Байланыс тораптары

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Бұл курстық жұмыста физикалық деңгей технологиясының қолданылатын байланыс тізбегінің түрлері, ерекшеліктері, жұмыс істеу принциптері, артықшылықтары мен кемшіліктері, қолдану ережелері жайында айтылады.

Физикалық кодтаудың байланыс каналдары дискретті мәлімет бойынша екі негізгі түрлері қолданылады - синусоидты сигналының негізі және тік төртбұрышты импульстің тізбегінің негізі. Бiрiншi әдiс көбінесе модуляция, немесе аналогты модуляция деп аталады, сонымен бiрге кодтау аналогты сигналдың параметрлерi жиі өзгерiс есебiнен iске асады. Әдетте екiншi әдiс цифрлар кодтауы деп аталады. Бұл әдiстер қорытынды сигналдың спектр енімен және олардың iске асырылуы үшiн қажеттi аппаратураның күрделiлiгiмен қажеттi айырмашылығы болады.

Синусоидтың қолданылуы мәлiметтiң тапсыру жылдамдығы жайында неғұрлым кіші спектрге алып келедi. Дегенмен, тiк төртбұрышты импульсті шығаруларға (генерирования) қарағанда, синусоид модуляциясы үшiн күрделі және қымбат аппаратура қажет.

Демек, дәл қазіргі уақытта аналогты форманы бастапқы мәліметтерден жиірек болатын, бiрлiктер және нөлдердiң тiзбегiнiң түрiнде дискреттi түрде байланыс каналдары бойынша берiледi. Дискреттік формада аналогты мәліметтерінің ұсынылу процессі дискретті модуляция деп аталады. «Модуляция» және «кодтау» терминдері жиі синонимдер сияқты қолданылады. Потенциалдық және импульсты кодтары дискреттi мәлiметтiң цифрлар кодтауында қолданылады.

Сигналдың потенциалы тек қана мәнi логикалық бiрлiктер және нөлдерiнiң ұсыныстары үшiн потенциалдық кодтарда қолданылады, оның ауыспалығы, бiткен импульстерді қалыптастыратыны ескерілмейді. Импульсті кодтар нақтылы полярлықтың импульстерiменде екiлiк мәлiметтердi дайындауға мүмкiндiк бередi, немесе импульстiң бiр бөлiгiмен - нақтылы бағыттар потенциалымен жіберіледі.

Курстық жұмыстың өзектілігі физикалық деңгей технологиясының тиімділігін көрсету.

Курстық жұмыс мақсаты . «Физикалық деңгей технология» тақырыбы байланыс тораптары, тарату ортасы, таралу кідірісі, сигналдың бәсеңдеуі, өткізу жолағы, коаксиалды кабель, оптоталшықты кабель, радиоарна, телефон және телеграф өткізгіштерін қарастыру.

Мақсатқа жету үшін келесі курстық жұмыс міндеттері қойылады:

әртүрлі қайнар көздерден қажетті теориялық материалдарды іздеу;
теориялық материалдарды қазақ тіліне аудару;
тақырыпты толық қамту үшін кесте, сурет түрінде әртүрлі мысалдарды қарастыру.

Зерттеудің құрылымы . Курстық жұмыс кіріспеден, 2 бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттерден тұрады.

1 Байланыс тораптары

1. 1 Байланыс тораптарының түрлері

Мәлiмет берiлетін орта

Жалпы жағдайда байланыс торабы (1. 1сурет) физикалық ортадан құралады, ақпараттық ескертпе дабылдары, деректердi берудегі аппаратура және аралық аппаратуралар бойынша беріледі. Байланыс торап (line) термині байланыс каналының (channel) синонимы болып табылады.

