Далалық сараман есебі
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.Бөлім. Орал облысының географиялық жағдайы...4
2.Бөлім. Дала.жаздық сарамандыққа қажетті: құралдар мен материалдар
3.Бөлім.Зерттеу бөлімі:
3.1.Биотоп №1 . Су фаунасы . 3.Ревунок
3.2.Биотоп №2. Орал өзені.
4.Бөлім. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1.Бөлім. Орал облысының географиялық жағдайы...4
2.Бөлім. Дала.жаздық сарамандыққа қажетті: құралдар мен материалдар
3.Бөлім.Зерттеу бөлімі:
3.1.Биотоп №1 . Су фаунасы . 3.Ревунок
3.2.Биотоп №2. Орал өзені.
4.Бөлім. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Далалық оқу сараманы негізгі звенолардың бірі. Студенттер омыртқасыздар зоологиясынан дәрістер мен лабороториялық жұмыстардан алған білімдерін далалық оқу сараманында бекітеді. Әрбір студент сараман кезінде оқытушының берген тақырыбы бойынша өздігінен жұмыс жүргізіп, ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі әдістерімен танысады. Далалық оқу сараманында студенттер жұмысы төмендегідей жүреді:
1. Инструктивті саяхат. Бұл саяхатта тіршілік ортасының ерекшелігімен танысып, табиғатта белгілі биотопта мекендейтін жануарларды(сыртқы түрі, қозғалысы, мекендейтін жері) тануға, оларды жинаумен танысады.
2. Далалық жұмыстар. Далалық жұмыс кезінде студенттер жануарлар биологиясын, басқа ағзалармен және қоршаған ортамен қарым-қатынасын бақылап, тіршілік ортасына бейімділігін анықтап, әр түрдің жануарларына зерттеу жасалады.
3. Лабороториялық жұмыс. Инструктивті саяхат және далалық жұмыс кезінде жинаған материалдарды өңдеу. Алынған материалдарды талдап , фиксациялау.
4. Өздігінен жұмыс. Бұл жұмыстың мақсаты студенттерге ғылыми-зерттеу жұмыс дағдысының негізін қалыптастыру.
1. Инструктивті саяхат. Бұл саяхатта тіршілік ортасының ерекшелігімен танысып, табиғатта белгілі биотопта мекендейтін жануарларды(сыртқы түрі, қозғалысы, мекендейтін жері) тануға, оларды жинаумен танысады.
2. Далалық жұмыстар. Далалық жұмыс кезінде студенттер жануарлар биологиясын, басқа ағзалармен және қоршаған ортамен қарым-қатынасын бақылап, тіршілік ортасына бейімділігін анықтап, әр түрдің жануарларына зерттеу жасалады.
3. Лабороториялық жұмыс. Инструктивті саяхат және далалық жұмыс кезінде жинаған материалдарды өңдеу. Алынған материалдарды талдап , фиксациялау.
4. Өздігінен жұмыс. Бұл жұмыстың мақсаты студенттерге ғылыми-зерттеу жұмыс дағдысының негізін қалыптастыру.
1.А.Н.Липин Пресные воды и их жизнь. 1950г.
2.Б.М.Мамаев. Определитель насекомых по личинкам. М.Просвещение,19727.
3.Б.М.Мамаев,Л.Н.Медведев,Ф.Н.Правдин. Определитель насекомых европейской части СССР. М.Просвещение,19767.
4. К.К.Фасулати. Полевое изучение наземных беспозвоночных. Высшая школа,1971
5.М.А.Козлов, Е.М.Нинбург. Ваша коллекция. 1970г.
6.Л.И.Фомичева, З.И.Рубцова. Полевая практика по зоологиибеспозвоночных с заданиями на межсессионный период. 1973.
7.Н.Г.Кременецкий. Учебно-полевая практика по зоологии беспозвоночных. 1959.
2.Б.М.Мамаев. Определитель насекомых по личинкам. М.Просвещение,19727.
3.Б.М.Мамаев,Л.Н.Медведев,Ф.Н.Правдин. Определитель насекомых европейской части СССР. М.Просвещение,19767.
4. К.К.Фасулати. Полевое изучение наземных беспозвоночных. Высшая школа,1971
5.М.А.Козлов, Е.М.Нинбург. Ваша коллекция. 1970г.
