымен республика экономикасына қаражаттарды салу тиiмдiлiгiн көтеруге бағытталған.

Салық салуды жетiлдiру, диверсификацияны ынталандыру бойынша және экономиканың жаңа салаларын дамыту мiндеттерiн iскe асыру мaқcaтындa 2007-2009 жылдар салык саясатының негiзгi бағыттарын анықтауда.

Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалык актiлерiне салық салу мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзv туралы» 3аңы салық жеңiлдетулерiнің жиынтығын қарастыратын, жалпы салық ауыртпалығының деңгейiн төмендетуге (дербес кipic және әлеуметтiк салықтар, СҚБ, арнайы салық режимдерiндегi салық), экономиканың бөлек салаларының ерекшелiктерiн iскe aсыpуғa, сонымен қaтap экономиканың бөлек ceктоpының ерекшелiктерiн iскe aсыруғa жеке кәсiпкерлiктiң epкiн дамуына кедергi жасайтын кейбiр әкiмшiлiк мәселелердi шешуге және де жеке кәсiпкерлiктiң дамуына кедергi жасаушы кейбiр әкiмшiлiк мәселелердi шешуге бағытталған.

Елбасы Н. Назарбаев: «ДСҰ-ға кірудегі ауыспалы кезең барысында еліміздің бірқатар экономикалық секторларын қолдауға бағытталған арнайы экономикалық бейімдеу бағдарламасын жүзеге асыруымыз керек. Бұл, әсіресе, ауыл шаруашылығында шикізатты өңдеуге қатысты болуы тиіс», - деп мәлімдеді.

Сондай-ақ, Қазақстанның алдыңғы қатарлы компаниялары даму институттарымен бірлесе отырып, ұзақ мерзімді нысанның жобаларын құрылымдау қажеттігін еске салды. Негізінен, Астана қаласынан индустриалды аймақ, арнайы экономикалық аймақ, көліктік-логистикалық орталық құру мәселелері қолға алынып, Қытай мемлекетімен шегаралық, ынтымақтастық Қорғас орталығын құруға аса мән берілуі қажеттігін Елбасы ерекше атап өтті. Бұған қоса, ағымдағы жылы 2015 жылға арналған көлік стратегиясы бекітіліп, сондай-ақ Астана қаласынан қызмет көрсетілетін орталық жабдықталуы тиіс. Осындай маңызды әрекеттер арқасында біздің республикамыздың халқының тұрмыс-тіршілігінің деңгейі арта түседі деген сенімдеміз. Осы мәселелерге ықпалын тигізуші салық қызметін жандандыру - қазіргі күннің өзекті мәселелерінің бірі болып табылады.

Жұмыстың өзектілігі. Салықтар мемлекетпен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. ҚР-ың өз дамуының жаңа салық заңдарын жасау қажеттілігі туындады. Салық қызметінің жандануы - мемлекетке әкелетін пайдасы мен бірге халықтың экономикалық тұрақтылығын қалыптастырудағы қадам. Сонымен қоса, Қазақстанның салық саясаты салық берешегіне жеңілдету жолымен Республика экономикасына қаражаттарды, саяси тиімділігін көтеруге болады.

Жаңа салық кодексінің ережелері салықтардың фискалдық және ынталандырушылық қызметін қоса атқарады, барынша онталайландырады әрі жетекші дәрежеде жүргізіліп отырады.

Жұмыстың мақсаты - мемлекет пен салық төлеуші мүдделерін үйлестіретін салық жүйесін құруды іске асыруға жеткілікті мөлшерде мүмкіндік беру жолдарын қарастыру.

Жұмыстың мақсатын ескере отырып, келесі міндеттер қойылады:

экономиканы жаңғыртуға, әртараптандыруға және бизнестің «көлеңкеден» шығуына мүмкіндік жасауға тиісті, сонымен қоса өз қалаушыларына түсіндірулерінен қорғайтындай, әкімшілерндіру сапасы мен салық төлеушілер мүдделері үйлесетіндей тікелей іс-әрекет ету заңи сипатына ие болуы керек.

Жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс 3 тараудан тұрады: бірінші тарауда Қазақстандағы салық қызметін жандандыру жолдарының негізгі мәселелері, олардың ролі мен маңыздылығы және міндеті мен қажеттілігі, сондай-ақ салық қызметінің заңнамалық реттеуі қарастырылады; екінші тарауда мемлекетіміздің салық қызметінжандандыру жолдарына талдау жүргізу, сонымен қатар жалпы экономикалық тұрғыдан талдаулар көрсетіледі; үшінші тарауда ҚР-дағы салық жүйесін даму аспектілері мен саяси кеңістіктегі орны туралы мәліметтер қарастырылған.

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ САЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖАНДАНДЫРУ

ЖОЛДАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ

«Салық және бюджетке төленетiн басқа да міндетті төлемдер туралы» Жарлығы көптеген өзгерiстердi басынан кешiрдi, тіпті алдыңғысы соңғысымсн қapaмa-қайшылықта болып жатты. Бұл Қазақстан Республикасының ТМД елдерiнiң iшiнде бipiншi болып, қателiктер мен сынау жолдарын басынан өткiзе отырып өзiнiң Салық Кодексiн құруға әрекет жасағaндығымен түсiндiрiледi.

Осы заң кейiнгi өзгерiстерi мен толықтырулары ескерiле отырып, кейiн Қазақстан Республикасының «Салықтар және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер» Заңы болып аталып, 2002 жылдың 1 қаңтарынa дейiн қызмет eттi. Осы уақыт аралығында экономика, экономикалық қатынастардың құрылымы, меншіктену құрылымы, мемлекет пен салық төлеушілердің арасындағы қаржы қатынастары және, тiптi, адамдардың менталитетi қатты өзгердi.

Бiр тараптан, мемлекет салық саясатының мiндетiн, қызметiн және мақсатын терең сезiндi, екiншiден, көптеген экономикалық қатынастар өзгердi және қызмет ететiн заңдармен қамтылмай қалды.

Осының бәрiн ескерiп, Қазaқстан Республикасы өз дамуының жаңа, сaпaлық кезеңінее жaқындады, сондықтан жаңа салық заңдарын жасау қажеттiлiгi туындады. 2002 жылдың 1 қаңтарынан Қазaқстан Республикасының жаңа Салық Кодексi енгiзiлдi. Оның алдыңғымен салыстырғанда, анағұрлым ойластырылған жаңа салық заңдылықтарымен ерекшеленеді.

Салық Кодексі - кең көлемдi және жүйелi құжат. Мұнда бюджет пен салық төлеушiнiң арақатынасы толық, реттелген және көптеген салық түрлерi бойынша халықаралық стандарттарға мейлiншс сәйкестендiрiлген.

1. 1 ҚР Салық қызметінің ролі және салық салудың маңыздылығы

2002 жылдың 1 қаңтарында қабылданган Қазақстан Республикасының салық Кодексiне сәйкес төмендегiдей салықтар, алымдар және бюджетке төленетiн басқа да мiндетті төлемдер қарастырылған:

І. Салықтар:

Корпорациялық, табыс салығы.

Жеке табыс салығы.
Қосылған құн салығы.
Акциздер.
Жep қойнауын пайдаланушыларға салынатын салықтар мен арнаулы

төлемдер.

Жер салығы.
Көлiк кұралдары салығы.
Мүлiк салығы.

ІІ. Алымдар:

3aңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым.
Жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiк тipкегeнi үшiн алым.
Жылжымайтын мүлiкке және онымен жасалатын мәмiлелерге

құқықтарды мемлекеттік тiркегенi үшiн алым.

Радиоэлектрондық құралдар және жоғарғы жиiлiктегi құрылғыларды

мемлекеттiк тiркегенi үшiн.

Механикалық көлiк құралдары мен тiркемелердi мемлекeттiк тipкегeнi

үшiн алым.

Теңiз, өзен кемелерi мен шағын көлемдi кемелердi мемлекeттiк

тipкeгeнi үшiн алым.

Азаматтық аус кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым.
Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттiк тipкегeнi үшін алым.
Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы

бойынша жүргенi үшiн алым.

Аукциондардан алынатын алым.
Елтаңбалық алым.
Жекелеген қызмет түрлерiмен айналысу құқығы үшін

лицензиялық алым.

Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына

радиожиiлiк спектрiн пайдалануға рұқсат бергенi үшiн алым.

ІІІ. Төлемақы:

1. Жер төлiмдерiн пайдаланғаны үшiн төлемақы.