1. 1-сурет Байланыс торабының құрамы

Демек, деректердi жіберудегі физикалық орта (medium) кабельді ұсына алады, яғни өткізгіштердің жиынын, изоляциялы және қорғайтын қабықтарды, жалғағыш тiркеуiштердiң кабелi, сонымен бiрге жер атмосферасы немесе ғарыш кеңiстiгi, ақпараттық дабылдары таралуы арқылы бола алады. Қазіргі мәлiмет телекоммуникациялық жүйесіне электр тогi немесе кернеу көмегімен беріледі, радиосигналдар немесе жарық сигналдары - физикалық құбылыстар, бұның барлығы электромагнит өрiсiнiң тербелiсi арқылы әр түрлі жиіліктерде және табиғаттарда болады.

Байланыс торабы деректердi жіберу ортасына байланысты бөлiнедi (1. 2 сурет) :

өткеншелі (проводные)
кабельді (кабельные)
жер бетiндегi радиоканалдар және спутниктi байланыс

1. 2-сурет Байланыс тораптарының түрлері

Өткеншелі байланыс торабы айырғыш немесе экрандық шырмауларсыз-ақ қандайда өткiзгiшті, бағаналардың арасындағы және ауада асылынылғандыда ұсына алады. Мұндай байланыс тораптары телефон немесе телеграф ескертпе дабылдары бойынша дәстүрлі түрде берiледi, бiрақ бұл тораптар басқада жағдайларда да және компьютер мәлiметтерiнің мүмкiндiктерi берiлуiнде де қолданылады.

Байланыс кабелі (Кабель связи) - әр түрлі жиіліктегі электрлік не оптикалық сигналдардың көмегімен ақпаратты (телеграмманы, телефон, телеграф, теледидар және радио хабарларын, түрлі деректерді, телемеханикалық сигналдарды, т. б. ) жеткізуге арналған кабель. Ол құралымы бойынша: симметриялық, коаксиалды және талшықты-оптикалық.

Байланыс кабелі жеткізілетін токтың жиілігіне қарай төменгі жиілікті және жоғары жиілікті. Байланыс кабелі қолданылу аясына қарай алысқашықтықтық және жергілікті, кабель тарту тәсіліне сәйкес жер асты, су асты және аспалы, т. б. болып ажыратылады. Электрлік Байланыс кабелінің ток өткізгіш өзекшелері, әдетте, мыстан, оқшаулағышы қағаздан неполимерден, ал қабықшасы қорғасыннан не алюминийден жасалады. Талшықты-оптикалық байланыс кабелі қорғағыш қабықша (фторпластан, поливинилхлоридтен, т. б. жасалған) ішіне орналасқан жарық өткізгіш талшықтардан құралады. Қазір көбіне талшықты-оптикалық байланыс кабелі жиі қолданылады, себебі ол басқаларына қарағанда арзанға түседі, әрі онымен берілетін сигналдың сапасы төмендемейді.

1. 3- сурет Кабелдердiң құрылымы

Қосарланған жұптардың негiзінде кабелдер симметриялы кабельдер деп аталады, артынан олар екi бiрдей конструктивтiк өткізгіштердің қатынасында болады. Симметриялы кабель экрандалған бола алады, егер- экрандалған қосарланған жұп (Shielded Twisted Pair, STP) негізiнде, ал экрандалмаған - экрандалмаған қосарланған жұп (Unshielded Twisted Pair, UTP) бола алады.

Коаксиалды кабель - диэлектриктік қабат (ішкі изоляция) арқылы өзара бөлінген және де ортақ сыртқы қабаттың ішінде орналасқан орталық мыс өткізгіш пен метал экраннан тұратын электрлік кабель болып табылады (1. 4 - сурет) .

1. 4-сурет Коаксиалды кабель

Коаксиалды кабель жақын уақытқа дейін оның бөгеуілге қарсы жақсы қорғанысына байланысты кең таралған болып келді. Бірақ коаксиалды кабельді монтаждау мен жөндеу өрілген жұп сымдармен салыстырғанда аса қиындау, ал бағасы қымбат (1, 5-3есе) және де кабельдің шеттеріндегі ағытпаны орналастыру да қиынға соғады. Қазіргі таңда оны өрілген жұп сымдарға қарағанда аз қолданады. EIA/TIA-568 стандарты коаксиалды кабельдің бір ғана Ethernet желісінде қолданылатын түрін қамтиды.

