Мемлекет экономикасын реттеудегі салық жүйесінің мәні

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . 4

1 МЕМЛЕКЕТ ЭКОНОМИКАСЫН РЕТТЕУДЕГІ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ МӘНІ.

1. 1 Салықтық реттеудің экономикалық мазмұны . . 7

1. 2 ҚР экономикасындағы салықтық реттеудің
ерекшеліктері . . . 15

2 ЭКОНОМИКАНЫ САЛЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІҢ МЕХАНИЗМІ

2. 1 Жоспарлау - экономиканы мемлекеттік реттеудің басты

құралы . . 24

2. 2 Экономиканы реттеудің салықтық және қаржы-несиелік

бағыттары . . 28

2. 3 Шаруашылық субъектілсрдің жұмыс істеуінс салықтық
реттеудің әсері . . 43

3. ЭКОНОМИКАНЫ САЛЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІ ДАМУДЫҢ КЕЙБІР ЖОЛДАРЫ

3. 1 Экономиканы салықтық ретгеудің шетелдер

тәжірибесі . . 46

3. 2 Қазакстанда салықтық реттеуді жетілдіру жолдары . . . 48

ҚОРЫТЫНДЫ . . 63

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 66

КІРІСПЕ

Қазіргі замандағы экономика "аралас" немесе әлеуметтік - рыноктік экономика болып есептелінеді.

''Нарықтық процестерге бақылау жүргізбесе қоғамга және табиғатқа өздерінің кері әсерін тигізеді. Осы себептермен нарықтық экономика басқа құбылыстарға қарағаңда реттеу қажеттілігі туындайды. Бұл реттеу функциясы тек қана мемлекеттік институт қолына ала алады, оған себеп мемлекет қоғамның өкілі ретінде және де экономикалық катынастарға тікелей араласа алатын қүқығы арқылы жүргізеді.

Осы мақсаттар ескеріліп, экономиканы мемлекеттік реттеудің ең тиімді моделін пайдалану керек, ол ең ұтымды өлшем болуы керек. Сонымен бірге, ол рыноктің табиғатын бұзбай, нарықтык экономиканы ең жогарғы тиімділікке жеткізуге бағытталуы керек.

Нарықтық экономиканы мемлекеттік реттеу шарасыздығы көптеген экономикалық проблемаларды үстірт шешуге әкеліп соғады. Сондықтан нарықтық экономиканы мемлскеттік реттеудің жалпы стратегиясы белгіленіп, ол келесі қағидаларға жүгінеді:

1. Рынок талабына сай экономиканы ұйымдастыру яғни нарықтық экономикаға жол беру. Тәжірибе жүзінде бұл мемлекет жеке бизнесті (табысы аздығынан) қамтымайтын әлеуметті - мәнділікті өндірісті қаржыландыруға күш салу .

2. Мемлекеттік кәсіпкерлік шағын бизнеспен бәсекелеспей олардың дамуына көмектесуі қажет. Себебі бүл принципті ұстамаса қоғамда мемлекеттік кәсіпорындар жасанды түрде басым болады.

3. Мемлекеттің қаржы, несие және салық саясаты әлеуметгік қамтамасыз ету және т. б. қоғам экономикасының артуына ықпал етуі керек.

4. Мемлекеттің рыноктік процесіне ат салысуы және нәтижелі болуы оның қандай "нарық түріне" көшкеніне байланысты.

5. Мемлекеттің экономикалық реттеуі шаруашылық дағдарысы кезеңінде ең қажетті құрал және де бұл реттеу мемлекетаралық экономикалық қатынастарда өте қажет.

6. Осы себептер ескеріліп нарықтық экономиканы "мемлекеттік реттеуге" жатқызуға болады.