2. Жер үстi көздерiнiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төлемақы.

3. Қоршаған ортаны ластағаны үшiн төлемақы.

4. Орманды пайдаланғаны үшiн төлемақы.

5. Жануарлар дүниесiн пайдаланғаны үшiн төлемақы.

6. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдалaнғаны үшін төлемақы.

7. Радиожиiлiк спектрiн пайдаланғаны үшiн төлемaқы.

8. Кеме жүзетiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн төлемақы.

9. Cыртқы (көpнeкi) жарнамалар орналастырғаны үшiн төлемақы.

IV. Мемлекеттiк баж:

1. Мемлекеттiк баж.

V. Кеден төлeмдерi:

1. Кедендiк баж .

2. Кедендiк алымдар.

3. Төлемақы

5. Алымдар.

Сонымен, қазiр қызмет eтетін салық жүйесi төлемдердiң 5 тобынан тұрады.

Бiрiншi топ - салықтар.

Барлық аталғап салықтарды төмендегiдей топтастыруға болады.

1. Тiкелей және жанама салықтар.

Қызмет eтeтiн жүйеде жанама салықтарға қосылған құн салығы және акциздер жатады. Жaнaмa салықтар бағаға немесе тарифке үстеме ретiнде тағайындалады және тiкелей салық төлеушiнiң мүлкi мен табысына байланысты болмайды.

Салықтардың тiкелей және жанама болып бөлiнуi "салық ауыртпалығын көтерушiнiң" дәрежесiмен анықталады. Тауарларды өндiрушi және өткiзушi заңды және жеке тұлғалар жанама салықты төлеушi болып, ал салық ауыртпалығын көтерушi тауарды ақтық (оңғы) тұтынушы болып табылады.

Тiкелей салықтар - бұл салық төлеушiнiң тiкелей табысы мен мүлкiне байланысты салықтар. Тiкелей салық салынған кезде субъект салық ауыртпалығын нақты көтерушi болып табылады және бұл субъект қашан және қанша төлеу керек eкeнiн бiледi. Жeкe тұлға акцизделетiн тауарларды ала тұрып, бұл тауарлардың акцизделетiнiн бiлмеуi де мүмкін, бiлсе де осы тауардың бағасындағы салық сомасының мөлшерiн бiлмеуi мүмкін. Мысалы, Сiз бекiре балықтың 1 банка уылдырығын немесе 1 қорап тeмeкi сатып алдыңыз. Осы тауарлардың бағасында қанша акциз сомасы бар eкeнiн ойладыңыз ба? Miнe, жанама салықтың ерекшелiгi де осында, яғни салық ауыртпалығын көтерушi бұл ауыртпалықтың қандай eкeнiн бiлмейдi, жанама салық бүркемеленген. Тiкелей салық ашық алынады және әрбiр салық төлеушi қандай соманы төлеу керек eкeнiн бiледi. [3, 26-27]

Тiкелей салықтың жанамадан негiзгi айырмашылығы осында.

2. Ic жүзiндегi және жеке салықтар.

Ic жүзiндегi салықтарға нақты табыс, мүлiк жағдайынa және субъект жағдайына байланысты салықтар жатады. Iс жүзiндегi салықтарға, мысалы, мүлiк салығы, көлiк құралдары салығы, жер салығы жатады.

Жеке салықтар - бұл салық төлеушiнiң табысына салынатын салықтар. Бұған корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы, жер қойнауын пайдаланушылардың үстеме пайдасына салынатын салық, әлеуметтiк салық жатады.

3. 3аттай және aқшалай салықтар.

Заттай салықтар заттай (өнiинің бiр бөлiгi және т. б. ) төленедi. Заттай салықтарға Қазақстан Республикасының арнаулы төлемдерi мен жер қойнауын пайдаланушылар салығына жататын өнiмдердi бөлудегi үлесiн жатқызуға болады. Басқа салықтар ақшалай түрде төленедi.

4. 3аңды тұлғалардан және азаматтардан алынатын салық

Бұл бөлiнiс салық салу субъектiсiне байланысты болады. Заңды тұлғалардан алынатын салықтарға корпорациялық табыс салығын, заңды тұлғалардың мүлiк салығын жатқызуға болады. Жеке тұлғалардан алынатын салықтар санына, мысалы, жеке табыс салығын, жеке тұлғалардың мүлiк салығын енгiзуге болады.