Коаксиалды кабель негізі шина топологиясында қолданылады. Бұл жағдайда ішкі сигналдардың шағылысуын болдырмау үшін кабель шеттеріне міндетті түрде терминатор орналастыру керек жәнеде терминаторлардың біреуі (тек қана біреуі) жерлестірілген (заземлен) болуы қажет. Жерлестірілмесе металл қабат желіні ішкі электромагнитты толқындардан қорғамайды және де берілетін ақпараттың шағылысуын төмендетпейді. Дегенмен, жерлестіру кезінде екі немесе бірнеше нүктеде желі құрылғыларымен қатар желіге қосылған компьютерлер де істен шығуы мүмкін. Терминаторлар кабельмен сәйкес болуы керек. Яғни олардың кедергісі кабельдің толқындық кедергісіне тең болуы қажет. Мысалы, 50 Омдық кабельге тек қана 50 Омдық терминаторлар сейкес келеді.

Коаксиалды кабельдер жұлдызша топологиясында аз қолданылады. Бұл жағдайда бос шеттерге терминаторлар қою қажет емес. Сондықтан сәйкестендіру мәселесі оңай шешіледі.

Локальді желілерде көбінесе 50 Омдық (RG-58, RG-11, RG-8) және 93 Омдық (RG-62) кабельдер қолданылады. Телевизияда кең таралған 75 Омдық кабельдер локальді желіде қолданылмайды. Коаксиалды кабельдің маркалары аз. Олар ыңғайлы болып саналмайды. Fast Ethernet желісінде коаксиалды кабельдерді қолдану қарастырылмағаны сәйкестік емес. Бірақ көп жағдайда классикалық шина топологиясы өте ыңғайлы болады. Себебі, ол қосымша құрылғы - концентраторларды қажет етпейді.

Коаксиальді кабельдің негізгі екі түрі бар:

жіңішке (thin) кабель, диаметрі 0, 5 см.
қалың (thick) кабель, диаметрі 1 см. Коаксиальді кабельдің классикалық түрі.

Жіңішке кабель қалың кабельмен салыстырғанда аз қашықтықтарға қолданылады, себебі онда сигналдың бәсеңдеуі күштірек. Дегенмен жіңішке кабельмен жұмыс істеу оңайға соғады: кез-келген компьютерге жалғауға болады, бөлменің қабырғасына орналастыру да оңай. Жіңішке кабельге қосылу қосымша құрылғыларды қажет етпейді. Ал қалың кабельге қосылу үшін арнайы құрылғылар қолдану керек. Жіңішке кабель екі есе арзан, сондықтан ол көп қолданылады.

Коаксиалды кабельдің маңызды параметрлерінің бірі оның сыртқы қабаты болып табылады. Бұл жағдайда non-plenum (PVC) және де plenum кабельдері қолданылады.

Сигналдың таралу кідірісі коаксиалді кабельде жіңішке үшін - 5 нс/м, ал қалың үшін - 4, 5 нс/м.

Екі экранды коаксиалды кабельдер де бар. Бір экран екіншісінің ішінде орналасқан және қосымша изоляция қабатымен ажыратылған. Ондай кабельдер жақсы қорғалған және олар жай кабельдерден қымбат.

Қазіргі таңда коаксиалды кабель ескірген болып табылады. Көп жағдайда оны өрілген жұп сымдар немесе оптоталшықты кабель ауыстыра алады.

Оптоталшықты ( талшықты-оптикалық) кабель -бұл, электрлі және мыс кабельдермен салыстырғанда мүлдем басқа типті кабель. Ақпарат электрлік сигнал арқылы емес, жарық сигналы арқылы беріледі. Оның негізгі элементі - жарық алыс қашықтыққа жүретін мөлдір шыныталшық.