Нарықтық экономиканы мемлекеттік реттеу өзінің алдына үш мақсат қояды:

Нарықтық процестердің келеңсіз салдарларын азайту;
Нарықтық экономиканың тиімді жұмыс істеуіне қүқықтық, қаржылық, әлеуметтік жағдай құру;
Нарықтық қоғамдағы ең осал топтарға әлеуметтік қорғаудықамтамасыз ету;

Осы мақсаттарды іске асыру үшін қазіргі мемлскеттер нарықтық экономиканы реттеу үшін қуатты қүралдармен қамтамасыз етілген.

Қазіргі замандагы мемлекеттердің экономикалық жағдайын зерттеу, олардың қаржылық жүйесін талдаусыз мүмкін емес. Оған себеп, мемлекет қаржысы қоғамда ең негізгі міндетті ұлттық табысты қайта бөлу, қоғамдық өндірістің өсуін, қоғамның экономикалық кұрылымын қайта құру, өндірістік күшін жетілдіруге жұмсалады.

Сонымен бірге мемлекеттің қомақты қаржы ресурстары олеуметгік бағдарламаларда жүзеге асыруға, мемлексттің басқару аппаратын үстауга жоне де қаруды күштерін қаржыландыруға, сьіртқы экономикалық қызметті атқаруға жүмсалады.

Жалпы каржы жүйесі көптеген мемлекеттің қаржы институттарын қамтып, олар несие институттарымен тығыз байланысты жүмыс істейді.

Қазіргі заманда мемлекет өзінің реттеуінде салықтар мен инвестицияны, дотация және несие, жеңілдіктері мен бағалық реттеу, сонымен бірге мемлекеттік кәсіпкерлікті дамыту жолында тиімді қаржылық құралдарды қолдана алады.

Аталған тетіктер ішінде салықтық реттеу маңызы жоғары. Сонымен бірге, қазіргі салық жүйесі келесі мәселелерді орындауға жұмылдырылады:

Жеке және заңды тұлғаларға міндетті түрде салық салу;
Тура және қосалқы түрде салық салуды үйлестіру;
Салық төлеушілердің табысы мен қызметтеріне байланыстытүрақты салық ставкалары бекіту;
Салық төлеушілердің салық салу объектілерін жасырғаныүшін әкімшілік және қаржылық жауапкершілігі.

Сондықтан дипломдық жүмыстың мақсаты Қазақстан Республикасында қызмет ететін салықтық реттеу механизміне терең талдау жасау.

Осы мақсатты орындау үшін мына мәселелерді шешу керек:

Экономиканы мемлекеттік реттеу үшін салықтық реттеудіңтеориялық және құқықтық негіздеріне жүгіне отырып қарастыру;
Салықтық реттеудің құралдарын шет зерттеу;

- Салық нарқы, жецілдіктер, жазалау шараларына, салык түсімдері талдау жасау.

Бұл дипломдық жұмыстьң негізгі мақсаты мемлекетімізде экономиканы мемлекеттік реттеу, оның негізгі институты салық жүйесін, механизмін реттеу жолы, оның ішінде Қазақстан Республикасында экономиканы реттеудегі салықтардың алатын орны, оның бағыттары және де нарықтық экономикада осы саланың экономикаға тигізер әсері мен перспективалары, олардың кезек келтірмейтін өзекті мәселелеріне, дамыту жолдарына үлес қосу.

Дипломдық жұмыс кіріспе, үш тарау және қорытынды бөлімнен тұрады.

Бірінші тарауда мемлекеттік экономиканы реттеудегі салық жүйесінің мәні, салықтық реттеудің экономикалық мазмұны және ҚР экономикасындағы салықтық реттеудің ерекшеліктері теориялық және елімізде қабылданған құқықтық-нормативтік сай негізделген.

Екінші тарауда экономикада салықтық реттеудің механизмдері, оның ішінде жоспарлау мемлекеттік реттеудің басты құралы ретінде қарастырылып, экономиканы реттеудің салықтық және қаржы-несиелік бағыттары, олардың шаруашылық субъектілердің жұмыс істеуіне әсері және т. б. берілген.