6.Л.И.Фомичева, З.И.Рубцова. Полевая практика по зоологиибеспозвоночных с заданиями на межсессионный период. 1973.
7.Н.Г.Кременецкий. Учебно-полевая практика по зоологии беспозвоночных. 1959.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік
университеті
Биология және экология кафедрасы
ДАЛАЛЫҚ САРАМАН ЕСЕБІ
5В011300-Биология
Орал-2015 жыл
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Далалық сараман
ЕСЕБІ
Орындаған студенттер: 01103 топ
Сараман жетекшісі _____________________________
Күні_______________
Орал-2015 жыл
Далалық сараман
есебінің мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1-Бөлім. Орал облысының географиялық жағдайы ... ... ... ... ... 4
2-Бөлім. Дала-жаздық сарамандыққа қажетті: құралдар мен материалдар
3-Бөлім.Зерттеу бөлімі:
3.1.Биотоп №1 . Су фаунасы . 3.Ревунок
3.2.Биотоп №2. Орал өзені.
4-Бөлім. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Далалық оқу сараманы негізгі звенолардың бірі. Студенттер омыртқасыздар зоологиясынан дәрістер мен лабороториялық жұмыстардан алған білімдерін далалық оқу сараманында бекітеді. Әрбір студент сараман кезінде оқытушының берген тақырыбы бойынша өздігінен жұмыс жүргізіп, ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі әдістерімен танысады. Далалық оқу сараманында студенттер жұмысы төмендегідей жүреді:
1. Инструктивті саяхат. Бұл саяхатта тіршілік ортасының ерекшелігімен танысып, табиғатта белгілі биотопта мекендейтін жануарларды(сыртқы түрі, қозғалысы, мекендейтін жері) тануға, оларды жинаумен танысады.
2. Далалық жұмыстар. Далалық жұмыс кезінде студенттер жануарлар биологиясын, басқа ағзалармен және қоршаған ортамен қарым-қатынасын бақылап, тіршілік ортасына бейімділігін анықтап, әр түрдің жануарларына зерттеу жасалады.
3. Лабороториялық жұмыс. Инструктивті саяхат және далалық жұмыс кезінде жинаған материалдарды өңдеу. Алынған материалдарды талдап , фиксациялау.
4. Өздігінен жұмыс. Бұл жұмыстың мақсаты студенттерге ғылыми-зерттеу жұмыс дағдысының негізін қалыптастыру.
Сараманның мақсаты: Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласында кездесетін омыртқасыз жануарлардын мекендейтін жерін, түрлік құрамын, ұялау орындарын және маңызын анықтау.
Сараманның міндеті: Зерттеу әдістерімен (бақылау, материал жинау, коллекция жасақтау, анықтау, т.б.)танысу;
1-Бөлім. Орал облысының географиялық жағдайы
Климаты
Облыстың климаты тым континенттік. Қысы суық, жазы ыстық әрі құрғақ. Қаңтар айының орташа температурасы - 11-14 °С, кейде - 40 °С-қа дейін төмендейді, шілде айындағы температура 22-25 °С, кейде - 40 °С-қа дейін көтеріледі. Жауын-шашынның көп жылдық орташа мөлшері 190 (оңт-те) ,350 мм (солтүстікте). Қар жамылғысы 70 күннен (оңтүстікте), 140 күнге (солтүстікте) дейін жатады. Жыл бойына екпінді желдер (кейде 15-20 мс-қа дейін) болып тұрады.
Табиғаты
Батыс Қазақстан облысы аумағының басым бөлігі Каспий маңы ойпатының солтүстігінде орналасқан. Жер бедері, негізінен, құмды алқаптар мен сор ойпаңдар алмасып жатқан жазық болып келеді. Бұл өңірдің абсолюттік биіктік 10- 25 м-ден аспайды. Солтүстігіндегі қырат бөлігі (абсолюттік биіктігі 45-65 м) Сырт қырқасы арқылы Орал үстіртіне ұласады. Жалпы Сырттың осы тұстағы ең биік жері 259 м (Ешкі тауы). Орал үстіртінің облыс жеріндегі бөлігі -құрғақ арналармен тілімденген жонды-белесті өңір. Оның абсолюттік биіктігі 110-260 м, ең биік жері -Ақтау (Бортау) тауы (263 м).