1. 5 - сурет Оптоталшықты кабельдің құрылымы

Оптоталшықты кабель құрылымы өте қарапайым және де коаксиалды кабельдің құрылымына (1. 5-сурет) өте ұқсас. Тек орталық мыс өткізгіш сымның орнына жіңішке шыныталшық (диаметрі шамамен 1 - 10 мкм) , ал ішкі оқшаулағыштың орнына шыны немесе пластикалық, жарықты сыртқа шығарып жібермейтін, қаптама қолданылады. Бұл жерде жарықтың ішкі толықтай шағылысуы туралы сөз болып тұр. Жарық әртүрлі сыну коэффициентерімен екі шекарадан шағылысады (орталық талшықпен салыстырғанда, шыны қабатта коэффициент төмен) . Металл орама қажет емес, себебі электромагнитті толқындардан сақтаудың қажеті жоқ. Кей кезде қоршаған ортаның әсерінен сақтау үшін қолданылуы мүмкін.

Оптоталшықты кабель бөгеуілден қорғалу және де берілген ақпараттың құпиялығын сақтау қасиеттеріне ие. Кабельдегі ақпаратты жасырын оқу мүмкін емес, өйткені ондай жағдайда кабельдің тұтастылығы жойылады. Бұндай кабельдің теориялық түрдегі өткізу жолағы 10 ¹² Гц дейін болады, электрлік кабельдердікінен жоғары. Оптоталшықты кабельдің бағасы әркез төмендеуде және де қазіргі таңда жіңішке коаксиалды кабельдің бағасымен тең.

Оптоталшықты кабельдің кейбір кемшіліктері де бар. Солардың ең бастысы - монтаждаудың қиындығы (ағытпаларды орналастырғанда микронды дәлділік қажет) . Оптоталшықты кабельді қолданғанда жарық сигналын электрлі сигналға және керісінше айналдыратын арнайы оптикалық қабылдағыш пен таратқыш қажет болады. Сондықтан да желі жалпы алғанда қымбат болады.

Оптоталшықты кабельдер сигналдардың тармақталуына жол береді (ол үшін арнайы тармақтағыштар (couplers) қолданылады), бірақ оларды тек қана бір бағытта қолданады. Кез-келген тармақталу жарық сигналын әлсіретеді, егер көптеген тармақталу болса, онда жарық сигналы соңына дейін жетпей қалуы мүмкін.

Кабельді ораған кезде радиус кем дегенде 10 - 20 см болуы керек, егер одан аз болса орталық талшық сынып кетуі мүмкін.

Оптоталшықты кабель тек қана жұлдызша және сақина топологиялы желілерде қолданылады. Сәйкестендіру мен жерлестіру бұл жағдайда қажет емес. Болашақта бұл кабель электрлік кабельдерді ығыстырады. Мыс қоры жер шарында аз, ал шыны жасап шығаруға қолданылатын шикізат әлі де жеткілікті.

Оптоталшықты кабельдің екі түрі бар:

көпмодалы немесе мультимодалы кабель, арзандау, бірақ сапасы төмен;
бірмодалы кабель, қымбат, бірақ біріншімен салыстырғанда көрсеткіштері жақсы.

Бірмодалы кабельде барлық сәулелер бір жолмен жүріп өтеді, сондықтан олар қабылдағышқа бірдей уақытта жетеді және сигналдың формасы қатты өзгермейді (1. 6, а-сурет) . Бірмодалы кабельдің орталық талшығының диаметрі шамамен 1, 3 мкм және де ол толқын ұзындығы дәл сондай жарық тасымалдайды (1, 3 мкм) . Дисперсия мен сигналдың жоғалуы бұл кезде мәнберерліктей емес, сондықтан көпмодалы кабельға қарағанда сигналды алыс қашықтыққа тасымалдауға мүмкіндік береді. Бірмодалы кабель үшін лазерлі қабылдап-таратқыштар қолданылады. Бұл аппараттар әзірге қымбат және ұзаққа шыдамайды. Сигналдың бәсеңдеуі бірмодалы кабельде 5 дБ/км-ге тең және 1 дБ/км-ге дейін төмендеуі мүмкін.