Үшінші тарауда экономиканы салықтық реттеуді дамытудың және жетілдірудің кейбір жолдары қарастырылған.

Дипломдық жұмыстың теориялық негізі ретінде отандық және шетелдік ғалымдармен зерттеушілердің еңбектері, сонымен бірге ҚР қабылданган қүқықтық-нормативтік актілерге және статистикалық мәліметтерге жүгінілді.

1 МЕМЛЕКЕТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕСІН САЛЫҚТЫҚ РЕТТЕУ МӘҢІ.

1. 1 Салықтық реттеудің экономикалық мазмұны және құралы.

Мемлекеттің экономикасын реттеуге басқару тұтқаларының сәйкестігі негіз болады. Осы тұтқалардың негізгісі - салық, себебі салық механизмі шаруашылық субъектілерінің қызметтеріне тікелей әсер етеді.

Мемлекеттік реттеу салықтардың көмегімен негізінен көп жагдайда қандай салық қүрамын, салықтық ставкалардың деңгейімен және салық түрлері мен салык, жеңілдіктерінің мөлшеріне байланысты болады [3, 19] .

Салықтар мемлекеттік экономикалық реттеуде негізінен екі мәселені шешеді және реттейді:

а) салық мемлекеттік шығындарды қаржыландырудың ең негізгі
көзі болып табылады;

б) салық экономиканы реттеу құралы болып табылады.
Мемлекеттік бюджет ұйымдарының негізгі мақсаты тек қана табыс

көздеріне салық салу емес, сонымен қатар шаруашылық субъектілеріне жағдай жасайтын ерекше механизмді қолдану.

Мемлекеттің экономикалық реттеуінің негізгі қуралы, ол жеке кәсіпкерлікті дамыту үшін салық саясатын және қаржылық әсерді жүргізуі керек.

Осы әсерлерді жүргізу үшін мемлекет өз алдына келесі мақсаттарды қояды:

жетістікке жету үшін әрқашанда экономикалық өсуіне турақтыжағдай жасау;
тауарлар мен қызмет керсету қызметінің орнықты бағасынқамтамасыз ету;
еңбекке жарамды халықты жұмыспен толық қамтамасыз ету;
халықтың ең төменгі табысын қамтамасыз ету;
халықтың әлеуметтік жағдайын көтеру, әсіресе көпбалалыаналарды, мүгедектер мен зейнеткерлерді;

сыртқы экономикалық жағдайды теңдестіру.

Осы мақсаттарды шешу бірден қолдан келмейді. Себебі, егерде шығарған өнімдерге бағаның өсуі байқалса, онда бұл тауарлар мен қызмет көрсетулердің көлемін азайту немесе реттеуге тура келеді. Бірақта, бағаны шектеу негізінен экономикалық өсуді тежеп және жұмыс орындарын қысқартуға әкеліп соғады. Ал жұмыс орындарын көбейту шығындардың өсуіне байланысты шығарған өнімдердің бағасын көтереді. Сондықтан мемлекеттің экономикалық саясатының негізгі міндеті осы тепе-теңдікті табу болып табылады.

Мемлекеттік экономикасын реттеуде жергілікті басқару органдары белсенді қатысады.

Осы себептердің барлыгын ескерсек, мемлекеттің қолындағы негізгі құрал қаржы десек, оның ішінде салық жүйесі мемлекеттің экономикасын реттеуге болады.

Тек қана экономикалық реттеулер арқылы мемлекет; салық салу, несие беру, инвестициялау арқылы халықтың әл- ауқатын көтеруге көмектеседі.

Фискалдық функциядан басқа салық жүйесі жалпы өндірістің экономикасына, оның құрамы мен көлеміне әсер етеді. [4, 9-10

Сонымен, салықтар арқылы кәсіпкерлікпен айналысатындарды не ынталандыруға немесе тежеуге болады. Кәсіпкерлердің шығарган өнімдерінің өз шығындарын азайтуға және ұлттық кәсіпорындардың әлемдік нарықта бәсекелестікке шығуына жол ашуға негіз болады.