Топырағы
Батыс Қазақстан облысының солтүстік бөлігі далалық белдемде, қалған жері шөлейт және шөл белдемдерде жатыр. Облыс жерінің 15%-н құмды алқап алады. Қиыр солтүстік, Сырт суайрықтарында қара, Сырт және Орал үстіртінің қыратты бөліктерінде қызыл қоңыр, өзен аңғарларында шалғынды сортаң, шөгінді (құмдақ-сазды) топырақ түрлері тараған. Облыстың оңтүстік бөлігін құмды алқаптар (Нарын, Көкөзенқұм, Аққұм, Қарағандықұм, т.б.) алып жатыр.
Өзендер
Облыстағы өзендер Каспий теңізі алабында жатыр. Ұзындығы 100 км-ден асатын 14 өзен бар. Басты су артериясы -Жайық өзені солтүстік-шығыстан оңтүстікке қарай ағады. Оның облыс жеріндегі ұзындығы 500 км-дей. Жайыққа облыс аумағында Емболат, Шаған, Дерқұл, Елек, Шыңғырлау, Барбастау өзендері құяды. Облыстың шығыс жағындағы шағын Өлеңті, Қалдығайты, Жақсыбай өзендері Орал үстіртінен басталып құмға сіңіп жоғалады. Өзендері қарашаның 2-жартысында қатып, сәуірдің 1-жартысында мұзы ериді. Облыстың негізгі су көзі - Жайық өзені болып табылады.
Көлдер
Батыс Қазақстан облысы-нда 140-тан астам көл бар. Оның 9-ның су айдыны 10 км²-ден асады. Суы тұщы маңызды көлдері: Қамысты Самар, Итмұрынкөл, Сұлукөл; ірі тұзды көлдері: Шалқар, Аралсор, Жалтыр, Жалтыркөл, т.б. Жер бетіндегі ағынды суды реттеу үшін облыс аумағында бірнеше бөгендер салынған. Олар негізінен Көшім суландыру жүйесінде және Қараөзен (Үлкенөзен) бойында (Бітік, Дөңгелек, Киров, Пятимар, Сарышаған, Айдархан) орналасқан. Облыстағы көлдің таралу коэффициенті 10% (жайылма суларды есепке алмағанда) ; олардың айдындарының аумағы 1532 шаршы км.
Жануарлар дүниесі.
Батыс Қазақстан облысының тоғайлы-орманды өңірлерінде бұлан, елік, өзендер бойындағы қалың қамыс арасында қабан, оңтүстігіндегі құмды жағында ақбөкен, түлкі, қарсақ, қасқыр, қоян, күзен, құндыз; кеміргіштерден сарышұнақ, құм тышқаны, т.б. мекендейді. Облыста құстардың көптеген түрлері (аққу, қоңырқаз, сұрқаз, тырна, бірқазан, балықшы, құр, ақиық, кезқұйрық, безгелдек, қаршыға, т.б.) кездеседі. Өзен-көлдері балыққа бай (сазан, көксерке, аққайраң, табан, жайын, шортан, т.б.). Жайық өзенінде бекіретәріздестер (бекіре, шоқыр) кездеседі. Облыс аумағында сүтқоректілердің 70 түрі, құстардың 310-ға жуық, рептилияның 19, қосмекенділердің -7, балықтардың -51, әр алуан омыртқасыздардың мыңдаған және дөңгелек ауыздылар мекендейді. Сүтқоректілерден өздерінің алуан түрлілігімен ерекшелінетін кеміргіштер де бар. Олардың ішінде әсіресе кішкентай сарышұнақ, кәдімгі сұртышқан, дала алақоржыны кеңінен таралған. Қамысты - қоғалы қалың нудың арасында, кейбір өзендер мен ірі көлдерде аңдатр (су тышқаны) мекендейді. Жайықтың ескі арналарында қайтадан құндыз кездесе бастады. Орқоян кең таралған, ал облыстың солт. бөлігінде аққоян мен дала шақылдағы кездеседі.
Өсімдіктер дүниесі.