5. Жалпы мемлекеттiк және жеке салықтар.

Бұл бөлiнiс аумaқтық деңгейге байланысты болады. Кейбiр салықтар республикалық бюджетке, ал басқалары жергiлiктi бюджетке түседi. Салықтардың, алымдардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң жалпы мемлекеттiк және жергiлiктi болып бөлiнуi Қазақстан Республикасының "Бюджеттiк жүйе туралы" Заңында қарастырылған.

6. Жалпы және арнаулы салықтар.

Осылай бөлiну қолдaну сипатына байланысты болады. Салықтар арналуы (белгiленуi) бойынша жалпы және арнаулы болуы мүмкін. Арнаулы салықтар нақты шараларды қаржыландыру үшiн тағайындалады. Мысал ретiнде әлеуметтiк салықты алуға болады, одан түсетiн қаржылар әлеуметтiк мұқтаждықтарға қолданылуы керек.

Көлiк құралдары салығы жолдарды тиiстi (қалыпты) жағдайда ұстап тұруға жұмсалады. Жалпы салықтар қазыналық роль атқарады, бюджетке түсiп, жалпы белгiленген тәртiппен қолданылады.

7. Айлық табыс және айлық табыс емес салықтар.

Айлық табыс салығы сомасын салық органы әрбiр салық төлеушiге бөлек тағайындайды және салық төлеу мiндетi төлеушiнiң аталған органнан есептелген салық сомасы, салық базасы және төлеу мерзiмдерi көрсетiлген тиiстi өкiм (салық хабарламасын) алғаннан кейiн туындайды. Осындай салықтарға, мысалы, жеке тұлғаның жер салығы мен мүлiк салығы жатады.

Айлық табыс емес салықтарды салық төлеушiлер өздiгiнен есептеп және салық заңына сәйкес белгiленген тәртiпте, мерзiмдерде төлейдi.

8. Актив және пассив салықтары.

Салық төлеушiнiң шаруашылық және өндiрiстiк қызметi нәтижесi объектi, заты, салық базасы және төлем көзi қалыптасатын актив салығы болып табылады. Осындай салықтың мысалы ретiнде корпорациялық табыс салығы алынады. Салық төлеушінің іс-әрекеті нәтижесiнде оның табысы қалыптасып, салық салынатын табыс туындайды.

Алынған табыс есебінен салық сомасы төленеді. Актив салықтарға жанама салықтарды енгізуге болады, себебi олар өткiзгеннен түскен түciм есебiнеп төленедi. Салық төлеу көзi салық салу объектiсiмен байланысты емес. Мысалы, егер жеке тұлғаның жекешелендiрiлген пәтерi болса, онда ол тiпті оның табыс көзi болмаса да салық төлеуi тиiс. [4, 2 8-29]

Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет бiржақты тәртiппен заң жүзiнде белгiлеген, белгiлi бiр мөлшерде және мерзiмде бюджетке төленетiн қайтарусыз және өтеусiз сипаттағы міндетті aқшaлай төлемдер.

Салықтардың экономикалық мәнi олардың өзiнiң функциялары мен жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бөлiгi болып табылатындығында.

Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады.

Салықтар мемлекетпен бiрге пайда болды және мемлекеттiң дамуының негiзi болып табылады. Адамзат дамуы тарихы бойына салық нысандары мен әдicтерi өзгерді, игерiлдi, мемлекеттiң қажеттiлiктерi мен сұрау салуларына бейімделді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесiнде айтарлықтай өрбiдi. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси iс-бағытына қapaмастaн ұлттық мемлекет кірістерінің негiзгi көзi -ұлттық табысты қайта бөлудiң басты қаржылық құралы, мемлекеттiң кipicтepi және бюджеттiң кipicтepiн қалыптастырудың шешушi көзi болып табылады. Салықтарда мемлекеттiң экономикалық мазмұны нақты түрде көрінедi, ал салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi, олардың түрлерi мен ролi қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттiң табиғатымен және функцияларымен айқындалады.

Белгiлi философ Фрэнсис Бэкон салықтарды төлеу әрбiр азаматтың қасиеттi борышы деген едi.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде белгiленген салықтарды, алымдарды және өзге де мiндеттi төлемдерді төлеу әpкiмнің борышы әрі мiндетi болып табылады, -деп жазылған.