Бірмодалы кабельде жарық сәулелерінің траекториясы байқаларлықтай шашырауға ұшырайды, сондықтан кабельдің соңындағы сигналдың формасы бұрмаланады (1. 6, б- сурет) . Орталық талшықтың диаметрі 62, 5 мкм, ал сыртқы қабаттың диаметрі 125 мкм (кейде 62, 5/125 деп белгіленеді) . Сигналды тарату үшін әдеттегі жарықтық диод (лазерлі емес) қолданылады. Сол себепті бірмодалы кабельмен салыстырғанда оның бағасын азайтады және қабылдап-таратқыш аппараттарының өміршеңдігін ұзартады. Көп модалы кабельде жарық толқынының ұзындығы 0, 85 мкм және 30 - 50 нм шамасында шашырайды. Кабельдің шекті ұзындығы 2 - 5 км. Көпмодалы кабель - бұл, қазіргі таңдағы оптоталшықты кабельдің негізгі түрі, себебі ол арзандау және қолжетерлік. Бәсеңдеу көпмодалы кабельде бірмодалы кабельге қарағанда көп, 5 - 20 дБ/км-ге тең.

1. 6 сурет Оптикалық кабельдердің түрлері

Жер бетiндегi және спутниктi байланыс. СБЖ пайдаланылатын СВЧ антенналары - жер үсті стансалары беретін радиосигналдарды қабылдауға арналған және осы сигналдарды кері ретрансляцияға арналған жиіліктегі диапазон. Спутниктердің көбі гигагерцті диапазонды 6/4 ГГц, кейбіреулері 14/12 ГГц пайдаланады (бірінші сан - Жер - спутник буыны бойынша жұмыс жиілігі, ал екіншісі - спутник - Жер буыны бойынша жұмыс жиілігі) . Спутниктің сигналды қабылдауы мен беруі - транспондер деп аталатын арнайы құрылғымен қамтамасыз етіледі. Абоненттер арасындағы өзара әрекеттесу тізбек бойынша жүзеге асады: абонентті станция (ақпаратты жөнелткіш) - таратқыш жерүсті радиотелеметриялы станция (РТС) - спутник - қабылдағыш жерүсті радиотелеметриялы станция - абонентті (ақпаратты алушы) . Жерүстіндегі бір РТС жуық жатқан АЖ тобына қызмет етеді.

Спутник пен жерүстіндегі РТС арасындағы деректерді беруді басқару үшін мынадай тәсілдер пайдаланылады.

1. Кәдімгі мультиплексирлеу - жиілік бөлігу мен уақытын бөлінулер. Біріншісінде барлық жиілікті спектр радиоканал подканалға бөлінеді, олар пайдаланушылар арасында кез - келген графикті беру үшін үлестіріледі.

Бұл тәсілдің кемшілігі: ішкі каналдар тиімді пайдаланылмайды, бастапқы каналдар өткізу сызығының едәуір бөлігі бөлу сызығы ретінде пайдаланылады.

Екіншісінде барлық уақытты бөлінулер пайдаланушылар арасында бөлінеді, олар шешуі бойынша ұсынылған уақытша кванттарға (слотқа) иелік етеді.

2. Сұрау - таңдау әдісі мен құралын пайдаланатын “бастауыш/қайталама” кәдімгі тәртібі. Бірінші орган ретінде көбінесе РТС, сиректеу - спутник шығады. Сұрау/таңдау циклі көп уақытты алады, әсіресе желісте АЖ үлкен саны болғанда. Сондықтан пайдаланушыға сұрау салу реакция уақыты ол үшін қабылданбайтындай болуы мүмкін.

3. “Бастауыш/қайталама” типті басқару тәртібі сұраусыз, уақытты кванттаумен

көптік кіру әдісін жүзеге асырумен (ТДМА) . Мұнда слоттар бірінші РТС белгіленеді, эталон деп аталады. Эталонды станция басқа РТС сұрау салуды қабылдап бұл сұрауларды кадрды беру үшін нақтылы слотты станциялары белгілену жолымен қанағаттандырады, ол каналдың графигі мен қамтылу сипатына байланысты болады. Мұндай әдіс кең түрде коммерциялық спутниктік желісте пайдаланылады.