Облыстың солтүстік бөлігінде бетегелі дала өсімдіктері мен шөлейт белдемнің өсімдік түрі басым. Өзен жайылымдарында астық тұқымдасты шөп түрлері, кей жерлерде қалың қамыс, құрақ өскен. Жайық аңғарында терек, емен, қайың, тал, Елек өзені алабында шоқ қайың орманы көптеп кездеседі. Облыстың флорасында 106 тұқымдасқа жатқызылатын гүлді өсімдіктердің 1300 -ге жуық түрі, олардың ішінде күрделігүлділер (220), атбас бұршақты (139), астық тұқымдас (118), көкпек (113), зиягүл (104) түрлері бар. Өсімдіктерді эндимиктік түрлері : Талиев гүлкекіресі, қатты жапырақты келерия, майысқақ боз, Еділ майқарағайы және т.б. Облыстың өсімді жамылғысында үш белдем (зона) элемент кездеседі. Солтүстіктен нағыз дала белдем өтеді, орталықтың едәуір бөлігі шөл дала немесе шөлейіт белдемге енеді, ал оңт. аудандар шөлдің солт. шегіне ұласады.
Жалпы өсімдік жамылғысында бір кездері далалық сипаттың басым болғаны байқалады, бірақ оны пайдалану барысында табиғи жағдайының өзгеруінен бірте -бірте шөлге айналу құбылысы етек жаюда. Негізінен нағыз дала зонасы облыстың солт. бөлігін алып жатыр және бұл өңір боз әрі бетегелі дала болып табылады. Жайылмалық шалғындарда көбіне миямен араласа бидайық, сұлыбас өседі.
2-Бөлім. Дала-жаздық сарамандыққа қажетті: құралдар мен материалдар
2.1 Омыртқасыз жануарларды жинауға арналған құралдар
Гидробиологиялық сүзгі. Су омыртқасыздарын ұстауға пайдаланылады. Құрсаудан, оған керілген қаптан және саптан тұрады. Сүзгіш қабы сирек, мықты дәкеден (канва,рядио т.б.) тігіледі (құрсауға тігілетін жиегі тығыз дәкеден тұрады). Құрсау диаметрі 5-6 мм сымнан жасалады. Қаптың түбі жұмырлап тігеді.
Сүзгінің мөлшері: құрсаудың диаметрі-30 см, қаптың жиаметрі -33 см, тереңдігі - 40 см, таяқтың ұзыңдығы - 1-1,2 м.
Су сүзгісімен жануарларды ұстау тәсілі. Сүзгінің құрсауын су қабатына перпендикуляр, бірнеше рет сүзеді, сонан кейін сүзгі құрсауын су бетіне параллель ұстап көтереді. Сүзгінің суы аққаннан кейін, оны түскен материалды эмальды ақ табақшаға салып, талдайды.
Энтомологиялық сүзгі құрлық омыртқасыздарын жинауға арналған. Қабыршақ қанаттылар, қосқанаттылар, жарғаққанаттылар, инеліктер, т.б. бунақтыденелілердің жеңіл дәкеден тігілген ауа сүзгісімен ұстайды. Қаптың диаметрі - 30 см, тереңдігі - 60-80 см, сабы ұзын, жеңіл (бамбук қолоайлы) болғаны жөн. Қаптың сым құрсауға тігілетін жиегі тығыз дәкеден тігіледі.(1-сурет)
Ұшып жүрген жәндікті ауа сүзгісімен тез қағып ұстайды, қалай бунақтыденелілер қапқа түседі, солай сүзгінің құрсауын тез бұрып, қаптың аузын жабады да, ішіндегі жәндікті еппен шығарады, қажет болса марлінің сыртынан пинцетпен ұстауға болады. Егер отырған жәндікті сүзгісімен жабатын болса, онда оның құрсауын жерге қысып, қаптың түбін жоғары көтереді. Ішіндегі бунақтыдене ұшып жоғары көтеріледі, сол кезде қаптың ауыз жағын қолмен жинап-қысып, оның шығып кетуіне кедергі жасайды.
Өсімдікте қонып отырған омыртқасыз жануарларды, қабы тығыз дәкеден тігілген сүзгімен орады. Қаптың терңдігі 60 см, түбі жұмыр.