Салықтарда ежелден салық жүктемeciн (салық ауыртпалығын) eкi қағидаты қалыптасқан:

1. пайда (алынған игiлiкгер) қағидаты;

2. «қайыр көрсету» (төлем қабiлеттiлiгi) қағидаты.

Алынған игiлiктерге және төлем салық салудың қағидаттарын пайдалану салық мөлшерлемелерiн және табыстың өcyiнe қарай олардың өзгеруiне саяды.

Салықты ұтымды ұйымдастырудың классикалық қағидаттарын бұрын А. Смит ұсынған еді. Олар мынаған саяды:

l) салық салық төлеушiнiң әрқайсысының табысына сәйкес алынуы тиic (әдiлеттiлiк қағидаты) ;

2) салықтың мөлшерi мен оны төлеу алдын ала және дәл анықталуы керек (анықтылық қағидаты) ;

3) әрбiр салық салық төлеушi үшiн неғұрлым қолайлы уақытта және әдiспен алынуы тиic (қолайлылық қағидаты)

4) салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс (үнем қағидаты)

Бұл қағидаттарды пайдалану салық салуда зорлық-зомбылықты жоқ eттi, бұл процеске реттемелеудi енгiздi және А. Смитке "салықтар - оны төлейтiндерге құлшылықтың нышаны емес, бостандықтың нышаны" деп қорытынды жасаyға мүмкiндiк бердi. Салық салудың кейiнгi даму барысында қағидаттардың тұжырымдамалары дәлелдендi, толықтырылды. [5, 208-210]

Салық салудың қазіргі қағидаттары мыналарға саяды:

1. Салық салудағы әдiлдiк қағидаты eкi аспектiде қарастырылады:

а) "деңгейлес теңдiкке" жету - салық төлеушілердің табыста рына тең

жағдайда бiркелкi салық салынады;

б) "сатылас теңдiктi" сақтау - жеке тұлғалардың табыстарына салық салу

табыстардың бiр бөлiгiн қайта бөлу үшін прогрессивті шәкiл бойынша

сараланған мөлшерлемелердi қолдана отырып жүргізілуі тиіс.

2. Қарапайымдылық қағидаты. Салық механизмi салық төлеушiге түciнiктi болуы тиiс, ол рабайсыз әрі күрделі болмауы керек.

3. Салықтардың анықтығы - алдын ала белгiленген шарттар мен талаптардың мызғымас теңдiгi елдiң барлық аумағында және барлық шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен қолданудың бiркелкiлiгi.

4. Жеңiлдiктердiң ең аз саны. Жеңiлдiктер құндық үйлесiмдердi бұрмалайды және салық салу cyбъектілерін тең емес жағдайларға әдейi қояды.

5. Салық салудың экономuкалық бейтараптығы. Салықтар экономиканың жұмыс icтeyiн жaқсартуға және инвестициялардың өcyiнe кедергi жасамауы тиiс.

6. Экономикалық қатынастар бойынша осы елдiң басқа әріптес елдермен салықтардың негiзгi түрлері бойынша салық мөлшерлемелерінің салыстырмалығы.

Қазақстанның салық заңнамасында сонымен бiрге салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдерді төлеудiң мiндеттiлiгi, айқындылығы, әдiлдiгi, салық жүйесінің бiртұтастығы және салық заңнамасының жариялылығы қағидаттары негізделеді.

Салық төлеуші салық заңнамасына сәйкес салықтық мiндеттемелерiн толық көлемiнде және белгіленген мерзiмдерде орындауға мiндеттi.

Салықтар және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер айқын болуға тиiс. Салық салудың айқындығы саыық төлеушінің салықтық мiндеттемелерi туындауының, орындалуының және тоқтатылуының барлық мән тәртiбiн салық заңнамасында белгiлеу мүмкiндiгiн бiлдiредi.

Елiмiздегi салық салу жалпыға бiрдей және мiндеттi болып табылады. Жеке сипаттағы салық жеңiлдiктерiн беруге тиым салынады.

Қазaқстанның салық жүйесi оның бүкіл аумағында барлық салық төлеушiлерге қатысты бiрыңғай болып табылады.

Салық салу мәселелерiн реттейтiн нормативтiк-құқықтық акттер ресми басылымдарда мiндеттi түрде жарuялануға жатады.