4. Басқарудың тең рангілі тәртібі. Пайдаланушылар каналға кіруге тең құқылы, канал үшін бәсекелестік жүреді. 70 - жылдар басында Н. Абрамсон тиімді бәсекелесу әдісін ұсынып, ол ALOHA жүйесі деп аталды.

Бұл жүйенің бірнеше нұсқасы бар: кездейсоқ кіру әдісі (кездейсоқ ALOHA) ; тең рангілі басымды слот жүйесі (слотты ALOHA) және т. б.

Спутниктік байланыс желісінің негізгі артықшылықтары:

Станциялар арасында байланысты қамтамасыз ету;
Қашықтығына тәуелсіз ақпаратты беру құны;
Желісті тұрғызу мүмкіндігі;

Спутниктік байланыс желісінің кемшіліктері:

Деректер берілісінің құпиялығын қамтамасыз етуге қаражат пен уақытты жұмсау қажеттілігі;
Үлкен қашықтықтан радиосигналдарды қабылдауда кідірістің болуы;
Радиосигналдардың өзара қателесу мүмкіндігі;
Сигналдардың әртүрлі атмосфералық құбылыс әсеріне ұшырауы;

1. 2 Байланыс тораптарының аппаратурасы

Байланыс тораптарының аппаратурасы, немесе АПД (Data Circuit Terminating Equipment, DCE) компъютер желiлерiндегi компьютерлер тiкелей қосылады немесе локальды байланыс торабына қолданушы және шекаралық жабдық болып табылады. Деректердi беруде аппаратураны дәстүрлі түрде байланыс торабының құрамдарына қосады. Мысалға DCE модемі, терминалдық адаптер жүйесі ISDN, цифрлық каналдарға қосылатын құрылғы. Әдетте DCE физикалық деңгейде жұмыс істейді, физикалық ортаға мәлiметтiң берiлуiне жауап береді және олардың iшiнен керекті сигналдардың қабылдау формасы және қуаты қажет.

Қолданушының байланыс торабының аппаратурасы, деректердi берудi тiкелей байланыс торабтары бойынша және аппаратураға берiлетін өндiретiн мәлiметтер, мәлiметтердiң шеткi жабдығы деген атауды атайды, немесе ООД (Data Terminal Equipment, DTE) . DTE мысалына компьютерлер қызмет көрсете алады, коммутаторлар немесе маршутизаторлар. Бұл аппаратураны байланыс торабының құрамдарына қоспайды.

DCE және DTE жабдықтарының классқа бөлінуі жергілікті жүйедегі шарты жеткілікті болып табылады. Мысалы, локальді жүйедегі адаптерді компьютердiң тиiстiлiгi сияқты санауға болады, яғни DTE, сол сияқты байланыс каналдары құрама бөлiкпен, яғни DCE.

Аралық аппаратура әдетте үлкен созылымдық байланыс тораптарында қолданылады. Ол ең негізгі екі жұмысты орындайды.

Сигнал сапасын жақсарту;
Екi желi абоненттерiнiң арасындағы тұрақты құрама байланыс каналының жасалуы.

Локальды жүйеде аралық аппаратура еш уақытта қолданбауы мүмкін, егер физикалық ортаның созылымдығы - кабелдерден болса немесе радиоэфир - бір желілік адаптерден басқада желілік адаптердің сигналдарынан аралық күшсіз қабылдай алады. Басқа жағдайда қайталауыш және концентраторлар түрлерінің құрылымдары қолданылады.

Аралық аппаратураның түрiне байланысты барлық байланыстың сызықтары аналогты және цифрлы болып бөлінеді. Аналогты байланыста аралық аппаратура аналогты сигналдарды күшейту үшін арналған, яғни үздіксіз мағыналы диапозоны болатын жағдайда. Мұндай байланыс тораптары АТС-тың байланысы үшiн телефон желдерiндегi өзара дәстүр бойынша қолданылды. Өте жылдам каналдарының құрылуына, бірнеше төмен жылдамдықтағы аналогты абоненттік каналдарының мультиплексрленуі, жиiлiк мультипликация жасалу техникасы әдетте аналогты жолда қолданылады (Frequency Division Multiplexing, FDM) .