Сүзгімен ору тәсілі. Сүзгіні оң қолға алып, шөптің, аласа бұталардың басын оңға, солға сілтіп, алға жүре орады. Сүзгінің құрсауын жерге ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік
университеті
Биология және экология кафедрасы
ДАЛАЛЫҚ САРАМАН ЕСЕБІ
5В011300-Биология
Орал-2015 жыл
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Далалық сараман
ЕСЕБІ
Орындаған студенттер: 01103 топ
Сараман жетекшісі _____________________________
Күні_______________
Орал-2015 жыл
Далалық сараман
есебінің мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1-Бөлім. Орал облысының географиялық жағдайы ... ... ... ... ... 4
2-Бөлім. Дала-жаздық сарамандыққа қажетті: құралдар мен материалдар
3-Бөлім.Зерттеу бөлімі:
3.1.Биотоп №1 . Су фаунасы . 3.Ревунок
3.2.Биотоп №2. Орал өзені.
4-Бөлім. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Далалық оқу сараманы негізгі звенолардың бірі. Студенттер омыртқасыздар зоологиясынан дәрістер мен лабороториялық жұмыстардан алған білімдерін далалық оқу сараманында бекітеді. Әрбір студент сараман кезінде оқытушының берген тақырыбы бойынша өздігінен жұмыс жүргізіп, ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі әдістерімен танысады. Далалық оқу сараманында студенттер жұмысы төмендегідей жүреді:
1. Инструктивті саяхат. Бұл саяхатта тіршілік ортасының ерекшелігімен танысып, табиғатта белгілі биотопта мекендейтін жануарларды(сыртқы түрі, қозғалысы, мекендейтін жері) тануға, оларды жинаумен танысады.
2. Далалық жұмыстар. Далалық жұмыс кезінде студенттер жануарлар биологиясын, басқа ағзалармен және қоршаған ортамен қарым-қатынасын бақылап, тіршілік ортасына бейімділігін анықтап, әр түрдің жануарларына зерттеу жасалады.
3. Лабороториялық жұмыс. Инструктивті саяхат және далалық жұмыс кезінде жинаған материалдарды өңдеу. Алынған материалдарды талдап , фиксациялау.
4. Өздігінен жұмыс. Бұл жұмыстың мақсаты студенттерге ғылыми-зерттеу жұмыс дағдысының негізін қалыптастыру.
Сараманның мақсаты: Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласында кездесетін омыртқасыз жануарлардын мекендейтін жерін, түрлік құрамын, ұялау орындарын және маңызын анықтау.
Сараманның міндеті: Зерттеу әдістерімен (бақылау, материал жинау, коллекция жасақтау, анықтау, т.б.)танысу;
1-Бөлім. Орал облысының географиялық жағдайы
Климаты
Облыстың климаты тым континенттік. Қысы суық, жазы ыстық әрі құрғақ. Қаңтар айының орташа температурасы - 11-14 °С, кейде - 40 °С-қа дейін төмендейді, шілде айындағы температура 22-25 °С, кейде - 40 °С-қа дейін көтеріледі. Жауын-шашынның көп жылдық орташа мөлшері 190 (оңт-те) ,350 мм (солтүстікте). Қар жамылғысы 70 күннен (оңтүстікте), 140 күнге (солтүстікте) дейін жатады. Жыл бойына екпінді желдер (кейде 15-20 мс-қа дейін) болып тұрады.
Табиғаты
Батыс Қазақстан облысы аумағының басым бөлігі Каспий маңы ойпатының солтүстігінде орналасқан. Жер бедері, негізінен, құмды алқаптар мен сор ойпаңдар алмасып жатқан жазық болып келеді. Бұл өңірдің абсолюттік биіктік 10- 25 м-ден аспайды. Солтүстігіндегі қырат бөлігі (абсолюттік биіктігі 45-65 м) Сырт қырқасы арқылы Орал үстіртіне ұласады. Жалпы Сырттың осы тұстағы ең биік жері 259 м (Ешкі тауы). Орал үстіртінің облыс жеріндегі бөлігі -құрғақ арналармен тілімденген жонды-белесті өңір. Оның абсолюттік биіктігі 110-260 м, ең биік жері -Ақтау (Бортау) тауы (263 м).