Салықтардың көмегімен тауар нарығын еркіндікке жіберуге немесе экономикалық саясатты протекционизмге жүргізуге болады.

Салықтар мемлекет пен жергілікті бюджеттердің ең негізгі кіріс көздері болып табылады. Солар арқылы мемлекеттің шығыстарың және

мемлекеттің түрлі экономикалық бағдарламаларын қаржыландыруға ат салысады.

Мемлекеттің қаржы-бюджет механизмінің негізгі бағыты мыналар болып табылады:

кәсіпорындарға тура субсидиялар беру;
экономикаға мемлекеттік инвестициялар бөлу;

негізгі тауарлар мөн өнімдерді мемлекеттік көтерме сауда арқылысату;
салықтарды реттеу, әсіресе жергілікті салықтар мен міндеттітөлемдерді және жеңілдіктерді реттеу.

Бұл бағытта жергілікті басқару органдары да ат салысады. Мысалы, жер телімін сатып алу немесе жалға бергенде төлем бағасын немесе алымдарды азайту, арнаулы салық режимдерін қолдану, займдар алу, кепілдік қорларға мүше болу, тағы басқалар. Сонымен бірге кәсіпкерлікті ынталандыруға уақытша салықтардан босату және т. б.

Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтыр - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер.

Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жүмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында. Сонымен қатар салықтар ішкі ұлттық өнімді және ұлттық табыстың қайта бөлу

процесінде негізгі рөлді атқарады. [5, 94-96]

Ішкі ұлттық өнімді бөлу және қайта бөлу кезінде салықтардың фискалдық, реттеуші және қайта бөлу функцияларын орындалады. Салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні мен мазмұны, олар атқаратын функцияларда толық ашыла түседі. Жалпы қаржы категориясы түрғысынан салықтар - қосалқы категория болып

табылады. Жоғарыда айтып өткеніміздей, бүл функциялардың әрқайсысы осы қаржы категориясының ішкі белгілері мен өзіндік ерекшеліктерін білдіреді. [3, 19-21]

Фискалдық функция - барлық мемлекеттерге тән негізгі функция. Оның көмегімен бюджеттік қор қалыптасады, мүның өзі салықтардың қоғамдық міндеттерін арттыра түседі. Өйткені, салықтар мемлекеттік бюджетті толықтыра отырып, экономиканы, әлеуметтік-мәдени шараларды жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономикалық қызметінің үлғаюымен байланысты пайда болады. Ол ұлттық шаруашылықтың дамуына қабылданатын бағдарламаларға сәйкес ықпал етеді. Бүл орайда салықтардың нысандарын таңдау, олардың мөлшерлемелерінің, алу әдістерінің өзгеруі, жеңілдіктер мен шегерімдер пайдаланылады. Бүл реттеуіштер қоғамдық ұдайы өндірістің құрылымы мен үйлесіміне, қорлану мен тұтыну көлеміне ықпал етеді.

Ал қайта бөлу функциясы арқылы әр түрлі субъектілер табысының бір бөлігі мемлекеттің қарамағына өтеді. Бүл функцияның іс-әрекетінің ауқымы жалпы ішкі өнімде салықтардың алатын үлесі арқылы анықталады, және ол ұлттық табыстың мемлекеттендірілу дәрежесін көрсетеді. [6, 231-332] .

Мемлекет салық саясатын - салық саласындағы шаралар жүйесін қоғамның, оның нақтылы кезеңіндегі әлеуметтік-экономикалық мақсаттар мен міндеттеріне қарай әзірленген экономикалық саясатқа сәйкес жүргізеді.