Цифрлық байланыс тораптары ескертпе дабылдары түпкі санына берілетін болады. Регенераторлар - цифрлық каналдар байланыстарында аралық аппаратурада арнайы қолданылады, импульстің формасын жақсартады және олардың ресинхронизациясын қамтамасыз етедi, яғни олардың жүру мерзiмдерiн қалпына келтiредi. мультипликация жасау және алғашқы желiлердiң коммутациясының аралық аппаратура каналдарының мультипликация жасауы уақытша қағидасына сәйкес жұмыс iстейдi (Time Division Multiplexing, TDM), әрбiр шапшаңдығы төмен каналға өте жылдам канал уақытының (тайм-слот, немесе квант) нақтылығы ыдыраяды.

1. 3 Байланыс тораптарының мiнездемесі.

Байланыс тораптарының мiнездемелерiнiң топтары

Гармондық анализ теориясынан белгілі, кез-келген мерзімді үдерістің түрінде түрлі жиіліктің синусоидалы тербелісінің сомасы ретінде ұсыну және түрлі амплитудалы болады (1. 7-сурет) . Әр синусоида жасаушы гармоника деп аталады, ал барлық гармоника жиынтығының бастапқы белгісінің спектрлі жайылады. Мерзімді емес белгілердің түрін интегралдық синусоида белгісі жиіліктің үзілмес спектрі ретінде ұсынуға болады. Мысалы, идеалды импульстің спектрлі жайылуы барлық спектр тазалығын тексереді, -∞ ден бастап +∞ ге дейін (1. 8-сурет) .

Кез-келген сыртқы сигнал техникасының бастапқы белгі спектрі белгілі. Кей жағдайларда сигналдарды, аналитикалық түрде сипаттайды, спектр Фурье формуласын тез арада табады.

1. 7 -сурет Синусоидалардың периодты сомма сигналының ұсынысы

1. 8 -сурет Тамаша импульстiң спектрлiк жiктеуi

Iс жүзiнде кездесетiн кез келген формалардың сигналдары үшiн, спектрлік анализаторлар - спектрді арнайы құралдар көмегiмен табуға болады, қай нақты сигналдың өлшенетін спектрлері және экранда гармоникалардың амплитудасын құрайтынын бейнелейдi, оларды принтерлерде басып шығарады немесе компьютерге өңдеуге және сақтауға жібереді.

Жиiлiк синусоиданың жiберушi каналымен бұрмалау қандай болмасын амплитуданың бұрмалауына ақырында алып келедi және кез келген түрдiң сигнал берiлетiн формалары. Форманың бұрмалануы синусоидалары тең емес жағдайда әр түрлі жиіліктер бұрмаланады. Егер бұл сөз жiберушi аналогты сигнал болса, қабырға жиiлiктерi - бiрде обертондар дауыстарының тембрi бұрмалау есебiнен өзгередi. Импульсты сигналдардың берiлу жағдайында, компъютерлер желiлеріне тән, төмен жиiлiктi және жоғары жиiлiктi гармоникалар бұрмалайды, нәтижесінде импульс фронты өзінің тік төртбұрышты формасын жоғалтады (1. 9-сурет) . Линияны қабылдау соңында сигналдар нашар танылуы мүмкін.

Байланыс торабы берiлетiн ескертпе дабылдарды бұрмалау себебі, оның физикалық параметрi тамашалығынан айырмашылығы бар. Мысалы, мыс өткiзгiштерi осылай әрдайым белсендi кедергiнiң комбинациясының ұзындығы бойынша кейбiр таралғаны болады, сыйымды және индукциялы жүктемелер (1. 10-сурет) .

Сызықтың әр түрлi жиiлiктердiң синусоидалары үшiн нәтижеде әртүрлi толық кедергiге ие болады, демек, оларда әр түрлі жіберіледі. Сонымен бiрге кабель талшықты-оптикалық жарықтың жіберiлуi тамаша ортадан ауытқуды - вакуумнан алады.