Топырағы
Батыс Қазақстан облысының солтүстік бөлігі далалық белдемде, қалған жері шөлейт және шөл белдемдерде жатыр. Облыс жерінің 15%-н құмды алқап алады. Қиыр солтүстік, Сырт суайрықтарында қара, Сырт және Орал үстіртінің қыратты бөліктерінде қызыл қоңыр, өзен аңғарларында шалғынды сортаң, шөгінді (құмдақ-сазды) топырақ түрлері тараған. Облыстың оңтүстік бөлігін құмды алқаптар (Нарын, Көкөзенқұм, Аққұм, Қарағандықұм, т.б.) алып жатыр.
Өзендер
Облыстағы өзендер Каспий теңізі алабында жатыр. Ұзындығы 100 км-ден асатын 14 өзен бар. Басты су артериясы -Жайық өзені солтүстік-шығыстан оңтүстікке қарай ағады. Оның облыс жеріндегі ұзындығы 500 км-дей. Жайыққа облыс аумағында Емболат, Шаған, Дерқұл, Елек, Шыңғырлау, Барбастау өзендері құяды. Облыстың шығыс жағындағы шағын Өлеңті, Қалдығайты, Жақсыбай өзендері Орал үстіртінен басталып құмға сіңіп жоғалады. Өзендері қарашаның 2-жартысында қатып, сәуірдің 1-жартысында мұзы ериді. Облыстың негізгі су көзі - Жайық өзені болып табылады.
Көлдер
Батыс Қазақстан облысы-нда 140-тан астам көл бар. Оның 9-ның су айдыны 10 км²-ден асады. Суы тұщы маңызды көлдері: Қамысты Самар, Итмұрынкөл, Сұлукөл; ірі тұзды көлдері: Шалқар, Аралсор, Жалтыр, Жалтыркөл, т.б. Жер бетіндегі ағынды суды реттеу үшін облыс аумағында бірнеше бөгендер салынған. Олар негізінен Көшім суландыру жүйесінде және Қараөзен (Үлкенөзен) бойында (Бітік, Дөңгелек, Киров, Пятимар, Сарышаған, Айдархан) орналасқан. Облыстағы көлдің таралу коэффициенті 10% (жайылма суларды есепке алмағанда) ; олардың айдындарының аумағы 1532 шаршы км.
Жануарлар дүниесі.
Батыс Қазақстан облысының тоғайлы-орманды өңірлерінде бұлан, елік, өзендер бойындағы қалың қамыс арасында қабан, оңтүстігіндегі құмды жағында ақбөкен, түлкі, қарсақ, қасқыр, қоян, күзен, құндыз; кеміргіштерден сарышұнақ, құм тышқаны, т.б. мекендейді. Облыста құстардың көптеген түрлері (аққу, қоңырқаз, сұрқаз, тырна, бірқазан, балықшы, құр, ақиық, кезқұйрық, безгелдек, қаршыға, т.б.) кездеседі. Өзен-көлдері балыққа бай (сазан, көксерке, аққайраң, табан, жайын, шортан, т.б.). Жайық өзенінде бекіретәріздестер (бекіре, шоқыр) кездеседі. Облыс аумағында сүтқоректілердің 70 түрі, құстардың 310-ға жуық, рептилияның 19, қосмекенділердің -7, балықтардың -51, әр алуан омыртқасыздардың мыңдаған және дөңгелек ауыздылар мекендейді. Сүтқоректілерден өздерінің алуан түрлілігімен ерекшелінетін кеміргіштер де бар. Олардың ішінде әсіресе кішкентай сарышұнақ, кәдімгі сұртышқан, дала алақоржыны кеңінен таралған. Қамысты - қоғалы қалың нудың арасында, кейбір өзендер мен ірі көлдерде аңдатр (су тышқаны) мекендейді. Жайықтың ескі арналарында қайтадан құндыз кездесе бастады. Орқоян кең таралған, ал облыстың солт. бөлігінде аққоян мен дала шақылдағы кездеседі.
Өсімдіктер дүниесі.