Нарықтық қатынастардың қалыптасу жағдайындағы салық саясатының негізгі бағыты тұтынудың орталықтандырылған қоғамдық қорлары арқылы халықтың нақты табыстары едәуір бөлігін қалыптастырудың өзін ақтамаған қағидатынан бас тарту болып табылады. Бүл еңбек белсенділігінің күшеюіндегі экономикалық

ынталықтың уәждемелік механизмі арқылы халықтың еңбекке жарамды бөлігінің табыстарын айтарлықтай арттыруға мүмкіндік туғызады. Салық жүйесі арқылы қоғамның еңбекке жарамсыз мүшелерінің неғүрлым тиімді және берік әлеуметтік қорғалуы қамтамасыз етіледі.

Салықтық реттеудің негізгі қағидаты, ол кәсіпорындар мен халықты экономикалық белсенділікке қызықтыру.

Бұл белсенділік салық салу мөлшерінің ставкаларының көлемі арқылы қол жеткізеді. [7, 49]

Осы мәселелерді ескере отырып, салықтық реттеу шаруашылық субъектілері мен жеке дара тұтынушылардың қолында тұрган құнның бір бөлшегін алып қою арқылы ықпал жасау. [3, 26] Реттеу қандай жолдармен орындалады? Қай процесстердің өсуіне қосымша қаржы ресурстары керек, ал салық салу арқылы бұл ресурстар азаяды. Сондықтан да салықтар өз тәсілдерімен бұл процесстерге әсерін тигізеді. Салық ставкасын көтеру арқылы, ал жеңілдіктерді кеміте отырып, мемлекет кейбір қызметтерге шек қойып және кейбір керек емес, әрі басымды емес кәсіпшілікті дамытуға шек қойы мүмкін, ал ынталандыру арқылы жағдай жасаса, онда салық төлеуші өзіне керек табысты сырттан емес _, тек өз өнімін көбейту арқылы ғана іске асырылады. Бірақта, ол салық жүйесі мен салық механизмдегі шарттарды орындауға міндетті болады да, өз табысы қолында қалады. Іс жүзінде осы жағдай егерде салық төлеуші салық төлеуден бас тартса, немесе неше түрлі жолдармен бұлтартса, онда мемлекетке керекті салықтар түспей, салық төлеушінің қолында қалады.

Осы жағдайда салықтық реттеу іс жүзінде, бір жағынан, кәсіпшілікті ұлғайтуға әсер етеді (үлкен деңгей), екінші жағынан, салық төлеушіге ыңғайлы жағдай жасайды (кіші деңгей) .

Өмірде салықтық ынталандыру екі жағдайға әсер өтеді. Біріншіден, көтермелеу, екіншіден шектеулік жолмен.

Көтермелеу жолы - ол салық салудың жеңілдіктері арқылы салық төлеуші салық заңдарына сүйене отырып салықты аз төлейді де, табысын өз қарамағында қалдырады. Ал шектеу жолы - ол салық төлеушіге мемлекетке тиесілі салық төлемдерін төлемеудің жолын қарастыруга әсер етеді. Салықтық ынталандырудың бұл екі жолы бір-бірімен тығыз байланысты және бірін бірі толықтырып отырады. Мысалға салық салынбайтын кіші көрсеткіштер мен салық салынбайтын кіші табыс көзін алсақ, бұл механизмде, біріншіден, шектеу функциясын атқарса, екіншіден, ынталандыру функциясын атқарады. Себебі, шектеу арқылы бұл табыстардан салық ұсталмайды. [3, 26-27]

Салық салудың функционалдық элементтері кәсіпкерлердің салық салу механизмінен салық салу көлемінің ерекшеліктері үлкен дәрежеде әсерін тигізеді. Оны түсіндірудің жағдайы аса қиын емес. Себебі, салықтың объектілері, салық ставкалары, оны төлеу мөрзімдері, көптеген жеңілдіктер және салық төлеушінің мемлекетке төлейтін салығының мөлшері әрқашанда көз алдында болады және айқын.

Салық механизмінің ең дәлелді элементі ол салық объектісі . Бұл салықтық реттеудің ең негізгі құралы болып табылады. Осы құралы арқылы мемлекет салық төлеушілердің объектілері арқылы реттеп отырады. Айырмасы тек қана зерделеуде ғана.

Салық объектісі ретінде - салық төлеушінің таза табысы, мулкі, көрсететін қызметі мен өнім құны, қосылған құн болып табылады. Қазіргі уақытта салық жүйесіңце салық салу объектісі ретінде тек қана ақшалай-шикізат болып есептеледі, ал салық төлеушінің өз көзқарасы есептелмейді. Салықтардың айырмашылығы салық салу объектісімен, оның көздері бір мағынада болған кезде немесе екеуі екі бөлек болған жағдайларда оларды жіктеу жолы салықтарды түр-түрге бөлген кезде керінеді.

Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес салық салу объектісі ретінде заңды және жеке тұлгалардың табысы, олардың мүлкі, жер, бағалы қағаздармен жүргізілетін қаржы операциялары, қосылған құн, жер қойнауын пайдаланушылардың табысы, қызмет түрлері жатады. [8, 3-6]

Келесі салықтық реттеудің негізгі құралы салық ставкалары болып табылады. Мемлекет белгілейтін барлық салық ставкалары кәсіпорындардың шығындарын көбейтеді, сонымен қатар жанама шығындарының да көбейуіне әкеліп соғады. Осы себептен кәсіпкершілердің табысын жинақтауға, содан кейін инвестицияға әсер етеді. Бұлардың әсері кәсіпорынның ұлғаюына және сұранымға кері әсерін тигізеді.

Басқа өнеркәсібі дамыған шет мемлекеттерге қарағанда, қазақстандық салық заңдары салық салу жолдары кәсіпорындардың табысына өте тиімді. Бірақта кәсіпорындар басқа да жанама, қосымша салықтар төлейтінін ұмытпағаны жөн.

Сондықтан да мемлекет салық ставкалары арқылы қандай қызмет түрін көрсету керек екенін, қандай тауарларды шығару керек екеніне өзінің әсерін тигізеді. Сонымен қатар, кәсіпкерліктің әр түрін бір бағытқа, бір дәрежеге келтіруге ат салысады.

Келесі негізгі құрал ретінде салықтық реттеудің келесі жолын алуға болады, ол салық жеңілдіктері . Егер салық ставкалары, салық объектісі, салық төлеуші, салык, төлеу мерзімі, оны төлеу жолдары салықты салу және төлеудің негізгі көзі болса, онда салық жеңілдіктері керісінше салық төлеушінің салығының мөлшерін немесе салықтан босату жолдарын көрсетеді. Салық салудың басқа элементтеріне қарағанда, бұл салық механизмі осы элементтерге қосымша ретінде жүреді. Салық жеңілдіктері арқылы салық заңдарына сәйкес салықты азайту немесе мерзімін өзгерту басқа элементтері ставка, объект, салық төлеушілер, салық мерзіміне қосарланып жүргізіледі.

Сонымен, салық жеңілдіктері дегеніміз - ол салық заңдарына сәйкес салықтарды азайту жолы.

Салық ставкаларына қарағанда, салық жеңілдіктері арқылы салық механизмінің икемді және қолайлы жолы және әр салық төлеушіге жеке дара қарау жолы көрсетіледі. Осы себептер ғана салықтық реттеудің басқа баға реттеуінен, сонымен қатар ақша-несие, бюджет-қаржы реттеуінен ерекшелігін барлық мемлекеттің экономикалық реттеуінен ерекше жолын көрсетеді. Экономикалық бағаның әсері арқылы жүргізілетін салық жеңілдіктері мемлекеттің кәсіпорындардың шығарған өнімдерінің мөлшеріне, артық шығарған сұранысы жоқ тауарларға, артық капиталдардың жиынтығына әсері мол. Сондықтан да егерде салық жүйесі мемлекеттің түпкі жоспарына экономика мен әлеуметтік жағдайына әсер етсе, онда салық жеңілдіктері арқылы мемлекеттің тактикасы арқылы әсер ету жолы шешіледі.

Салықтық жеңілдіктер арқылы мемлекет кәсіпорындардың өнімінің өсуін, керек тауарларды шығаруға, техникалық прогресстің өсуін _, капиталды жұмсау мөлшеріне әсер етеді.

Салықтық жеңілдіктер кәсіпорындарда мына жолдар арқылы әсерін тигізеді. Олар:

өтімділікті жоғарылату;
өндірілетін өнім түрін көбейту;
кәсіпорындардағы керексіз және нәтижесіз өнімдерді қысқарту;
ғылыми-техникалық прогрессті ынталандыру;
табыстарды жинақтау мен пайдалану мақсатын толықтыру;

экологиялық режимді сақтау және кәсіпорындардан басқасалаларды дамыту. [9, 12-13]

Салық салудың келесі элементі, ол салықтарды төлеу мерзімі және төлеу жолдары . Салық төлеушілерге салық төлеу мерзімін қолайлы жолын жасау және оларды есептеудің ықшам тәртібін жүргізу барлық салық жүйесінде қиын мәселе. Қашан және қалай салықтарды

төлеу керек екені, кәсіпкерлерге бәрібір емес, себебі, егер салық төлеуші өнімін өткізбей тұрып салықтарды төлейтін болса, онда оның айналым қаражаты кемиді. Осы себептерден кейін өнеркәсіптің тоқтауы мен құлдырауына әкеліп соғады. Салық механизмінің бұл салықтарды төлеу мерзімінің әсері жалғыз Қазақстанға ғана тән жағдай емес, бұл әсер барлық ТМД елдеріне де тән жағдай. Себебі, салықтарды төлеу мерзімдерінің өзіндік қолайлы да немесе кері әсері болуы мүмкін. Қазақстанның салықтарды реттеу тәжірибесіне тоқталсақ, мемлекеттің салықтарды есептеу және төлеу мерзімдері тек қана фискалдық саясатты көздейтінін көреміз.

Қазақстан Республикасындағы салықтық реттеудің жолдарын түйіндей, қорытындылай келе, осы салық мезанизмінің элементтердің барлығы да біртүтас екендігін, бір-бірімен тығыз байланысты екенін, сонымен қатар мемлекеттің экономикасын реттеудің жолдары екенін білеміз. [10, 400]

Қазақстан Республикасы экономикасындағы салықтық реттеудің қазіргі таңдағы ерекшеліктері.

Салықтар мемлекеттің экономикалық тұтқасы ретінде пайдаланылады және экономикалық реттеу функциясын атқарады, Салықтар міндетті төлем және салық заңдарына сәйкес мерзімді көлеміне сәйкес ұсталатын төлем. Осы себептерден кейін салықтың түрлерін өзгертуге және түсу мерзімін, мөлшерін, төлеу жолдарын, жеңілдіктерді тек қана заңды түрде өзгертуге болады. Бұл түтқалар өндірістің құрамына, шығарған өніміне, бүл өнімді жинақтау мен пайдалану үйлесімділігіне және ғылыми-техникалық прогресстің ынталандыруға әсер етеді. Бұл салық тұтқалары басқа да экономикалық тұтқалармен байланыста мемлекет экономикасының өсуіне үлкен әсерін тигізеді. Осы себептерден тауар-ақша қатынасында салықтар мемлекеттің кіріс көзі ретінде шаруашылық субъектілер мен халықтың табыстарын қайта бөлу функциясын мемлекет пайдасына шешу жолын реттейді.

Сондықтан да салықтар қаржы ресурстарын бөлу және қайта бөлу тұтқасы ретінде құрылу керек, себебі салықтар қаржы ресурстарының өсуіне және оларды шаруашылық субъектілері, мемлекет және халықтар арасында тиімді бөлу керек. [11, 47]

Салық жүйесінің негізгі қағидаттары:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.