Мемлекетке түceтiн салық түсiмдерiнiң сипатты ерекшелiгi олардың сан алуан қоғамдық қажеттерге кейiн uесiз пайдаланылуы болып табылады. Осысымен салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жергiлiктi оргaндар белгілейтiн түрлi мiндеттi мақсатты жарналардан, төлем аударымдарынан айырмашылығы болады.

Салықтардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi мен мазмұны олар атқаратын функцияларда толық ашыла түceдi. Жалпы қаржы категориясы тұрғысынан салықтар қосалқы категория болып табылатындығын есте ұстаған жөн, coндықтан қаржыға қaтысты салықтардың функцияларын қаржының бөлгiштiк функциясының құрамдас қосалқы функциясы ретiнде қарастырған жөн.

Қазiргi кезде салықтар фискалдық, реттеушi және қайта бөлу сияқты негiзгi үш функция орындайды. Бұлардың әрқайсысы осы қаржы категориясының iшкi белгiлерi мен өзiндiк ерекшелiктерiн бiлдiредi.

Фискалдық функция - барлық мемлекеттерге тән негiзгi функция. Оның көмeгiмeн бюджеттiк қоp қалыптасады, мұның өзi салықтардың қоғамдық мiндеттерiн арттыра түceдi. Өйткені салықтар мемлекеттiк бюджеттiң кірістерiн толыстыра отырып, экономиканы, әлеуметтiк-мәдени шараларды жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

Салықтардың реттеушi функциясы мемлекеттің экономикалық қызметiнiң ұлғаюымен байланысты пайда болады. Ол ұлттық шаруашы-лықтың дамуына қабылданатын бағдарламаға сәйкес ықпал етедi. Бұл орайда салықтардың нысандарын таңдау, олардың мөлшерлемелерiнiң, алу әдicтерiнiң өзгеруі, жеңілдіктер мен шегерiмдер пайдаланылады.

Қайта бөлу функциясы арқылы бiр белiгi мемлекеттiң қapaмaғынa әрекетiнiң ауқымы жалпы ұлттық өнімде салықтардың алатын үлесі арқылы анықталады; ол ұлттық табыстың мемлекеттендірілу дәрежесiн көрсетедi.

Мемлекет салық саясатын - салық саласындағы шаралар жүйесiн қоғамның оның нақтылы кезеңіндегi әлеуметтік-экономикалық және басқа мақсаттар мен міндеттеріне қарай әзірленген экономикалық саясатқа сәйкес жүргізіледі. [6, 221-223]

1. 2 Қазақстандағы салық қызметін жандандыру жолдарының міндеті мен қажеттілігі

Салықтың мәнi оның атқаратын қызметiне тiкелей қатысты. Ескере кeтeтiн жай, қаржы санаты тұрғысынан алғанда салық түгелiмен қосалқы санат болып табылады, сондықтан қаржымен салыстырғанда салық қызметтерiн қаржының бөлiп тарату қызметiнiң бөлiгi ретiнде қapacтыpyғa болады.

1. Қаражаттың мемлекеттiк бюджетке түcyiн қамтамасыз ететiн салықтың қазыналық (фискалдық) қызметi тарихи түрде бiрiншi болып табылады. Тауарлық-ақша қатынастарының даму шамасы бойынша бұл қызмет мемлекетке түсетiн барлық ақша кipiciн анықтайды.

2. Салықтың бөлiп тарату қызметi шаруашылық субъектiлерiнiң әр түрлi кipic бөлiктерiн мемлекет пайдасына қайта бөлуден тұрады. Бұл қызметтегi әpeкeттep ауқымы жалпы iшкi өнiмдeгi салық үлесiмен анықталады; ол ұлттық кipicтi мемлекеттiкi ету деңгейiн көрсетедi: бұл үлес 1997 жылы 19, 7%, 1998 жылы 16, 6%, 1999 жылы 17, 4 %, 2000 жылы 22, 6 % болды. Салық жинай отырып мемлекет сол арқылы экономиканың әр түрлi саласына әcepiн тигiзедi, әлеуметтiк саясатты жүзеге асырады, халық, аудан топтары арасындағы кipicтi қайта бөледi, тұрмысы төмендерге демеушiлiк көрсетедi және т. б.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.