Облыстың солтүстік бөлігінде бетегелі дала өсімдіктері мен шөлейт белдемнің өсімдік түрі басым. Өзен жайылымдарында астық тұқымдасты шөп түрлері, кей жерлерде қалың қамыс, құрақ өскен. Жайық аңғарында терек, емен, қайың, тал, Елек өзені алабында шоқ қайың орманы көптеп кездеседі. Облыстың флорасында 106 тұқымдасқа жатқызылатын гүлді өсімдіктердің 1300 -ге жуық түрі, олардың ішінде күрделігүлділер (220), атбас бұршақты (139), астық тұқымдас (118), көкпек (113), зиягүл (104) түрлері бар. Өсімдіктерді эндимиктік түрлері : Талиев гүлкекіресі, қатты жапырақты келерия, майысқақ боз, Еділ майқарағайы және т.б. Облыстың өсімді жамылғысында үш белдем (зона) элемент кездеседі. Солтүстіктен нағыз дала белдем өтеді, орталықтың едәуір бөлігі шөл дала немесе шөлейіт белдемге енеді, ал оңт. аудандар шөлдің солт. шегіне ұласады.
Жалпы өсімдік жамылғысында бір кездері далалық сипаттың басым болғаны байқалады, бірақ оны пайдалану барысында табиғи жағдайының өзгеруінен бірте -бірте шөлге айналу құбылысы етек жаюда. Негізінен нағыз дала зонасы облыстың солт. бөлігін алып жатыр және бұл өңір боз әрі бетегелі дала болып табылады. Жайылмалық шалғындарда көбіне миямен араласа бидайық, сұлыбас өседі.
2-Бөлім. Дала-жаздық сарамандыққа қажетті: құралдар мен материалдар
2.1 Омыртқасыз жануарларды жинауға арналған құралдар
Гидробиологиялық сүзгі. Су омыртқасыздарын ұстауға пайдаланылады. Құрсаудан, оған керілген қаптан және саптан тұрады. Сүзгіш қабы сирек, мықты дәкеден (канва,рядио т.б.) тігіледі (құрсауға тігілетін жиегі тығыз дәкеден тұрады). Құрсау диаметрі 5-6 мм сымнан жасалады. Қаптың түбі жұмырлап тігеді.
Сүзгінің мөлшері: құрсаудың диаметрі-30 см, қаптың жиаметрі -33 см, тереңдігі - 40 см, таяқтың ұзыңдығы - 1-1,2 м.
Су сүзгісімен жануарларды ұстау тәсілі. Сүзгінің құрсауын су қабатына перпендикуляр, бірнеше рет сүзеді, сонан кейін сүзгі құрсауын су бетіне параллель ұстап көтереді. Сүзгінің суы аққаннан кейін, оны түскен материалды эмальды ақ табақшаға салып, талдайды.
Энтомологиялық сүзгі құрлық омыртқасыздарын жинауға арналған. Қабыршақ қанаттылар, қосқанаттылар, жарғаққанаттылар, инеліктер, т.б. бунақтыденелілердің жеңіл дәкеден тігілген ауа сүзгісімен ұстайды. Қаптың диаметрі - 30 см, тереңдігі - 60-80 см, сабы ұзын, жеңіл (бамбук қолоайлы) болғаны жөн. Қаптың сым құрсауға тігілетін жиегі тығыз дәкеден тігіледі.(1-сурет)
Ұшып жүрген жәндікті ауа сүзгісімен тез қағып ұстайды, қалай бунақтыденелілер қапқа түседі, солай сүзгінің құрсауын тез бұрып, қаптың аузын жабады да, ішіндегі жәндікті еппен шығарады, қажет болса марлінің сыртынан пинцетпен ұстауға болады. Егер отырған жәндікті сүзгісімен жабатын болса, онда оның құрсауын жерге қысып, қаптың түбін жоғары көтереді. Ішіндегі бунақтыдене ұшып жоғары көтеріледі, сол кезде қаптың ауыз жағын қолмен жинап-қысып, оның шығып кетуіне кедергі жасайды.
Өсімдікте қонып отырған омыртқасыз жануарларды, қабы тығыз дәкеден тігілген сүзгімен орады. Қаптың терңдігі 60 см, түбі жұмыр.
Сүзгімен ору тәсілі. Сүзгіні оң қолға алып, шөптің, аласа бұталардың басын оңға, солға сілтіп, алға жүре орады. Сүзгінің құрсауын жерге ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz